Katalog

dıncılar' kullanıp kullanmadıgı Ingılızce ve aynı aıleden dıllerde bır sayı ıle o sayının behrttıgı nesne dogrudan bağlanühdır Soz gehmı aln kopek'.yada, dokuz papatya' denır Oysa, aralarında Japonca Korece ve Çmce'nın de oldugu çogu Asya dıllermde çogul sozcukler bır eylemle bırlıkte behrülerek "yedı sınıflandıncı oıdek" bıçımınde dıle getınlır Bu sınıflandıncılar genellıkle nesnerun bıçımını de betıınlerler Nesneler farklı bıçımlere sahıp olduklanndan sayısal sınıflandıncılar fdrklı desteler olarak karşımızd çıkarlar Sayısal sınıflandıncıldr Nıchols'un ' Paaiflk Kıyısı Dizgesl" adını verdıgı çarpıcı bır dıl grubunun bır kolunu oluştururlar Onun dunya harıtalannda, addlan "m" ve "n" seslerıyle başlayan dülerle sayısal sınıflandıncüardan yararlanan dıller Pasıfik Okyanusu'nu bır gerdanlık gıbı çepeçevre sanyor Yenı Gıne ve yakmmdakı adalara dagılıyor Asyanın guneydogusu ndan ku zeybatısına uzanan byı boyunca boncuk gıbı dızıhyor ve Pasıfik kıyısı boyunca da Kuzey ve Gu ney Amenka'ya uzanıyor Şaşırta bır bıçımde, bu ozellıklere Afrıka Avrupa ve Asya ıle Amenka'run ıç kısımlannda hemen hemen hıç tanık olunmuyor Avustrafya'da bu rur dıllere rastianmadıgından Nıchols bunlann Yenı Gıne'ye gunumuzden en çok 11 bın yıl once denız suyu duzeylerımn yukselerek ıkı bolgeyı ayırdıgı donemde ulaşmış olması gerekügıne ınanıyor Ne var kı başka dıl gostergelen çok daha esküere dayanan ılışkıler ortaya koyuyor Yuklem ve oznenın aynı cınsten olmasını gerektıren "sınıfeal uyum' turu ozellıklere Yenı Gıne ve Avusrralya kıyılannın yanı sıra, daha ıç kesımlerde de tanık olunuyor En eskl katman " ve dılbılımsel kanıtlar, Yenı Dunya ya yaklaşık 11 500 yıl once ılk ayak basanlann Clovıs kulturunu yayan avcı toplayıcüar oldugunu one suren elh yühk paradıgmayı yerle bır etü Soz konusu yontem sozcuk benzerlıklen dçasından bırbırlenyle ılınulı dillenn ortaya çüaş tanhını belırlemek amacıyla basvurulan' glotokronolojı' yontemınm çok otesıne geçıyor Nıchols çogu kuzey yonkureden, ıyı tanımlanmış tum dıl soy ağaçlannı araştırarak bunlann, yok olma lıızına kryasia ne kadar sık dallara aynlarak yenı dıl aüelen oluşturdukla nnı bulmaya çahştı Sonuçta kımı soy dgaçldnnın çok sayıdd dala dyrıldıgım buyuk bır bolumunun yalnızca bırkaç dal oluşturdugunu kımılennın ıse hıçbır dala aynlmadıgını gordu Ortalama olarak 6000 yüda bır bır buçuk yenı dıl aılesı soy ağacına katlıyordu Nıchols bu araşnrmadan elde ethgı bulgulan dunyadakı tum dıl soy agaçlannın yansmdan çogunu oluşruran Yerh Amenkan dıllennın çeşıtlıhgınden yola çıkıp genye doğru değerlendırerek Amenka'ya ılk ayak basanlann bu anakaraya 20 ıle 30 bın yıl once, bır başka deyışle Buzul Çagı'nda geldıklen sonucuna vardı Gelgelelım, Melboume Umversıtesı dübılım uzmanı Nicholas Evans Nıchols un bu degerlendırmesının pek dogru olmadıgı goruşunde Avustralya dıllerı uzennde yaptıgı araşnrma orada zamanın çok daha yavaş ılerledıgını ortaya koyuyor Avustralya da