Katalog

İki dönemiki olay JEOFIZIK ÜZERINE Saym Prof Dı Ahmet Bafokuz'un Cumhunyet Büım Tekruk'ın 23 Arahk 2000 tarıhlı 718 sayısmda Unıveısıtelerde Jeofizık Lısans Eğıtımı adlı yazısı şahsıma saldın ıçerdıgı ıçm ashnda cevapsız bıraküması gereken bır yazıdır Ancak yazann kendı büım dalınm mahıyet ve geçmışı hakkında sergüedığı bügısızlık (her ne kadar son yıüarda ISC'ye gıren dergüerde yayımlanmıs yüda bır uluslararası makaleyle en başarüı jeouzücçüenmız arasında olsa büe) ve meslek şovenlığının vurgulanması gereküğını duşundum ö n c e saldın: Sayın Başokur yazısmda "Esasen, matematık ve fızığı Sayın Şengor yazısına 'sus' olarak ekledı, gerçek arzu ve duşuncesı jeofızü< lısans eğıtımının kaldınüp, jeofızüc büımırun jeolojı mezunlan tarafmdan gerçekleşürümesıru sağlamaktır" dıyor Kesın bır ıfadeyle yazümıs olan bu ıddıayı belgeleyemedığı takdırde Saym Başokur muften durumuna duşecektır (Benım gerçek nıyetım buradakı pek çok yerbüımcı meslekdaşımla da pek çok defalar konuştuğum güoı, jeofızık lısansustune egemen olarak fızücçüenn yalnız paleomanyetızma üe uğraşacaklar ıçın jeolojı temelhlenn alınması, teorüc jeofizığm bazı atmosfer okyanuslar, ve katı arzda gorulen akışkanlar mekanığı sorunlan ıçm de fızıkçüenn de yarunda matematıkçüerm cezbedümesıdır1) Jeofizüc bağımsız bır büım dalı halıne 18 yuzyüda değü ancak 20 yuzyılda gelmışur 18 yuzyüdakıLaCoııdaıninevedeMaupeıtuİBgıbüermjeodezıkçahşmalan ve daha sonrâ Binbaşı Renaell üe başlayıp Albay Slr George Evereat ve General Montgomery üe surdurulen Hindistan Bttyttk Trigonometrik Taraması (The Great Trıgonometrıcal Survey of Indıa kı Cambndge Unıversıtesı Jeofızüc Bolumunun temelı bu tarama çalışmasmdadır) coğrafyanın parçalan addedıhyordu Ondokuzuncu yuzyüda Almanya'da üa baskı yapan meşhur Jeofızık FJ Kıtabmm (Handbuch der Geophysık) yazan Prof. Gtt&ther coğrafyacı değü mıydı? General Sablne ve Alexander von Hnmboldt'un manyetık gozlemlen fızıkî coğrafya çerçevesmde yapümamış mıydı'' Iskoçya Pıreneler ve Hımalaya'da yapılan ük yerçekımı olçmelerı coğrafya çerçevesmde değü mıydj' Sız Hındıstan'dan Orta Asya'ya barometrüc; ve manyetık gozlemler yapan Schlagintvrelt bıraderlere jeouzıkçı dendığını nerede okuyabüırsmız' Jeofizık yerm anlaşümasınm en onemlı araçlanndan bırıdır Gunumuzun en onemlı yerbılımcüen (Turk kamu oyunun Cumhurıyet Büım Teknık sayesmde yakmdan tanıdıgı Dan McKenzie, Xavier Le Pichon, Walter Pitman'ı ornek olarak vereyım) fizık lısans dıplomalı jeofızıkçüerdıı Levha tektonığmın en temel verılerınm toplanmasında baş rolu oynayan Manrice Ewlng de oyle değü mıydı' Bunlara jeofizıgm Saym Başokur'un ıddıa ettığı gıbı bır muhendıslık dalı olduğunu soylersenız onlan en çok guldurursunuz Hem jeofiağın hem de jeolojının muhendıshk branşlan sayılmalan Rus kokenlı bır bakıs tarzı olup temelı orada Buyuk Petro devnnde başlayan maden muhendısbğı kavramma dayanır Bu sosyalıst ulkelere buradan sırayet etmıştır Turkıye'de bunun boyle olması ıse, yalnızca muhendıslere tanman maaş ayncalığından kaynaklanan ve altmışlı yülarda ortaya çüanısbır garabettir Yalnızca jeodezı tarmsel gelışımı ve uygulama alanlanrun ozellığı nedenıyle pek çok yerde muhendıslerce yurutulur Amacı dığer yerbüımlerı gıbı tum yer sıstemının anlaşılması olan jeofizüc jeodezı de dahü tum dallanyla bırhkte bır doğa büımıdır Doğa büımlen ıse bır butundur Bunlar ıçmde meslek şoverüığı ancak büım anlayısının eksüc