Katalog

nyodık toplantdarta tartışümış, hazırlanan rapor Sağhk Bdkanhğı na sunulmuştu Bu genış kapsamlı rapoıda Ulusal Kanser Ensütusu nun oncelıkle kunüması ulkemızdekı mevcut sağhk kuruluşlan ıle ışbırhğının sdğlanması kdnser konusundakı yatmmlann ınsan gucu yeüştırümesının ve draştırmalann bu ku ruluşça desteklenmesı ve koordıne edümesıne ımkân verecek ve kaynak sağlayacak bır 'Kanser Savaş Kanunu" çıkdrümdsı onerümışü Hatta bu kanunun bır taslagı da bakanlık yetküılennce hazırlanmışü Maalesef bu rapor ve taslak, bakanlık arşıvlerınm tozlu raflarında yerını almaktan oteye gıdemedı (1) Kanserle savaşta ulusal sorunlarımız ıse en kapsamlı bır bıçımde 1999 yılında yapüan Ulusal Kanser Kongresı sonunda bır kıtapçıkla toplandı ve Ulusal Kanser Ensürusu gereksınımı yeraden uzmanldrca düe getrrüdı (4) 1750 sayüı Unıversıteler Kanunu çerçevesmde çeşıtlı unıversıtelerrmız ıçınde kurulan kanser enstıtu veya merkezlen ıse ulusal olma nıtehğınden uzak olarak, kendı kuruluşlan ıçınde gorev yaptı (5) 2557 sayüı Yuksek Oğreüm Kanunu ıle butun bu enstıtuler ortadan kaldınlırken, yerme "ulusal' duzeyde, kanser konusunda araştırma yapmak, eğıüm vermek ınsan gucu yeüştırmek, guncel tanı ve tedavı yontemlerını ulkemızde en kısa surede uygulamak amacı ıle Is tanbul ve Hacettepe Unrversıtelerıne bağlı bırer "Onkolojı Ensütusu' kurulmasına karar verüdı Bu ensüfuler gorevlermı başan ıle surdurmekte ıseler de, ulkenın gereksınımı olan dığer merkezlerın koordınasyonu, araştırma ve eğıtımın yonlendırılmelerı ulusal kanserle savaş polıuka ve oncehklerını saptama yetkılen ve kaynaklan ıle donaülmadüar Yıne de Turkıye genelıne go re çok daha fazla araştırma ve yayın yaparak ve mezunıyet sonrası eğıüm vererek onkolojı alanındakı yeüşmış eleman açığının gıdenlmesıne katkıda bulundular (6) Kanıta Dayalı Tıp anıta dayalı üp kulağa hoş gelen bır soylem Ote yandan bır kısım tıp uyguldmdlannın kamttan yoksun oldugunu çağnşürarak ra hatsız da edıyor Aslında çağdaş bılimın her alanda kanıtlar bulmaya yonelık bır ugraşı oldugu duşunulurse bu anlamıyla kanıta dayalı üp (KDT) yenı bır olguolamaz Modern büımsel übbm koklerı, 19 yuzyıl ortalannda Pierre Charles Alexandre Louis'nın übbı tedavının değerlendınlmesınde ıstaüsüksel analızlen kullanmaya başlamasına dayandmlır( 1) Gunumuzde ıse Dsvid Sackett'ın geürdığı yenı boyutla KDT bılgıye ulaşma değerlendırme ve uygulama yontemı halrne gelmektedır (2) Saglık hızmetlennın gıderek üen teknolojı bağımlı çok çeşıtlı ve pahalı hale gelmesı hukumetlenn ve bıreyienn sağhk harcamalannı karşüayamaz hale gelmesıne yol acmışnr Saglık uygulamalannda son 30 yılın bır degerlendınlmesı yapıldığmda paha (mah yet) ve etkınlığın onemlı bır olçut halıne geldığı ve bunu saghk uygulamaldnnın standartlannrn yukseltlmesının ızledıgıru soylemek olanaklıdır KDTuygulamalan saglık