Katalog

bolgelen temsü etügı bılınmektedır İhtimal hesapları Mevcut deprem verüerı uzerınde yapüan ıstaüstüa çalışmalar % 64 olasüıkla her 50 yılda bır kere 6 5 aletsel buyuklugunde (MSK Şıddetı VII VIII) her 100 yılda bır kere 7 0 aletsel buyuklugunde (MSK Şıddetı VI1IIX) ve heı 200 yılda bır kere 7 5 aletsel buyuklugunde (MSK Şıddetı IX X) bır depremın Istanbul'u etküemesının murrıkun oldugunu gostermektedır Geçmış depremlerın oluşum duzenlerının tanınmasına (pattern recognıtıon) yonelık olarak yapüan onceden belırleme çalışmalan Kuzey Anadolu Fay Hattı uzenndekı dığeı bolgelere nazaran, Marmara Denızı'nde onumuzdekı yıllaı ıçın deprem olnıa olasüıgının artügını gostermektedır Deformasyon ölçümleri "Kuresel Konum Belırleme Sıstemı" (GPS) teknıklerıne dayalı olarak Marmara Denızı'nın kuzey ve guneyınde surdurulen deformasyon olçumlerı son yülarda bu deformasyonlann tarıhı ortalamalann uzermde cereyan ettı gını ve 3cm/yıl gıbı buyuk degerlere ulaştıgını gostermektedır Deformasyonlar vasıtasıyla bırıken bu enerjının son yuzyılda depremlerle boşalmadıgı goz onune alırarsa Marmara Denızı'nde yaklaşık 2 3m yanal aum yap ması rnumkun olan buyuk bır depremın meydana gelmesı ıhtımalının yuksek oldugu ortaya çıkmaktadır istanbul'la Northridge ve Kobe depremlerinln karfilaftnl ması. Mor çlzgiler kent çevre yollannı gösteriyor. Ikl kentteki depremde hasar gören çevre yollan ve vlyadükleri, istanbul çevre yollan ve viyadük lerinde de beklemek gerekir. Istanbul harltasında viyadük ve bağlantı noktalan yuvarlaklarla gösterillyor... ulke ekonomısını sarsacak bır duzeye erışebılecegı tahmın edüebılır Istanbul ıçın Mazırlamakta oldugumuz Deprem Masterplanı çahşmalan ışıgında bazı hasar ve kayıp tahmınlerı aşağıdah maddelerde belırtümıştır Bina hasarları lstanbul'da halen yaygın olarak kullanüan ve gelecekte de yogun bır şekılde kullanüması beklenen yapı üpı çok katlı betonarme bınadır Bu tıp yapüann ulkemızde gozlenen deprem performanslan kdlkınmış ulkelerde gozlenenlerın çok altmda kalmaktadır Ortalama şıddetın MSK Vm oldugu 1992 Erzmcan Depremınde 46 katlı betonarme bınalann yaklaşü< %50'sının maruz kalmış oldugu deprem hasan nedenı ıle tamamen yücüıp yenıden ın şa edümesı veya cıddı bır tamırtakvıye ışlemıne tabı tu tulması gerektıgı gozlenmıştır Bu oran 1995 Hanshın Qaponya) depremınde gozlenmıs olanlann yaklaşü< 4 katı, 1995 Northridge (ABD) depremınde gozlenenlerın ıse yaklaşık 12 katıdır Çok katlı, orta yukseklıkte betonarme bınalar ıçın ulkemızde meydana gelen depremlerde gozlenmıs ha sarlar dıger benzer gelışmışük duzeyındekı ulkelerden elde edüen verı ve tecrubelerle bırleştırılerek aşagıdakı tabloda verılen "Hasargorebüırlüık" oranları elde edüebılır Bu tabloda Tamır Malıyet Oranı tamır ıçın gereken malıyetın, yapıyı yenıden ınşa etmek ıçın gereken malıye te oranını gostermektedır Istanbul ıçın hazırlanmış bır yapı envanterı bulunmadıgı ıçın senaryo depremınde ortaya çıkacak bına hasan tablosunu kantıtaüf olarak belırlemek ımkânsızdır Ancak Şekil 3'de sunulmuş ve Istanbul'da senaryo depremınde beklenen zemınbagımlı MSK Şıddetı dagüımını gosteren harıta ve yukanda sunulmuş hasargorebüırlüık oranlan tablosu esas alınırsa Istanbul'un Avcüar, Kuçukçekmece, Bakırkoy, Bağcüar, Bahçelıevler, Zeytınburnu, Faüh, Kadıkoy, Maltepe, Kartal ve Pendık semtlerını ıçeren bolgede ve adalarda yer alan çok katlı, orta yukseklıkte betonarme bmalardan ortalama %50'sının senaryo depremı nehcesınde tekrar kullanüamayacak şeküde ha sar gorecegını veya yüalacagını behrleyebüırız Bayram paşa Eyup, Beyoglu, Beşıktaş, Uskudar