Katalog

21. yüzyılda savaş üniformaları Yarınm savaş birlikleri taşıdıkları silahlar kadar sofistike kıyafetler giyecekler. Dijital savaş meydanı teknolojilerinin Batı dünyasınm ordulannda yaygınlaşması ile birlikte daha yavaş ilerleyen bir değişim de savunma giysileri ve tekstilleri alanında başladı. Emel Onder (*) gore bıçımlenmış bır gobek etrafında toplanabümekte ve ozel bır membran oluşturulabümektedır Bu teknolojının buyuk kısmı laboratuvar dşamasındadır Beklenen ıse bu teknolojüenn 2025 ten hemen sonra var olabüecegıdır Akıllı Tekstil Malzemeleri: Iroru olarak belkı de savaş meydanında askerlerın maruz kaldıgı esas guçluk hava şartlarıdır Asker savaştan zıya de daha çok donarak veya korurıamadıgı ıçın olmektedır Bu nedenle araştırmalar yü boyunca her mevsım kullanüabüecek ve yalıtımın olçusunun çevre şarüarına gore degıştıgı "akıllı malzemeler"ın gelıştınlmesı yonune kaymışür Akülı bır polımer ya da malzeme, kendını dış ortam şartlanna veya bır tahnk unsuruna gore degışürecek olan malzemedır Bunlar çevresel uyarıcüarı (sıcaklık ışık nem) saptayabüen ve yanıtlayabüen yera pohmer ve kompozıtler lerdır Hava gıysıdekı esas yahtıcı oldugu ıçın tek bır katta hapsedüen hava nuktarını degıştırmenın yolldrı ıncelenmektedır Bu amaçla, gıyecekte şışırüebüen hava keselerı veya sıcakhga gore düdeşen veya yatan lıflerden oluşan yapay kurk kullanımı denenmektedır Ornegın bu amaçla yenı gelıştırüen uç boyutlu bır kumaş kadıfe kumaşların uretümesıne benzer şeküde fakat baglantı ıplüderını kesmeden çozgu bağlantı ıplüderıyle bırleştırümıs üa katlı bır yapı olarak uretümektedır Da katman dayanüdı lıfler tarafından ayrümakta hflerın dıkleşmesı üe malzeme daha çok yalıtım sağlamaktadır Katlar arasındakı boşluk hassas olarak kontrol edılmekte ve 25250 mm hk bır arahkta kumaş kalırüığı elde edüebılmektedır Bu tarzdakı kumaşlar, termal ve akustüc ydhtım ıçın boşlukldrm gaz sıvı, toz kopuk veya kumla doldurulması yoluyla kullanümaktadır Yuksek yogunluktala termal radyasyona ve ateşe karşı korumanın en ıyı yolu ateşe dayanüdı bıtım ışlemlerı veya kendüıgınden yanmaz malzemelerın kullanımıdır Nomex®, Kevlar®, Kermel® kendüerı yanmaz malzemelerdır Ancak aynı zamanda oldukça pahalıdırlar Ateşe dayanüdı gıyeceklerın askerın gorev zamanı ıçınde normalde kuçuk bır oranı teşkü etmesı sebebıyle yenı yaklaşırrüarın amacı konfora engel olmayacak şeküde pasıf olarak gıysı ıçınde kalan ve yalnız ortamda dteş oldugunda ısı dırençh bır hale gelen malzemeler gelıştırmektır Ornegın, yuksek sıcaklıkta kabaran koruyucu bır tabaka oluşrunüabıhr Kalınhkta sadece bırkaç mm' hk bır artış 30 saruye sureyle korumd sağlayabüır ve bu da can kurtarabılır Daha uzun suren ateşler ıçın gıysının yapabüecegı şey çok azdır zıra solunum sıstemı de sıcak gazlardan zardr gormektedır Sıcaklığa karşı korunmanın bır yolu da onu yansıtarak, uzaklaşürmaktır Bu nedenle aleve tutuldugunda çok kısa surede (bırkaç nano sanıyede) renk degıştırerek beyaza donuşen ve alev uzaklaştığında herhangı bu ız bırakmadan orıjınal rengıra alan malzemeler uzennde de çalışümaktadır "Bıçım hafozalı' olarak uretüen bır termoplasuk polıuretan bır kaplama teknolojısı üe bırleşnrüerek gıysının sıcakta açüması ve soğukta kapanması