alanında bır evnm basamagı olarak "dogru ışlenn dogru yapılmasını" saglamaya çakşmaktadır KDT'run bır yandan ılerı teknolojı yenne "uygun" teknolojı kullanımını, bır yandan da saglık harcamalannın etkınlıgı gozeterek yapılmasını teşvık ederek saglık alanında kaybedılmış olan "akılcılıgın" peşınde oldugu soylenebılır Ote yandan yapüan eleşnnlenn bır kısmı, KDT'run hekımlenn übbı uygulama ldnndakı ozgurluklennın kısıtlanmasına yonelık, yenı bır "oyun" oldugu şekhndedır (3) 1992 yıknda Ingıltere'de "Natonal Health Semce" (NHS) (Ulusal Saglık Servısı) bunyesınde kurulan ve saglık butçesınden %1 5 gıbı onemlı bır kaynakla desteklenen "Health lecnology Assessmenf (HTA) (Saglık leknolojılennı Değerlendırme) programı, saglık teknolojısını KDT kavramıyla degerlendırmeyı amaçlamakta dır Bu program, çok çeşıüılık gosteren üp uygulamalannı, KDT uygulamalan halme geürmeye ve buna yonelık kanıtlann toplanması ıçın çeşıtb konularda sıstemaük analızler yapmaya, yeterh kanıt bulunmayan alanlarda ıse prospeknf randomıze kontrollu araştırmalar yapmaya çalışmaktadır K Dogmalardan kurtulmak Tıp büımınde her şey çok hızh değısıyor He krmlerın bügüennı guncelleşürmek ıçın surekh üp eğıümı eüanhklerı çerçevesmde kurslar semınerler duzenlenmekte yazüı materyaller hazırlanıp dağıülıyor Ancak yapüan araşhrmalarda bu etkrrüıklenn hekımlenn übbı uygulamalannda çok az değışüdığe yol açüğı gosterümışür (4 6) Hekımler asü olarak üp fakultesınde oğrendıklerı bügüere ve kendı deneyımlenne guvenmekteler Bu durumda üp fakultelennde venlen egıüm buyuk onem kazanmaktadır Paauw'un verdığı çarpıcı omekler konunun daha ıyı anlaşümasına yardımcı olabüır (7) Tıp fakultelennde, klasüc bügı olarak pernısıyoz anemı tedavısınde B12 vıtamınrn oral verümesının etküı olamayacağı ınrrensek faktor eksıkhğınden dolayı yetennce emüemeyeceğı bu yuzden B12 tedavısının ınrramuskuler yolla yapüması gerektığı oğreütoıektedır Oysa yapüan çahşmalarda B12 vıtamının ınttensek faktoru ıçermeyen başka bır yolla da emüdığı ve oral B12 uygulamalanyla anemının tedavı edüebüdığı gosterümışür (812) B12 vıtamını yuksek dozda oral verüdığınde ınrramuskuler uygulama kadar eüah olabümektedır Oral yol hem tedavıyı kolaylaşürmakta hem de mahyeü duşurmektedır Bu bügılere çok oncekı yülarda ulaşümış olmasına rağmen 1991 yıhnda yapüan bır ankette ıç hastahklan uzmanlannın %94 unun B12 vıtamının oral formundan haberlen olmadığı gosterümışür (13) Aynı anket 1996 yüında tekrarlanmış bu kez d e %73'unun bu bügıden habersız oldugu gosterümışür (14) Hekımler B12 vıtamının ıntrensek faktor olmadan emüemeyecegını patofizyolojı /fizyolojıderslennde ogrenmektedır Mannkh bır açüdaması oldugu ıçın bu bügıyı benımsemektedırler Bu bügınm yanhş oldugunu kanıtlayan çahşmalann yayınlandığı yülarda B12 vıtamının oral formunun pıyasada bulunmaması nedenryle