Katalog

Bilgi Toplumu ve Yönetim ler * Telekomunıkasyon sanayu gıbı hızlı degışen, teknolojı yogun sanayüen etkıleyen teknolojüer * Sanayının ıhüyaç duymasjna ragmen, gerektudılden AR&GE yatmmlan, Federal destek olmaksızın, ozel sektörce yapılamayan teknolojüer (Oyle teknolojüer vardır kı, bu teknolojüenn gelısurüebümesı ıçm yapüması gereken AR&GE yatnmlannın tutarlan çok buyuktur; gerı odeme dönemlen uzundur; ya da jenerık teknolojüer soz konusu oldugunda, tek bır firmaca yapüıp geri kazanümalan ımkansızdır, ya da taşıdıklan nsk çok buyuktur Özel sektor, kamu destegı olmaksızın, tek başına, bu tur yaönmlan yapamamaktadtr) gıyle ügüı olarak ongorulen vızyonun gerçekleşmesını mumkun (en azından, daha muhtemel) hale geurmek ıçın bugunden aünması gereken kntüc/stratejüc kararlann belırlenmesım konu alır "Teknolojı ongorusu, ulkeye, ekonomüc ve toplumsal açıdan azamı faydayı sağlaması muhtemel, stratejüc araşbrma ve yenı teknolojı alanlannın belırlenmesı ıçın büımınsanlan, muhendısler, sanayıcüer, kamu gorevklen ve konuyla ügüı başka uzmanlann bır araya geürüdüden bır sureçtır "Teknolojı ongoru surecınde katüımcüar ulaşmak ıstedüclen ortak bır gelecek vızyonu yaratmaya ve araştınna oncelüden konusunda ortak bır goruşe varmaya çalışırlar "Teknolojı ongorusu gelecegın tahmını degüdır; ama bu sureç, ulusal büım, teknolojı ve ınovasyon yaunmlannda dıkkate almacak oncelüder konusunda yapüan stratejüc seçımlenn dogrulugunun 'gelecekte kanıtlanacagından' emın olunmasını saglar Teknolojı ongoru surecının bulgulan, sureklı ekonomüc buyume, refah ve yaşama standartlannı gelışurebümenın yolunu gostenr" ELEKTRONİK İDARE •A, Atila Alpöge Ulke yönetimleri bilgi teknolojisinin sağladığı olanaklan hızla kendi idarelehne getirmek için politikalar tanımlıyorlar, planlar yapıyorlar, stratejiler oluftunıyorlar. Bu atılımlan gerçekleştirirken "ülkemiz hem ekonomik bakımdan, hem de teknolojik bakımdan gelişmelerin gerisinde kalmasın" tasasını taşıyorlar. Bu alandaki girifim ve yatmmlan en önde gelen önceliklerden biri olarak görüyorlar. Norveç de benzen duşüncelerle 3 yıllık bir eylem planı başlattı. Bunun amaçlan çok boyutlu. Bunlardan biri yeni teknolojiden yararlanarak devlet yönetimini çağdaşlaftınrKik. Öte yandan, yurttaşın, yani kamu hizmetinin kullanıalannın gereksinım ve beklentilerine daha fazla dönük bir idare yaratmak. Verimlilik ile etkenHği gerçeklejtırmek. Idari ifleyife açıklık ve saydamlık kazandırmak. Daha fazla demokratik ve hukuk devletine daha fazkt saygılı bir yanetim ortamı gerçekleştirmek. Norveç'in eylem planı, devletin tum etkınlık ve birimlerini yatay biçimde kapstyor ve~bu çerçevenin içinde bir bilişim stratejisi oluşturuyor. Phntn temel öğeleri şoyle ozetlenebilir: Kamu sektonJnün tamamını ıçıne alacak ve uzun süreli geüfmelere açık elektronik bir altyapt oluşturmak. Öyle ki, bu altyapı zamanla elektronik imza, akıllı kartlar, ortak katalog hızmetleri gibi uygulamalam izin versin. Altyapının elektronik güvenliğinin tam olmasını sağlamak. Öyle ki, yurttaş bu altyaptya ulaştığı zaman gizliliğin bozulmayacağı, ya da sunacağı bilgilerin değiftirilmeyeceği guvencesıne kavuşsun. Cüvenlik açısmdan tasalanmasın. Intemet uzennden kamuoyunu bilgilendırme hizmeti sağlamak. Öyle ki, yurttaş elektronik olanaklaha kamunun elindeki (kendiyle ilgili olan ya da gereksinim duyduğu) bilgilere, yurutmesi gereken işlemlere kolayca