Katalog

bilim dünyasından Kısa Haberler bakterılerının alternatıf enerjı kaynağı olarak goruyorlardı Fakat Yellowstone Ulusal Par kındakı sıcak su kaynaklarını ınceleyen Amerıkalı bılım adamları baktenlerın enerjilerını hıdrojenden sağladıklarını saptadılar Boulder Unıversıtesı'nden Norman Pace ve ekıbının konuyla ılgılı araştırma yazıları PNAS dergısınde yayımlandı Yeşıl bıtkıler bazı bakte rıler ve mavı yosunlar yaşamsal onem taşı yan karbonhıdratları ve oksıjenı guneş ışığının yardımıyla uretırler Bıtkılerın ve baktenlerın bu totosentez reaksıyonu olmadan ınsan ve hayvanın yaşamı da mumkun olmazdı Toprakta sularda veya yanardağlarda yaşayan bakterıler, yetersız ışık nedenıyle iotosentez yapamadıkları ıçın alternatıf enerjı kazanım mekanızması olarak bılınen kemosentezden yararlanarak kukurt. hıdrojen demır, mangan veya arsenık gıbı kımyasal maddelerden enerıı elde ederler Baktenlerın enerıı kaynaklarını arayan bılım adamları Yellowstone Ulusal Parkı'ndakı sıcak su kaynaklanndan alınan dort orneğı analız ettıklerınde kukurt demır mangan veya azot bıleşımlerının her ornek te farklı oranlarda bulunduğunu lark etmış ler Sadece hıdrojen tum orneklerde baktenlerın enerıı ıhtıyaçlarını karşılayacak mıktarda bulunuyordu Bılım adamları en lazla hıdrojen ıçeren beş ornek ıçındekı mıkroorganızma turlerını belırlemışler Buna gore orneklerdekı kukurt oranının az veya çok olmasına bakmaksızın Aquıfıcales sınıfındakı bakterılerın en buyuk grubu oluşturduklan gorulmuş Işte bılım adamları bu sonuca bakarak enerıı kaynağının sadece hıdrojen olabıleceğıne karar vermışler Kukurt sıcak su kaynaklarında enerıı kaynağı olarak çok tazla kullanılmıyor Çunku kukurtten enerjı kazanımı ıçın aynı zamanda yoğun mıktarda oksıjene de ıhtıyaç duyulur Fakat duşuk çozulebılırlık yuzunden sıcak sularda çok az mıktarda oksıjen bulunmakta dıyor Pace Soğuk sularda daha fazla oksıjen butunduğu ıçın kukurt soğuk su kaynaklarındaki enerjı kazanımı ıçın daha onemlı bır rol oynayabılır Gougoux, PLoS Bıology dergısınde bu araştırma sayesinde korlerdekı gorme merkezının yenı gorevler ustlenebıldığının kanıtlandığını açıklıyor Gorme merkezının korlerde de ışledığı aslında uzun bır suredır bılınıyordu Fakat bu bolgenın algılama gıbı ozel gorevler ustlenıp ustlenmedığı bılınmıyordu Bu sorunun yanıtını bulabılmek ıçın bılım adamları çocukluklarından berı gozlerı gormeyen kışılerle testler yapmışlar Katılımcı lar tek kulakları tıkalıyken sesın hangı yonden geldığını saptamak zorundaydılar Kontrol grubundakı gozlerı goren deneklerın hıçbırı sesın kaynağını doğru duyamazken gozlerı gormeyen beş kışı sesın kaynağını doğru olarak bılmış Bılım adamları pozıtron emısyon tomografısı sayesinde de gorme kabuğunda onemlı bır etkınlık artışı ızlemışler Bu şekılde korlerdekı gorme merkezının gerçekten de dığer gorevierı ustlenebıldığı ortaya çıkmış Hubble teleskopunun ömrii doluyor Hubble uzay teleskopunun omru dolmak uzere Bılım adamlarının protestolarına rağmen Amerıkan hukumetı, gereklı onarım çahşmalarını ıptal ettı Yuksek çozunurluklu olağanustu lotoğrallarıyla bılıme hızmet etmek dışında kamuoyunu da buyuleyen Hubble teleskopunun geleceğı aylardan berı belırsız Ancak uzay gozlemevının gorevını surdurebılmesı ıçın acıl bır onarıma ıhtıyacı var Amerıkan uzay ajansı