ve Umranıye bol gelennde bu oranın %22, daha kuzeyde yer alan Kagıthane, Sanyer ve Beykoz'da ıse %9 olarak gerçekleşmesı beklenebüır lstanbul'dakı nufus yogunlugu dagüımı goz onune alınırsa şehır nufusunun yaklaşık yarısının senaryo Istanbul zamanda can kayıplarına, yaralanmalara, salgın hasta hklara ve sosyo eko nomık hayatın buyuk olçude etkı ŞEKİL: 2 Senaryo Depremı, M •7 4 Senaryo depremi Yukarıdd açıklanan hususlar ve yırtılması muhtemel fayların boyutlan goz onune alınarak Istanbul'u etküeyecek buyuk depremın (Senaryo Depremı) aletsel buyuklugu MS 7 4 olarak belırlenmış ve merkezı Istanbul'un 15 km kadar guneyınde (Marmara Denızı'nde) normal derınlıkte seçümıştır Bu senaryo depremının Istanbul ve cı varında sert zemın koşullan ıçın yaratacagı MSK Şıddetlen yukanda Şekil 2'de sunulmuştur Deprem kayıtları Istanbul'u etkıleyecek buyuk bır depremde (Senaryo Depıemı) kuvvetk yer hareketmden kaynaklanacak sarsınülara ılave olarak heyelanlar, zemın goçmelen ve sıvüaşmalar meydana gelecektır Depremde meydana ge lecek fızıkı kayıplar genelde aşagıdakı başhklarla venlebılır Yapüarm ve ıçerısınde bulunan donanımın hasar gormelerı, kısmen veya tamamen goçmelen Yol, kopru, lıman, ısünat duvan gıbı muhendıslık yapılannın hasar gormesı, ulaşımm etkılenmesı Elektrık, su kanalızasyon, gaz, telefon gıbı şebekelerın hasar gormesı ve hızmetın kesılmesı Depıem etküerınden kaynaklanacdk yangınldr, su basmalan ve tehlıkelı madde sızıntüannın ortaya çıkması Depremlerden kaynaklanan bu fızıkı tesırlerın ayru 649/12 lenmesıne yol açacagı muhakkaktır Buyuk depremlerde meydana gelen sosyo ekonomık kayıplar, dırekt uzıkı ka yıplann bırkaç katına ulaşabılmektedır Istanbul de karşüaştırüabılecek duzeyde nufus, yapılaşma ve ekonomık faalıyetı olan Los Angeles (ABD) ve Hanshın (Japonya) metropol bolgelerınde yakın tarıhler de meydana gelen depremlerde oluşan Hasargörebilirlilik Oranları toplam kayıpların (fızıkı ve ekonomık) 40 Çok Katlı, Orta Yükseklikte Betonarme Binalar Mılyar ve 20& Mılyar ABD Doları gıbı çok yuksek mıktarlara ulaştıgına dıkkat edılHASAR SEVtYESİ TAMÎRMALÎYET ORANI MSKŞtDDETİ melıdır Depremde etkılenen nufusa govı vıı vnı ıx re bu kayıplar şahıs başma 40,000 HasarsızAz Hasarlı 0 0 0 1 arası %91 %78 %50 %28 50,000 ABD Dolar'a ulaşmışür Ancak AzOrtaHasarh 0 105 arası %7 %17 %37 %50 Ağır Hasar Goçme 0 5 Iknır Edılemez %2 %5 %13 %22 her ıkı ulkenın de zengınlıgı goz onune (MSK Turhye'de deprem hasarlannı bclırlemodp kullamlan şıddel olçeğı) alınmca bu rakamlar yıllık butçelenn %2%4'u gıbı tolere edüebılır sevıyeler100% de kalmaktadır Gerek nufus ve gerekse yerleşım / U nw5tffW5< d açısından Istanbul'un yaklaşık 1/100'u ol / , çusunde olan Erzıncan'da 1992 depre / mınde meydana gelen toplam fızıkı ve ' D 1 03/ 507. sosyoekonomık kayıpların 1 Mılyar 7 06 % / / ABD Doları cıvarında oldugu tahmın edıf lebıhr Depremden etkılenen nufustakı / şahıs başına toplam kayıp 10,000 ABD \J y Dolan cıvanndadır Erzıncan'dakı kısıtlı / ^ endustrı ve altyapı şebekelerı bu raka0 % ^ * ^ ' MCK ft 1 1 KAftfAİAfl TY mın yukselmesını engellemıştır V I I VI II IX X Wjr\ 9 1 i lyfaHVN • ' Gerek bu omekler ve gerekse IsMSK 81 HASAR DERECELERİ tanbul'un Turkıye nufusunun 1/6'sını ve D1 Az hasar R/C Betonarma karkas binalar ekonomık potansıyelının 1/2'sını bann Dolgu duvarlar hasar görür D2 Orta hasar dırdıgı hususlan goz onune alınırsa, Is Yapıbal elemanlarda hasar D3 Ağır hasar Yapısal hasar ya da büyiik oturmalar tanbulda oluşacak deprem kayıplannın 04 Yıkık Kat ve yapısal elemanlann tam çökmesl DS Tam çökme I i y V 1