Katalog

Bîlimde yerimiz Bilimdeki yerinizi daha iyi belirlerken Mühendislik, tarım bilimleri, farmakoloji nisbeten güçlü katkının sağlandığı alanlar iken, mikrobiyoloji, immunoloji ve uzay bilimleri en zayıfkatkı üretmiş olan disiplinlerdir. En geniş bilim alanı klinik tıpta binde 2.7'lik payla vasatın üstünde bir performans kaydedildiği halde, hayat bilimlerinĞe ülkemiz zayıf kalmaktadır. Prof. Dr. Altan Onat tayız (Iskoçya ve Galler gerektjğı gıbı Bir leşık Kralıyet'e dahıl edıldı) Thomson ISI'ın ele alınan verılenne ılışkın vurgulamak gerekır kı, bıldırılen rakamlar anılan donemde çıkan yayınlara o donemde verılen atıf sayılarıdır, dığer bir deyışle, donemden oncekı yayınlara yıne 19942004 donemındekı atıf sayılarını kapsamamaktadır Buna gore Turkıye donem ortalaması olarak yılda 16050 atıf uretırken, dun yada 25. sırayı ışgal eden Tayvan 42000, Yunanıstan 24600, Çek Cumhurıyetı, Meksıka, Arjantın, Irlanda 21 ıla 20 bın, Guney Afrıka 19600 ve Portekız de 16300 sıtasyonla onumuzde yer almakta Dunyada bılımsel atıflardakı payımız son donemde bınde 2 ıdı Bızım sosyoekonomık durumumuza gore, bu payın 8 yılda bınde 45'e çekılmesı ıçın, atıfların dunyada yılda %4 arttıgı da dıkkate alınarak ulkemız atıflarını yılda 9615 artırmak gerektığının bılıncınde olmalıyız Bu, aşa ğıdakı açıklamalardan anlaşılacağı uzere, rasyonel davranış ve ıyı ortam sağlamak suretıyle mumkun gorunmektedır Hedef, Yıllar Bilimsel atıflarımızın seyri 100000 90 91 92 ısı 9900 12472 17367 co co ^3000 •^^^ v jr \ 93 21708 94 24539 95 31064 96 97 36382 42597 98 48070 99 53559 00 59868 01 63164 02 61584 03 49172 C umhurıyet BılımTeknık'ın 5 Şubat tarıhlı sayısında Sayın Baysal ve Seçen'ın Turkıye'nın bılımsel yayın ve atıflarda dunyadakı yerı" başlıklı yazısı son onyılda bılımdekı yerımızı daha ıyı ve ayrıntılı anlamamıza zemın yarattı Bu kulfetlı ve tıtız derlemelen ıçın kendılerını ıçtenlıkle kutlanm Daha once ılgılı az kışı tarafından bılınen bir gerçeğe projektorlerı odakladılar bılımın olçutu, gostergesı yayın sayısından çok, kazanılan bılımsel atıflardır, ve bu bakımdan yayınlara kıyasla, atıflarda uç kat genyız Eldekı yazıda aynı verılerı kullanarak bılımdekı yerımızı daha da ıyı anlamamız ıçın bazı açıklamalarda bulunacak, bılımsel atıflarda ulkemızın zaman ıçerısındekı gelışmesını değerlendırecek ve bılım dısıplınlerı arasındakı nısbı performansımızı ozetJemeye çalışacağım O Q 1 10000 cö 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Yıllar aynı yontem kullanılarak 200311 donemınde ortalama yıllık 50,000 sıtasyon olmalıdır Bu hedefı tutturmak bızı 26 sıraya yerleştırebılecekür bılımde tasavvur edılemeyecek kadar gerılerden gelmekteyız1 Ama, hâla çok gerıdeyız Atılımı surduremezsek, hatta yukarıdakı kaygı vencı tesbıte gore gerılersek, toplum onemlı bir umıt kaynağını yıtırecektır 2001 yılında ılan edilen akademık terfi yonetmelığı, o yıldan sonrakı gerılemenın kanımca başlıca sebebıdır CBT 12 Şubat tarıhlı yazımda açıkladıgım gıbı, terfi ve atama yonetmelığının yenıden duzenlenmeM acıl ve hayatı nıtelık kazanmıştır. Bilimsel atiflanmızın son çeyrek yuzyıldaki seyri Atıfların seyrını değerlendırmek yayın ıçın olduğu gıbı basıt değıl, çapraşıktır, çunku atıflar kendıne ozgu bıçımde hem en az bırkaç yıl gecıkmeyle, hem de bırıkımlı olarak ele alınır Bunları yıne de objektıf olarak değerlendırmek, Scıence Cıtatıon Index'ın açıkladığı "toplam sıtasvonların bırıkımlı yuzdesı" verılerını katsayı olarak kullanmakla, mumkundur Bu yontemde, x yılında çıkan bir ya yın bundan sonra alacağı toplam atıfların orneğın %34 9'unu x+4 yılına, %59 