Katalog

TRAFIK YOGUN OLDUĞUNDA... T ıpık bır ış çıkışı Arabarazda radyonuzu açıp muzık dınleyerek sabırsızlanmamaya çalışıyorsunuz Belkı de yalruzca ıkı yuz metre ıçın ıkıncı vıtesı kullanabılmış ve tekrar durmuşsunuz Yaşamı evle ış ara sında yok olup gıden bır zavallı oldugunuzu duşunmeye başlarsınız Bu arada orgutlenme fızıgı konusundakı bır deneyde yer aldıgınızın farkında büe degüsınız Bu, her gun dunyanın dort bır yanındakı otoyollarda tekrarlanan bu deney Artık fızıkçıler, yogurı trafıkte kendılıgınden oluşan bu kargaşaya yol açan etkenler karmaşasıru çozmeye yoneldıler Hepımız bu trafık karmaşasıru yaşamışızdır Yanm saat kıpırdamayan bır trafıkte çaküı kaldıktan sonra hareket ettığımızde ortada buna yol açan hıçbır neden olmadıgını goruruz Sankı bu tıkanıklık bırden 'buharlaşır Fazla yoğun olmayan bır otoyolda arabalar bırbırınden uzakta ıstedıklerı şerıtte ıstedıklerı hızla gıtme ve şerıt degıştırme ozgurlugune sahrptır Bır fızıkçıye gore bu durum tanecıklerı çevrede gelışıguzel hareket eden ve ender olarak bırbırıyle karşılaşan duşuk yoğunluklu bır Röntgenciliğe teknolojik destek Bazı uyanık kamera sahipleri gece filtresinden faydalanarak "röntgencilik' yapmaya başlayınca, Sony firması ürettiği kameralardaki bu özelliği değiştirmek zorunda kaldı. ger evde besledıgınız kobayın geceyansı ne yaptıgını gormek ıstıyorsanız veya buna benzer meraklannız varsa, yakında sızın de bır Sony vıdeo kameraruz olabüır Çunku bu fırmanın urettıgı kameraların çogunda "NıghtshotModus" olarak adlandırüan bır gece fıltresı mevcut Gece karanlıgında dahı goruntu veren bu fütrelerın tek kusuru, goruntunun yeşılımsı sarı bır renkte alınabılmesı Sony firması bu "Gece kameralan üe yenı bır muşterı grubu oluşturmayı duşunuyordu Ornegın bebegı olan aıleler, flas kullanmadan beşıkte uyuyan bebeklerım.rahatça fılme alabılecekleıdı Muşterüerı çekmesı duşunulen bu ozelhk reklamcüar tarafindan "unıque sellıng poınt" olarak sunuluyor ve bu ozellık dıger rakıp fırma urunlerınde bulunmuyor Her muşterının gece yarısı ortalıkta dolaşan hayvanlara karşı merakı olmasa da, bu slogan elektrorîık devlerının ışıne yaradı Çunku "Nıght Modus" başka olanaklar da sunmakta Gun ışıgında kıülanüdıgında, bu kamera gıysüerın "altındakılerını" de goruntuleyebılıyor E akışkanı yanı bır gazı' anımsatır Ve tıkanıklık başlar Trafık yogunlugu anıden artar Çarpışmadan manevra yapabümek ıçın daha az alan vardır ve ortalama hız duşer Trafık 'sıvıya' benzemeye başlar Yoğunluk çok artarsa donma soz konusu olur 'Katı ha le' geçümıştır ve araçlar, yanındaküer hareketsız oldugundan kımıldayamaz hale elırler Kısacası trafık ukanıklıgı sıvıdan katıya geçış evresıyle benzerlıkler gostermektedır Ancak Daımler Benz Araştırma Enstıtusu'nden B. S. Kerner ın Physıcal Revıevv Letters ta belırttıgıne gore durum daha da karmaşık gozukmpkte Buyuk bır trafık tıkanıklıgının oluşum nedenı serbest akıştan, gıtgıde daha da sıkışan ve senkronıze trafık evrelerıne bır dızı kuçuk geçıştu Trafık akışı oncelıkle, araba yogunlugunun (kılo metre başına araba sayısı) artmasıyla, serbest akıştan senkronıze akış halıne donuşur Senkronıze akışta tum arabalar aynı ortalama hızda bırbırlerıne yakm hareket ederler Bu arabaların bırbırlerıne bagımlı yanı fızıkçıle rm deyışıyle hareketlerının korelasyonda olması anlamına gelır Metal ıçındekı elektronların hareketı korelasyon halıne donuştugunde super üetkenlığe geçış gıbı garıp şeyleı oluı Aynı şey tıafık hızmda oldugunda ıse, dert gehyor demektır Dert, abştakı kuçuk bır duzensızlıgın, ornegm kaset yeıleştırmeye çalışan bır surucu nedenıyle tek bır arabanın yavaşlamasının, arkasmdakı