Katalog

Teknoloji Dünyasından AkıllıDNAyap Moleküler makine, bellek çipleri ve minik nakil araçlan geliştiren bilim adamlan bu gelîşmelerde DNA kalıtım malzemesinden yararlanıyorlar. •unıh Unıversıtesı'nde Priedrich Sımmel ın laboratuvarında du .ran pla.stık kap sankı sadece berrak bır sıvıyla doluymuş gıbı gorunuyor Içınde yaklaşık olarak 100 bılyon makine yuzdugu kımın aklına gelebılır kfi Aletler Sımmel'ın dunyadakı hıçbır mıkroskopla goremeyecegı kadar kuçuk ltr Fızıkçı onları sadece plastık kaba doğru yonlendırdığı mavı lazer ışınıyla gorebılıyor Ama bılım adamı buna rağmen her makınenın trombınlerı yakala yan ve yenıden serbest bırakan kavrayıcı bır kola sahıp oldugunu da bılıyor Fakat Sımmel ın nano kavrayıcısın dan daha ılgırıç olan aslında kullandıgı malzeme Makıneler doğada, kalitımın depolanması vt dktarılmasından sorumlu DNA molekulltrındeıı uretıldı Bıyolojık bır molekulden tamamen bıyolojık olmayan bır şekılde yararlanan Sımmel dallı buddklı molekuller kup veya ıkı boyutlu ağlar uretebılectklerını soyluyor Alman bılım adamı boylece nano bılımcılerı heyecanlandıran bır vızyon ya M: sarmal blçlmindekı Insan DNA'sı Kalıtım malzemesı yapı parçası olarak kullanılıyor. başlı başına bır yapı parçası Çunku ıı taca yapıştırılan DNA molekulu bıçıml nerek mekanık gorevler yerıne getıreh lecek hale gelıyor Sımmel ın Turberfıeld ve Amerıkü meslektaşlarıyla bırlıkte gelışhrmış old gu mınık pens benzer bır ılkeye gore ı Iıyor Açık uçta ıkı DNA dızgesı bulu makta Dıger bır parça bu ıkı dızgeye y pışmak ve pens uzantılarını bırleştırme ıstercesıne tasarlanmış Nano kavrayıcının gelecekte mol kullerı yakalaması beklenıyor Anca pens yerınden hareket edemedığı ıçın h nuz yakaladığını taşıyamıyor Fakat çozum getırebılecek fikırlı var ve bu durumda da DNA dan yararl nılıyor tabıı Nano bılımcı Seeman ın g lıştırmış olduğu yuruyen moleküler robı tunun bacakları kalıtımı ray gıbı kullan rak u7erınde kayıyorlar Bır hucredekı kalıtım bılgısı kr< mozomlardd kayıtlıdır Bunlann her b rıyse spıral bıçımınde nukleotıtlerde oluşan çıft sarmaldan meydana gelırler Her nukleotıt, Adenın (A), Guanı (G) Sıtosın (C) ve Tımın (T) bazlarında bırını ıçerır Bu bazlar sadete A ve T vı ya G ve T olmak ıızere çıft olarak bırlı şırltr Kuçuk DNA parçaları nano yaf parçalarına ılıştırıldıklcrınde bunlar keı dı kuıdılerınt baz çıftlerı oluştururlar v bu şekılde teorık olarak ıstenılen yapıla uretılebılmekte S/wtfe/ (hılmc 2b ri 0 Nılgun özbaşaran Ded ratmış oldu Oyle gorunuyor kı kalıtım parçacıklarından planşet uzerındt tasarlanmış yapılar uretmek mumkun ustelık de akla gelmeyecek kadar kuçuk ve son derece kusursuz olarak Nano bılımcı Nadnan Seeman (New York Unıversıtesı) gelışmeyı 'DNA tarıhındt yenı bır sayfa açıldı' şeklınde degtrlendırdı Ve bılım adamlan daha şımdıden ılaçları hedeftekı hucrelere taşıyan mole kuler nakıl araçlan damarların ıçınde hareket edebılen bıyolojık sensorlar ve sılısyum çıplerınden çok daha yoguşuk olan DNA çıplerının hayalını kuruyorlar Bılım adamlan kalıtım molekulu nun yapı ılkesının moleküler muhendıslı gı ıçın bıçılmış bır kaftan oldugunu venı yenı anlamaya başladılar aslında "Kalı tım molekulu bır tur akıllı yapıştırıcı ola rak kullanılabılır' dıyor Sımmtl Çunku çıft sarmal basıt bır