Katalog

BilimAraştırma MÜHENDİSLİK YAYINLARI KARŞILAŞTIRMASI üniversite ve Ankara Ü Üniversitesi Grafiklere bakıldığı zaman oldukça net bir biçimde hangi üniversitenin hangi mühendislik alanında daha çok bireysel katkı yaptığı ortaya çıkmaktadır. Buna gö're * Kimya Mühendisliği alanında Hacettepe Üniversitesi, * Elektrik Elektronik Mühendisliği alanında Boğaziçi Üniversitesi, * Jeoloji Mühendisliği alanında ODTÜ ve, * Fizik Mühendisliği ve Jeofizik Mühendisliği alanlarında Ankara Üniversitesi' ö'nde. Ağustos 2003 tarihli Cumhuriyet Bilim ve Teknik'te çıkan x yazıda [1] beş üniversitenin mühendislik bilimleri ve temel bilimler alanlarındaki bilimsel yayın potansiyelinin 2001 yılı için değerlendirilmesi, İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü'nden Sayın Prof. Dr. Derin Orhon ve İTÜ Enerji Enstitüsü Başkanı Sayın Prof. Dr. Hasan Saygın tarafından yapılmıştı. Bu değerlendirmenin gerekçesinde şöyle deniyordu: "Temel bilimler ve mühendislik hemen her üniversitemizin akademik etkinliklerinde önemli yer tutan ve İTÜ, ODTÜ vb. köklü üniversitelerin belkemiğini oluşturan anlamlı bilim alanlarıdır. İnceleme, benzer çalışmalarda hep üst sıralarda gözüken beş üniversite (ÎTÜ, ODTÜ, Hacettepe, Boğaziçi, Bilkent) üzerinden yürütülmüştür". Değerlendirme yazısında diğer üniversitelerimize şöyle atıf yapılmıştır: "Diğer üniversitelerimiz arasında da bu alanlarda çok iddialı olan ve büyük gelişme gösteren kurumlarımız vardır. Bunlar, seçilen beş üniversiteye oranla daha farklı konumda olduklan için değil, fakat sağlıklı veri mevcut olmadığı için incelemeye dahil edilmedi". Dolayısıyla, bir anlamda Türkiye'deki üniversiteler bu alanlarda yarıştırılıyormuş izlenimi yaratılmış, fakat bu yarışta sadece seçilen beş adayın sahaya inmesine izin verilmiştir. Bu tür nesnel olmayan bir seçimin, sonucu daha baştan ne kadar gölgelediği meydandadır. Hemen ardından, Ankara Üniversitesi'ni de katarak yaptığımız ayrıntıh bir inceleme ve düzeltmenin bir aksilik sonucu yayımlanamaması ve bizim de konuyu takip etme gereği duymamamız, bu tür değerlendirmelerin devam etmesine yol açmış gözükmektedir. Nitekim aynı yazarlar bu defa 12 Şubat 2005 tarihli dergide yayımladıkları (ilkinin devamı niteliğindeki) makalede aynı üniversiteleri ele alıp bu defa 2002 ve 2003 yılı sonuçlarını vermişlerdir [2], yönünden üst düzeyde olmaları yanında, diğer üniversitelerle ilgili güvenilir bilginin bizde mevcut olmamasıdır" gerekçesine bağlamışlardır. Yanıltıcı değerlendirmelere yol açan bu tür öznel seçimler ve gerekçeler bilimsel dayanaktan yoksundur. Çünkü her iki incelemenin de "yayınların ilgili kurumların tüm adres seçenekleri taranarak WEB OF SCIENCE tabanından elde edildiği" yazarlar tarafından belirtilmektedir. Aca b a yazarlar aynı tabanda, sözgelimi, Ankara Üniversitesi'ni taramışlar ve hiç mi veri bulamamışlar, ya da buldukları verinin sağlıklı olmadığına mı hükmetmişlerdir? Elinizdeki bu çalışma; söz konusu yayınlarda kamuoyu önünde