akısta katlanarak sonunda durma noktasına gelınmesı olarak ortaya çıkar Bu durum ozellıkle de, arabaların otoyola çıkması ya da otoyoldan ayrılması nedenıyle geçıcı bır yavaşlamdnın soz konusu oldugu kavşaklarda agırlık kazanır Ve boylelıkle de, akşam yemegıne geç kalmak kaçınılmaz hale gelır Dur kalklar başlar ve tek yapabüdığınız dış lerınız sıkılı, parmaklar dıreksıyona kenetlenmış beklemektıı Bır tıkanıklıktan kurtulup bırkaç metre sonra bır başkasıyla karşılaşırsınız Yoğun trafık kendısını, aralarında neredeyse eşıt kısa aralıklar olan bır dızı tıkanıklık halınde ruzgar taratadan dagıtılarak eşıt arahklarla toplanan çol kumlorı qıbı ügınç bıçımde duzenleme ozellıgıne sahıptır Feza Akça Kaynak nn servıce Bır Japon gazetesı yaz sonunda bu olayı ogrendıgmde, sadece Japonya'da bu kameralardan J 80 000 tane satılmıştı Avrupa pazarlarrnda 290 000, Amenka'da ıse tam 400 000 kamera pıyasaya surulmustu F^kat Sony firması olaya hemen el koydu Bundan boyle pıyasaya venlen tum kameraların ayan degıştırıldı Artık gece fütrelen üe sadece karanlıkta çekım yapılabüecek. Tabu alrnan bu onlemden sonra rontgencılerın heveslerı suya duştu Ancak kame ralardaia bu emnıyet sıstemı yıne de pek yararlı olmadı Çunku bazı 'ınce' zekâlı ınsanlar, ZLhınlerı kurcalayarak bu engelı ortadan kaldırmaya başardılar tnternet sayfalannda, emnıyet sıstemıne rağmen rontgencılıgın hâlâ ışledıgını gormek mumkun Ne var kı bu ışlem ıçın ycnı ılaveler gcreklı Bu konuyla en çok meşgul olanlar Japonlar ve Amerıkalüar olsa da, Avrupa da röntgencilik goruntulenne yer veren ınternet sayfalan bugune dek tam 16 000 kışı tarafindan aranmış Fakat meraklılar komşulanru kendı kameralarıyla ront genlemek ıstedıklerınden, daha çok teknık yardım konusunda başvuruyorlar Gıysüerın altmdakı çamaşırlan veya daha fazlasını gormek ısteyenler, üave olarak ozel bır filtre almalan gerekıyor Sony kameralannm alıcüan, ınsan gozu tarafindan seçüemeyen bır ışık uretıyor Kameranın ıçınde bulunan bır chıp, ınsanlar tarafindan algüanan ışık dalgaJarı dışındakı kızüotesı ışınlannı da gorebüıyor Kamera gece konumuna getmldıgı zaman, bu chıp kızüotesı ışınlarını san ve yeşü tonlarına çevırmekte Sony urettıgı bu kameralann ıçıne, ınsan gozu üe gorulemeyen kızüotesı ışınlar üe çalışan bır flaş sıstemı yerleştırmış Fakat Japonlar, kızüotesı ısınlarının bazı malzemelerden geçebüecegını duşunememışlerdı Mesela gun ışıgı dar bır pantolona yansıdıgında, ınsan gozu bunu kahverengı veya kırmızı olarak algüıyor Işte bundan sonra kızüotesı dalgalar bu tabakanın altına yansımakta Kamerayla baküdıgında, artık ıç çamaşırı veya çıplak ten goruluyor., Bunun gerçekleşebümesı ıçın sıyah filtre gun ışıgını karartıyor, çunku kızüotesı sıstem ancak kdranlıkta devreye gırmekte Internet sayfdlannda Hoya firmasının bır fütlesı tavsıye edümekte Ithalatçı fırma qeçtıgımız aylarda % 50 daha fazla sıpaı ış aldıgından bundan sonra bu fütreye sahıp olmak ısteyenler 3060 gun beklemek zorundalar Ve bu "mucıze" fütrenın fıyatı 300 mark Bu arada bazı kışüer daha ucuz yontemler duşunmeye başlamışlar Banyosu yapümış bır negatıf füm kameranın mercegıne kondugu zaman, aynı ışlevı yerıne getırecekmış Nıght shot serısınm, yenı kamerasındakı emnıyet sıstemı de, aslmda zannedüdıgı gıbı buyuk bır engel oıuşturmuyor Kızüotesı flaş normal olarak sadece karanlücta devreye gu ıyor Fakat rontgencüerın ılave bır ışına ıhtıyaçlan yok Daha onceküerde oldugu gıbı ıçındekı çıp yansıyan kızüotesı ışınları gunun her saatınde ışleyebüıyor ve bu ışınlardan gun bıtımmdekı altın sarısı guneşte bol mıktarda bulunmakta Nilgun Ozbaşaran Dede Kaynak Spıegel 47/98 619/2