Katalog

SORUN YANITLAYALIM Güçlü laserlerin özellikleri nedir? Kayseri'den yazan Hamdl özdemlr, güçlü lazerler" konusunda bilgi istediğini söylüyor. Okurumuzun sorusunu İTÜ Fizik Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Ahmel Glz yanıtlıyor "Lazer uyarılmış atomların eçevrel (koherent) ışımasına dayanan tek renkli, çok iyi yönlendirilebilen bir ışık kaynağıdır. En basit bir lazerde atomların ulaşabileceği üç seviye düşünebiliriz. E ve E2 seviyeleri arasında ve E( ve E seviyeleri arasında geçiş kolay, E ( ve E arasında zor (yasak geçiş) olur. Genelde temel durumda bulunan atomlar bir pompalayıcı ışık kaynağı ile üst seviyelere atılırlar. E ve E arası geçiş zor olduğundan E1 'de birikim olur. Bu geçiş E zor olmakla beraber imkânsız degıldir. E Bilhassa enerjileri tam bu aralığa de gelen fotonların varlığı bu geçişi kolaylaştırır. Tabii her aşağı geçişte bir EQ foton salınır, yukarı geçişte soğrulur. Eğer Ef seviyesindeki atomların sayısı Efl dakilerden fazla ise atomlar birbirı peşı sıra alt seviyeye geçerek fotonlar salarlar. Salınan fotonlar da yeni geçişleri tahrik ederler, böylece uyarılmış ışıma (stimulated emission) yoluyla bir çok aynı faz ve frekansta foton salınır. Lasing olayı gerçekleşir. Lazerler sürekli ya da atımlı olabilirler, kızılöte, görünür veya mor ötesinde çalışabilirler. Güçleri milivvattdan çok dana az ya da Teravvatt (10 '' w) seviyesinde olabilir. Çok güçlü laserler sanayide metal kesim işinde kullanılırlar. Bunlar genellikle CO lazerlerdir. Yapılmış en güçlü laserlör ise ABD ve BDT de "eylemsizlikle hapsedilmiş füzyon" (inertial confinement fusion) deneyleri için geliştirilmiştir. ABD'ndeki en güçlüleri Kalifornia Üniversitesi tarafından enerji bakanlığı için işletilen Los Alamos ve Livermore Ulusal laboratuvarlarındadır. Los Alamos'taki Gaz (COJ Livermore'daki Katı (cam) laserlerdir Her ikisi de kızıl ötesidir Livermore'da son katmanda harmonikler üretilerek ışık yeşil ya da maviye dönüşür. Daha sonra.bir cam içindeki Hidrojen izotopla25822 Bulaşık makinesi deterjanları uzerine 8 Şubat 1992 tarihli Bilim Teknik Dergisi, Sorun Yanıtlayalım sayfasında "Bulafik makinesi deterjanı zararlı mı?" başlığı altında çıkan yanıtla ilgili olarak IÜ Mühendislik Fakültesi Analitik Kimya Anabilim Dalı Bşk. Doç. Dr. Reşal Apak' ın verdiği bilgi şöyle: "Otomatik makineler için hazırlanan bulaşık deterjanlannda fosfat, karbonat gibi orta kuvvette bazlar ve kısmen de silikatlar bulunmaktadır. Elde yıkamak için hazırlanmış bulaşık deterjanlannda ise bu maddeler yoktur. Basit bir deneyle de deterjanlar arasındaki farkı görebiliriz: Batı Alman lisansıyla üretilen Kalmagit bulaşık makinesi deterjanı ve Piril gibi elde yıkamak üzere hazırlanmış deterjanlardan birer seyreltik çözelti hazırlayalım. pH'larına baktığımızda ( asitlik derecesini ölçen parametre) Kalmagi'ln 12, Piril'inse 6 civarında olduğunu görürür Biri baziktir, diğeri değildir Bu halde otomatik makineler için hazırlanmış deterjanların el yakması doğaldır, bu deterjanların elde yıkanan bulaşıklar için kullanılmaları uygun değildir. Deterjanın bozuk olup olmamasıyla bu durumu açıklayamayız, Bulaşık makinesi deterjanları için el yakma ile temizlik arasındaki orantı terstir. El yakması temizleme gücünün yüksekliğini gösterir" Gün sayarak korunulur mu? Istanbul, Beşiktaş'tan yazan Efe Çehreli, "gebellkten korunmak İçin baavurulan gün sayma metodu ayın kaçıncı günlerinde konınma sağlar, bu yöntemle, lllsklye geçllmesi tehllkell olan günler hangilertdir? diye soruyor. Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Istanbul Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniği'nden Doç. Dr. Tank Altınok yanıtlıyor: "Kadınlarda yumurtlama (ovulasyon) 15 veya 16. günlerde olur. Bu günlerden uzaklaştıkça one ve geriye doğru gebe kalma olasılığı azalır. Yani 14. günde gebe kalma olasılığı daha azdır, 13. günde daha da azdır ve gıderek mınımuma yaklaşılır Ancak parasiklik ovulasyon denen gün harici yumurtlamalar âdetin herhangi bir günü vuku bulabilir Adeta bir gün kala gebe kalanlar da vardır Bu daha çok Katolık kilisesinin önerdiği bir korunma yöntemidir. Okura farklı yollardan korunmasını öneririm." rı üzerine odaklanr Amaç, hidrojenı sıkıştırmak ve kritik hale getirerek bir 'minı H bombası patlatmaktır. Lazerin gucü çok yüksek olmakla beraber, çok kısa sürmektedir. Mikrosaniyede Türkiye'deki barajların uretebıleceğı enerjinin yüzlerce katı üretilir, bir baklavanın verebileceği kadar enerji verir bu lazerler." Sağlıklı AIDS testi ne zaman yapılmalıdır? Izmir'den yazan Birsen Aslan'ın sorusu şöyle' Küçük yaşlardan berl klaslk migren hastasıyım. 1952 doğumluyum. Klmse baş agrımı clddiye almıyordu. Kendimce bazı arastırmalar yaptım. Besinlerle iliski•I olduğunu saptadım, aksam yemeklerlnl erken yemeye basladım. Basım ağnyınca hemen yatbm, beynlml çeşMI Işlerle mesgul etUm. Bundan onbeş yıl önce Çapa'dakl Iki kız ögrencinln seanslarına kabldım, kan sulandırılıyordu, bunun çok faydasını gördüm, bir kez kan almışbm, alt ay başım ağrımadı. Ayrıca ikl kez kalp amellyalı geçirdlm, kanı sulandırmak İçin asplrln alıyordum, slmdl coumadln kullanıyorum. Neler onerebllirslniz?" Migren için neler önerilir? Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Istanbul Tıp Fakültesi Algoloj, (Ağrı) Anabilim Dah'ndan Prof. Dr. Serdar Erdlne yanıtlıyor: "Aspirin vb. ilaçlar son yıllarda sıklıkla migren tedavisinde kullanılmaktadır. Besinle kurduğunuz ilişki de şu şekilde açıklanabilir; migren vb. şiddetli baş ağrılarında şeker düzeyi düşer. Yemek geç yendiğinde de şeker düzeyi düşer, erken yemek bu durumu engelleyeceğinden baş ağrısını da etkiler Aslında migren tanısının konması oldukça zordur. Baş ağrıları içinde migrene sanıldığından daha seyrek rastlanır. Son görüşler ve gelişmeler ışığında yeniden bir ağrı kiliniğinde değerlendirilmeniz uygun olacaktır ' Istanbul, Beşiktaş'tan yazan okurumuz Efe Çehreli "AIDS vlrütü alan kişi ne zaman test yaptıraa sağlıklı sonuç alablllr, yanl vlrüsü aldığı günden bir ya da üç ay sonra test yaptırınca mı sağlıklı sonuç alır?" diye sorarken, yıne Istanbul'dan yazan Ahmet G de test sonuçlarının glzll tutulup tutulmadığını ve AIDS hastalannın Türkrye'de ne gibi bir taklbe alındığını oğrenmek istiyor. Okurlarımızın sorularını Istanbul Üniversitesi Istanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dah'ndan Doç. Dr. Selim Badur yanıtlıyor: "ELİZA testinde hasta serumunda oluşacak olan antikorlar aranmaktadır, doğrudan virüsün kendisi aranmaz. Virüs vücuda girdikten sonra antikorlar oluşuncaya kadar yaklaşık üç aylık bir süre geçer, yani üç ay sonunda %99 oranında yapılacak testten sağlıklı bir sonuç alınır Antikorlar oluşuncaya kadar, yaklaşık üç aylık bir süre geçmeden virüsün antijenlerinin aranabilmesi de mumkündür. Türkiye'de kiliniklerde yapılan test sonuçları gizli tutulmaktadır. Yalnız, bu hastalığın ihbarı zorunludur, bu yüzden il saglık müdürlüğüne bilgi verilir. Kişi 2,3 aylık aralıkiarla izleniyor, kan tabloları inceleniyor, doğrulama testi yapılıyor Eliza testi, Westernblot testiyle konfirme ediliyor. Bu test yalnızca Çapa'da yapılmaktadır. Kişi taşıyıcı mı, yoksa hastalığın son evrelerine mi yaklaşmış, yani hastalığın evreleri konusunda bilgi lenme fırsatı veriyor bize bu test. Eliza testi sonucu pozitif çıkanların kanlarında antikor var, demektir, fakat klinik belirti yoksa kisiler normal yaşamlarını sürdür.