Katalog

Gebelik Çok sayıdaki tüp bebeği bekleyen tehlikeler meye çalışılmakta ve reklam endişesi ile olay bir yarışa dönüştürülmektedir. Böylece her kurum, "hekimleri hayrete düşüren", kendi "mucize bebeğini" ya da "parmak çocuğunu" medyada "sergilemeye" çalışmaktadır. Herkes "Yaşattığınız en küçük bebek ne kadar?" diye sormakta, sanki yaşablan en küçük bebek, o kurumun bilimsel niteliğini yansıtıyor sanılmaktadır. Zamanında ve yeterli tıbbi ve cerrahi girişimler yapılabilmesini sağlayan altyapısı ve deneyimli kadrosu olmayan hastanelerde yapılan doğumlardan sonra bebekler yan yana sıralanmakta; çoğu kez de yaşayanlar hekimlerin ve hemşirelerin kucaklarında halka "takditn" edilmektedir. Ancak bunun ardından her şey unutulmakta, bu çocukları ne gibi tehlikelerin beklediği merak bile edilmemektedir. Bebekler büyüdükçe ortaya çıkan büyük ya da küçük sakatlıklarla aile baş başa bırakılmaktadır. nnda iken değerlendirilmiştir. Gebelik yaşları 22 hafta olan bebeklerin sadece %1'i, 23 haftahkların %11'i, 24 haftalıkların %26'sı ve 25 haftalıkların %44'ünün taburcu edilebildikleri görülmüştür. Yaşayan bebekler alb yaşlarına ulaştıklarında gebelik yaşları 22 hafta olan bebeklerden hiçbirinin sağlıkh olmadıkları görülmüş; bu oran 23 haftalık doğanlarda %1, 24 haftalıklarda %3, 25 haftalıklarda %8 olarak saptanmıştır. Aşağıda bu çalışmanın bazı önemli bulguları özetlenmiştir: Bu bebeklerde karşılaşılan başka bir sorun da doğduklarında akciğerlerinin gelişmemesine bağlı olarak ortaya çıkan kronik akciğer hastalığıdır. Yaşamın birinci ayının sonunda doğum ağırlıkları 750 gramın altında olan bebeklerin % 90100'ünün, 7501000 gr olanların % 5070'inin, 10001250 gram olanların % 3040'nın oksijene bağımlı oldukları bilinmektedir. Bu bebeklerin eve oksijen, hatta solunum cihazı desteği ile gitmeleri gerekmektedir. ALTYAPIMIZ YETERLİ Mİ? Gelişmekte olan ülkelerde durumun çok daha kötü olacağını tahmin edebiliriz. Ülkemizde küçük prematüre bebeklerin bakımı konusunda yeterli bir altyapının olduğunu söyleyemeyiz. Öncelikle küçük prematüre bebeklerin bakım ve izlemlerinin sanıldığının ötesinde çok zor olduğu göz önünde tutulmalıdır. Bu nedenle çoğul gebeliklerin doğumlarının, yalnız çocuk hekimlerinin değil, konularında deneyimli çocuk nörolojisi, göz hastalıkları, odyoloji (işitme), fizik tedavi ve diğer uzmanlarının bulunduğu yerlerde yaptırılması sağlanmalıdır. Çoğul gebelikler "tüp bebek" teknolojisinin başarısıdır. Ancak bu teknolojiyi "yanlış" kullanarak, rahim içindeki fetus sayısını artırmak, çok erken doğumlara, bu da ölme ve yaşam boyu ağır sakatlıklara sahip olacak bebeklere neden olmaktadır. "Sağlıkh bir veya iki bebeğe" sahip olmak yerine, "çeşitli derecelerde sakat kalacakları bilinen dört beş çocuğa" sahip olmaya çalışmak, sanırım "aklı kör eden ihtirasın sonucudur". Öncelikle şunu unutmayalım: "Kadınlar çocuk doğurmak için değil, sağlıkh çocuk sahibi olmak için gebe kalırlar". Amaç küçük prematüre bebekleri sağlıkh olarak annelerine verebilmektir. (*) Prof. Dr.; Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Öğretim Üyesi Türkiye Milli Pediatri Der.Baş. Türk Neonatoloji Der. G. Sekreteri