Katalog

Yürüme umutları boşa çıktı Felçli hastalar için yeniden ayaklan üzerinde durup yürüyebilmek en büyük amaçtır. Ne var ki, günümüz teknolojisi henüz bu amaca ulaşmaktan çok uzak. . Nan Davis dort yıl boyunca tekerleklı ıskemleye bagımlı kaldıktan sonra ılk kez ayaga kaüap bırkaç adım atügında tum dunyanın gozlen uzerıne çevnlmışü Mezunıyet gununde geçırdıgı bır trafik kazası sonucunda belden aşagısı tutmayan Davıs'ın bacaklannın dı$ yuzeyıne takılan elektıotlar sayesınde kaslan devinıme geçnuş ve ona bır kez daha "yurume" olanagını sağlamıstı Elektıotlar agırlıgının buyuk bır bolumunu destekhyor ve boylece bacaklannı duzensız de olsa hareket ettırebılıyordu. Pek yeterlı olmamasma karşın, soz konusu teknolojı omurılık zedelenmesı nedenıyle yurume yeüsınden yoksun olanlar ıçın yenı bır umut ışıgıydı Wnght Eyalet Unıversıtesı'nde surdurulen çalışmaya onderhk eden Jerrold Peteofkaky'ye gore hedef basıtt Bedene yerleştırılen elektrotlann devmım ve dengeyı denetleyerek yurume ozurlu kışırun bırkaç on yü ıçmde yeniden normal bır ınsan gibı yurumesını sağlamaktı Soz konusu olay 1982 yüında yaşandı Oykunun şımdı de si2e yabancı gelmemesı hıç de şaşırtıcı bır şey degıl Bırkaç ay once Fransız finans danışmanı Marc Merger tum dunyamn gozlen onunde on yıl sonra ılk kez ayağa kalkügında da benzer ıddıalar one suruldu Gelgelehm onca yaygaraya karşın, çogu uzmanlar Merger'ın hedefe ulaşma konusunda yaklaşık yırmı yü once aynı şeyı deneyen Davıs'ten pek farkı olmadıgına dückat çekıyorlar Kımı eleşürmenler yırmı yıl ıçınde bu alanda gerçekleşurılen gelışmelerden hıç de hoşnut degıller Guney Kalıfornıya Unıversıtesı bryoup muhendısı ve koklear protezın onculerınden Genld Loeb bıhm adamlannda ınsanlan yeniden yurutmenın saglıksız bır saplann olduguna dıkkat çekryor ve "Çok kışı ıçın bu tur bır gırışım hem çok pahalı, hem de çok sıkmülı Ustelık karşılıgında elde edeceklerı, tum bu sıkrnülara değecek bır şey degıl' dıyor Dahası Loeb bacak kaslannın devinıme geçırümesının yurumekle aynı şey olmadıgını yurumenın yapay olarak ger çekleştırılmeye kalkışılan en karmaşık eylemlerden bırı oldugunu dıle gehnyor Hastalar da bu durum dan oldukça rahatsız Christopher Reeves 2003 lar Londyılında yürüyebllecek ml? ra'da Sakatlık ve Rehdbılıtasyon Dernegı uyelerınden Peter Mansell olaya hastanın bakıs açısından yaklaşüdıgında bu konuda hıçbır gebşme kaydedılmedıgınden yakınıyor ve yeniden yurutme gırısımınde bulunmanın gerçekten gerekh olup olmadıgını sorguluyor Bu tur gırışımlerın yalnızca ınsanlan boşuna umutlandırmakla kalmayıp, kaynak tuketımıne de neden olduguna ınanan Mansell, sınema yüdızı Christopher Zümrütten akisler A. M. C. Şengör Ankara 'da bazı ziyaretler ABD Ulusal Bllimler Akademhi'ne (Natlonal Academy of Sclences of the Unlted States of America) yabancı üye olarak seçildiğimi ve bu suretle Amerika dışında ononbeş jeologun arasına girdiğimi duyunca ilk düşüncem Atatiirk'e gitmek oldu. Bana bu başanyı mümkün kılan hemen tüm faktörier O'nun eseridir. O'na fükranlanmı bıldırmek ihtiyaanı hissettim. YÖK