kurala gore 'vapıştırılmış' ıkı dızgeden oluşur Her di7ge ıse uzerıne Adenın Tımın Gu anın, ve Sıtosın (ATG ve C) bazlarının dızıldığı bır zıncıre benzıyor Adenının Tımınle Guanınnın sıe Sıtosınle bırleşmesıyle de çıft sarmal halıne gelıyor Işte nano tasa rımcılar bu baz çıft leşmesınden yararla nabılıyoriar Moleküler yapı parçauklarını bırleştırmtk ısttdıklerınde, bunları tıpkı fermuar gıbı ış leyen kısa DNA par çacıklarıyla baglıyorlar Makınenın ne şekılde uretılecegı kalıtım parçacıklarında gızlı çunku sadete bır şekılde bırleşebılıyorlar (bkz Grafik) Bu nedenle yapı par çacıklarını bırleştırmek çok kolay 'Sade ce parçaları bır torbaya koyup sallamak yeterlı dıye tarıf edıyor bunu Ingılız fı zıkçı Andrevv Turberfıeld Ornegın Hayfa dakı Technıon Enstıtusu bıyofızıkçısı Erez Braun, fermuar yontemıyle her bırı mılımetrenın mıl yonda bırı buyuklugunde olan kar bon tuplerden bırı transıstor urettı Braun, sadece DNA molekullerını tuplere ılıştırdığındt her bırı ıstenılen bolgeyle kendı kendıne bağlanıvermıştı Bu şekılde buyuk bır olası , lıkla gelecekte yenı bılgısayar çıplerı nın temelını oluşturacak karmaşık devre mekanıi'malan da uretılebıle eck Protun kavrayıusında Sımmel bıraz daha ılerı gıttı Oııun araştırma smda DNA sadece montaj aracı değıl DNA daki fermuar ilkesi DNA dızgelerıyle nano yapı parçalannın bırleştirılmesı Jeoloji Jeolojik takvimde yeni bir dönem Dünyamızın jeolojik takvimi 120 yıldan bu yana ilk kez resmi olarak genişletildi. Sekiz yıllık araştırmanın ardından jeologlar yaklaşık 600 milyon yıl önce ilk çokhücreli canlıların ortaya çıktığı dönemi "Ediacarium" olarak adlandırdılar. lublararası Stratıgrafı Komısyonu (ICS) tarafından alınan bır kararla dünyamızın jeolojik zaman cetvelı ne yenı bır donem eklendı Ediacarium BBC'den yapılan bır açıklamaya gore bu donem bugunku bılgılere gore yaklaşık bOO ınılyoıı yıl once ilk çokhucrelılerın or taya çıkmasından yaklaşık 542 milyon yıl oncesıne kadar devam edıyor Bu donemı tur çeşıtlılıgınde muthış bır pdtlamanın yaşandığı Kambrıum done U mı ızler Jeologlar yenı ısmı bulabılmek ıçın sekiz yıl tartıştılar ICS'nın alt komısyon uyelerı ilk once Edıacarıum ısmınde karar kıldılar Bunun ardından ICS kendı sonucu nu sundu ve en sonunda da Uluslararası Jeoloji Bılımlerı Bırlıgı alınan kararı onayladı Edıacarıum kavramı aslında jeologlar arasında uzun bır surtdır aynı zaman dılı mı ıçın farklı ısımlerle bırlıkte kullanılmak taydı Resmı zaman cetvelıne gıremeyen kavramlar arasında Ruslar tarafından one rılen ve varlıgım 1952 yılından bu yana surduren Vendıum da yer almakta Kambrıum oncesı (Prekambrıum) donemın kabuklu hayvanların ortaya çıkmasından once ozel bır zaman dılımını temsıl ettıgı uzun bır suredır bılınıyordu, ama artık resmı olarak zaman cetvelıne gırdı' dıye konuştu ICS genel sekreterı Jım Ogg Ediacarium bundan 600700 milyon Fllnders Dağları'nda bulunan balık fosiliyıl oncesınde dunyada hukum suren buz nln 560 milyon yıllık geçmlşlyle blllnen devırlerının ardından başlar ve bır teorıye en eskl omurgalı olduğu sanılıyor. gore bu ıklım şokları çokhücreli gelışkın yaşam bıçımlerının oluşmasına neden ol ya'dakı Flınders Dagları ndakı Edıacara te pelerınden alınmıştır muştu Ediacarium ısmı Guney Avustral 898/16 5 Hazıran 2004