Katalog

ınternet Multidisipliner yaklaşımların bilime getirdiği zenginlik Şakire Pöğün* .O 700 cıvannda, dunyanın cografi yerleşun açısından bırbırlennden çok uzak bolgelennde ve hemen hemen ayra zamanlarda, teonk yaklaşımın bazı topluluklarda egemen oldugunu ve bu teorık temele kulrurel bır patlamanın eşhk ettığım goniyonız tyonya, Hindiatan ve Çin Matematlk, geometrı, bıyolojı, cografya ve felsefe alanlan rakamla ıfade geometrık çızun ve fonetk yazı yazma ıçın etkın sıstemlenn belırlenmesıne paralel olarak adeta bırdenbıre gelışıyor(l) O donemden ıtıbaren surmekte olan büım felsefe ve sanatn bırhktehgı yaklaşık 400 yıl once modem bılımın şekılenmesıyle bozuluyor Bu alanlann tekrar bır araya gelmesı belkı de onumuzdekı yuz veya bınyüın en onemlı olgusu olabüecekür Modern bılım donemınde, bılımsel dısıphnlenn şekülenmesınde kullanılan yontemler ve sorunun ırdelenmesınde egemen olan bakış açısı (yapısal fonksıyonel vb) behrleyıa olmuş Bugun bu gelenegı surdurme egüımınde olan akdemık orgutienmeler bulunmakla bırlıkte, bılımde daha buyuk aşamalar kaydeden gnıplar daha farkh bır yaklaşımı benımsemektedırler Ozellıkle kuzey Amerıkada, butçelerı müyarlarca A B D dolan olan mulüdısıpbner mekezlenn kuruldugunu ve bu merkezlenn konularında en tanınmış bılım ınsanlannı çaüsı altında topladıgını goruyoruz (2) Bır sorunun ırdelenmesınde ve olası çozum onerılennın belırlenmesınde flzik, matematlk, biyoloji, pıikoloji, felıefe el ele vermekte TELEFONLA INTERNET SERVİSİ Yenı nesıl Internet şırketlerı Web benzen bılgıleri telefonda vermeye başladılar ABD'de ucretsız bazı telefon numaralannı çevırenler Internet'te bulunanlara benzer bılgıler alıyor Bu tur hızmet veren şırketlenn sayısında bır patlama yaşandığı belırtılıyor Bu gelışme ıle ılgılı ayrıntılar http://2.digltal.cnet.comadresınde M onemını kaybedıyor Şuphesız, farklı dısıphnlerde o dısıphne ozgu yontemlerle bügı uretanı surecek Onemh olan bügının nasü yorumlanacagı, farkh dısıphnlerın sagladıgı verüer arasmdakı baglantüann nasü kurulacagı İYİBİR EPOSTA YAZILIMI Son gunlerde Internet'te tanıtılan Moldova kaynaklı bır eposta programı olumlu değerlendırmeler alıyor Bat adı verılen eposta programının pıyasada kullantlmakta olan benzerlerınden daha guçlu, kullanımının da daha kolay olduğu soylenıyor Wıçıdows esaslı program, ılerı kullanıcıların yararlanacağı guçlu ozellıklerle acemılenn seveceğı basıt arabınmı bırlestırıyor Dığer eposta programlannın ozellıklennın yanı sıra programda mesa/lara fıltre koyarak belırtılen tur mesajları engelleme, mesa/ları otomatık olarak bazı klasorlere yerlestırme, otomatık olarak yazıaya gonderme ya da otomatık olarak sılme olanakları venyor. Daha onemlısı mesajlan baska yazılımlara geçırebılıyor Boylece mesaılarla bırlıkte çalısan programlar hazırlayanlara pratık bır çozum oluyor Yazılımın ozellıkle fıltreleme ozellıklerı vıruslere karsı koruyucu oluyor Tum bunlara karsılık dnkte fazla yer kaplamayan (1 S MB) yazılımı denemekte yarar var Sureklı kulanım bedelı 25 S olan yazılımı 30 gun denemek uzere ucretsız alabılırsınız Adres soyle: www.ritlabs.com/the bat Çok disiplinli ortamlar Bugunun bıhm ortamlanrun çok çeşıtlı büım alanlannın bır arada bulundurulabüecegı sorulann ve yanıtlannın bu farkh temel formasyonlar ve bakış açüarının sağlayacagı bır zengınhgı amaçlaması gerekmektedır Bu multıdısıphner yaklaşımlar ıçm en uygun ve ulkemızdekı mevcut duzenle en kolay bagdaştınlabüecek ortamlar arasörma merkezlerı