Başkanı, sevgîli dostum Prof. Dr. Kemâl Cürüz'den AnıtKabir randevusu konusunda yardım istedim. Kemâl randevuyu aldı, ricam üzerine AnıtKabir'e birlikte gittikgerçi ısranma rağmen "bu işe hiçbir katkısı olmadığı"nı one surerek (ki bu doğnı değildir! Kemâl'in ufku genis ve becerikli bir bilim yöneticisi olarak son on yıl ıçınde ben ve arkadaşianmın çalışmaianna katkısı buyuktür) korteje katılmadı, mozoleye ve imza odasına kenardan yüruyerek geldi. AnıtKabir anı defterine yazdığım metni okuyuculanmla paylasmak arzusuyla aşağıda aynen veriyorum. Pasam, Tarihi Insan cemiyetl Içindeki yaşam mücadeleslnde sergilediği esslz kahramanlık ve fedakârlıklarla dolu Türk milletlnln yalnız insanla değil, esran sonsuza uzanan doğa lle de aynı muvaffakiyetle başa çıkablleceğinl blze Ilk defa sen söyledln. "Blr Türk dünyaya bedeldlr" sözünün altında, aslında Insan zekâ, akıl ve becerlslnin sonsuzluğuna duyduğun itlmat yatıyordu. "Hayatta en hakikî mürsit ilimdlr, fendlr, başka mürslt aramak gafletür, dalâlettlr" sözün, kuskusuz Insanlık tarlhlnden çıkarılabilecek en önemll derstir. Blllm kılavuzluğunda Insanın yücelmesi için gördüğün "en lyl vasıta, ferde, diğerin muadil haklannı Izrar etmekslzln, tehllke ve zarar kendine ait olmak üzere, kendi kendinl, istediği gibi sevk ve idare etmeye müsaade etmektir." Üstüne basa basa ne demistin? "Her terakkl ve kurtuluşun anası hürriyettlr.'' Sen blze gelisme İçin mutlak gerekll gördüğün bu özgürlüğü bahşettin, bizlerl kul Iken birey yaptın; bilim temelll uygarlığa, refaha, Insan yüceliğine glden yolda öncümüz, öğretmenimlz oldun, bizlerl Insan cemiyetindeki müsabakalarda olduğu kadar doğayı anlamak ve ondan yararlanmak için verdlğlmlz mücadelelerde de muzaffer edecek yollan açtın. Sana mlnnettar ve müteşekkiriz. Ben de bugtin huzuruna, yarattığın cumhurlyetln blr vatandası olarak omuzlanma yüklemiş olduğun görevln küçük de olsa blr kısmını tamamladığımı arzetmeğe ve sana, bana ve çalısma arkadaşlarıma bunu yapabllecek imkânlan yarattığın İçin heplmlz adına şUkranlarımı sunmağa geldim. Görevimin geri kalan kısmını tamamlamağa ve bayrağı bugün huzuruna getirdiğim oğlum Asım'ın nesline devretmek için son nefesime kadar ellmden her gelenl yapacağıma söz veririm. Bu sözü yerlne getirme çabası, zaten sana duyduğum hasretln büyük acısını dlndlrecek en iyi ilâçtır. Tekrar görüsmek uzere... A. M. Celâl Şengör, Istanbul Teknik Üniversitesl ı» , ^^•*Vı~^|*|"|îf*^*^ ' Tekerlekll hkemlede 4 yıl. Davls ayağa kalkabllecek ml? Itoeves'ın herkesın gozu onunde 2003 yılında yurume sozu vermesını de araştrmalara parasal destek kazandıracak hoş bır konu olarak degerlendınyor Işlevsel elektnklı uyanm (FES) uzerınde kapsamlı bır çalısma gerçekleşuren Londra Unrversıty College bıyoüp muhendısı Nick Donaldson da "Bızım dalda çahsanlar bu konuda çok saf bır davranış ıçındeler" dıyor ve FES'ın yurume açısından pek de elvenşlı bır yontem olmadıgını, olsa olsa hastalara ayakta durma, kımı nesnelere uzanabüme ya da tekerleklı ıskemleden arabaya bınmeyı kolaylaşur ma gıbı olanaklar