Katalog

FİZİK U ZAY BİLİM Işık, kütle kazanırsa ne olup? Bir fizikçi ışığın kütle kazanıp ağırlaşması halinde dünyanın başına gelecek felaketlerl hesap etti. n veya yirmi milyar yıl önce evrenin fizik yasalarında bir değişim yaşandı. Big Bang'dan (evrenin başlangıcındaki büyük patlama) sonraki bir nanosaniyeden (10 9 saniye) daha kısa sürede evren soğumaya başlayınca, kütlesiz parçacıklar (W ve Z bosonları) aniden kütle kazandılar Acaba gelecekte ylne böyle bir dönüfüm olabilir mi? Yani bugün kütlesiz oldukları kabul edilen ve ışığı taşıyan fotbn parçacıkları kütle kazanabilir mi? Bazı fizikçiler bunun olabileceğini söylüyor, çünkü evren halen sogumaya devam ediyor ve teorik fizik kuralları fotonlann kütle kazanabilme olasılığını dışlamıyor Şayet ışığı taşıyan kütlesiz foton parçacıklan kütle kazanırsa bu olayın canlılar ve dünya üzerinde etkileri ne olacak? Teorik fizikçi Marc Sher, diğer parçacıklar glbl kütlesi olan "ağır" fotonlann oluşumu durumunda bunun yaşam ve fizik kuralları üzerinde ne gibi sonuçları olabileceğini araştırdı. Matematikçi, astrofizik teorisini "d'eldi" • Bugüne kadar gezegenlerin oluşumu konusunda kabul edilen görüşlerin tersine formüller savunan matematikçinin görüşleri doğru çıkıyor. eptün'ün en büyük ayı olan Trtton'da kuru buzun keşfi, Güneş sistemınin oluşumu ve bıleşimini açıklayan geleneksel teoriyi reddeden radikal nitelikte başka bir teoriyi doğrular görünüyor. Bir yıldan fazla bir zaman önce. Melbourne Monash Üniversitesi'nde matematikçi olan Andrew Printice tarafından geliştirilen radikal teori gezegenlerle ilgili bilim adamlarından olumsuz tepkiler alıyor. Ancak Printice "Tahminlerln deneysel doğruluğuna rağmen, teorlme mevcut dogmaya uygun olmadığı içln karşı çıkılması anlamsızdır" dıyor. 18. yüzyıl Fransız astronomu Plerre Laplace'ın çalışmalarına dayanan Printice'uı teorisi, güneşln bir zamanlar dönen büyük bir gaz küresi olduğunu ileri sürmektedir. Bu teoriye göre, bu küre büzüldüğü zaman, daha sonra kendisinden gezegen ve uyduların yoğunlaşarak oluştuğu, ortak merkezlı, donen ga? halkaları yarattı. Printice bu olayın nasıl gerçekleşmiş olabileceğini açıklamak için, "süpersonik turbulans" denen bir olaüy ortaya attı Printice bu teoriyi modern Laplace teorisi olarak isimlendirmektedir. Geleneksel görüşe göre tüm gezegenler hemen hemen aynı zamanda, güneşi çevreleyen bir sürekli bir gaz diski içinde oluşmuştur. Dönen gazlar ve yıldız enkazı gezegen oluşumuna kadar derece derece artmıştır Printice'ın teorisine en son artı puan, Havvaii'de Mauna Kea'da, Birleşik Krallık Infrared Teleskobuyla yapılan gözlemlerden geldı. NASA'nın California'daki Ames Araştırma Merkezi'nden Dale Crulkshank Triton'da büyük miktarda karbon dıoksit veya "kuru buz" buldu. 1989da Voyager'ın Neptun'den gecışi öncesınde, Printice, Triton'un önemli miktarda kuru buz ve grafit halde saf karbon taşıdığı tahmininde bulunmuştu. Cruishank kuru buzu "gerçek bir sürprlz olarak karşıladı. Karbon dioksit Mars'ın polar buz başlıklarından hangisinde kış yaşanıyorsa oraya yönelerek orada donar. Fakat dış Güneş sisteminin, hepsi Mars'ın kutuplarından daha soğuk olan aylarından birinde kuru buza ilk defa rastlanmaktadır. esas bileşenidir" diyor ve yuzlerce metre aşağılara kadar bulunmasının muhtemel olduğunu soyluyor. Kuru buzun varlığı Triton'un donmuş göller gibi şaşırtıcı bazı yüzey özelliklerini