Katalog

Nükleer santraller ve Ecemiş fayı üzerine... Enerjide dışa bağımlılığı azaltmak ve riskleri dağıtmak zorundadır Türkiye... S ıze, Cumhurıyet'ın 6 5 2000 tarıhlı Büım Teknık ekınde yaynnladıgınız, Bılımsel Yonetım, Ecemış, Santral, Marmara başlkılı makalenız ile ılgıh goruşlenmı sunmak ıstıyonım Ener]i plânlamaa, ulkelerın ener]i polıtıkalan paralebnde ulke kaynaklan ve koşullan goz onunde tutularak belırlenen teknık verüere dayanüarak yapdır ve bu planlann yurutulmesmde ayası teıohler rol oynar Bu durura hemen her ulke ıçın geçerhdır Yazımzda yer alan "Nuldeer santral onemh bır projedır Ama teknık bır sorundur Sonuçta elektnk uıeteceksınız. Farkh kaynaklaıdan enenı eldesı, Turkıye ıçın dogru bır poküka olabılır Ancak bu farklı kaynaklan belırlerken, yaünm yapacağıruz alanın ulkeye katkısını çok yonlu hesap etmelısıraz" goruşu "sorun" sozcuğu hanç genel dogrulan ıçermekle beraber, nuldeer santral projesının ulkemıze yapacagı ekonomık, bılımsel ve teknolojık katküarı gozardı eden ve yazınızın daha sonrakı kısımlannda yer alan sozlenruzı haklı kümamaktadır Çunku, "Dektnk uretımı ve orada çalışacak az sayıdakı uzman elemana ış sağlama dışında ulkeye başka katküannı gormek zordur" şeklındekı ıfadenız konuyu yetennce çok boyutlu ele alrnadığınızı gostermektedır Hâlâ tezegın bır enerjı seçenegı olarak kabul edıldığı, ve yuzlerce ınsanın komur veya gaz zehırlenmesınden yaşamını yıtmdıgı odun yakıldrak ormanlanmızın yok edıldıgı ulkemızde enerjı son derece onemlı bır sorundur ve polemıge tahammulu yokfur Elektrık uretımının ureum aşamasında çalışacaklara ış saglama gıbı ükel bır amacı yoktur Her 5 sentlık elektrık enerjısı 1 ABDdolarlık katma değer uretır Dolayısıyla sanayıye veremedıgınız her 5 sentlık enerjı 1 ABD dolarlık kayıp demektır Bu kayıp, devlete verümesı gereken vergıden ışçryp saglanması gereken ış gucunden karşüanır Dolayısıyla elektrık uretımının ulkeye katküannı gormek zor degü tam tersı çok kolaydır yeter kı probleme objektıf olarak bakınız Gelışmışlık duzeyının krıterlerınden sayılan koşı başına duşen elektnk enerjısı tuketımıne baktıgımızda OECD ortalaması 7500 kwsaat/kışı, duzeymdedır ve yaklaşık 1300 kWsaat/kışı tukeume sahıp Turkıye'nın kışı başına duşen tu ketımının beş mıslınden fazladır Elektrık tukenmını en azından, dunya ortalamasına (2300 kW/kışı) yaklaştıramadığımız surece ulkemızın kalkınmış ulkeler sınıfina dahıl oldugunu soylemek çok guçtur Konuyu bu çerçevede ele aldığımızda nukleer enerjı kullanımı ulkemız ıçın ne kadar gerekhdır, sorusuna yanıt aramak zorundasınızdır 2010 yüı ıçın yapüan tahmınlerde bugunku kurulu gucun (yaklaşık 25000 MW) yaklaşık uç mıslı, 2020 yıünda ıse yaklaşık olarak beş mısh artacagı tah mın edılmektedır Bu plana gore 2020 yüındakı elektnk enerjısı uretım kompozısyonunun, hldzolik * • y l l a billr «Mijld*a %28, kftmttrdra %25, de^al g u dan % 31, pctralâm % 7 aftkİMrd*» %9 şeklınde olması beklenmektedır Bu şartlarda bıle dunya ortalamasının yakalanması olası gorunmuyor Çunku dunya yennde durmuyor Kıta Çın her sene kurulu gucune 15 000 MW Hmdıstan 10 000 MW üave etmektedır 75 senelık cumhunyehmızde ulaşabüdıgımız kurulu guç sadece 25 000 MVV'dır Soz konusu planın gerçekleştırılmesıne paralel olarak nukleer enerjı santrallannın devreye gırmesı ıle hem enerjı urenmınde çeşıtlılık sağlanmıs olacakür hem de dışa bagımlüıgımız bır olçude azalacaktır Unutulmamalıdır kı bugun enerjı uretımınde dışa bagımlıgımız % 65 duzeymdedır ve bu 2010 yılında % 75 e çıkacaktır Herhalde enerjıde dışa bagımlılık arzu edüen bır husus olmamalıdır AB bugun enerjı açısından Rusya ya