Katalog

SOFRASAGLIGI Jean Michel Causteau Patatesi nasıl yemeli? Ayşe Baysal* atatesin anavatanı Amerika kıtasadır. Amerika'ya yerleşmeye başladıklarında patates yiyen yerlilerde "skorbüt" hastalığının oluşmadığını gözlemlediler ve ilk kez 1572'de Avrupa'da patates yetiştirmeye başladılar. Zamanla patates, özelike Kuzey ve Orta Avrupa'nın teme besinlerinden biri oldu. Skorbüt, C vitamini yetersiziğinde, vücudumuzun bağ d o , kusunun ve kılca jdamarlarını bozul'masıyla ortaya çıkan, diş etleri kanaması, eklem ağrıları, diş ve kemik kaybı kansızlık ve halsizlik gibi belirtiler gösteren bir hastalıktır Eski dönemlerde yılın önemli bir bölümünde taze sebze ve meyve bulamayan Avrupa'da, patates, skorbütten koruyucu besin olarak kabul edilmiştir Patates, nişasta içeriğinden dolayı diğer sebze ve meyveye göre daha çok enerjj sağlamakla birlikte C vitamini yönünden de zengindir. Bir orta boy patateste (100 gram), 20 gm civarında C vltamlnl vardır Bu değer, sıkca yediğimiz elma, armut gibi meyvelerdekinin Ikl kaMır. Patatesin C vitamininden yararlanmak için pişirllmeslne özen göstermek gerekir. En iyi pişirme yöntemi, kabuğunu soymadan auda veya hnnda pişirmedir. C vitamini daha çok kabuğa yakın bulunduğundan, kabuk derince soyulurken ve soyulduktan sonra bekletilirken önemli ölçüde kayıplar olur. Patates yıkanır, tencerenin dibini 23 parmak örtecek kadar kaynar su içine konur, kapak kapatılır, buhar çtkmaya başlarken, ateş ayarlanır, 2025 dakika kadar pişirilir. Soğumadan soyulur ve değişik şekilde kullanılır. Pür» yapılacaksa, sıcakken ezilir, sıcak süt ve yağ karışımı katılarak iyice karıştırılır. Salata yapılacaksa, dilimlenir, sogan, maydanoz, domates, marul gibi sebzelerle karıştırılır. Soyulan patatesler gibi yağlanmış teflon tavada çevrilerek sote yapılır veya doğrudan yemeğin yanına garnitür olarak konur. Patatesler yıkandıktan sonra kabuğu soyulmadan sıcak fırına yerleştirilir. Yumuşayıncaya değin pişirilir. Kabuğu soyulup, istenirse arasına biraz tereyağı konarak yenir. En 6fwmll nokta, pişmiş patatesin bekletilmeden tüketilmesidir. Patates 03°C'de, orta nemli karanlık ortamda saklanmalı. llık ortamda çimlenir, aydınlık yerde yeşilleni. Çimtonmiş ve yeşlltonmlş patateste "solanin" adı veilen zahlril 0ge miktarı artar. Bu tür patatesler zorunlu olarak kabukları soyularak. çimlenmiş ve yeşillenmiş yerleri ayrılarak, soyar soymaz sıcak taşıma konarak pişirilir ve bekletilmeden yenir. * Prot. Dr. Hacrftepe Onlvrtitotl P Gelecek kuşakların hakları ransa'da. gelecek kuşakların yaşanabilir bir gezegene sahip olma haklarını düzenlemesi için Birleşmiş Milletler'e çağrıda bulunan bir dilekçe bir milyonun üzerinde imza topladı. Bu, şimdilerde ABD'de, Belçika'da, Almanya'da, eski Sovyetler Birliği'nde, Polonya'da, Çekoslovakya'da, Macaristan'da, Yugoslavya'da ve Romanya'da başlayan dünyaçapındabir kampanyanındönüm noktalarından birinioluşturuyor Dilekçeler, acil bir sorun karşısında harekete geçmeye çağrı olarak yazılır; değerli bir toprak parçasını kurtarmak, kamu ya da özel kesimin istenmeyen bir eylemini durdurmak, yasalarda bir değişiklik istemek ya da kalben duyulan görüşleri ifade etmek amaçlanır. Ancak aylarca önce Cousteau Derneği tarafından başlatılan bu dilekçe hareketi, yarının hakları için bugünün endişelerini