çahşma sonuçlan hekımhk uygulamalannda bır yer edrnememıştır B12 vıtamınıyle ügüı gerçeklenn tanhsel dızını boyle olunca da pernısıyoz anemüı has talann "kalçalanndan şışlenerek" tedavı edümesıne devam edümektedır! Bu orneklen çoğalrmak olanakhdır "" kezlen olarak nıtelendınlebılecek bu tur enshtulerrn yenne, bazı unrversıtelenmızde yıne mul tıdısıpbner "Onkolojı Araşürma ve Uygulama" merkezlen bu kez üp fakultelen dekanlıklanna baglı olarak kuruldu Ancak üp fakultelerının zaten kısıtlı kadrolan bu merkezlenn amaçlanna yonelık faalıyetlennı buyuk olçude kısıtladı Son yıllarda ulkemızde çeşıtlı merkezlenn ışbırlığı ıle yurutulen çok merkezlı araşürmalar ıse, unıversıtelerımız, TUBITAK veya dığer kamu kuruluşlannın desteğrnden yoksun olarak buyuk olçude gonullu olarak ve ılaç firmalanmızm desteklerı ıle gerçekleşebümektedır Gonullu kanser vakıf ve derneklenmız de koordrnasyondan yoksun ve brreysel çabalar ıle, kanser savaşına, ozellıkle toplum ve hekımlerımızrn eğıtimı doğrulrusunda katkıda bulunabılmektedır Kanserle savaşın ulusal politikalarmı ve önceliklerini, kurulacak "Ulusal Kanser Yuksekoğretrm Kurulu'nun unıversıtelerdekı dogrudan rektorluğe bağlı ve kendı kadrolan Enstitüsü" bulunan ensütulere bakış açısı zaman ıçınde de saptamalıdır. gışmış dolayısı ıle tam kapsamlı kanser mer Kanıta Dayalı Tıp felsefesiyle sağlıkta bir evrim basamagı olarak, işlerin doğru yapılmasına çahşılıyor. Ulusal Kanser Enstitüsü Turkrye'de, sağhk hızmetlennrn, çok sayıda ve farkh yapıda kuruluşldrca yurutulmesı, elbettekı butun bu kuruluşlardakı kanserle ılgılı faahyetlenn bır çaü altrnda toplanması veya bır merkezden yoneulmesıne ımkân vermemektedır Burada soz konusu edılen ulkemızde çeşıtlı kuruluşlarca yurutulen kanserle ılgılı eğıüm araştırma, tanı ve tedavı hızmetiennın koordınasyonunu sağlayacak, yera kurulacak merkezlere yol gosterecek, ınsan gucu yenşürıhnesıne, oncelıklen saptanan araşürma faalıyetlenne çok merkezlı çahşmalara ve egıüme destek saglayabılecek, kanserle savaşın ulusal polıuka ve oncehklerını saptayacdk ulusal bır ust kuruluş olan Dlnaal Kanaeı Eıutitürt"dur Bu ensüru, polıük değışıklıklerden en az duzeyde etküenecek şekılde, yukarda belrrtılen ügüı kuruluşlann kanser merkezlennın temsılcılennden oluşan bır danışma kurulunca yurutulebılecek bır yapıya kavuşturulmalı ve yeterh butçe kaynaklanna kavuşturulmalıdır Bu ust kuruluş, Amenka Bırleşık Devletlen Ulusal Kanser Ensıtusu benzerı yetkı ve maddı kaynaklarla, ulkemızdekı mevcut ve kurulacak kanser merkezlennın araştırma, egıtrm ve bır olçude tanı tedavı yaünmlannda gonullu kuruluşlann kanserle savaş çabalannda, çok merkezlı temel ve klınık araşürmalann oncelıklennın saptanması ve desteklenmesınde saglayacagı kaynak ve olanaklarla koordınator ve yonlendırıcı olmalıdır Ingütere deneyımıne bır goz