NASA, can sıkı cı bır tartışmadan sonra bır robot mısyonu planlamıştı Fakat Amerıkan hukumetı şımdı masratların yaklaşık bır mılyar doları bulması nedenıyle 2006 yılı ıçın planlanan robot onarım mısyonunu ıptal ettı denıyor VVashıngton Post gazetesınde yayımlanan bır haberde Oysa NASA butçesı %4,6'lık bır artışla 17 mılyar doları bulacak Fakat bu para GeorgeW Bush'un vızyonlarına ayrılacak Amerıkan başkanı her şeyden once Ay'da bır ıstasyonun kurulması ve astronotların Mars'a uçmalarını ıstıyor Bılım adamlarının tahmınlerıne gore Hubble teleskopunu yorungede tutan ııroskoplar, en geç 2007 yılında devre dışı kalacak deneyıyle ılk kez toprağın olası bır I ısınmaya ne şekılde reaksıyon gostereceginı gosterdı Buna gore topraktakı karbon, ıklım değışımıne karşı daha duyarlı reaksıyon gostermekte ve atmoslere sera gazı salıyor Brıstol Unıversıtesı Boulder Ulusal Atmosfer Araştırmaları Merkezi ve MaxPlanck Bıyokımya Enstıtusu bılım adamları, dunya genelınde toprak ıçınde bulunan karbonun aynı anda bırdenbıre açığa çıkması halınde atmosterdekı karbon mıktarının uç hatta dort mıslı artabıleceğını hesapladılar Fakat boyle bır senaryo pek mum kun gorunmuyor dıyor araştırmacılar Son zamanlarda topraktakı karbonun ayrışmasından sorumla mıkroorganızmaların, daha sıcak koşullara uyum sağladıkları ve ındır geme oranını da yuksek sıcaklıklara bağlı olarak artırabıleceklerı ve bunun sonucunda da daha fazla CO2 ın açığa çıkabıleceğı kanısı yerleşmıştı Fakat aşırı sıcakların kımyasal sureçlerdekı ındırgeme oranını yukselttı zor olan karbon ıçerıklı sabıt bıleşıklere ka dar uzanmakta Farklı bıleşıklenn karışımı bugune kadar laboratuar sonuçlarının yo rumlanmasını zorlaştırıyordu Bılım adamları şımdı yenı bılgılerı kuresel ıklım modellerıne yerleştırerek toprak ıçındekı karbonun hızlı ındırgenışının ıklım uzerındekı etkısını hesaplamak ıstıyorlar Bugune kadarkı ıklım sımulasyonla rıyla hep daha kolay olçulebılen ozellıklerı olçulmuştu Uzmanlar dunya genelındekı topraklar ıçındekı karbonun %90 ının kım yasal açıdan sabıt olan karbon turu oldugu nu tahmın edıyorlar Bakteri kahtımının şıfresı çozuldu GeorgAugust Unıversıtesı bılım adamları Gluconobacter oxydans bakterısı nın şıfresını çozerek, btyoteknotojı alanında onemlı bır adım attı Bu bakteri glıkoz oksı dasyonu uzerıne uzmanlaşrnıştır ve şekerı şeker asıdı veya vıtamının on aşamaları olan yararlı urunlere donuşturur dıyor bılım adamları Nature Bıotechnology dergısınde Araştırma ekıbı bakterının 2,9 yapıtaşından yaklaşık 2700 genı açıklayabıldı Gluconobacter oxydans'ın genetık şıfrelen ne gore bılım adamları şımdı enzım uretı mınden sorumlu genlerı kopyalayarak mad de donuşumunde kullanabılecekler Bakteri sadece dehıdrogenaz ıçın 80 gen ayırmış Bılım adamları Gluconobacter oxy dans kahtımının temel araştırmalar açısından da buyuk bır onem taşıdığını soyluyorlar Çunku genom, enerıı metabolızmasının ozellıklerını ve meyve ve çıçekler uzerınde yaşamayı tercıh eden bu baktenlerın ekolojısını yansıtmakta Toprağın küresel ısınma üzerindeki etkisi Uluslararası bır araştırma ekıbı bır ğıne dayanan oncelemeler fızıksel kımya kanunlarına ters duşmekte Uluslararası araştırma ekıbı şımdı topraktakı bıyolojık uyum mekanızmaların fızıktekı basıt kuralları ızledığını kanıtladı Bu araştırma sırasında