Katalog

SAÖLIK SOFRA SAGLIGI Yumurta nasıl pişirilmeli? Turistık bTTtesiste kahvaltı ediyoruz Yan masada yabancı turistler oturuyor. Yumurtayı soyuyorum, sansı neredeyae yesllkahverengi olmuş. Kokusu da berbat. Yan masadaki yabancı turistler soydukları yumurtaya şöyle bir bakıp yüzlerini buruşturdular. llk akla gelen yumurtaların bozuk olmasıydı. Halbuki bu durum hatalı plşirmedenkaynaklanmataydı. Yumurta çok hızlı ve Cızun süre kaynatılırsa, ısının etkisiyle bileşimindeki proteinin doğal yapısının bozulması sonucu kükürt açığa çıkar Böylece yumurta sarısının etrafı yeşillmsi bir renk alır. Bayat yumurtalarda bu durum daha çok oluşur Uzun süre ve hızlı kaynatma sonucu proteinlerden bir miktar da amonyak çıkarak yumurtanın tad ve kokusu daha da bozulur. Basparmağın dısa carpılması Er çok kadınlarda görülen "Halluks Valgus" dan da ayakkabılar sorumlu tutuluyor. B. Tanıl Esemenli* atincede basparmağın dısa carpılması anlamına gelen halluks valgus, ayak başparmağının kenarında oluşan kemik çıkıntı ile kendini gösteren bir hastalıktır. Bu çıkıntı en belirgin ve rahatsız edici sorun olarak dikkat çekmekle birlikte, alında ıkincil bir şekil bozukluğudur Hastalıkta asıl bozukluk basparmağın dış, birinci tarak kemığınin ise iç tarafa doğru çarpılmasıdır Çıkıntıya neden olan oluşum ise aşırı derecede içe açılaşma gösteren tarak kemiğinin baş kısmıdır. (şekil 1a, b) Cilt ve yumuşak dokuları Içerlden tarak kemiği, dışarıdan ayakkabı sı kıştırarak bu bölgede bir yumuşak doku yastıkçlığının (bursıtis) gelişmesine ne* den olabilir. Bu oluşum görünümün daha da bozulmasına yol açar. Nedeni tam olarak bılinmemekle birlikte, kadınlarda çok görülen halluks valgus'un oluşumunda dar ayakkabı kullanılması sorumlu tutulmaktadır Hastalıkta ailevi bir yatkınlık olduğu ve düztabanlık ile taraklı ayağı olanlarda daha sık rastla nıldığı bilınmektedir. Halluks valgus'öa meydana gelen bozuk eklem ılışkisı sonucunda kirişler dış tarafa doğru yer değiştirirler ve şekil bozukluğunun artmasında onemlı bir rol oynarlar. Aynı zamanda eklemin dış kısmındaki yumuşak dokular gerilerek uzar, dış kısımdakiler ise kısalırlar ve zamanla sertleşirler. Bu nedenler ile halluks valgus statık değil dinamik bir şekil bozukluğudur ve ilerleme eğilimindedir. Basparmağın aşırı sapma gosterdığı vakalarda djğer parmaklar da yana ve genellikle ikinci parmak yukarıya itilerek ayak oldukça kötü bir görünüm alabilir. (şekil2) Halluks valgus'\u bir hastanın başlıca yakınmaları, ayakkabı glyme sorunları ve ayak agrısıdır. özellikle bayanlarda daha fazla olduğundan uygun ayakkabı bulmak önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır Ağrının başlıca kaynakları yumuşak doku yastıkçığı ve normal ilişkisi bozulan eklemdir. Ayrıca aynı düzeyde bulunması gereken tarak kemıklerinin baş kısımlarının yer değiştirmesı taban ağrısına (motatarsalji) neden olabilir. Halluks valgus tedavisinde erken dönemdeki vakalarda ilerlemeyi durdurmak amacı ile bazı önlemler alınabilir. Parmak arasına lastikten yapılmış makaralar yerleştirılmesı, gece atelleri uygulaması ve geniş ayakkabı kullanımı bu önlemler arasında sayılabilir. Ancak aşırı rahatsızlık veren ve ılerlemiş olgularda cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Cerrahi tedavide amaç aşırı sapma gösteren başparmağı ve tarak kemiğini anatomik konumlarına getirmektir Bu amaçla tarak kemiğinin açısı cerrahi olarak düzeltilir, tarak kemiği ile başparmak arasındaki eklemin dış kısmındaki gergin dokular serbestleştirilir ve iç kısımdaki kemik çıkıntı alınarak gevşemiş olan yumuşak dokular gerdirilir. Tek başına kemik çıkıntının ve yumuşak doku yastıkçığının çıkarılması asıl bozukluk giderilmediği için hastalığın tekrarlaması ile sonuçlanacaktır Kliniğimize başvuran hastalar tarafından belirtilen ve yapılan ameliyatın faydasız olduğu, şekil bozukluğunun bir süre sonra tekrarladığı yolundaki