ınsanlar yaklaşık 50 bın yüdır yaşamalanna karşın, orada Amenka'dan çok daha az dıl aılesı olduguna, bunlann sayılannın yırmı dordu aşmadıgına ve kanıtlanmış protoAvust ralya adıyla bıhnen tek bır dıl bulunduguna dıkkat çekılryor Evans Amenka'da bır şeyın zamanın daha hızh akmasına neden olduğundan kuşku duyuyor ve oradakı yuz kırkı aşkm dıl grubunu, ük Amenkahlann Buzul Çağ'nda geldıklen varsayımına gerek duymadan açıkhyor Ote yandan Nıchols Avustralya'nın Amenka'dan çok daha kuçuk olduguna cografik açıdan daha az çeşıthhk gosteıdıgme ve tanh boyunca dılbı hmsel açıdan soyutlanarak dılde kuraldısı bır durum olustur duguna parmak basıyor Insan genlen uzennde gerçekleştırılen çok sayıda araşurma Nıchols'un Amenka ıle ügıh tanhlendırmesını des tekler gıbı gorunuyor Mıtokondnk DNA orneklennden yola çıkan Douglas Wallmce da ınsanlann 20 40 bın yıl once ılk kez Sıbırya'yı aşarak Amenka'ya ayak basnklannı one suru yor Daha sonra Emory Umversıtesı nden JLntonio Torroni bu zaman dıhmını bıraz daha daraltarak, soz konusu tanhı 22 ıle 29 bın yıl oncesı olarak belırledı Babadan ogula geçen Ykromozomundan ahnan DNA omeklen uzennde gerçekleşunlen daha yenı bır araşnrmadan da bunlara yakın tanhler elde edüdı. Ozel onek ve soneklenn geçışh fiıllenn öznelennı degıştırmesı gıbı uçuncu turde bır dılbılgısel ozellıkler kuşagı daha da derın koklere dayaruyor Bu tur ozellıklere yalnızca ıç bolgelerde, Avustralya'nın dogu guney ve orta kesımınde Yenı Gıne nm dağlık bolgelennde tanık olunuyor ve gorunuşe bakılırsa, Amenka'nın dogu ucuna dek uzanıyor Nıchols'a gore, Pasıfik Kıyı gerdanhgı çok esküere dayanan bır oykuyu dıle getınyor Tıpkı Dll coğrafyası: Dttln yapı taflannın dağıhmma bakarak eskl lıuan bır tsunamının taşıdıgı çakıl ve kum gıbı, uç ana topluluklanmn nasıl yayıldığım anlayablllr mlylzî karanın Pasıfik kıyüanna yıgılan dıl gostergelen T r kalı ve Avustralyalı'lann aynı buyuk dalganın kuzeye ve de, 50 bın yüı askm bır sure once Guneydogu Asya'nın yoguneye yonelen ıkı kolu olduguna ınanıyor Kazıbıhmcıler de gun nufuslu bır bolgesınde başlayan buyuk bır goç dalgasıAvustralya ya ılk ayak basanlann bu anakaraya gunumuzden nın yolunu ızlıyor On bınlerce yü sonra art arda msan topluyaklaşık 50 bın yıl once geldıklerını kabul edıyorlar Bu ınluklan kuzeye ve guneye yayüdılar Nıchols'a gore bunlar basanlann anakaraya ulaşmak ıçın en az 100 küometrelık bır sıt sal ya da tekneler yapabüdıklennden oncehlere kryasla açık denız yolunu aşmış olmalan gerekıyor kı, bu da onlann daha hızh ılerleyebıhyorlar geçımlennı denızden saghyordenızcüık konusunda yeteneklı olduklannı açıkça gozler lardı Konu dıl oldugunda, Yenı Gıne kıyısı ıle Batı Amenonune serıyor Nıchols Yenı Dunya ya ılk goç edenlenn en ka'nın kapı komşulan olması başka nasıl açıklanabüırdı kı' azından bır bolumunun de denız yolundan gıthklenne, SıbırÇın'de ınsan genı çeşıtlılıgı projesı kapsamında gerçekleştnlen son bır araşurma, Nıchols un ortaya