aşırı ısınma sırasındakı karbon ındırgeme surecının, or ganık toprak karbonunun olağanustu kımyasal ozellıklerıyle ılgılı olduğu ortaya çıktı Bu ozellıkler şeker benzerı değışken bıleşıklerden mıkroorganızmalar ıçın ındırgenmesı Elmas tabakalarında hidrojen Atman fızıkçıler madde analızıne yonelık yenı bır mıkroskop yontemı gelıştırdı Munıh Teknık Unıversıtesı'nden yapılan açıklamaya gore, yenı sıstemle mıkro yapılı orneklerdekı hıdrojen dağılımı ılk kez uçboyutlu olarak goruntulenıp analız edılebılmekte Deneysel fızıkçı Günther Dollinger tarafından gelıştırılen sıstem, yoğun enerjılı protonların (SNAKE/ Deneysel Atom Fızığı Deneylerı ıçın Sü per lletken Nanoskop) taramalı lyon mıkroskobundakı elastıkyayılımınadayanıyor Mıkroskop, tıpkı bılardo oyununa benzer bır şekılde ışlemekte Bır proton bır hıdrojen atomuna rastladığında ıkı parçacık, ıkı bılardo topunun bırbırıne çarpmasından poijkrjstalintabakası sonra bırbırlerınden ayrılmaları gıbı esnek bır şekılde yayılıyorlar Ikı parçacık da eşıt ağırlıkta ve 90 derecelık bır açıyla bırbırınden ayrılmakta Ancak çeşıtlı ağırlıktakı parçaların bırbırlerıyle çarpışması sırasında farklı açılar ortaya çıkıyor Parçacıkların uçuş hatlarındakı açılara gore atomlar hakkında bılgı edınılebılmekte Kaydedılen yayılımların sayısına gore lyon ışınının etkısı altında kalan ornek kısmındakı hıdrojen mıktarı saptanabıldığı gıbı protonların hız olçumlerıyle de yayılımın meydana geldığı derınlık belırlenebılıyor Sonuç, hıdrojen yayılımının bır tur uçboyutlu goruntu Sıcak su kaynaklarındaki bakteriler nasıl besleniyor? Sıcak su kaynaklarında yaşayan kımı bakteriler enerıılerını ışıktan değıl hıdrojenden elde edıyorlar Aquıfıcales turu mıkroplar, 70 santıgrat dereceyı aşan kaynaklarda yaşadıkları ıçın guneş ışığından elde edılen ener jıyle fotosentez yapmaları mumkun değıl Bı lım adamları bugune değın kukurdu. termolıl Korlerın beynındekı gorme merkezi seslerın kaynağını kesın olarak saptamaya yardımcı oluyor Sonuç on ıkı gorme ozurlu ve yedı goren ınsanla testler yapan Kanada lı bılım adamlarına aıt Bır sesın kaynağı en lyı şekılde saptandığında, beynın arkasında bulunan ve normalde gormeden sorumlu gorsel korteks onemlı olçude etkınleşmekte Montreal Unıversıtesı bılım adamı Fr6d6nc Görme merkezi sayesinde süper kulak sunu sunmakta Bılım adamları yenı yontemle orneğın yapay elmas tabakalarındakı hıdrojen kırlılığını olçup maddenın ozellığı üzerındekı etkısını gorebıldıler Çunku elektronıkte kullanılan elmaslarda hıdrojen kırlılığı ve krıstal kafeslerde bozukluk ıstenmeyen ozellıklerdır Elmas bırçok açıdan dığer maddelerden daha ustundur Bununla bırlıkte olağanustu elektronık özellıklerıne rağmen, halıhazırdakı teknolojıterın bırçoğunda ozellıkle de elektronıkte kullanılacak kadar kalıtelı değıldır Bunun başlıca nedenı elmas tabakalarındakı hıdrojen kırlılığıdır Saf elmas %100 oranında karbondan oluşur ve alçak basınç yontemıyle ayrıştırılır Araştırma sırasında ıncelenen elmas tabakası bırbırlerıyle kaynaşmış bırkaç mıkrometre kalınlığında elmas krıstalıtlennden (yanı polıkrıstalınden) oluşuyordu Olçumler, kırlılığın genelde yuzeyde ve krıstalıtlerın kenarında bulunduğunu gosterırken, krıstalıtlerın ıçınde hıdrojen saptanmamış Sayfa Haberterr Nilgün özbaşaran Dede 934/412 Şubat 2005