enstıruler ve mezunıyet sonrası egıtım programlandır Eger şımdderde moda olan deyımle çagı yakalamak ve unıversıtelenmızı gerçek unıversıte kımhgıne kavuşturmak ısüyorsak, bu tur oluşumlann hayata geçırümesıne çalışmahyız Ornegın benım ügı alanım olan "sınırbıhm" bu tur yaklaşımların en guzel omeJdennı barındırmaktadrr Beyın kompleks bır sıstemdır 1) Komponentlennın anlaşüması üe sıstemın tumune aıt ozelhkler açıklanamaz 2) Degışkerüer ıçeren bır yapısı vardır, etküeşımler çok onemlıdır 3) Komponentlenn (gerüer molekuller nororüar) arasındakı etküeşımlerın anlaşüması, tek tek bınmlerın anlaşüması kadar onemhdır 4)' Genel geçerh kurallar olamaz, Bilim, artık çok 5) Yapı veya fonksıyonu anlamak tanımlamak ve kanıtlamak zordur Bu kompleksıte beynın araşürümaTıp'ta entegre sistem disiplinli sında farkh dısıphnlenn konvenansını zorunlu küBu bakış açısının egıtıme de yansıması maktadır Bıyolojı ve üışküı olarak üp matematlk doğaldır Ornegın tıp fakultelerınde yülardır yaklaşımların muhendıshk büışım üzık kımya psıkolojı antropoegıüm şımdderde klasık' dıye adlandırılan sağlandığı lojı gıbı dısıphnlerle elele çahşmak durumundadır . bıçımde surmuşfur Bu egıtım sıstemınde Nıtekım en çok ses getıren buluşlar ve saptamalar Anatomi, Fizyoloji, Biyokimya, Mikrofarkh bakış açıla bu tur çahşan gruplann urunudur Hucre zannda biyoloji, Patoloji, Farmakoloji gıbı farkh bulunan ıyon kanallan uzennde çahşan ve bu konu rmda gelişip dısıplınler derslerını kendı çızdıklerı bır çerda uluslararası bır otonte olarak kabul edüen bır bıçeve ıçınde ve bırbırlennden bagımsız olaserpiliyor. hm ınsanının (L S üebotıvch) hsans egıtımının astrorak verırlerdı Ogrencı ınsan vucudunu paranomı oldugunu ogrenınce oldukça şaşırmış ve kenchsıne bu ÜQ lel bır duzen ıçınde bu farkh dısıphnlerın bakış açısıyla tanırdı çok farkh alan arasında nasü bır üışkı oldugunu sormuştum BaBugun bu sıstemı surduren unıversıtelerın sayısı oldukça azaldı na gok cısımlerının hareketlerı üe bır ıyon kanahnın denge ve Tıp fakultelerının çogunda entegre sistem denılen bır sistem dınamıklerı arasındakı üışkıyı o kadar guzel açıkladı kı nahıf souygulanmakta Bu sısteme gore ınsan vucudunun farkh sıstemrumdan bıraz da utandım Bu farkh perspekhfı yakalamak belkı lerı (ornegın sınu endokrın dolaşırn boşaltım sındırım vb) bır bıyolog veya kımyacı veya hekım ıçın mumkun olamayacakdegışık dısıphnlerın katıhmıyla butunluk ıçınde ıncelenıyor tı Bu ve benzen pek çok ornekten yola çücarak ozelhkle komplekt sistemlerin ırdelenmesını gerektıren mezunıyet Bilimci: Daha az bilgi sahibi sonrası programlannda ogrencı alımına hemen hıç bır kısıtlama Benzer şekılde araşfırma ortamlarında da bu mulhdısıphgetırümemesı gerekügını duşunuyorum Formasyonu üe başner yaklaşımlan yakalayabümek bakış açımızı gehşürıp sorurfvurdugu program arasında manükh bır baglanü kurabüen herlann temehne ınebılmemızı sağhyor Maalesef gunumuzde bıkese bu tur programlar açü< oknahdır Unıversıte büımsel bügıhm ınsanlan gıderek daha az şey hakkında daha fazla bügı sanın toplandıgı uretüıp gehştınldıgı yayüdıgı enşkın formasyohıbı oluyorlar Odaklaştıgı konuda çok detayh bügı sahıbı olan nunun verüdıgı ve en son olarak da meslek ogrenımının yapüdıbıhm ınsanı butunsel bakış açısından uzaklaştıgının farkında olgı yerdır (3) maksızın paradoksal bır cehalet ıçınde bulunabıhyor Ornegın Ancak unıversıteler maalesef bugun ulkemızdekı çoğu hugredekı sınyal üetı yollanndan bınnde rol alan bır proteını ornekte