Katalog

Gündem ilişki modeli sunulmalıdır". "Ulusal kimliğin, esas olarak, etnik ve dinsel Bu hafta Gündem'de, Türkiye BilimlerAkademisi ile birlikte Tarih Vakfı'nın, 2ÛÛ2yılından buyana sürdürdüğü "Ders Kitaplannda İnsan Hak aidiyet üzerinden tanımlanmasına son verilmelidir." "Ders kitaplannda, öğrencilere demokratik değerlere ve insan haklarına aktif olarak sahip çıkaları Projesi"nin açıklanan sonuçlarını özetle sunuyorum... "Projenin temel amaçları, ders kitapları ve eğitim programı ile ilişkili rak, katılımla kendi yaşamlannda ve çevrelerinde olumlu değişiklikler yapabilecekleri bilinci uyandınlmalıdır. Itaat değil eleştirel akıl, demokratik tüm aktörlerin ilgisini bu konuya çekmek; ders kitaplarının, insan hakları ve demokrasi kültürünün ana kriterleri çerçevesinde biçim, içerik ve peda katılım vurgulanmalıdır." gojik yöntemler açısından var olan durumunu saptamak; ve olması gerekeiii) Ders kitaplarının insan hakları eğitimi içeriği: Görev ve sorumlune ulaşmak konusunda uygulanabilir somut öneriler geliştirmek"ti. luklar, insan hakları ve özgürlüklerinin yerine geçer biçimde öne çıkarılmamalıdır. Yurttaş hakları, ancak devlet tarafından tanınan alan, konu ve çerÜçyıllık çok katılımlı, çeşitli yayınlarla sona eren çalışmanın toplam çeve içinde geçerli olan değil, uluslararası anlaşmalarla da güvence altına değerlendirmesi yapıldı ve tavsiyeler belirlendi. Temel varsayımlarda şu alınmış, tüm hukuk sistemi içinde önceliği olan, insandan aynlamaz haknoktalar dikkati çekiyor: lardır". • "Modern demokratik toplum, ancak eleştirel düşünebilen, çevresi ile somut gerçeklik ilişkileri ve nedensonuç bağlantıları kurabilen yurttaş"Ders kitaplarındaki din ve vicdan özgürlüğüne aykırı ögeler ayıklanlarla kurulabilir. malı, laikliğin insan haklanyla yakın ilişkisi kurulmalı, laiklik yalnızca "milli" gerekliliklerle açıklanan bir ihtiyaç değil evrensel değere sahip bir felse• Bilgi toplumu diye adlandırdığımız bilim, teknoloji ve iletişim üzefi, politik kazanım olarak ele alınmalıdır." rine kurulu yaşam ve üretim biçimi de bu tür bireyleri gerektirir. • Bu doğrultuda bir eğitim anlayışı ve felsefesi otoriter bir eğitim an"Ders kitaplannda cinsiyet, etnik, dinsel, kültürel kimlik, dil, siyasal layışına karşı çıkılmasını gerektirir". görüş, ya da toplumsal sınıf açısından aynmcılık yapan ya da böyle bir ayrımcılığı çağnştıran hiçbir ifadeye, Durum saptaması sonucunda yapılan tavsimalzemeyeyer verilmemelidir." yeler şu başlıklar altında toplanıyor (Başlıklar altındaki bütün tezlere yer vermek mümkün olmadıiv) Barış ve insan hakları: Sivil eğitim alanında tüm )ER$Kı7APURİNDA ğı için öncelikle vurgulananlaralındı.) yerleşik normlara karşın yer alan, Milli Güvenlik Komitesi tarafından hazırlanan Milli Güvenlik Dersi yerine, kiA. Ders Kitaplarının içerikleri: şi güvenliğini hedefalan, Barış Eğitimi konulmalıdır. i) Temel pedagojik yaklaşımlar: "Ders kitaplannda, topluma ve dünyaya değişmeyen, içya da B. Müfredat reformu: Ders kitapları ile, okul ortamı, dış etkilerle dönüşmeyen ve tarihsel bir