Katalog

Nöroloji Koku hücreleriyle felç tedavisi öroloji cerrahı Huang Hongyun, tedavisi için çok özel bir hücre tipinden yararlanıyor. Şırıngayla hasarlı omura aktanlan koku zar hücreleri, normalde burundaki koku sinirlerini sararlar. Hücrelerin türü kadar elde edildikleri kaynak da ilginç. Bu hücreler genelde 16.haftada kürtajla alınan ceninlerden elde edilmekte. Doktor, enjeksiyon sıvısında yaklaşık olarak bir milyon hücre bulunana dek çoğaltır. "Ameliyattan henüz birkaç gün sonra bile hastalarımda belli başlı beden fonksiyonları yeniden devreye giriyor" diyor Huang. "Bazıları eklemlerini oynatıyor, dokunuşları, soğuğu veya sıcağı hissedebiliyorlar. Hatta cinsel olarak uyarılanlar bile var." Doktorun sözleri her ne kadar şarlatanlık gibi çınlasa da "mucize hücreler" dünyanın her yerinden hastalar için umut oldu. Huang'ın eposta kutusu, hücre tedavisi görmek isteyen felçli Arapların, multiple skleroz hastası Amerikalılann ve ALS kas hastası Avrupalıların mektuplarıyla dolup taşıyor. Her hasta ameliyat için 20.000 dolar ödüyor, buna lüks hastanede yatak ve bakım ücreti de dahil. Profesör Huang hiç kitnseye tamamen iyileşme güvencesi Huang'ın ekibi cenin hücreleri aşılıyor. vermiyor, sadece rahatsızlıklarıkoku zar hücrelerinin işlevi. Anlaşıldığı nı hafifletmek veya biraz olsun iyileştirüzere bunlar, burundaki bir hasarın armek için garanti verebiliyor. dından sinir yolunun yenilenmesinden sorumlular ki belden aşağısı felç olanların BÛYÜK ÇARESİZLİK sinirlerinde de eksik olan budur. Ancak hastalar o kadar çaresiz ki, Bedenimizin her yerinde kopan sikürtaja şiddetle karşı olan Amerikalılar binirler yeniden büyür, mesela parmağımızı le kendilerini cenin hücreleriyle tedavi etkestiğımizde. Bu onarım mekanizması satirmeye razılar. Son yıllarda Batı'daki dece sinir sisteminin sırt omuriliğınden doktorlar da burundaki bu esrarengiz geçen yaklaşık iki santim kalınlığındaki hücrelerle yakından ilgilenmeye başladıana demette işlememekte. lar. Bunun neden böyle olduğu henüz Doktorların en çok ilgisini çeken, N Çinli bir doktor, belden aşağısı felç olan hastaları, kürtajla alınan ceninlerle tedavi ediyor. Hastalar bacaklannı yeniden hissettiklerini söylüyorlar, birçok Batılı bilim adamı başarılı gördüğünü betirtiyor, Iki kişi ölömden kurtuldu, ama Batılı bazı tıp uzmanlarının yönteme yaklaşımları kuşkulu. Huang dışında Avrupalı ve Amerikalı bilim adamları da şu sıralar koku hücrelerinin tedavi potansiyeli üzerine araştırıyorlar. Fakat şimdilik sadece hayvanlar üzerinde. OLUMLU SONUÇLAR Alnıanya'daki Aachen Üniversite Kliniği'nden Gary Brook örneğin, hücreleri Matricel tıp fırması tarafından üretilen özel bir dokuya aktardıktan sonra farelere aşılıyor. "Bu şekilde çok olumlu sonuçlar elde ediyoruz" diyor Brook. Lizbon'daki Egas Moniz Hastanesi nöropatoloji uzmanlarından Carlos Lima, meslektaşından bir adım önde. Lima 2001 yılından bu yana en az altı felçli hastayı ameliyat etmiş. Uzman, Huang'ın aksine koku hücrelerini doğrudan doğruya hastaların burnundan alarak besleyici bir sıvı içinde kültüre alıyor. Lima bu amaçla burundaki hücrelerin dörtte birini aldıktan sonra hastanın koku alma yetisi azalıyor, fakat koku duyusu eninde sonunda geri geliyor. Huang, cenin hücrelerine güveniyor. Bunlar daha "canlı" oldukları için daha iyi sonuç veriyorlar. Ay rıca elde edilmesi de daha kolay. Sonuçte Çin'de yetersiz doğum kontrolü ve tek ço cuk politikası yüzünden kürtaj oranı çol< yüksek. Bu yüzden etik sorunlar da yaşan mıyor. Kadınlar ceninlerin tıpta kullanıl masını kabul ediyorlar. "Yoksa hepsi çöpt gidiyor" diyen doktor her hafta en az ik ila üç hastayı ameliyat ediyor ve bu giri şimler için de ayni sayıda cenine ihtiyaı kesin bir şekilde açıklanamıyor. Tahminlere göre sinir sisteminin bu ağrıya duyarlı bölgesinde, bedenin diğer yerlerinde hasarlı sinir demetlerini yenilemekten sorumlu olan belli başlı proteinler işlememekte. İşte Huanğ, kendi kendine işleyen onarım mekanizmasının, koku zar hücreleriyle etkınleşeceğine inanmakta. Hücreler büyüme maddesini üretebilecekleri gibi içinde yeni sinir liflerinin büyüyebileceği sinir yollarını da oluşturabilirler. sin içeriğini belirlemede katılımcı. OECD'de bu oran yüzde 67. * Öğrenciyle ilgili okul iklimini etkileyen faktörler: Okula gelmeme, öğretmene saygısızlık, zorbalık, alkol ve uyuşturucu kullanımı Türkiye'de diğer OECD ülkelerinin ortalamasına oranla daha fazla. * Disiplin iklimi, yani sınıfta gürültü, derse başlamaya girişteki zorluk diğer OECD ülkeleriyle aynı. * Öğretmenin morali ve göreve bağlılığı, okulu sevme, yaptığı işten gurur duyma açısından, Türkiye diğer OECD ülkelerinin ortalamasından daha düşuk. rafa bakıldıktan sonra, sözü dolaştırmadan, başka alanlara çekmeden artık gerçeğin iyi okunması gerekmektedir. Fotoğraf, eğitimdeki çoküşün bir bozguna dönüştüğünü göstermektedir. Kaynaklar: SONUÇ Tüm bu veri ve tespitler eğitime ilişkin fotoğrafı açıkça ortaya koymaktadır. Fotoğ 1 lnternatıonal Associatıon for th> Evaluation of Rducational Achıevement (İEA) (2002 2 Radıkal, 11 Ağustos 2003, 3 PISA2003 araştırması ıle ılgılı verıler, l: Aralık 20()4'te Sabancı Unıversıtesınde, ERC v Dünya Bankası tarafından düzenlenen paneldf (*) Pmf. Dr. İsa Eşme, Maltepe ÜniverOECD Eğitim Göstergeleri ve Analızı Bolumü Dırel töru Andreas Schleıcher ve ODTU'nden Prof. Dı sitesi Eğitim Fakültesi Dekanı [email protected] Gıray Berberoğlu'nun bildirilerinden alınmıştır.. 930/815 Ocak 2005