Katalog

BilimAraştırma rak bölüm temelinde tarama yapmak kalmıştır. Bölüm temelinde tarama aşamasında da büyük sorunlar göriilmüştür. Makalelerde kullanılan bölüm isimlerinde farklar vardır. Az da olsa birkaç yayında adresin Türkçe verildiğine dahi rastlanmış, ancak en önemli farkın "... Engn Dept" ile "Dept... Engn" olduğu görülerek akla gelen tüm seçenekler ayrı ayrı taranmıştır. Öte yandan, Bölüm temelinde yapılan tarama daha gerçekçi bir değerlendirme olanağı ortaya çıkarmıştır. 3. İstanbul Teknik Üniversitesi için önce üniversite adresli tüm yayınlar, daha sonra Fen Bölümleri ile Mimarlık Bölümünün toplam yayınları bulunmuştur. Üniversite adresli yayınlardan fen ve mimarlık yayınları çıkarıldıktan sonra kalan rakam mühendislik yayınları sayısı olarak alınmıştır. 4. ISISCI veri tabanında gözlenen bir olgu bazı yayınların gerçekte ait oldukları yıl yerine bir üstteki yılda gözükmeleridir. Bunlar bizim tarafımızdan saptanıp tek tek not edilmiş olmasına rağmen, genelde bu ayrıntının başka yazarlarca dikkate alınmadığı, aslında hemen her üniversite için yaklaşık aynı oranlarda olacağı ve dolayısıyla sıralamayı değiştirmeyeceği düşünülerek, genelde yapıldığı gibi, yayınlar veri tabanındaki taramada görülen yıl içinde düşünülmüş, gerçek yayın tarihi düzeltmesine gidilmemiştir. 5. 2004 yılı henüz tamamlanmış olduğu için bu yıla ait verilerin son şeklini almadığı göz önünde bulundurulmalıdır. 6. Öğretim üyesi sayıları 2001 ve 2002 yılları için ÖSYM Yükseköğretim İstatistikleri'nden, 2003 ve 2004 yılları için her bölümün o yıldaki web sayfalarından tek tek toplanarak elde edilmiştir. 7. Yılda öğretim üyesi başına düşen yayın sayılarında Orhon ve Saygın'ın bulgulanyla bu çalışmanın bulguları İTÜ için hemen hemen aynı sonucu vermekte, fakat diğer üniversitelerde büyük farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Orhon ve Saygın'ın değerlendirmelerinde taramanın nasıl yapıldığı konusunda yeterli ayrıntı verilmediğinden bu farklılıkların kaynağı hakkında kesin yargıya varmak zordur, incak büyük olasılıkla, taranan adres se;eneklerinin farklılığına bağlanabilir. DEĞERLENDİRME SONUÇLARI NE GÖSTERİYOR? İncelemeye konu olan üniversitelerimizin mühendislik fakültelerinde bütün bölümlerde yılda yapılan toplam SC1 yayınlannın son 4 yıldaki değişimi Çizelge l'de verilmiştir. Beklendiği gibi, bu çizelge ancak fakültelerimizin bilime katkısının öğretim üye sayılarına bağlı olarak büyüklüğünü göstermektedir. Yılda öğretim üyesi başına düşen SCI yaymlannın son 4 yıldaki değişimi Şekil l'de izlenebilir. Bu çizelgeye bakıldığı zaman, son iki yılda Bilkent Üniversitesi'nde gözlenen yükseliş hariç olmak üzere, bütün fakültelerin birbirine çok yakın yayın verimi sergiledikleri ortadadır. Çok ince ayrıntıda, İTÜ'de küçük eğimle kararlı bir artışın varlığı görülecektir. Daha önceki iki kıyaslamada adı geçmeyen Ankara Üniversitesi, as 0,25 lında bu üniversiteler arasında 2001 ve 2002 yıllarında İKİNCİ, 2003 ve 2004 yıllarında ÜÇÜNCÜ sırayı tutmaktadır. 0,15 Dolayısıyla, bilimsel alanlarda yapılan kıyaslamalarda "adı çok duyulan" veya "en üst sırada oldukları bilinen" gibi ni0,05 telemelerin ne derece yanılgıya yol açtığı ortadadır. Diğer üniversitelerimizi de tarayabilmiş olsaydık, belki daha farklı bir tabloyla karşılaşacaktık... Şekil 4 Jeoloji mühendfsliği alanında yayın verimi TOPLU DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER Bu tür performans karşılaştırmaları için geleceğe yönelik olarak, gerek önceki gerekse bu çalışmadakı sonuç ve deneyimler dikkate alındığında aşağıdaki toplu değerlendirmelerin belirtilmesi faydalı olacaktır: • Taranan veri tabanının tamamen hatasız olduğunu ileri sürmek olanaksızdır. Örneğin bir mühendislik yayınının, tüm yazarları