mühendislik alanında Ankara Üniversitesi'ne karşı ortaya çıkan açık haksızlığı düzeltmek ve bilimsel gerçekleri ortaya koymak üzere yürütülmüştür. Sözü edilen önceki yayınlarda yer alan beş üniversite ile birlikte Ankara Üniversitesi'nin de mühendislik alanında 'bir ytlda öğretim üyesi başına düşen SC1 kapsamlı dergilerdeki yayınları' bulunmuş ve karşılaştınlmışbr. Ankara Üniversitesi de dahil edilerek önceki beş üniversite 20012004 yılları arası için aynı formatta kıyaslanmıştır. Aslında olanakları ve kaynakları son derece farkh olan vakıf üniversitelerini devlet üniversitelerinden ayrı tutmanın belki daha adaletli olacağı düşünüldüyse de önceki araştırmanın listesine sadık kalınarak sadece Ankara Üniversitesi eklenmiştir. Bulguların toplu değerlendirmesine geçmeden önce, çalışmanın tekrarlanabilirliğini ve temelini açıklamak üzere, taramanm nasıl yapıldığının belirtilmesinde yarar vardır. Şekil 1 Mühendislik fakültelerinde öğretim üyesi başına yayın sayısı 1.2i • Ankara • Bilkent m Boğaziçi u Hacettepe mlTÜ mODTÜ YAYIN TARAMASI NASIL YAPILDI? 2001 2002 2003 2004 Yayın taraması, Institute for Scientifıc Information (İSI) WEB OF SCIENCE, SCIEXPANDED veri tabanından aşağıdaki özel durumlar dikkate alınarak, sırasıyla üniversite ismi fakülte ismi bölüm ismi belirtilerek yapılmıştır. Ancak her durumda önemli zorluklarla karşılaşılmış ve bunların yenilmesi için şu ayrın tılara inilmiştir: 1. Karşılaşılan en önemli zorluk ya yın adreslerinin çoğunlukla heterojen da ğılımı olmuştur. Örnek olarak; Orta Doğı Teknik Üniversitesi'nden çıkan çalışma lar için üniversite adı bazı yayınlarda OD TU, bazılarında METU ve bazılarınd; Middle East Technical University olaral geçmektedir. Benzer durum diğer üniveı site isimlerinde de görülmektedir. Sözge limi İTÜ Istanbul Tech Univ Tech Uni Istanbul gibi. Taramada tüm bu seçenet ler dikkate alınmıştır. 2. Fakülte temelinde tarama yapm; nın neredeyse imkânsız olduğu görü müştür. Çünkü fakülte ismini kullanm; yan üniversiteler vardır. Örnek olaral ODTÜ makalelerinin neredeyse tamamıı da, Ankara Üniversitesi Mühendislik F kültesi yayınlarının ise 2002 yılına kad; neredeyse yarısında fakülte isminin kull nılmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle F culty of Engineering veya School of En{ neering anahtar kelimeleriyle yapılan t ramalardan sağlıklı bir sonuç elde edil memektedir. Örneğin Ankara Üniversil si Mühendislik Fakültesi yayın sayı 2002'de gerçekte 55 iken, fakülte terr linde yapılan tarama ile sadece 31 taı yayın çıkmaktadır. Bu durumda, en dc ru yayın sayısına ulaşmanın tek yolu o Şekil 2 Kimya mühendisliği alanında yayın verimi Ankara Boğaziçi Hacettepe mİTÛ ODTÛ 2001 2002 2003 2004 Şekil 3 Elektrik Elektronik mühendisliği alanında yayın verimi m Ankara m Boğaziçi m Hacettepe mİTÖ mODTÜ GEREKÇE YÎNE AYNI! Yazarlar diğer üniversitelerin inceleme dışı tutulmasını yine "...seçilen kurumların bu alandaki bilimsel potansiyel 2001 2002 2003 2004 938/16 12 Mart 2005