girebilsin. Mevcut iş yontemlerini ve çalışma biçimlerini elektronik ortamın koşullanna uyarlı hale getirip değiştinrtek. Yerel yonetimler ile merkezi idare arasında, ya da ozel kesimle devlet arasmdaki bilgi akımını elektronik ortama kaydırarak bu işlemlerin basitleştirilmesini, bilginin daha kolay ve ucuza ilgili yerlere aktarılmasını sağlamak. Devlet alımlannda elektronik tıcarete hızla geçmek. Bunun bir yandan satın alma maliyetlenni azaltıcı, ışlemleri hızlandıncı, kaliteyi kontrol altına alıcı yararları olacaktır, diğer yandan da devlet çok buyuk bir satın alıcı olduğu için ulkede elektronik tıcaretın gelışmesını pompalayıa, bazı standart ve usullerin ortaya çıkmasını sağlayıa bir katkı getirecektir. Ote yandan elektronik ticaretin hukuki yonlennın ve bunların yaratmakta oldukları sorunların hızla gundeme gelmesıne yardım edecektir. Ulusal Güvenlikle ilgili Kriterler: * Gelecege donuk olarak, ulkenin savaş gucune ya da bu gucun gehştırümesıne onemlı olçude katlada bulunan teknolojüer * Ulusal guverüik açısmdan öncekgı olan AR&GE alanlannda bellı misyonlann yerıne getırümesıne onemlı olçude katlada bulunan teknolojüer * Savunmaya üışkın B&T Pluu'nın dığer gereklennı karşüayan teknolojüer. Teknoloji öngörü çalışmaları ne işe yarıyor? Dığer ulkelerın ongoru çalısmalanna baküdıgında da, amaç ve kapsamlannın, ana hatlanyla, yukandaküenn benzen oldugu gorulecektır Amaç ve kapsamlanndakı bu benzerlücten yola çüolarak, ongoru çalışmalan ıçın şu tespıtler yapüabüır Ulke ıçm "arzu edilen bir gelecek tasavvur ya da tasansı" ya da ul kenın gelecegı üe ügüı olarak uretüen "ortak bir vizyon" teknolojı ongoru çalışmalarında, hareket noktasını oluşturmaktadır Bu tasan ya da vızyonun uretümesı surecı de, teknolojı ongoru surecının bır aşaması olabümektedır Ya da bır başka sıyasaltoplumsal sureç sonucu belırlenmış olan gelecek tasansı ya da vızyonu, ongoru çalısmasının verüı koşulu olarak ele aknmaktadır Son derece onemlı bır nokta olarak belırtmek gerekır kı, teknolojı ongoru çalışmalannın hareket noktasını oluşturan bu gelecek tasanmlannda, yalnızca büım ve teknolojı alanlannda degü, butun ekgnvTOİh ve topkunftal faalivst^ alanlazında nasü bir ulke gonümek ıstendıgının fotogran ortaya konmaktadır Iste, teknolojı ongoru çalışmalannda, bu fotografin üende gerçekten çeküebümesı ıçın, yanı, arzu edüen bu gelecegı mumkun ya da en azından daha muhtemel hale getırebümek ıçın, bilim ve teknoloji, mudahale edUebilir, stratejik değiskenler olarak ele alınmakta; bu degışkenlerle ügüı ongorulerde bulunulmakta, ve bu ongonüerın gerçekleşmesı ıçın aknması gereken onlemler belırlenmektedır Kısacdsı, pazar ekonomüennde teknolojı ongoru çalışmalan, ulkenın gelecegı nı ınşa etmeye yonelık, uzun erırrüı stratejüc planlama aracı olarak ıs gormektedır Dolayısıyk, buyuk olçude teknolojı ongoru çalışmalannın sonuçlanna gore tasanmlanır hale gelen ulusal büım ve teknolojı poktıkalarını uygulamaya yonelık eylem plarüannı da ışlevsel açıdan, stratejüc plan yaklaşımıyla oluş,tuıulmuş planlar olarak degerlendırmek Hollanda'nın "Technology Radar" Çalısması'nda, bu projenın kapsamı şöyle anlatüıyor Afama I Ulusal ekonomı ıçin stratejüc onemı olduğuna ınanüan teknolojüenn lıstesınm hazırlanması Bunun ıçın: * Sanayının her sektoründe ıhhyaçlar, problemler ve çozum yollannın bekrlenmesı, * Bu ıhtiyaçlara cevap verecek ve problemlere çozum geurecek "onemk