atügımızda, "HTA" araşhrmalannda çok çarpıcı sonuçlarla karşılaşmaktayız Yaşh nufusun çogunlugu oluşturdugu tngütere'de, HTA'nın yapügı "A systemıc revıew of effectrveness of laxanves ın the elderty" (Yaşhlarda laksaüf etkmhgı uzenne bır sıstemaük derleme) ısımh çahşma, yühk reçete edılen laksaüflenn 143 mıryon dolar oldugunu gostermektedrr (4) Bu tutann buyuk bır kısmmı oldukça pahalı olan uyana laksaüfler oluşturmaktadır Oysa bu grup laksaüflenn, daha ucuz, ldasık laksaüflerden daha etkın ol duguna daır hıçbır kanıt bulunmamışür(4) Bu alandakı gerçek kanıt, sağhk harcamalannın onemh bır kısmının hıçbır kanıta dayandırılmadan uyancı laksanflere yapüdığıdır Bu anlamda sağhk sıstemının pahayarar açıUlkemızın kısıtlı kaynaklannın en venmlı bır şekılde kullanılabümesını sından etkın veya akıla olduğun de sağlayacak boyle bır kuruluşun, bağımsız ancak deneüme açık olarak vedan soz ermek guçtur Kanada ve ya TUBITAK YOK veya TUBA gıbı mevcut ust kuruluşlar yapısı ıçınde bır an Avustralya gıbı ulkeler bır adım once gerçekleştırılebılmesı ıçın hepımızın çaba gostermesı gerekır daha üen gıderek toplum çıkar Prof. Dr. Dınçer Fırat lannı korumak amacıyla üp ala Fatıh Unıversıtesı Tıp Fakultesı Onkolon Bılım Dalı Bşk naıa yenı bır üaç veya aleün gır mesıne ızın vermeden once, pa Kaynaklu: 1. D Fırat (Edıtor) Yırmıncı Yuzyılda Turk Onkolojısıne Bır Bakış Bashda hayarar etkınlıgı ve klınık ustunZ. Turk Kanaeı Habeılerı Yıl ? sayı 14 Şubat 19'54 3. Turk Kaııseı Haberleıı Yıl 13 sayı 75 76 Şubat 19G1 lugu açısından verüenn değer 4 FSanalıoglu N Çevık E Sanal M Şen 21 Yuzyüa Gırerken Kanserde Ulusal Sorunlarımız TurkKan lendırümesını yenı bır yasayla ^pr Aıaştıım ı vp Swıj \Akli \1W L ıııır 5. D Fııat Anılaıla Hacettepe Umversıtesı Onkolojı Diatıtusu ve Hastanesı 1999 şart koşmuştur (5) 6 D fırıt UnıvtrıHfrunız ve [jıstıruler Cumhurı/et f^ızetesı Büım FfknA !l<ıve ı 8 1 uOOı) ~ıyfa ıf ™ • *" Uygulamadakl anlamı KDT'run praüktekı anlamı, sıstemaük araşürmalarla elde edüen khnık kanıtlann klınık deneyımle bırleşünlmesıdır Klınık deneyım hekrmın bşısel olarak praük uygulamalar ıçınden edındığı muhakeme yetenegıdır Khnık kanıt ıse, hterarurden tanısal testlenn dogruluk ve kesırüığını, tedavı uygulamalannın yarar ve guvenüırhğını ve prognosük gostergelerın guvenırhgını araşuran çahşmalardan çücanhr Khnık deneyımle belgelenmış, kanıtlar bırleşünhrse hastalar daha guverüı, daha etküı olarak tedavı edüebüırler Iyı bır hekım hem brreysel khrak yeteneğını hem de hteratur kanıtlannı bırhkte kullan malıdır Kışısel becerı olmadan sadece hteraturdekı khruk kanıtlarla yapüan değerlendırmeler yetersız kalır Bunlar hastaya uygun olmayabüırleı veya uygulanmalan olanakh ohnayabüır Dışandan bügı ve kanıtlar olmadan sadece klınık deneyımle yapüan uygulamalar ıse kısa zamanda eskıyerek geçeıhlıgmı yıtırme ve 757/16