bağlamı öteki ders malzemeleri, Milli Eğitim Bakanlığı okul olmayan, bilimsel irdelemeye kapalı bir biçimde müdürü öğretmen öğrenci ilişkisi, ders programlan yaklaşmaktan, yani özcülükten (essentialism) uzak arasında sıkı bir bağlantı vardır; ders kitaplarıyla birlikte durulmalıdır"... "Ders kitaplannda, doğru düşünbu bütün iyileştirilmelidir. celerin belletilmesine dayanan didaktik bir eğitim C. Okul ortamı: Okul ortamı olabildiğince demokanlayışından da, normatif önermelerin pozitif ifaratik, yenilikçi olmalı, öğrencilerin kendilerini ifade ededeler olarak aktarılmasından da uzak durulmalıdır. Ahlaki, dini, duygusal, bilme olanağı bulduklan, çevreleriyle karşılıklı saygı ve güven ilişkileri gepolitik, ideolojik görüşler, temenniler, telkin ve değer yargılarıyla, nesnel, liştirebildikleri, sorumluluk aldıklan ve projeler gerçekleştirebildikleri bir dışımızda bir objektif gerçekliğe sahip olan, gözlem ve deneyle yanlışlana biçimde tasarlanmalıdır; bilir ifadeler birbirlerinden açık biçimde ayrılmalıdır." D. lyi eğitim alma hakkı: Ders kitaplannda insan hakları bakımından "Çeşitli türden dinselya da dinsel olmayan inanç akidelerinin bilgi yukarıda özetlenen iyileştirmelere ek olarak, bu kitaplann "iyi eğitim hakkı" gibi aktarılmasından kaçınılmalıdır. Bu bağlamda baştan aşağı sorunlu ile çelişmeyen malzemeler olması için, güncel olmayan bilgiler, abes ifaolan Din ve Ahlak dersinin mutlaka zorunlu olmaktan çıkartılması, mevcut deler, totolojiler, kendi içinde çelişen anlatımlar, yanlış tanım ve ifadeler, haliyle ise müfredattan çıkartılması daha doğru olur. yanlış önermeler, tutarsızya da ilgisiz bağlantı1ar, metinle ilişkisi kurulmamış görsel malzeme, ezberci soru ve testler, dersle ya da konuyla ilgisiz "Ders kitaplannda kullanılan bilginin öğrenci bakımından erişilebilir, aidiyet itaat biat simgeleri ayıklanmalıdır." temellendirilmiş ve sınanabilir olması gerekir." Bildirinin tam metnine www.tarihvakfi.org.tr/sitesinden ulaşabilirsi"Bilgiler, öğrencinin dil becerisi, yaşının olanaklı kıldığı kavramsallaştırma ve kavrama düzeyine uygun biçimde, gözlemselya da mantıksal nız. kaynakları açıkça ortaya konularak, sunulmalı, gerekçe olarak biryüksek Gelecek Cumartesi yeniden buluşmak umuduyla... "otorite"ye baş vurulmaktan kaçınılmalıdır. " ii) Müfredatta insan hakları eğitiminin bağlamı: "Ders kitaplannda öğrenciye çoğulcu, çeşitliliği zenginlik olarak kavrayan bir toplum, dünya ve Ders Kitaplannda İnsan Hakları Projesi • 1 • 1 INSAN HAKLARI [email protected] CBT Internet adresi: www.cumhuriyet.com.tr Cumhuriyet BİLİMTEKNtK • No: 934 12 Şubat 2005 tmtiyaz sahibı: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılik A.Ş. adına tlhan Selçuk . Genel Yayın Müdürü: tbrahim Yıldız Yayın Daruşmaıu: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu Görsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: thlas Gazetecıhk A.Ş. 29 Eiom Cad. No:23 Yerubosnaîst. tdare Merkezi veYazıçma adresi: Türk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Cumhuriyet Reklam 934/312 Şubat 2005