oldugu yerlerde gorulur Jeofizüc lısans eğıtımımn kaldırüması üknrun babası ben değüım Bunu ben ük defa jeofızığın gelısürümesı amaayla Turkıye'de modern jeofizığın kuruculanndan hocam ve dosrum Prof Dr K i n m Ergin'den seksenlı yülann basmda duyduğumu Saym Başokur'un auf yapuğı yazımda da soylemışumçok da akücı geldıydı bana Sevgüı dostlanm atmosfer bılımcüer Nttzhet Dalfes ve Mehmet Karaca da aynı şeyı meteorolojı ıçın soyleyıp duruyorlar kı orüara da aynı nedenlerle katüıyorum Saym Başokur'un yazısmda daha cevap venlecek pek çok kaba yanhş var Ama taruşmaya yakışmayan tutumu kendısıyle tarüşmayı faydasız kümaktadır I stanbul Tekruk Unıversıtesı, Elektrık Elektronık Fakultesı oğretım uyesı ve bır donem rektor yardımcüığı da olmak uzere uzun donem değısık kademelerde yonetıcüüc yapmış Prof Dr Duran Leblebici nın 30 9 2000 tarıhlı "Bır kadro'nun ardından' üe yıne ayru fakultede dekanlık yapmış oğretım uyesı Prof Dr Ahmet Hamdi Kayran m 21 10 2000 tanhlı bır nevı ya nıt şeklındekı yazüan, eğıtıcı ve tarıhsel tanıkhk yonu olması nedenlerıyle uzun suredır yazma gereğı duyduğum üa olayı kaleme almamı sağladı Ikı farklı unıversıte, ıkı farklı dekan ve ıkı farklı tutum Prof Dr Ahmet Dervışoğlu sadece gorevının gereklermı yenne genrmışür Ancak bunu, golgesmden torianadanyapabılecek kışılerın parmakla sayılabudığı bır ulkede ve donemde yapmıstir ikinci Olay Hancı olay, 1998 yüında Prof Dr Ahmet Hamdi Kayran ın Dekan olarak gorev yaptığı donemde geçmıştır Unıversıte doçentlığımın uçuncu yılında, bırkaç yıldır surdurdugum onemlı bır savunma projesının sonuçlanmasına yakın ABD ve Kanada'da bulunan Raytheon firmasının Bdımsel Araştırma Grubu'ndan davet aldım Benım ve ulkem ıçın gurur verıcı bu onerıyı hemen kabul ettım ve ogreum uyelennm 57 yılda bır kendılennı yemlemek ıçın kullandıklan "Sabbatıcal" denen ıznımı kullanmaya karar verdım Gorev ısteğım once Anabüım dalı ardından Bolum ve son olarak Fakulte yetkılı kurullan'ndan geçtı Hatta tum meslektaşlanmdan ve anabılım dalı başkanından ' bu tur gorevle oğretım uyelen genelde yabancı unıversıtelere gıdıp eğıüm ve teşvık araştırmalanna kaülabıhyorlar, uk defa sen ılen teknolojuenn uretldığı gerçek bır merkeze davet edıldm, ne guzeî' benzen tepküer aldım Buna rağmen karar Unıversıte yetkılı kurulunda goruşulurken Dekanlık temsücımız konuyu "bu kışı daha çokpara alacağı ıçın unıversıteye değıl bır araştırma kuruluşuna gıdıyor, ashnda donmeyecek" şeklınde çarpıtarak gorevlendırmemın onaylanmamasmı saglamıştır Kendı kuruüannda alınan bır karan savunmak bır yana, daha sonra bızzat saym Rektorumuzun bana ıfade ettığı gıbı, onay mercıı olan Unıversıte Kurulu'na 1 yanütıcı bügı veren bır Fakulte yonetımı Istıfa etmek zorunda kalarak gıttığım Raytheon'da kaldıgım bır yüa yakın surede, kendım ve ulkem adına gurur duyacağım çalısmalara katüdım Basarüı geçen bu donemde yaptıgım uluslararası yayınlann nıtelık ve nıcekk olarak bırçok kısının doçent hatta profesor olmasına yetecek duzeyde oldugu konuyla ılgüı herhangı bır akaderrusyenın yadsıyamayacağı bır gerçekür Bu ıkı olay hem benzer hem de çok farklı rutum ve davraruşlan ıçermektedır Bır yanda genç bır araştırma gorevlısıne dahı ınsanlann golgesmden büe korktugu bır donemde, gerçek bır yonetıcı gıbı davranabüen bır ınsan bır büım adamı, dığer yanda yetışmesı ıçın uzun ama çok uzun yülar ve yollar gerektıren bır unıversıte doçentının kaybına yol