Katalog

I YÜZYILIN DÂHİSİ ALBER1 0 yalnızca tüm zamanlann dâhisi değil, aynı zamanda dünya çapında bir fılozof ve olağanüstü titiz bir bilim adamıydı. Düşünceleriyle evreni yaratan adam, başarısının bedelini ağır bir biçimde ödedi. Aile hayatmı yaşayamayan dâhinin özgeçmişi trajik sahnelerle dolu. T anhm en ügınç hırsızlıgı belkı de 18 Nısan 1955 yılında patolog Thomas Harvey tarafmdan Prınceton Uraversıtesı'nde gerçekleşunlmışü Harvey o gun otopsı laboratuvanna getınlen bir olunun beynını çalmışü Ama o sıradan bir ınsanın beynı degıldı Bir buçuk kılo agırlıgındala sınır dokusu dunyaca unlu bir dâhıye aıttı Albert Einatein. 86 yaşındakı patolog bu mukemmel zekânın anahtanru bir et parçasında bulabüecegıne ınanmıştı bir kez Ne ügınçür kı bu batü ınanç, bılıme damgasını vuran 20 yy'ın son gunlerınde bıle canlüıgını korumaya devam etü Daha geçen agustos ayında gazetelenn baş say falannda, noroanatomık ıncelemeler sayesınde Eınsteın'ın beynındekı sırnn çozuldugu haben, dort sutuna manşet olarak verüıyordu Bu muthıs zekâ en ınce aynntısına kadar ıncelenırken, boşluklarla dolu ozgeçmış de dıdık dıdık edılmıştı Eınsteın kısıselleşmış bılıme manıyordu Insan kışıyı kavradıktan sonra büımın varlıgını anlayabüıyordu Pekı ama, her şeyın ustune çıkan bu mıtos başka nasıl açıklanabüırdı kı 9 Bir efsane doğuyor... Albert Eınsteın 7 Kasım 1919 gunu Berlın'dekı evınde hayaünın donum noktası sayüacak bir buluşla uyandı Tıme, bu buluştan "Bılımde buyuk devrım" dıye soz edıyor ve ınsan zekâsının onemlı bir açıkla ması olmasa bıle en onemlılerınden bın olarak okurlarına sunuyordu Eınsteın'ın genel bagülüık teorısı büımsel olarak kanıt1 lanmıstı Ve uç gun sonra New York Tımes dergısmde ıkmcı bir haber "Eınsteın'ın teorısı başanh' O zamana kadar bu bılım adamı ve eserlerıyle hıç ılgılenmemış olan buyuk bir kıtle bıle, bu heyecanh haberlerden pek bir şey anlamasa da ılgısız de kalmamıştı Eınsteın buluşuyla ılgılı haberın coşkuyla karşüanmasını şoyle degerlendırmıştı "Gızemın rengını ve çekıcüıgını taşımakta" Ne var kı bu buyuk olay Alman basınında pek onemlı bir yer kaplamayacaktı Ancak bir ay sonra 14 Aralık gunu Berlıner Illustrırte Zeıtung gazetesınde, altında "Dunya tanhının yenı duşunuru" açıklaması bulunan duşunen bir Eınsteın portresı yayımlandı Eınsteın bundan sonra 20 yy ın dıger onemlı bir gucuyle daha taruşacaktı Bıhm adamını kısa surede keşfeden medya onu kultleştırerek adeta evrensel büımın bir pop yüdızı halıne getırdı Ve Albert Eınsteın 7 Kasım Cuma gunu yenıden dogmuştu O artık tum devırlerın efsanesı, mıtosu, ıdolu ve ıkonu olarak yaşamaya devam edeceku Eınsteın bir ınsanın sahıp olabüecegı prestıje ustun başarısı ve etkıleyıcı kışüıgı sayesınde kavuştu 1919 yılından ıtıbaren yaşadıklarıyk ama ozellıkle de fızık.alanında buyuk yankılar uyandıran ve bugune degın geçerlüıgını koruyan dünya goruşuyle genış bir kıtleyı etkısı altma aldı Kopernik, Darwin ve Freud gıbı bügınlerın tanh boyunca ınsanlıga sunduklan teonler taşınması guç bügüer olarak algüanırken Eınsteın büım yoluyla adeta bir tesellı kaynagı yarattı Kopernik dunyanın aslında evrenın merkezınde olmadıgını Danvin de onlann Tann tarafından yaratümadıgını one surerken, o zamana kadarkı mançlan alt ust etmıslerdı Darvvın'ın etkısınde kalan Freud ıse Tann'yla ügüı büınmezlen "Ben" teorısıyle açüdama cesaretını gostererek, ınsanlann o gune kadar taşıdüdan duşuncelen çıkmaza suruklemış.tı Işte