Ankara Üniversitesi'nde olmasına rağmen, Hacettepe Üniversitesi altında gözüktüğüne rastlanmıştır. • Ne denli özenle yapılırsa yapılsın, her fakülte ve bölümün kendine özgü farklılıkları, dolayısıyla az da olsa yanılgı payının olabileceği unutulmamalıdır. • Ne kadar çok olasılık dikkate alınmaya çalışılırsa çalışılsın, farklı kişilerin yapacakları taramalarda yine de farklı sonuçlara ulaşılması olasılığı vardır, çünkü yayınlarda çok çeşitli adres formatları kullanılmaktadır. Bunlardan bir tanesinin tarayıcı tarafından dikkate alınmaması fark yaratacaktır. Dolayısıyla, "kesin" denebilecek bir sonuca ulaşmak neredeyse olanaksızdır. 2001 2002 2003 2004 Şekil 5 Fizik mühendisliği alanında yayın verimi 9 Ankara m Hacettepe mlTÜ 2001 2002 2003 2004 Şekil 6 Jeofizik mühendisliği alanında yayın verimi 2001 2002 2003 2004 ORTAK GÖRÜŞLER Bunlar dikkate alındığında Sayın Prof. Orhon ve Prof. Saygın ile şu görüşlerimizin ortak olduğunu belirtmek gerekir: • Üniversitelerin yayın esaslı bilimsel ölçütlerle değerlendirilmeleri, belli bilim alanları dikkate alınarak yapıldığı zaman daha anlamlıdır. • Bu değerlendirmelerde toplam yayın sayısına bakmak, ilgili üniversitenin o alanda bilime toplam katkısmı göstermek bakımından önemlidir. Ancak, kıyaslamanın yılda öğretim üyesi başına düşen yayın sayısına göre yapılması daha sağlıklıdır. • Yayın sayılarının WEB tabanından saptanması son derece zahmetli bir iştir. Neredeyse, üniversitelerin ilgili bölümlerindeki öğretim üyelerinin isimlerinin tek tek belirlenmesine kadar ihtiyaç duyulmaktadır. Hatta, muhtemel isim benzerliklerinden doğacak hatalardan arınmak için, bu isimlerin yayınlannın tek tek taranması ve akademik ilgi alanları dikkate alınarak ilgili yayının özetine bakılYazının devamı arka sayfada BÖLÜMLERE GÖRE KİM ÖNDE? Bilindiği gibi, bu kıyaslamaları aslında Bölüm temeline indirgemek çok daha sağlıklı sonuçlara ulaştırmaktadır. Bu çalışmada, fakültelerimizin veri(izelge 1. Mühendislik fakültelerinde son dört yıl içinde ya lerini eksiksiz bulabilmek amacıyla bölüm temelinde yaan sayısı (YS),6'ğrelim üyesi sayısı (ÖS) ve yayın verimi yın taraması yapıldığı için koAnkara Bilkent 3oğaziçi Hacettepe İTÜ ODTÜ laylıkla bu tür bir kıyaslamayı gerçekleştirme olanağı doğ57 40 64 119 342 175 001 YS du. 87 148 531 313 Ö S 73 56 Ancak, elimizdeki veri0.74 0.8 0.64 0.56 YS/ÖS 0.78 0.71 lerin çokluğu karşısında kı002 YS yaslama Ankara Üniversitesi 55 43 61 106 377 184 87 147 536 321 Ö S 73 56 Mühendislik Fakültesi'nde 0.7 0.72 0.7 0.57 YS/ÖS J.75 0.76 var olan beş bölüm esas alınarak yapıldı (henüz yeni kurul303 YS 57 65 67 122 418 205 muş olan Bilgisayar Mühen82 Ö S 56 96 163 652 350 1 disliği ve Ziraat Fakültesi 0.70 0.75 0.64 0.59 YS/ÖS 0.70 1.16 bünyesindeyken fakülteye ye70 )04 YS 157 66 113 431 198 ni katılmış olan Gıda MühenÖ S 105 58 96 163 658 350 disliği hariç tutularak). YS/ÖS 0.67 0.98 0.69 0.69 0.66 0.57 Sonuçlar yıllara göre değişim biçiminde sayısal olarak Çizelge 2'de verilmiştir. Şekil 26'da ise bu mühendislik alanlarında üniversitelerimizdeki yayın verimliliği (öğretim üyesi başına yılda düşen yayın sayısı) görülmektedir. Bu grafiklere bakıldığı zaman oldukça net bir biçimde hangi üniversitenin hangi mühendislik alanında daha çok bireysel katkı yaptığı ortaya çıkmaktadır. Buna göre • Kimya Mühendisliği alanında Hacettepe Üniversitesi, •Elektrik Elektronik Mühendisliği alanında Boğaziçi Üniversitesi, • Jeoloji Mühendisliği alanında ODTÜ, • Fizik Mühendisliği ve Jeofizik Mühendisliği alanlarında Ankara Üniversitesi'nin önde oldukları görülecektir. Kimya Mühendisliği alanında Hacettepe Üniversitesi'nde görülen sıçramanın giderek diğer üniversiteler kümesine doğru indiği de ayrıca fark edilmektedir. 938/17 12 Mart 2005