açabüecek olaylar karşısın da sergüenen vurdumduymazlık Bugun tam zamarüı akademık yaşama donmek ıçın profesorluk kadrosunun açümasını bekleyen, benım gıbı, ükokuldan unıversıteye (yedı yıllık parasız yatüı Maarıf Kolejı dahü) eğıtimını/oğrenımını halkın odedığı vergüerle tamamlamıs, unıversıteyı okul dısı tezgahtarlık yaparak bıtırmış (o donemde şımdüa gıbı oğrencılerın yararlanabüeceğı yanzamanlı ısler pek yokru) bır ısçı çocuğu Turkıye akademık yaşamı ve unıversıte ıçın büım dunyası ve bu ulus ıçm bır ogreum uyesı olarak kazanç ıse bunda bır büım adamı yureklılığı üe gorevınızı yaptığıni2 sızın de katkınız vardır sayın Prof Dr Ahmet Dervışoğlu, teşekkurler' Bu yazı, soz konusu Fakulte'de ı h donem ve bu donemlerde yasadığım ıkı olayla ügılıdır Bu ıkı olay sadece berum yaşadıklarımla ügılıdır Benzerlen olabılır hatta daha kotulen de olabılır, amacım bunlan ırdelemek değü Kışılen, kurumlan yuceltmek ya da karalamak hıç degıl1 Ancak, bu ıkı olay bu donemlenn sağlıklı büımsel ve çok yonlu ırdelemesıru yapacak kısüere ışık tutacak nıtehktedrr Birinci Olay Bınncı olay 19861987 yülanna denk duşmektedır İTÜ ElektrikElektronik Fakülteti, her yıl butçe olanaklan olçusunde bır araştırma gorevlısını, bekrlenen bır junnın yapüğı değerlendırme sonucu, maaşlı+burslu olarak çalışmalannı surdurmek uzere yurt dışına gondermektedır O yü yapılan değerlendırmede benım gıtmem kararlaşürümıs. ve bu karar Fakulte ve Unıversıte yetküa kurullarından geçtıkten sonra onay ıçın YOK'e gıtmıştı Karar veren makam Fakulte oldugu ve YOK'ten sadece onay beklendığı ıçın YOK kararın yenıden gozden geçırümesı ıstemıyle evraklan gen gondermısü O gunler 12 Eylul felsefesının canlı ve etkdı oldugu donemlerdı ve benzer olaylar YOK'te sıkça yasanmaktaydı Bırakm solcu olmayı, sadece kendüennden olmadıklan ıçın benım gıbı kışüere yapılan bu uygulamanın Turkçesı unıversıte ve fakultelere 'ayağınızı denk alın, ben bu kışılenn bıryere gıtmesını ıstemıyorum, lutfen bu karan değıştı nri demektı Benımkıne çok benzer bır uygulama lstanbul'da komşu bır umversıtenın Harıta Kadastro bolumunde tdnıdığım bır arkadaşımın başına gelmıstı Onun da unıversıtesının gorevlendırme karan YOK'ten donmuşru Ustelık o arkadaşım burau bır yabancı ulkeden kendı olanaklarıyla bulmuştu ve kurumuna bır maddı kulfet yuklemıyordu Buna karşm kendısıne 'sen hakhsın ama lutfen anla, bırkaç yıl sonra ortahk yahşır, senı tekrargondenrtf' benzerı şeyler soylendığı ıçın arkadaşım ıstıfa edıp soz konusu bursla yurt dışına gıttı, başanh çalısmalara ımza attı ve dondu Hâlen aklı akademık yaşamda, kendısı unıversıte dısında çalışmalarını surduruyor Dığer unıversıtede, YOK'un ıstemı karşısında Fakulte Dekarüığı ve Unıversıte Rektorlugu kendı verdıklerı karan bır gerekçe gostermeksızın ıptal edeıken, benım unıversıtemde ne olmuştu ? O zaman rektor yardımcısı olan Prof Dr Duran Leblebici belgelerımı zaman geçırmeden Fakulte Dekanı Prof Dr Ahmet Dervişoğln'na üett Prof Dr Ahmet Dervışoğlu "bu araştırma gorevhsı beş yıldır (akultenın başanh bır elemanıdır, ustehk ışe gırerken gerekh guvenhk soruştur malanndan geçmışhr, karan ıptal edecek bır gerekçe yoktuf' dıyerek yetkılı kurula büe sokmadan bır yazıyla gen gondermıs ve Rektorluk de bu karan YOK'e ıletmış ve YOK de sonunda onay vermek zorunda kalmıştır 4. M. C. Şengor Doç Dr Levent Sevgi Istanbul Tekruk Unıversıtesı Fen Büımlen Enstıtusu Savunma Teknolojüen Pakeü 722/15