2'sinı x+8 yılına kadar, %73 3'unu x+12 yılına kadar sağlar Baysal ve Seçen'ın açıkladığı Turkıye adreslı atıf sayılarına bu katsayılar uygulanmak suretıyle, potansıyel atıf sayıları tarafımdan hesaplanmıştır 197478 donemınde yılda 2407 olan ortalama potansıyel dtıflarımız, 197983 yıllarında 3578'e, 198488 donemınde 5771'e ve 19891993 yıllarında 13950'ye yukselmıştır 1990 yılından ıtıbaren hesaplanan yıllık potansıyel atıf sayıları ektekı grafikte yarılogarıtmık olçekle temsıl edılmıştır 199095 donemınde yılda %25 7'lık artış, 19952000 yıllarında her ne kadar %14'e yavaşlamışsa da, bu yıne hızlı bir tempoydu Ulkemızın potansıyel atıfları 2001 yılında 63160 ıle zırveye ulaşmış, ertesı yıl %2 5'luk hafif bir gerıleme kaydedılen bu rakamlar, 2003 yılında 49200'e (%22 oranında) gerılemıştır 1976 ıle 2001 yılları arasındakı çeyrek yuzyılda potansıyel atıf sayımız 26 kat yukselmıştır Bu arada dunyadakı atıfların 2 1 kat artışı ıçın ayarlama yapılsa da, dunyadakı payımızı 12 kat artırmış bulun duğumuz yargısına varabılırız Demek kı, Bilimde ne kadar geriyiz? Yakın hedef ne olmalı? Son on yılda (19942004) bılımsel yayınlarda 25 sırada bulunurken, sağlanan atıflarda ancak 35 sırada yer almak Ülkemizde bilim disiplinlerinin bilime katkısı Bılım alanlarında zayıflık ve ızafi gucu saptamak ıçın, ortalama atıf/yayın oranlanna bakmak değıl, o alanda ulkemızın dunyadakı payını oğrenmek gerekır, çunku yayını nisbeten az olan bir alanda yuksek atıf/yayın oranı yanıltıcı olabılır. Tablo'da 22 bılım dısıplınınde dunyada ve Turkıye'de sağlanan atıf sayıları ıle, ulkemızın payı gorulmektedır Klınık tıp ve . hayat bilimleri bırlıkte, muhendıslık ve temel bılımler bırlıkte sıralandırmışlardır, Payların yaklaşık bınde 0 7 ıle 4 arasında 6 kat değıştığıne rastlanmaktadır Muhendıslık, tarım bilimleri, farmakoloji nisbeten guçlu katkının sağlandığı alanlar, ıken, mikrobiyoloji, immunoloji ve uzay bilimleri en zayıf katkı uretmış olan dısıplınlerdır En genış bılım alanı klınık tıpta bınde 2 7'lık payla vasatın ustunde bir performans kaydedildiği halde, hayat bılımlerınde ulkemız zayıf kalmaktadır Bılımsel atıflara ılışkın kamuoyuna yenı açıklanan verılerın ulkemızın bılım polıtıkasında bırçok cıddı tesbıt ve yonelımlere yol açacağını umarım *LU. Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Emeklı Oğretım Uyesı, Turk Kardıyolojı Derneğı Oncekı Başkanı Tiirkiye'de çeşitli alanların bilime katkısı (atıfaimapayma gore) Farmakolojı toksıkolojı Klınık tıp Norobılım davranış Molekuler bıyolojı genetık Psıkıyatrı / psıkolojı Mikrobiyoloji İmmunoloji ^İ\ X/^X10.77 yılda atıf sayısı * Dunya Turkıye 5 987 1 613413 58 662 21 877 047 5 633 5 176 975 6 766 7 671 713 1 490 1 805 860 Bınde payı 3 71 2 68 1 09 0 88 0 83 0 66 0 49 4 13 3 89 /*""5*tiT\ u ( «, »J j Y \ Muhendıslık Zıraat bilimleri Yer bilimleri Materyal bılımı Bılgısayar bılımı Kımyagerlık J \fâ^) )/{. ^Qk M/ \ V ft~^L» \ ^ j r y / J \^sf^U ^ ^ \ 2 385 113 2 859 127 3 209 616 780 996 2 256 397 1517 970 494 418 8 790 414 1 733 577 Ekonomı ve ış Sosyal bılımler genel Multıdısıplıner ^ ^ 2^ t4m 1 Matematık / M^M • Bıtkı hayvan bılımı ^ ^ j S S İW Bıyolojı bıyokımya t Z ü â ^ J F ^ Uzay bilimleri fid 1 ^Tl [ S Çevre / ekolojı Fızık 8 250 495 657 245 3 398 105 9 730 909 2 090 693 603 367 1 179 765 171.247 88 254 462 1 578 1 395 13 269 3 035 6 565 4 349 1 409 24 249 4 155 15110 2 91 2 87 2 85 2 76 2 40 1 83 1 68 1 52 0 87 0 44 141 0 89 0 30 1 94 1 101 5 164 8 440 926 849 1 046 52 171 230 (*) 19942003 donemınde yayımlanıp 31.8.2004'e kadar site edilen yayınlara. 936/17 26 Şubat 2005