sağlanabüecek bu şeküde kumaşın nefes alabüırlığı degıştırüebüecektır Bu polımerlenn olası uygulama alanlan soguk üdım gıysüerı ve dığer spor gıyımdır A skerın bıreysel olarak hayatta kalması ve şartlara dayanması ıle ügılı teknolojıler savaşçılan gorevlennı gerçekleştıruken noımdl ve acıl operasyon koşullannda savaşa hazır tutmaya hayatta kalabümelennı saglama ya peıfoımanslarını artırmaya ve yaşam kalıtelerını yukselt meye yonelıktır Global kamuflaj ıçın modern askeı leı mernıı şarapnel ateş gıbı daha konvansıyonel tehlıkelere karşı korunmalannın yanısua kımyasdl bıyolojık ve nukleer saldınlara karşı da ko runmahdırlar Yalnız gıın ışıgında kamufle edılmelerı gereksı nımlen yoktur ayru /diridndd onları gece goruşunden ve radardan korumak ıçın elektromanyetık spektrumun kızü otesı ve radyo araüklanna karşı da kamufle edılmelerı gereklıdır Ote yandan donanımlan akustık kamuflaj sağlamalı kulldiıun ve gıyım sırasında sessız olmalıdır Gıyecek askerı devam eden fizık sel haıeket devresınde serın sonrasında ıse sıcak ve kuru tutmalıdır Bunlann Vurulan yerl kayde dışındd tasanmcüar ıçm gıyeceğın hava den iensörier şartlaıma karşı dayanıklı ruzgâr geçır mez sdğlam gıyımı rahat ve yıkanabıhr Kalp atıfi olması da onemle dıkkat edılmesı gere kan battncı ttcaklık, kan ken ozellıklerdır parame trelrrl vı Izlenmeıt Gıyecek tasarımında bundan on Küzgâra, alağa ce "soğan kabuğu" yaklaşımı kullanüB v» K savaj klmyaıallanna mıştı Buyaklaşımda her bır kabuk (kat) ve safmalara beliı bır ozellığı veya fonksıyonu yerıne kanı korunma taçlayan getırmektedır Farklı kat kombınasyon muhanbt glyslsl lan kuUanarak askerler kendüerını rutubeth orman sıcağından kuru keskın soguğa kddar degışen şartldrd gore donatabılırler Ancak bu, askerın hareket kabılıyetını zorlaştırmakta ve yukunu artırmaktadır Bu nedenle gunumuzde olabüdıgı kadar çok fonksıyonu tek bır katta toplayabüme ustalığı yonunde çaba sdiı cünineiMcaıı 6. Altı gunluk sıvı hıdrojen rezervı ıle çalışürılan bır mıkroturbını kullanan tekrar doldurulabılır 3 saatlık pıllerle desteklenebüen guç kaynagı 7. Askerı gereksınım duydugunda ısıtacak veya serınletecek duşuk bır guçte kalça uzerme gıydınlmış klımatık kondısyonlama (ıkhmlendırme) sıstemı 8. Dağcüar ve bısıkletçüer tdrafmdan kullanıldnd benzer şekılde kalçaya yerleştırümış kantınde bulunan su rezervın den mıgfer ıçındekı bır tup vasıtasıyla su çekme ımkanı Alt sıstemlerın her bırı son derece hafif olmalıdır He def, sıstemın tamamının bır askerın vucut ağırlıgının %15'ıne eşıt tutulmasıdır Bu 90 kg agırlıgında bır asker ıçın yaklaşık 1314 kg lık bır yuk demektır ve bu deger halıhâzırda barış zamanı ıçın soz konusu olan 18 kg ve tıpık 3 gunluk bır go revı gerçekleştırme sırasında kullanılan 42 kgdan oldukça Kaa dalga farklı bır degerdır bttglıayar ve enerfl paketlnl Ote yandan alt sıstaşıyan techlıat karaı temlerın her bırı genel olarak henuz gelışme hahnde olan ıkı teknolojıyı ıçerıyor Bunlardan ılkı bılgıKUfUk kallbre mÜMmmat el bom sayarlar ıle yan ıletıbast vm hauas nhangahı otan cı çıplere gomulu ınıllah slsteml ce mıkro mekdnık ve HD TV kamera elektronık cıhazları IR kamera Çok amaçtı ia/pr bırleştıren "mikrovtdeo l/leyıcı 4 CPS t elektronık pusukt elektromekanik