açıklayabılir. Sıcaklığın 235 derece olçluğu Triton'da su hiçbir za Voyager 2'nin 1989'da Neptün'ün uydusu Trilon'dan gönderdeği resim ve bilgiler, gezegenlerin oluşum teorilerini man sıvı olamazdı. değiştinyor mu? Triton'un totografında yukarıda sağa doğGezegen oluşumuyla ilgili ru bölge de "volkanik buz" oluşumu saptandı. standart modele göre, Triton'da çok az karbondıoksıt olmalı veya hiç olmamalıdır. Ayın oluştuğu bölgede, solar nebula'daki si tesadüf olamaz" diyor. hemen tüm karbon yoğunlaşmayan karModern Laplace teorisi yeni bir teste bonmonoksit gazı ve biraz metan şeklintabi tutulmak üzeredir. Cruishank Birlede bağlanmış olmalıdır şik Krallık teleskobu ıle Pluton ve onun ayı Charon'u incelemek istemektedir Printice'in ileri sürdüğü süpersonik Printice onların da Triton'a benzer bir biturbulans protogüneşin merkezinden keleşimleri olacağı, yüzde 49 kaya (esas narına doğru sesin hızının 10 katı bir hızolarak silikatlar ve magnetit) ve yuzde 34 la atılan sıcak gaz girdaplarıyla ılgilidir. su buzu; yüzde 10 kuru buz, yuzde 2 graColorado Ünıversıtesi'ndeki son bilgisafit ve. yüzde 5 su buzu içinde kılıllı metan yar modellemeleri süpersonik konveksiolacağı kanısındadır. (New Scientist, sayı yon akımlarının mümkün olduğu fikrini verse de, eleştirmenler bunu açıklayan kabul edilebilir bir mekanizma bulunmadığını söylemektedir O Nükleer savaş etkisi Fotonlann ağırlaşması, insanlık üzerinde büyük bir nükleer savaş etkisi yapacak En başta televizyon ve radyo susacak. Bu iki iletişimi aracının bir anda ortadan kalkması bile uygarlığa büyük darbe vurabilir. Şimdi durup dururken böyle garip felaket kuramları üretmenin ne anlamı var dlye sorabilirsiniz. Fotonlann blraz ağırlaşması sizi korkutmuyor olabilir ama fizikçi Sher öyle düşünmüyor: Yaptığı hesaplara göre fotonlar kütle kazanırsa hızları değişecek. Bu durum, xışınlarını taşıyan enerjetik fotonları ve mikrodalga taşıyanlar gibi düşük enerjili fotonları da etkileyecek . Radyo ve TV sinyallerini taşıyan fotonlar için de aynı şey geçerli. Sonuçta mikrodalgalı fırınlar, röntgen cihazları, radyo ve televizyon çalışmayacak. Neyse ki Sher'in hesapları doğruysa gözle görünür ışık ışınlarının fotonları kütle kazandıklarında fazla •yavaşlamıyorlar. Her ne kadar fotoğraf makinelerinin flaşları çakmasa da güneş parlamaya devam edecek ve diğer canlılar da bu ağır fotonlardan zarar görmeyecekler. Her ne kadar uydular ve televizyon kuleleri, fotonlann kütlesiz olduğu geçmiş fizik döneminin birer anıtı olarak kalsa da uygarlık kablolu aygıtlarla iletişimini sürdürebilecek. Sher'in karanlık kehanetlerlnden korkanlara iyi haberleri de var: Bütün bu anlattıkarımız matematiksel hesaplara ve teorik fizik kurallarına göre mümkün olsa da, önüniüzdeki bir trilyon yıl içinde fotonların kütle kazanması olasılığı çok düşük, ama yinedesıfırdeğil... (n.b.) Yeni tahminler Printice halihazırda çeşitli başarılı tahminlerde bulunmuştur. Triton'un yoğunluğu, Jupiter etrafında kayalık bir halka, Saturn'ün Tetis olarak adlandırılan bir ayının kütlesi, Uranus'ün iki ayının orbitleri ve Neptün'ün bir dizi iç aylarının varlığı ve yaklaşık yörüngeleri Printice "hep t 6AU6A J SARHOS Standart model yetersiz Teleskoptta yeni bir spectrometre kullanarak, Cruishank Triton'un çeşitli bölgelerinde kuru buza rastladı, bu durum kuru buzun Triton'da bol olduğunu göstermektedir. Printice "Kuru buz Triton'un 25717