koydugunun en ılk aşamalannı dogruluyor Aralarında Han, Wa, Huı ve Yao gıbı halklann da yer aldığı, 32 Dogu Asya halkmdan ahnan ve "mıkrouydu" adı verılen DNA orneklennı araşhran ekıp, bu orneklerı Japonlar, Korehler ve layvanhlar gıbı, otekı Asyalılar ve bırkaç farklı Afrıka haüanınkılerle karşüasurdı Ekıbın oluşturdugu genenk soy ağaçlan, ükçagdaş ınsanlann Dogu Afrıka'yı terk ederek Dogu Asya'ya yerleşmeden once, bu anakaranın guney kıyılarına dagıldıklarını gostenyor ya ıle Alaska arasında yer alan Bering Bojfuı boyunca hmandan hmana kurek çekuklerıne oradan da kuzey ve Guney Amenka'nın Bau kıyısı boyunca yol aldıklanna ınanıyor Düdekı, sonek ve oneklenn geçışlı fiıllenn oznelennı degışurme ozelhgı gıbı kımı ozellıkler, gerçekten de, bunun çok eskı tarıhlere dayandıgını ortaya koyuyor Bır zamanlar bu rur saptamdlar sapkınlıkla denk tutulurdu Ne var kı, son zamanlarda Şılı'nın Monte Verde bolgesınde gerçeklesnnlen kazüann yanı sıra, elde edüen genetık ilk sözcüklerin tarihi Nıchols daha da ılenye gıderek ınsanların dıh ük kez ne zaman kullandıklannı buhnak amacıyla dılsel saaunı genye aldı Paleohnk donemde resım yonru ve kışısel bezeme gıbı toplumsal açıdan ortak sımgecılıkte bır patlama ohnası dıhn en az 50 bın yıl once ortaya çıkngını gozler onune senyor Ancak Nıchols dıhn doğuşunu 132 bın yıl onceye, yanı atalanmızın dıh kullanmaya olanak tanıyacak beyınsel guce, gerekh agız ve gırtlak anatomısıne sahıp oldugu doneme gerı çekmekle yalnızca dıl gruplannın çeşıt hhgıne bır açıklama geunlebılecegıne tanık oldu Bu denh uzak bır geçmışte büe, ınsanoglunun ılk kez ortaya çıkugı Dogu Afnka'dan yayılan 10 ya da daha çok topluluk arasında, hemen hemen aynı zamanda farklı dıllerın dogmuş olması gerekryordu Nıchols çagdaş ınsanlann oldukça genıs bır alanda ortaya çıküklanna, daha sonralan ekolojık açıdan benzer ortamlarda yaşayan avcıtoplayıcı halklann çok farkh dıl gruplannı temsıl eden çeşıth dıllerde konuştuklanna dıkkat çekıyor ve, "Insan turu hıçbır zaman yalnızca tek bır dıhn konuşulmasına olanak verecek denh kuçuk ohnadı," dryor 132 bın yühk kesnnmı konusunda pek emın ohnadıgını behrten ılk kısı olmasına karşın, Nıchols dıhn 50 bla yıl öaee yaşanan Paleohnk sımge patlamasından daha once dogdugu konusunM da oldukça emın gorunuyor Bıhm adamlannın ço^r gu Nıchols'un yaklaşımım ovguye deger buluyor ve r b u çahşmanın dunyanın başka yerlennden gelecek venlerle desteklenmesını umıt edıyor Rlta Urgan Kaynak. New Scıennst, 26 Şubat 2000 692/19 Asya'da zorlu yolculuk Aynca Itafya'da Pavıa Unrveısıtesı'nden bır grup bılım adamı Afrıka, Ban Hındıstan, Tıbet ve Mogohstan'da yaşayan ınsanlarda 'haplogrup M" olarak bıhnen, bırbırlenyle baglantılı bır grup mıtokondnk DNA degışkenlerı saptadı Ekıbın elde etügı bulgularda da Guneydogu Asya çağdaş ınsanların Afrıka'yı terk ettkten sonra Avrasya'ya dagıldıklan ana kapı olarak karşımıza çıkıyor Dıl benzerlıklerınden yola çıkan Nıchols, ilk Amari