yanlış inancın, bir zamanlar yapılan bu uygulamadan kaynaklandığını düşündürmektedir Son yıllarda yapılan çalışmalar cerrahi tedavide uygun vakalarda ekleme yönelik yumuşak doku ameliyatlarından kaçınılması gerektiğini göstermiştir. Bu girişimler eklem hareketlerinde kısıtlılığa neden olarak yurüme sorunlarına yol açmaktadır. Isveç'te mesleğini sürdüren bir Türk doktoru (Doç. Dr. Ibrahlm Turan) tarafınVücudun en önemli organlarından biri olan ayaklanmız da meydana gelen halluks valgus'u kozmetik bir sorunolarak değil Iflevsel birhastalık olarak kabul etmek ve tedavisini yapbrmak gereklidir. * Ayşe Baysal L Bu durumları önlemek için ytkanmış yumurta kendi ısı derecesindeki su içinde ateşe konur, kapak kapatılır. Hafif buhar çıkmaya başlarken ateş iyice kısılır ve 10 dakika bu sıcaklıkta pişir[lir. Sıcak sudan hemen çıkarılıp soğuk suya konur. Böylece yumurtanın akı ve sarısı katılaşmıştır. Fakat yeşlllenme ve nahoş koku oluşmaz. Sakıncalı yumurta Çig ve rafadan yumurta beslenme ve sağlık açısından sakıncalıdır Yumurtanın akında "avidin" denilen protein yapısında bir öğe vardır. Avidin vücudumuzda, B vitaminlerinden biri olan biotinın işlevini engeller. Çiğ yumurta akının yenmesi clltte bozukluklar ve saç dökülmesl gibi belirtilere neden olabilir. Yumurta akı pişirilince avıdinin biotini engelleyici etkisi ortadan kalkar. Tavuk yumurtladığı anda, yumurta kabuğundaki gözenekler tam kapanmamıştır. Buradan zararl\ mikroplar yumurta sarısına kadar geçerek çoğalabilirler. Pişirme ile mikroplar Öldürüldüğünden yumurta daha güvenılir duruma getirilir. Uygun pişirme, yumurtanın sindirimini kolaylaştırır, besin değeri kaybına neden olmaz ve lezzetini arttırır. Bazılarımız yağda yumurtayı severiz. Bir orta boy yumurtada 6 gram protein, 6 granr civarında yağ vardır. Yumurtanın sarısı en çok kolestrol içeren besinler arasında yer alır Bu nedenle yumurta az yağ konarak yağsız pişirilmelidir. Teflon (yapışmaz) tavanın dibi çok az sıvı yağla yağlanır. Yıkanmış yumurta kırılır. Istenirse üzerine tuz ve karabiber serpilir, hafif ateşte katılaşıncayadeğin pişirilir. 'Prot. Dr., Hacettepe OnlveraHent dan bu düşünce doğrultusunda geliştirilen bir yontemle, yumuşak doku ameliyatlarına gerek kalmaksızın şekil bozukluğu giderilebilmektedır. Bu amelıyattan sonra alçı ile tespite gerek olmaması ve ameliyat sonrası dönemde özel bir ayakkabı ile yurüyebılmeleri hastalar için buyük bır,kolaylık getirmiştir. Klınığimızde üç senedir uygulanmakta olan bu yontem ile 52 ayakta %90 üzerinde başarılı sonuçlar alınmıştır. (şekil3a, b) Ayağın tüm vücut ağırlığını taşıyan ve hareket sisteminin en önemli organlarından biri olduğu göz önüne alındığmda, ayakkabı gıyilen bir toplumda halluks valgus'u sadece kozmetik bir sorun olarak değil, aynı zamanda önemli bir işlevsel hastalık olarak kabul etmek gereklidir. Bu sorunun ayrıntılı ve karmaşık ameliyatlara gerek kalmadan erken donemde üzerine düşülerek gereken önlemlerin alınması en akılcı yol olacaktır * Doç. Dr. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ye Travmatoloji Anabilim Dalı öğretim Ûyesi T., Yalçtn, 8.: Halluks Valgus un Cerrahi Tedavisinde Dıstal ve Proksımal Metatarsal Osteotomi Sonuçları 11 Mıllı Turk Ortopedi ve Travmatolo|i Kongresı, Ankara 1989 2) E»«menll, T., Güvon, O., Yalçın, S.: Halluks Valgus Tedavisinde Lındgren ve Turan Amelıyatı ile Aldıuımız Sonuçlar 9. Akıf Şakır Şakar Gunlerı, Tstanbul, 1990. 3) Et«menll, T.GÜvan, O., Yalçtn, S.: Halluks Valgus Tedavisinde Lındgren ve Turan Amelıyatı ile Aldığımız Sonuçlar Acta Orthopaedıca et Traumalologıca Turcica 25:8, 1991. 4) Helal, B.: Surgery for Adolescent Hallux Valgus Clın Orthop 157 50. 1981 5) KelKian, H.: Oısorders ot the Foot Ed Jahss, M H Chapter 22:539, Phıladelphıa, WB Saunders Co . 1982 6) Lındgren, U., Turan, I.. A New Operatıon lor Hallux Valgus. Clin Orthop 175.179183,1983. 25716