ifade ediyor. Bu tarihi dönüm noktasında, bir milyon kişi bu dilekçenin geniş açılı bakışına yanıt veriyor. Aslında, BatıDoğu bloklarının çözülmesiyle birlikte, demokrasi dünyayı sarıyor. Ve demokrasi, tanım olarak, temel Yumurtalarını bırakan bir dlşl öanlz kaplumbağası Muya glrmeye hazırlanıyor insan haklarının kullanılması yeğlediler. Ancak bu uzlaşma, GATT ilkelerinin birbirleriyle çatıştığı anlamınageliyor. ilkelerinin ve çevre korumasının birarada gözüküyor. Bu durumda ne yapılabilir? Bir süre önce, ABD ve Meksika arasında, nasıl yürütülebileceği şeklindeki çok Açıkça görülüyor ki bazı uluslararası bu soruyu ön plana çıkaran ve tüm daha önemli bir sorunu kenarda bıraktı. mekanizmaların bu çatışmayı düzeltmesi uluslara yansımaları olan bir anlaşmazlık Asıl bu soruna bir çözüm bulmak için uzun mesafe alınması gerekiyor. yasandı. ABD Meksika'dan ton balığı ithal gerekiyor. Ancak uluslar ve liderler yanıtlar bulmak ^^^^^^^^^^ edilmesine Birçok ülkenin çevreyi ^ için çabalarken, ambargo koruyan yasalarının Temel İnsan vatandaşlar, birey koymuştu, yanısıra Ülkelerln çevreyi koruyan özel çünkü haklarının ç anayasalarında çevre Meksika'nın yasalan, uluslararası ticaret korunmasının ticaretin kullanılması, koruma ilkeleri yer ton balığı llkeleriyle çatışırsa ne olur? alıyor. urneğin anlamına gelen avlayan Brezilyaanayasası, ^^^n^^»»ı kalamayacağını bahkçı demorkaslye hervatandaşın bildiren bir dilekçeye teknelerinin mllyonlar sahip "ekolojikolarak imzalarını atıyorlar. kazayla dengeli birçevreye hakkı olduğunu, bu çıkıyor. Bu konu hakkında söylenecek çok şey yunus çevrenin insanların ortak kullanımı için var, ancak birçoğumuz için mesaj bir ^^^^^^mmmmmmmm balıklarını bir varlık olduğunu ve yaşam kalitesi imza kadar basit gözüküyor. Vatandaşlar, > öldürmeleri bütünlüğü açısından esas olduğunu" adlarını yazarak, kendileri ve gelecek ABD yasalarını ihlal ediyordu. Bir belirtiyor. kuşaklar için, başlıca haklarını korumak Gümrük ve Ticaret Genel Antlaşması Ekvator, "kirlilikten arınmış birçevrede istediklerini ortaya koyuyorlar. (GATT) paneli, bu ambargonun malların yaşama hakkını" garanti ediyor. Burrna, Uluslararası toplulugun bunu göz önüne serbestçe dolaşımı kuralını ihlal ettiğini "Halk Meclisi"nin sorumluluklarını almasını istiyorlar. belirledi GATT ilkelerine göre, hiçbir ülke sıralarken, meclisin "doğal çevreyi Insanlar, tek tek, yerel yasaların ve ulusal yerel yasalarını göstererek uluslararası koruma ve geliştirme'ye kendisini anayasal ilkelerin yetersiz kaldıklarını ve ticarete sekte vuramazdı. adayacağını belirtiyor. çevre konusundaki bugünkü statükonun En kötüsü, bu ilkelerin, uluslararası Onlarca yıl dünyaya kapalı kalmış daha fazla süremeyeceğini söylüyorlar. ticaret endişeleriııin yerel çevre Arnavutluk bile, "Toprağın, doğal Tek tek atılan imzalar, oylara dönüşüyor, yasalarını aşacağı ve bunları tartışmalı zenginliklerin, suların ve atmosferin oylar seslere dönüşüyor ve bu sesler tüm hale getireceği şeklinde yorumlanması zarardan ve kirlilikten korunması devletin dünya çevresinde yankılanan bir koroya olacaktır. ABD ve Meksika, sıkıcı sonuçlar görevidir" diyor. dönüşüyor. (m.a.LAT8) doğurabileceğinden, konuyu bu şekilde GATT kuralları ve birçok ülkenin çevre ele almak yerine, ikili uzlaşma yapmayı F 2582