Eınsteın tum bunlara ragmen gerçekte ınsanoglunun ne kadar mukemmel bir varlık oldugunuve yalnızca dusunme yoluyla evrenın derırüıklenndekı gızlere ulaşüabüecegını gostermışu Eınsteın kendısme otonte saglayan buyuk başarısını humanıter ve polıtık amaçlarda kullanabüecegını de kavradı Ve boylece bügının agzından çücan her soz buyuk yanküar uyandırmaya başlamıştı Tum basın kuruluşlarına egemen davranışlan sayesınde adeta büımsel bir "rnarka" halıne geldı Eınsteın "markası", dagınık profesorun banşa yonelık cesur savaşları ınsan haklan süahsızlanma ve dunya yonetımıyle bagdaşmaktaydı Ve Eınsteın hayaünın gun batımında dunyaya ve gelecege dogru düını çıkardıgmda aslında kendı kışüıgını çızerek ınsan 1901 • lsvıçre vatandaşhğına geçış yardımcı oğretinen1914 • Berhn e donuş Prusya Bıhni Akad6mısi uyeliğı, 1 193 lıkgorevlen Dunya Savaşı'nın başlaması ABD ge. 1902 • Mıleva ve Eınsteın'ın evhhk dışı tzlan "Lıesetj" 1915 Genel gorehlık teonsı açıklandı Prmcetort Macanstan da dunyaya geldı Eınsteın doktorasını bıra1916 Alman Fızık Bırhğı Başkanlığı gorevlend fap Berndeh paten daıresınde uçuncu sınıfuzman ola1917 Dort yıl devam edecek olan ağır hastakk donemı, dı rak goreve başladı Kuzını Elsa'nın yanma dondu 193 1879 Hermann Eınsteın ve eşı Paulı1903 • Mıleva üe evlendı 1918Ahnanya teslunöldu Monarşmın sonu ve cumtıurı Avrupa ne'ın tlirçocuklan olarak 14 Marita Ulm'da 1904 • Oğul Hans Albert dunyaya geldı yetm başlangıcı Eınsteın uyeler arasmda son kez gt dunyaya geldı 1905 Eh parlak donemı Aralannda ışık kuantum hıpo1919 • Mıleva'dan boşanıp Elsa'yla evlendı, Genel (Almanya 1880 Aıle Munıh 'e taşındı tezı ve sınırh gorelıhk teorısınm de bulunduğu dort gorehhk teorısınm gunşe tutulmasıyla kanıtlanması uğramadı) 1888 • Lmtpold hsesme yazıldı onemlı buluşun açıklanması 193 19Z0 • Gorelıhk teonsme karşı ılk çırkm saldın1894 Aılesı Mılano'ya taşındı Albert 1906 Doktora unvanını kazandı lann başlaması ve Berhn'deb bıhm toplanhsı Elsa Ems yılsonunda kendı kararlannı vermeyç başla1907 • Eınsteın'ın doçentbk dılekçesı gen 1921 • llkABD gezısı ın'molümı dı Albert Elnsteln kız kar çevrıldı, genel gorelıhk teorisıyle ılgıh ılk fı1922 • Japonya gezısı Eınsteın gen sırasmda 193, 1895 Hınstem Szık ve matematıkte deşl Mala Ile (18*4) hrler doğdu Nobel odulu aldığını oğrendı Almanya'ii gösterdığı ustun başanya rağmen Zu1908 • Bern'de doçent oldu 1923 • Ilk ve son Fıhstm gezısı once gehşt nch'teh Polıteknık okulunu kazaııamadı 1909Zurıch Unıversıtesı'nden proje194t 192S "BoseEınsteın Kondansasyonu"nun keşS Arau'dah Kanton okuluna yazıldı sor unvanı aldı 194i Uiuslararas) son başansı 1896 Zurıh 'teh Pohteknık okulun1910 Oğul Eduard doğdu 194: 1925/26 • Kuantum mekanığının Heıdelberg ve da oğrenınvne başladı Kendınden uç yaş 1911 • Prag'dakı Alman Unıversıte194i Schrodmgeı tarahndan lormule edıhnesı Nuklebuyuk olan Mıleva ıle ılk kez karşüaşü sı'nden ordınaryus unvanını aldı er ve subatomık hareketler hâlâ Eınsteın ın ge amehyat o/ı 1900 Matematık ağırlıkîı bolum 191i • Zunch 'teh Teknık Yuksek Okunel gorehhk teorısıyle bırleştınlemedı 19Sİ oğretmenlığı dplomasını aldı Fvnk ka1927 'Nıels Bohr üe kuantum mekanığının te195i hı'nda teonk ünkprofesorluğu, kuzhı nunlanyla ılgılı ılkçahşmalanna ve dokto Efl Mlkra, oğuHan Eduard ve mellen üzennde duşunce aynhğı 195i Elsa üe Berhn de yaşadığı skandal ifons Aloert raya başladı Zekâ ve inat Einstein'ın yaşamından kesitler 669/12