oldugu gıbı meslek yuksek okullan topluluğu olmamakodlayan gen hakkında yülardır çahşmakta olan bır molekuler hdırlar Bu meslek şovenızmı zıhnıyetı unıversıtelerden uzaklaş genetıkçı son derece etküeyıcı ve 'bügüı bır tavırla mekarazma'dıkça gerçek büım ortamlannın oluşturuhnası mumkun demanın detaylannı aktarırken, bu proteının resmın butunune ıngüdır Meslek haklannın savunuculugu unıversıtelerce degü, san davranışına ekosıstemlere ne gıbı yansımalan olacagı hakmeslek kuruluşlannca yapüır Multıdısıphner yaklaşımların kında belkı de hıç duşunmemış olabıhyor Çagımız bügı çagı ozendırümedıgı araştırma gruplannda ve mezunıyet sonrası toplumumuz bügı toplumu olma arayışında Demek kı bügı ureprogramlarda farklı formasyonda kışüerın katüımının desteklentümekte ve uretüen bügı gıderek geometrık bır duzen ıçınde medıgı ortamlarda yapüan büımın kahtesı de gıderek duşmek artmakta Oysa ınsan beynınm ' depo kapasıtesı sınırh zorundadır Bu durumda buyuk bır destegımız var ıstenırse beynımı(l)Bownds MD (1999) Bıology ofMınd Ongıns and 3tructures of muıd ze ekleyerek kullanabüecegımız eksternal bellek depolan. braın and conscıousness Fıtzgerald Scıence Press Balnmore (2)Sennce RF (199a)Exploııngthesystemsoflıfe Scıence 284 80 83 Son yülarda elektronık verı tabanlannın oluşrurulması ve herke(3) Menteş A (1999) Yümvrr 'itc Bılım kurumlaşmasında gunumuz ıçın sın Internet aracüıgıyla kolayca dunyanın her tarafındakı bu tur bır peıspektıf Metıa yayınlaıı Istanbul bügı depolanna ulaşarak sınırh beyın deposunu genışletebü* Proi Dr, Ege Un Beyın Araştumalan ve Uygulama Meımesı olası Demek kı arük bıhmsel orgutlenmede bügı bınkımı • kezı Md Tıp Fak Fızyolofl ABD Bşk r WEB SİTESİNDE ŞİFRELEME Web sıtesınde korsanlara karsı bır koruma yontemı, dokumanlan şıfrelemektır Bu amaçla sıtenın yer aldığı sıstemın olanaklanndan, dolayısıyla çoğu zaman bır başkasına aıt olanaklardan yararlanılır Daha ozel bır sıfreleme de mumkun Cuardbot adlı yazılım DES denen sıstemle sıfreleme yapmanızı sağlıyor ve gırıs sozcuğunu bılmeyenlerın sıtede değısıklık yapmasını engellıyor Sayfalar Web'e yuklenme asamasında sıfrelenıyor Bu yazılım Web sayfası dısmda yerel dosyalar ıçın de kullanılabılıyor Sureklı kullanım bedelı 20 $ olan programa http://l dlgltal.cnet.com adreınden ulaşabılırsınız YAZILIMLA DÜNYA TURU Bılgısayarınızda dunyamızı ıncelemek ıstersenız Winglobe adlı yazılımı kullanabılırsınız Ekrana gelen mınyatur dunya dondurulebılıyor ve buyukluğu değıstmlebılıyor Uzennde herhangı bır noktaya tıklandığında araç çubuğunda orada o an saatın kaç olduğu goruluyor Sağ tıklama yapıldığında aynntılı bılgıler sunan bır seçenekler lıstesı gelıyor Enlemlere veya boylamlara gore goruntuleme yapılıp, ulkeler ve şehırler ızlenıyor Bedelı ISdolar olan programa http://1 .digtal.cnet.com adresınden ulasabılırsınız D) OLMAK Cençlerın çoğunda Dj olma ozlemı vardır Şımdı bu ısteğı Internet uzennden gerçeklestırme olanağı var İStream yazılımıyla Internet uzennden MP3 yaymı yapılıyor Ustelık QuıckTıme gıbı bır yazılım da gerekmıyor Istasyonunuzu kuruyor, ızleyıaler bağlandığmda bır hosgeldın mesa/ı veya melodı yayınlanacak şekılde ayarlama yapıyonunz MP3 yaymı suruyor Bırden çok ızleyıa sızın çaldıklarınızı dınlıyor 10 kullanıaya kadar kullanımı ucretsız olan yazılım, daha fazla kullanıcı ıçın kullanılacak olduğunda ucretlı 60 kullanıaya kadar 60 İ Bu yazılıma da nttp.//1 .digtal cnet.com adresınden ulasabıhrsınız Hazırlayan Nezıhe Bahnr 692/14