sağlayabılecegını belırüyor Engeller Nemlı ve asıtlı bır ortam olan ınsan bedenı yapay olan her şeye tepka gosterdıgmden protezler kolaylıkla mıkrop kapabüdıgı gıbı, yurumenın elektıotlar uzennde yaratügı mekanık gergınlık de başka sorunlara yol açabılıyor Bır başka engel de ıspazmoz ve kaslardakı ıstençdışı kasılmalar Unıversıry College uzmanlanndan Michael Craggs normal ko şullarda bırbırlenne ters etkı yapan kaslann devınımlenmızı denetledıgıne, ancak omunlık ze delenmesı durumunda engelleyıcı bır sınır sınyalının yoklugu nedenıyle bıreyde aşınya varan ve ıstenmeyen kasümalann gorulebılecegıne dıkkat çekıyor Ne var kı Petrofsky ve aynı arzu lan payldşan otekı bılım adamlannın karşı karşıya geldıklen en buyuk engel, duzgun, dogal bır yunıyuşun duyumsal bır genbesleme gerektrmesı Kımı gehşrnelere karşm, bu dalda alınan yolun henuz emekleme donemınde oldugu belırtılıyor Gunumuzde proteder kas do kulanndan herhangı bır bügı alamıyor ve tepkı gosteremıyorlar Bu da' yurumelerıne yardımcı olunan' kı^ılenn acıyı duyumsamadıklan ya da çevre koşullanndakı degışımlenn ayırdına varamadıklan anlamına gelıyor Tum bunlar sınır sıstemının denetlenmesıyle ılgüı olarak henuz çok az şey bıldıgımızı ve felçli hastalan yeniden yurutme hedefıne çok uzak oldugumuzu ortaya koyuyor Kaynak New Scıentıst Rıta Urgan Defterı imzaladıktan sonra park yerine doğru yürürken, "Kemâl" dedim, "bu adam olmayaydı halimiz ne olurdu?" "Bir kere Türkiye olmazdı" d'ıye cevap verdi. "Ben herhalde şimdi Selânik'te gariban bir ayakkabıcıydımbelki adım Yorgo veya Yannı olmuştu, sen de muhtemelen Kosova'dakı kayıplar listesine girmiştin bile!" Ertesi gun Milli Eğitim Bakanlıgı Mustesarı aziz dostum Bener Cordan Bey istirhamtm üzerine benı HasanAli Yiıcehn Cebeci Asrî Mezarlığındaki mezanna götürdü. Once yanyana duran, birbirinin esi, sık bir zincir kordonuyla çevrilmiş üç mezann onunde durduk Bener Ağabey isimlere işaret ettr Dr. Reşit Calip, Mustafa Necati, VasıfÇınarl "Atatürk'un eğitim devrimlerinin mlmarı üç büyük millî eğitim bakanı" dedi. "Reşlt Calip 37, Mustafa Necati 35, Vasıf Çınar 40 yaşlarında ölüp gitmlşler. Yaptıklanna bakınca insanın hafsalası almıyor o kısacık omurlere o dev işieri nasıl sığdırmıslar? Iste sen de onların eserlerlndensln. Onun İçin bu mezarlara gözümüz gibl bakıyoruz." Bunları soylerken Bener Ağabey'in gözlerinin yaşardığını farkettim. Saygı duruşunu bitırince, "Haydi" dedi "HasanÂlı'yegıdelim."HasanÂli Yücel kendi aile mezarlığı içinde iki adım otede. Koca müsteşann, buyük dâhinin mezannın başında diz çokup onu aşk ile âdeta okşayarak orada O'nun buyuklüğünü dile getırmesi beni de duygulandırdı. Ayrılırken bana bir de Atatürk'un kızkardeşi Makbule (Atadan) Hanım'ın mezannı gösterdi, basitliğini, sıradanlığını ovdu "bak ışte koca Atatürk'un kardeşi, ama taşın üzerinde sadece Alı Rıza'nm kızı yazıyorbızden biri." Mezarlıktan çıkarken kendisine teşekkur ettim. "Celâlciğim, iyi bir iş yaptık" dedi. "Bugünkü yasamımızı borçlu olduğumuz Insanları hatırlamak hem görev, hem de gelecek için yatınmdır." 692/5