olan bagımhlıgından kurtulma çabasındadır Yakıü 1015 yıl depolanabılecek nukleer santrallar dışa bagımhlıgımızı azaltarak guvenılır enerjı sağlama" yonunde ulkeye hızmet vereceklerdır Gıttıkçe artan dogalgaz bagımlıhgımız guvenılır enerjı sağlama krıterı üe çelışmektedır Zıra onumuzdekı yılldrda 70'lı yıllardakı petrol krızıne benzer bır doğalgaz knzını yaşamak ulke ekonomımızın kaldıramayacagı bır rısktır ve bu doğalgaz knzı 1015 yıl ıçınde mutlaka yaşanacaktır Avrupa Bırlığı ne aday olan ulkemızın muhakkak daha temız enerjı uretim seçeneklerıne yonelmesı gerekmektedır Bugun dunyamızın en onemlı çevre sorunlan arasında CO 2 emısyonu bulunmaktadır Eğer gıtnkçe artan oranlarda fosıl yakıt (komur, petrol, doğalgaz) kullanılacak oluısa, ulkemızın ıklım değışıkhğı sozleşmelen şartlanna uyması guçleşecektır Nukleer santraller ıse ıklım değışıklıgıne neden olan sera gazlan emısyonuna neden olmazlar Nukleer enerjı konusunu sadece temız ve guvenılır enerjı sağlama çerçevesınde ele almak dahı nukleer enerjmın ulkemıze yapacagı katkıyı açıkça gostermektedır Nukleer enerjıye kokten antı nukleercı bır yaklaşımla karşı çıkmanın pozıtıf bır mantığı yoktur Bu ılerı teknolojınm bı lımsel anldmda hıçbır eksığı yoktur Ancak kuruluş mahyetı yuksek olduğundan kredı koşullan uzermde dıkkat edılmesı gerekır nızla ıkıncı bır santral yapamazsınız Oradakı teknolojıyı, başka alanlara uygulayamazsınız Bu açıdan ulkeye yenıleştırıcı gehşnrıcı bır katma değen olmaz yonundekı goruşunuzun de cıddı yanlışlar ıçerdıgı gorulmektedır Hıçbır teknolojı "bakarak" transfer edüemez Tteknolo]i transfen, teknolojıyı temm edenle alan arasında teknık ve endustrıyel bügının aktanlması ve ozumlenmesı yonunde bır etkıleşım olduğu zaman mumkun olabılır Ulkemız geçmışte teknolojı transfen konusunda buyuk yanlışlıklar yapmıştır Ancak karar mekanızmasına bu yanlışlıklan tekrarlatmdyacak yeterlı sayıda uzmanımız da mevcuttur Bu konuda endı şe edılmesıne gerek yoktur Teknolojı transferının teknolojıyı transfer eden ulkeye geürılenru gozonune alan şablonlan vardır Ulkemız boylesıne ılerı bır teknolojıyı uluslararası kabul gormuş kurallara gore transfer edebılecek bır potansıye le de sahıpnr Nukleer teknolojı, mulü dısıplıner bır uygulamadır Yanı bırçok temel bılım ve muhendıslık uygulamasını ıcerır Aynca nukleer teknolojı "yuksek teknolojı" sınıfma gırmektedır ve bu bağlamda yuksek guvenlık ve kalıte anlayışıru benımser Bu teknolojıde kullandan en kuçuk parçadan en buyuk ekıpmana kadar her malzeme çok hassas cıhazlann kullanıldığı kalıte kontrol denetımınden geçer ve çok daha onemhsı bu kontrol ve dene Önümüzdeki yıllorda doğal gaz krizi yaşamak ülke ekonomisinin kaldıramayacagı bir lükstür. Como dozu ve triodlt dozu (30 gtin Içlnde) gösterilmektedlr. 692/16 Konuyu teknolojı transfen açısından değerlendırdığımızde yazımzda yer alan Nukleer santral teknolojısını kullanamazsınız Kurulan bu santrala bakarak kendı olanaklan tımler tutucu kabuller ıle belırlenmış mevzuat, kod ve standartlann ışığmda yapılır Ulkemız ne yazık kı yuksek teknolojı ıle bır turlu tanışamamış ve bu nedenle smeklı başkalannın urettıgı bugıyı tuketmekte olan bır ulke ozellığınden kurtulamamıştır Elbette alt yapı ve polıüka olmaksızın sadece kurulacak bır nukleer santrala bakarak ıkıncısını yapamazsınız Bız TAEK olarak kurulacak nukleer santralın sadece elektrık enerjısı uretmede değıl ama ulkemızın teknolojık duzeyını baü standartlanna yukseltecek onemlı bır araç olacağı goruşundeyız Bunun ıçın başta TAEK olmak uzere ügılı kuruluşların nukleer tek nolojı transferıne yonehk yoğun bır çaba ıçınde oldugunu