teknolojüer"ın belırlenmesı * "Onemlı teknolojüer" arasından. butun bır ulusal ekonomı ıçın en kntüc olanlannın (stratejüc onemdekı teknolojüenn) belırlenmesı Aşama n Bu stratejüc teknolojüen destekleyen bügi talebı üe arzınm mukayesesı ve muhtemel açıgın belırlenmesı, bu açıgın kapatüabümesı ıçın bugunden alınması gereken onlemlenn belırlenmesı trlanda Örneği: İrlanda'nın Teknolojı Ongoru Çakşması'nda ongoru surecının (prosesının) genel çerçevesı ve amacı şoyle ozetlenıyor "Teknolojı ongorusu ulke ıçın arzu edüebıkr ama enş.üebüır uzun vadelı bır gelecek ınşaında, teknolojının oynayacagı rolun ortaya konmasını ve ulkenın gelece gerekır Bu noktada, çücardıgımız bu sonuçla ügüı olarak bır ırdelemede (tahkücte) bulunalım Gerçekten, teknolojı ongoru çalışmalan, ışaıet edüen amaca hızmet edıyorsa, bu aracı bu amaçla kullanabüme erkme sıyası erke ya da devlet erkıne sahıp kurumlar bu çalışmalan yurutuyor ya da en azından bu çahsmalann ardında duruyor olmalüar Gerçekten de oyle mı ? Evet oyle Yukanda ele alınan uç ulke ornegıne donelım ve hemen vurgulayahm kı, dıger ulkelerde de durum, bunlardan farklı degü. Sahip Kim? * 1 trlanda ÖrM$l: irlanda'nın teknolojı ongoru çabsması {Technology Fbresıght Ireland, Apru 1999), "Insh Councü for Scıence, Technology and Innovauon (ICIST); trlanda Büım, Teknolojı ve Inovasyon Konseyı" tarafindan kurulan ozel ıhüsas komısyonunca yurutuldu Konsey, büım, teknolojı ve ınovasyon polıtücalan konusunda Hukumet'e ve FORFÂS'a (sınaı gelısme, büım ve teknolojı konulan üe ügüı devlet organlannın temsücüennden oluşan danışma ve koordınasyon kurulu) danısmanlüc yapmak uzere Hukumet'çe kurulmuş olan bır organ Ongoru çakşması Bılım, Teknolojı ve Tıcaret Bakanlıgı'nca finanse edüdı Hollanda ömeği: "Technology Radar, March 1998" çalısması aşagıdakı uyelerden oluşan bır Yonlendume Grubu'nca yonlendırüdı * Ekonomüc Isler Bakanlıgı nın Teknolojı Polıükası Dırektorlugu üe Genel Poktüca Koordınasyon Dırektorlugu'nden bırer uye * Egıtım Kultur ve Büım Bakanlıgı nın Arastırrna ve Büım Polıtıkası Dırektorlugu'nden bır uye, * Büım ve Teknolojı Pohtücası Danışma Konseyı'nden bır uye ve * Hollanda Sanayı ve Işverenler Konfederasyonu'nun Teknolojı Baş Danısmanı JUBD örneği: ABD'de "Kntüc Teknolojüer", Ulusal Kntüc Teknolojüen Yenıden Gozden Geçırme Grubu ("The Naüonal Cntical Technologıes Revıevv Group") adıyla anüan bır grup taraündan belırlenıyor Ashnda bu Grup, bu teknolojüen, Tıcaret, Savunma ve Enerjı Bakarüıklan üe NASA vb Federal Ajanslann, sureklı ve sıstematk teknolojı ızleme ve degerlendırme çaUşrnalan sonucu hazırladıklan bstelerden seçıyor Yanı, ABD'de, "Cnücal Technolgy Revıew"un arkasmda, Amenkan B&T Sıstemı'nde belırleyıcı bır role sahıp bulunan butun Federal Ajanslar ve Federal Hukumet'ın kendısı var Yenıden Gozden Geçırme Grubu'nun kendısı de, ABD Baskanı'na baglı Büım ve Teknolojı Danışmanlan Komıtesı'nın ("Presıdent's Commıttee of Advısors on Scıence and Technology [PCAST]") uyelerı ve yuksek duzeydekı Hukumet gorevlüerınden oluşuyor Soz konusu Grup'ça hazırlanan Rapor'a, Ulusal Büım ve Teknolojı Konse yı'nın ("Naüonal Scıence and Technology Councü [NSTC]') Komıtelerı de katkıda bulunuyor NSTC Komıtelen'ne katüan butun Federal Ajanslar, bu yolla, goruslennı Ulusdl Kntüc Teknolojüer Lıstesı ne yansıtabüme fırsatmı buluyorlar Ama bu komıteler diasın da, Sml Sanayı Teknolojı Komıtesı { Com 692/9