Katalog

Köprfi Mühendisliği Şekıl 4 (a): Jorg CHLAICH'ın Stutt Şekil 1: Paris'teki III. Aleıander Köprüsü, 1900 Haliç'e yapılacak metro köprüsü bir sanat eseri olmalı Ihsan Mungan (*) aliç kıyıları İstanbul'un tarihi kimliği bakımından büyük önetn taşıyan mekânlardır. Bu nedenle Haliç'e yapılacak köprülerin mimarisi de aynı derecede büyük önem taşır. Böyle olmasına rağmen, günümüze kadar inşa edilmiş olan Haliç köprülerinin hiçbirinde inşa edildiği yılların teknik düzeyini yansıtan, mimarisi bu eşsiz kente yakışan estetik bir strüktür yoktur. Eski Galata Köprüsü dubalar üzerine oturtulmuştu, yani genelde geçici amaçlı kullanılmak üzere inşa edilen ponton köprü sistemindeydi. Eskiden Galata Köprüsünün dubalarına vapurlar yanaştı H Haliç'te metro köprüsü yapılması planlanıyor... Inşaat mühendisliğinin ve teknolojinin ilerlemesiyle günümüzde şehir içinde veya dışında inşa edilen köprüler genelde birer sanat eseri gibi tasarlanmakta, çevresine estetik bir değer katmaktadır... Bu olgu mutlaka dikkate alınmalı, Galata Köprüsü gibi üçiincü dünya ülkelerine yakışan bir köprü daha istanbuVda yapılmamalıdır... ğından, köprünün bu ikincil fonksiyonuna yönelik olarak köprü altındaki mekânın bilet gişeleri, vapur bekleme yerleri, pitoresk meyhane, restoran ve büfeler için kullanılması doğaldı. Yeni Galata Köprüsü'nde ise, dubalı ponton sistem terk edildiği halde, köprünün 80 metrelik orta kısmı dışında kalan yaklaşık 400 metresinin altına büyük dükkânlar yapılarak köprüye çağımızda söz konusu olmayan bir fonksiyon yüklenmiş oldu. Paris'e yapılan basık kemer formundaki III. Alexander Köprüsü (Şekil 1) Paris'in en zarif yapılarından biridir. İnşaat mühendisliğinin ve teknolojinin ilerlemesiyle günümüzde şehir içinde veya dışında inşa edilen köprüler genelde birer sanat eseri gibi tasarlanmakta, çevresine estetik bir değer katmaktadır. Şehir içi köprülerine iyi örnekler olarak İspanya'nın Bilbao kentinde mimarlık ve mühendislik öğrenimi görmüş olan İspanyol Santiago Calatrava'nın (Şekil 2) ve Berlin'de mühendislik öğrenimi sırasında mimarlık dersleri de almış olan Alman Jörg Schlaich'ın Bochum kentinde inşa ettiği (Şekil 3) yaya köprüleri gösterilebilir. Araç trafığine açık köprülere iyi örnekler olarak ise yine Jörg Schlaich'ın Stuttgart'taki Nesenbach Köprüsü (Şekil 4 a ve b) ve İngiliz Norman Forster'ın bir iki ay önce trafığe açılan Güney Fransa'daki Millau Viyadüğü (Şekil 5) gösteri lebilir. YÜKSEK DUYARLILIK GEREK Galata Köprüsü'nden yaklaşık 20 yı sonra Haliç'e yeniden bir köprü gerek mektedir. YenikapıTaksim metro güzer gâhında yer alacak köprünün bu defa İs tanbul kentine yakışır ve İstanbul'a özgı bir mimarisinin olması zorunludur. İstar bul kentinin ikinci bir Galata Köprüsü'n tahammülü kalmamıştır. Bu köprünün, benim de 18 yıl hoc; lık yaptığım bir üniversitede yetişmiş bi mimar olan Büyükşehir Belediye Başkan nın yönetimi sırasında yapılacak olması v ayrıca Kültür Bakanlığı İstanbul 1 Num; ralı Bölge Kültür ve Tabiat Varlıklarıı Koruma Kurulu'nun, İstanbul siluetind Süleymaniye Camii ile birlikte algılanaca olan köprünün mimarisi konusundal haklı duyarlılığı İstanbul için büyük b şanstır. İstanbul'u çok sevenler olarak b de metro köprüsünün en iyi şekilde tasa lanmasını istiyoruz ve bu konuda yardın hazırız. Burada biz derken 30 yıllık dc tum, Stuttgart Üniversitesi emekli prol sörü, Münih Olimpiyat Stadyumu örtü: ile Stuttgart'taki GottliebDaimler Stady mu'nun üstünü örten, bana göre dün> nın en rasyonel ve optimal membr, strüktürünün, ayrıca Şekil 3 ve 4'te köprülerin tasarımcısı, meslekdaşım Jö Schlaich'ı birlikte kastediyorum. KÖPRÜLER SANAT ESERİ Günümüzde ancak 3. Dünya ülkelerinde rastlanacak bu köprü mimarisine derhal itiraz ettiğimiz halde*, köprü projesi değiştirilmedi ve 'köprü'nün yüzde sekseni, üzerinden araba ve yaya geçen bir çarşı olarak inşa edildi. Oysaki şehir içi köprülerinin yapıldığı şehrin mimarisine estetik bir değer katması gerekir. Galata Köprüsü'nden nerdeyse bir yüzyıl önce Şekil 2: Santiago CALATRAVA'nın Bilbao (İspanya) Campo Volantin Yaya Köprüsü, 1997 933/16 5 Şubat 2005