muratyurdakok@yahoo.com Murat Yurdakök* eonatoloji (Yenidoğan Bebek Hastalıklan) alanında 1970'li yıllarda başlayıp 199O'lı yıllarda giderek hızlanan bilimsel ve teknolojik gelişmelerle çok küçük prematüre bebeklerin yaşatılması mümkün olmuştur. N Yenidoğan bebeklerin yaşatılabilirlik sınırını belirleyen en önemli etmen, bebeğin organlarının yeterince oluşmadan doğmasıdır. Örneğin gebeliğin 23 haftasından önce bebeğin akciğerleri havadaki oksijeni kana iletebilecek duruma gelmemiştir; hava keseleri ile ince kan damarları arası çok uzaktır. Bu nedenle Amerikan Pediatri Akademisi gebelik yaşları 23 haftanın veya doğum ağırlıkları 400 gramın altında olan bebeklerin doğumdan sonra yaşatılmaya çalışılmamasını önermektedir. Bu sınır bazı Avrupa ülkelerinde 500600 gramdır. Bunun en önemli nedeni bu kadar küçük bebeklerin sekelsiz olarak hayatta kalabilmelerinin neredeyse imkânsız olmasıdır. Bebek küçüldukçe sıklıkları ve şiddetleri artan beyin içi kanamalar ve beyin dokusundaki zedelenmeler sinirsel sakatlıkların başlıca nedenidir. Böyle bebeklerde kandaki oksijen düzeyleri normal düzeylerde bile olsa göz diplerinde körlüğe kadar gidebilen değişiklikler olabilmekte; ağır işitme bozuklukları görülebilmektedir. ce) doğumlann artmasına yol açmıştır. Anne adaymın gebe kalma olasılığını artırmak için çok sayıda embriyonun rahim içine konması, çoğul gebeliklere neden olmaktadır. İkiz bebeklerde genellikle önemli bir sorun görülmezken, üçüz bebekler çoğu kez gebeliğin 32. haftası civarında doğmaktadır. Rahim içindeki fetus sayısı arttıkça bu süre daha da kısalmaktadır. Uzun yıllar gebe kalamamış bir anne adayına dördüz, beşiz bebeği olacağı söylenince, yalnız kendisi değil tüm ailesi birdenbire çok sayıda "sağlıkh" bebeğe sahip olacakları hayalleri kurmaya başlamaktadır. Halbuki durum hiç de sanıldığı gibi değildir. Ne kadar iyi ortamlarda bakılırlarsa bakılsınlar bu bebekler arasında ölüm ve ağır sekel çok sık görülmektedir. SON İSTATİSTİKLER Burada çizdiğim karanlık görünen tablo nedeniyle sizlere iletmeye çalıştıklarım konusunda abartıya kaçüğımı düşünmeyin. Unutmayalım ki yaşatılan ileri derecede prematüre bebeklerin daha sonraki yıllardaki durumları konusunda yapılmış çok az sayıda çalışma vardır. Bunlar arasında en geniş kapsamlısı geçen ay "New England Journal of Medicine" adlı saygın bir tıp dergisinde yayımlanmıştır (352: 9, 2005). Bu çalışmada İngiltere ve İrlanda'da 1995 yılında doğan, gebelik yaşları 25 hafta veya altında olan ve yaşatılabilen 308 bebek altı yaşla MUCİZE BEBEK! Zaman zaman medyaya yansıyan birkaç küçük prematüre bebeğin yaşatılması hastanelerin büyük başarısı olarak gö'steril TÜP BEBEK İLE ARTIŞ Son yıllarda "tüp bebek" gibi yardımcı üreme tekniklerinin daha fazla kullanılması, "çoğul" gebeliklerin, dolayısıyla "zamanından önce" (prematüre; yani normalde 40 hafta olan gebeliğin 38. haftasından ön Gebelik yaşı £23 hafta Ağır zekâ geriliği (IQ £ 69) Serebral felçyürüyebiliyor Serebral felçyürüyemiyor Ağır işitme kaybı Körlük 24 hafta 25 hafta 70 1 %25 % 12 Yediz bebek bekleyen Sibel Deniz tıp dünyasında yeni bir tartışmanın kahramanı. 938/612 Mart 2005 %4 %4 %8 %27 %8 %11 %5 %4 %6 %4 %1 % 1