MEM" teknolojısıdır Dığerı ıse elektronık komponentlerın boyutunu metrenın mılyonda bırıne kadar ya da yaklaşık olarak bır atomun buyuklugunun on katına duşurmeyı hedefleyen nanoteknoloji"dır Laıtner, B ve K savas ktmyaial lan Ile balMlk ataklara kanı uyancı dedektor Gelecekteki Teknolojiler: Amerıkan Ordusunun aıaştırma merkez ve laboratuvar lannda yapüan çahşmalarda gelıştırümeye çalışüan "Gelecekteki Muharip2025 Sistemi" sılahtan ıletışım draçldnna savaş unıformasından tıbbı bakıma kadar her şeyı kapsa yan alt sıstemlerın bır koleksıyonu olarak tasarlanmaktadır Araştırmalar genel olarak aşağıdakı anahtar kategorılere ay nlmaktadır (Şekıl 1) 1. Hedefi ve ıletışımı kontrol eden ve merkezı bdgısa yar sıstemı ıle kablosuz baglantüı sensor donanımlı mığfer 2. Uç kat olarak duzenlenmış dış katı balıstık koruma kamuflaj orta katı çeşıtlı cıhazlara destek guç ve ıçtekı katı askerın saglıgını ızlemeyı mumkun kdan savaş unıforması 3. Kolla büek arasına monte edılmış, 300 metre menzılı olan 4 6 mm' lık mermüerı ve 1 000 metrelık menzılı olan dort mını roketı ateşleyen hafıf çok amaçlı sılah 4. Eldıven ıçındekı sensorlerle, mıkroışlemcılerın radyo vasıtasıyla yayüan dıjıtal sınyallere donuşfurdugu el ve parmak hdreketlerını ızleme ımkânı, 5. Dıştakı tabaka balısuk k c u m a saglayan seramıkten yapılmış ve çelık kadar kuvvetlı karbon nanotuplerınden oluşan kompozıt bır malzeme ıle yedeklenmış vucut zırhı Kımyasal saldınlarda mayınlı alanlann tespıtınde ya da ısı srresı ve yorgunluk problem halıne geldıgınde gıysı ıçerısmdekı kuçuk lıf optıgı kablolanyla baglantüı elektronık cıhazlar askerın taşıdıgı bügısayara bügı gondererek ona bazı şeyler yapmasını soyleyecek ya da onun ıçın bazı şeyler yapacaklardır Çelıkten daha kuvvetlı ve sadece bır nanometre genışkgınde grafıt tabakalarla çevrelenmış karbon nanotuplerı ıyı elektron yaydıklan ıçın belkı de bır gun bır askerın mıgferının sıpen ıçerısınde yuksek çozunurlukte goruntu yaratmada kullanılabıleceklerdır Ince mıkroışlemcıler mıgfer sıpennın eğrüığıne uyabüen 180 derecelık bır resım verecek şekılde goruntuyu egrütebüeceklerdır Karbon nanotuplerı aynı zamanda, bır lazer süahından yapüan goruşu engelleyıcı goz alan bır atıştan da korunma ımkânı sağlayacaktır Yapüan araşürmalardan bır dığerı genıs bır lazer tarayıcısı kuUanarak ınsan vucudunun boyutldnnı olçerek, tasanmcüara her bır asker ıçın ısmarlama uruforma ve donanım yapma ımkânı uzennedır Tarama teknolojısı yenı tekstü ımalat teknüden üe kombıne edümektedır Bunlardan bırı elektro egırme' teknıgıdır Elektroeğırme teknıgınde polımerler, bır kaç ozel bukum üavesı üe elektrıksel olarak şarj edüerek paüatümakta ve oluşan nanolıfler bellı bır kışının vucut şeklıne Kamuflaj: Kamuflaj başlı başına modern savaş meydanındakı en çetın mucadelelerden bınnı rfade eder En guç olanlar radar kamuflajı ve kızü otesı frekanslarda askerın termal goruntusunu maskelemektır Yenı termokronuk boyalar fotokromık polımerler elektroforotüc lıfler lıf optıgı ışık üeten lüler degışken kamuflajlı kumaş elde etmede kullanüan malzemelerdır Sıcaklüda renk değıştıren malzemelerın esası çok sayıda benzen turu halkalardan oluşmuş molekuler yapısı üe bır Yazının devamı 21. sayfada 722/14