Katalog

Hayvaniar Dünyası Böceksiz b Böceklerin insan yaşamındaki yeri doldurulmaz. Böcekler olmasa"'4 samn evrimi gerçekteşmezdı. ünya üzerinde 9 milyon böcek turii yaşıyor bun ların çoğu keşfedilnıenıiştir; dolayısıyla isimleri yoktıır. Yalnızca yüzde birbuçuk kadarı insanlara zarar verır. Geriye kalanların bir kısmının bizımle doğrudan teması yoktur; bir kısmı ise insanlara sayısız yarar sağlar. Eıı büyük yararları bitkilerin tozlaşmasını saglamalarıdır. Üünyanın belli başlı 94 tarım ürününün yüzde 80'inin yanı sıra yağmur ormanlarının büyük kısmının tozlaşmasını böcekler sağlar. Ölülerimizin doğaya karışması da böcekler sayesinde gerçekleşir. Hayvanların ve bitkilerin yarattığı atıklar gübreden deri döküntüsüne kadar böcekler yardımıyla parçalanıp doğanın bir parçası halıne gelir. Ekinleri zararlı böcek ve zararlı otlardan kurtarırlar. Kuşlar, kurbağalar, sürüngenler, ba D lıklar ve memeliler ne yazık ki insanlar da gıda maddesi olarak bunları yerler. Tünel kazarak toprağı havalandınrlar. Bu da dolaylı olarak erozyonu önler. Harvard Onıversitesi'nden biyolog Edvvard 0. Wilson, böceklerin bir gecede ortadan kalkmış olması durumunda insan yaşanıırıın tehlıkeye gireceğini ileri süruyor. Çunku bu dımımda böceklerin tozlaştırdığı bitkiler ortadan kalkar; insan artıkları ve atıkları çöp dağları oluşturur. Hatta okyanuslar bıle bu durumdan etkilenir. Erozyona uğramış topağın tum besini denizlere aktığı için yosunlar devasa boyutlara ulaşır. Bunıın sonucunda denizler oksijen darhğı çeker ve balıkların yaşamı tehlikeye gırer. Ayrıca bocek yokluğunun, kara ekosistemi üzerindeki etkisi korkunçtur. "Eğer böcekler giderse diinyanın yiyecek zincirinin büyük bir kısmı kırılır" diye ko nuşan VVilson, "Kuşların büyük bir kısmı aç kalıp ölür. Kuşlarla beslenen diğer hayvaniar da aynı akibete uğrar. Toprağın ıçinde böceklere bağımlı memeliler de yok olur. Kısaca dünya üzerinde zincirleme bir felaket süreci başlar" diyor. Kaldı ki kinıse böceklerin bir gün içinde yok olabileceğini düşünmüyor. Eğer böcekler evrımleşmeseydi, insanlar da büyük bir olasılıkla varolmazdı. Çünkü, yiyeceklerimizın büyük bir kısmını oluşturan çiçeklı bitkiler, dinozorların 65 milyon yıl önce ortadan kalkmasından sonra ortaya çıkan kanatlı böceklerle birlikte dünya üzerinde yayılmaya başlamış. VVilson buna bağlı olarak insanın evrimini şöyle açıklıyor:"İnsanlar memelilerden, memeliler ise omurgalılardan oluşmuştur. Omurgalılar tamamen çıçek açan bitkilere bağlıydı. Böcekler hiç olmasaydı ınsanların evrimleşmesi mümkün olmazdı. Akıllı bir yaratığın evrimleşmiş olabileceğini düşünsek dahi. bu lıiçbir zaman ınsana benzemeyecekti." Oysa böcekler bizim onlara bağlı olduğumuz kadar bize bağlı değildır. İnsanların yiyecek sağlamaması durumunda, yalnızca Küçük bir alt böcek türü bugün bildiğimiz şekliyle varolmazdı. SözgeÜmi, »iındeki anofel sivbütun dünyanın isineğinin bir türü olan nefret ettiğı kaıteplıensi insanlık tarihini rafatma sürekli değiştirdi. Taşıdığı parazit olarak insanları milyonlarca insanın ölümüne izler. Hatta bir yol açtı. Ancak bu şekilde Aftanesi Apollo rika yı Avrupalı sömiir XII uzay aracıgecilere karşı korııdu. Öyle ki na sızmayı baAlrika nın batı kıyıları siyahşarmıştır. Ano>ar arasında BeyazAdam fel sivrisineği^" J<*ı" olarak bilinir. nin 85 türünün dişısi yumıırtalarını buyıitmek için insan kanı emmek zorundadır. Ancak bu süreç içinde "Vlasmodium"adı verilen tek hücreli sıtma parazitini de insanlara bulaştırır. Latınce adı "Pediculus humanus curporis" olan insan biti, insanlar 72.000 yıl önce giysi giymeye başlayınca, giysileri kendine mekân belledi. Bu arada vücut bitınin yakın akrabası "Phthirus puhis " kasık biti insan vücudundan başka yerde yaşamaz. Latince adı "Climex lectularius" olan tahtakurusu (Doymak bilmez cinsel arzusu nedeniyle böcek dünyasının seks manyağı olarak bilinir) büyük bir olasılıkla insan kanıyla tanışmadan önce mağaralarda yarasa ve kuşların kanlarıyla besleniyordu. Çekirge, buğday biti, yaprak biti gibi diğer böcekler, 10.000 yıl önce insanlar tarımı geliştirdiği, 5.000 yıl sonra da tahıl ambarlarını kurduğu zaman, kendilerine en uygun ortama kavuştular. Bu arada ev sinekleri, halı böcekleri, kitap böcekleri insanlarla birlikte ev sahibı oldular. İnsanlar aynı zamanda böcekleri sömürmekltn de geri kalmaz. Bal. ipek ve tıbbı malzeme olarak böcekler eşi bulunmaz bir kaynaktır. Bazı uygarlıklarda böcekler insanlara esin kaynağı da olmuştur. Mısır uygarlığında güneş tanrısı Ra, bokböceği ile temsil edilir. Talmud kitabında sivrismek şdyle anılır:"Sivrisinek niçiıı iıısandan önce yaratılmıştır? İnsanlar kendilerini tüm yaratıklardan üstün görnıeye başlarsa, sivrisineklerden sonra yaratıldıkları kendilerine lıalırlatılacaktır." Böcekler insanın hayal gücünü de besler. "Beatles". Kafka'mn ünlü kahramanı "Cregor Samsa" gibi isimler artık olumsuzdur. Böceklerle bu kadar ıçıçe yaşadığımız bir dün yada, böcek öldürücülerı bir kenara bırakıp. varoldukları için böceklere minnettar olıııamız gereknıez ını? Discover. Hazıran 2004 "Sivrisinek 898/24 5Haziran2004