Katalog

İKLİMBİLİM Sıcaklık üzerinde kavga var Dünyada sıcaklığın artması ve iklimin değişmesi konusunda, Iklimbilimciler anlaşamıyor. Böylece biz de dünyanın iklimsel geleceğinden korkalım mı bilemiyoruz!... Doğan CüceioğluTLos Angeles zon tabakasında incelme, "sera etkisi" (greenhouse effect) kavramlarını duymayan az insan kalmıştır. Sera etkisinin yer kürede sıcaklığı hızla arttıracağı birçok bilim adamı tarafından sık sık tekrar edilerken, bazıları bu görüşe katılmadıklarını belirtmekteler. Yale Üniversitesi meteoroloji profesörü Dr. Wllliam E. Rettsnyder genel görüşe katılmayan bilim adamlarından biridir. "Son yıllarda uluslararası işbirliğiyle sıcaklığın artışına bir çare bulunması için birçok çağrılar yapıldı. Bu çağrıların etkisi altında hükümetler bazı kararlar almaya yönelmişier. Bu kararlar, yetersiz bilimsel zemine, oturmuş olduklarından, yanlış uygulamalara yol açacaktır ve büyük bir olasılıkla bilimin adı da lekelenecektir" demektedir. Bilim adamları sera etkisi ve kaynağının yakıtlardan çıkan karbondioksit ve çürüyen bitkilerden çıkan metan gazı olduğu konusunda fikir birliği içindeler Anlaşamadıkları nokta sera etkisinin derecesindedır. Bir grup bilim adamı sıcaklık artışının büyük miktarda olacağı ve yaşanan varlıkları olumsuz yönde etkileyeceği görüşünü belirtirken, diğer bir grup sıcaklık artışının çok küçük miktarda olacağı ve farkına bile varılmayacağını söylemektedir. Onlara göre dünyada sıcaklığı etkileyen birçok etken yer küresinı, buzul çağlardan sıcak iklime kadar değışen bir iklim yelpazesi içinde geçmişte etkilemiştir. Nem miktarı, bulut kalınlığı, bitki örtüsünün türü gibi etkenler, sera etkisinden daha kuvvetlidir ve onu rahatça dengeleyebilir, Maryland Üniversitesi Yer Küresi Değişmelerini Inceleme Merkezi direktörü Or. Alan S. Mlller, "Salt bilimsel tartışma alanından çıkıp uygulama alanına glrmeden önce bu tür tartışmaların yapılması zorunludur" demektedir. "Bilim şüphe ve aksini ispallama üzerine kurulmuştur. Bilimsel konu olarak yer küresi ısınması bunun dışında düşünülemez" demekte. Üç farklı bilim alanı bu konuda araştırma yapmaktadır: (1) Dünya iklim tarihinı inceleyenler, (2) bilgisayar benzetme modelleriyle çalışanlar ve (3) atmosfer, okyanuslar, bulutlar ve dünya bitki örtüsü ilişkilerini inceleyenler. Termometrenin keşfinden bu yana dünya ikliminde bir değişme oldu mu? Bu soruya hem "evet" hem de "hayır" diyen bilim adamları vardır; fikir birliğine varılamamaktadır. "Evet", diyenlerden biri New York şehrinde NASA araştırma kuruluşunda çalışan Dr. James E. Hansen'dır. Ona göre "Sera etklsini görmemek İçin kör olmak gerekir! Son yüzyıl boyunca sıcaklık artması olmuştur" ." Kuzey Karolina eyaleti Asheville şehrindeki Ulusal İklim Veri Merkezi Direktörü Dr. Thomas Karl bilgisayar modelleri kullanarak dünya sıcaklık tarihini incelemiş ve yukarıda görüşü belirtilen Dr. Hansen'den farklı bir sonuca ulaşmıştır. Ona göre, geçen yüzyılda dünyada sıcaklıkta görülen artma sera etkisine yol açtığı bilinen gazlardaki artmalarla ilişkili görülmemektedir. Artışın önemli bir kısmı, karbondioksit ve metan gazlarındaki artmadan önce ortaya çıkmıştır. Dr. Karl, "İklim tutanakları sera etkisinin ısınmasının altında yatan bir faktör olmadığını göstermektedir" demektedir. O Bilgisayar modelleri kullanıldı Bulutların etkisinin ne olacağı konusun da da bilim adamları ar sında bir fıK birliği yok. Bazı bilim adamları, sıcaklık artmasıyla okyanuslardan daha çok su buharlaşacağı, buharlaşan suyun Güneş ışını tutarak sıcaklığı daha da arttıracağını ileri sürerler. Şikago Üniversitesi yer bilimleri Profesörü Dr. Veerabhadran Ramanathan ve meslektaşları. uydular aracılığıyla elde ettikleri verilerin bu kanıyı desteklediğini gözlemişler. Öte yandan diğer bir grup bilim adamı, ısınma yoluyla ortaya çıkacak bulutların Güneş'in ışınlarını yansıtarak serinletici bir etki yapacağını ileri sürmekte. Oregon Eyalet Üniversitesi atmosfer bilimleri uzmanlarından Dr. James A. Coaktey, "Insanoğlu, atmosterin radyasyon düzenlnl birçok yönden altiist etmeye başladı. eger bulutlar ortadan kalkarsa, o zaman susuz bir cehennem yarata cağız, yok eğer bulutlar artarsa sıcaklığı ne kadar azaltabiMr hiç kimsenin bir flkri yok" diyerek kaygısını dıle getirmekte. Karbondioksit vergisi Elde edilen verilerin ve bilimsel sonuçların belirsizliği karşısında uygulamada nasıl bir tavır alınacağı tartışmalara yol açmaktadır. Yöneticileri yeni idari kararlar almaya zorlamalı mı, yoksa daha açık seçik bilimsel verilerin toplanması için beklenmesi mi önerilmeli? Şu anda Isveç, araba ya da ısınma için akaryakıt kullananlardan bir tür "karbondioksit vergisi" almaktadır ABD Kongresı bu konuyla ilgili 6 öneriyi yakında incelemeye başlayacaktır. Yüzyılın en sıcaklan;Son dört yıl Yeryüzünde ortalama sıcaklık 195080 arası 0.2 santigrat arttı. K ayıtlara göre, 1991 yılı en sıcak geçen ikinci yıl oldu.. Yüzyılın en sıcak geçen 4 yılı son dört yıl oldu. 1991, sıcaklıkta 1990dan sonra, fakat 1988 ve 1987'den önce geliyor. ingiltere Meteroloji Bürosu Hadley Center'dan Oavtd Parker'a göre, 1991in ilk yarısı, 1990'ın aynı dönemine göre aynı sıcaklıkta olmuş, fakat ikinci yarı muhtemelen Filipinler'deki Pinatubo dağındaki volkanik püskürme nedeniyle, daha soğuk oldu. Büyük volkanik püskürme. lerle stratosfere fırlatılan parçacıklar dünyanın çevresini sardı ve Güneş'in ışımasına karşı bir gölgelik oluşturdu. East Anglia Üniversitesi İklim Araştırmaları Bölümünden Parker ve Phil tarafından toplanan bilgiler kara ve deniz sıcaklıklarını kapsıyor. Bu bilgiler geniş ölçüde iklim değişikliklerini en iyi gösteren değerler olarak kabul edilmektedir. 1980lerin başlarından beri dünya Sera etkisi ısınmasının bir sonucu da aslt yağmurlan İle ormanların mahvolması mı? da belirgin bir ısınma olmuştur Son on yılın, 19501980 arası ortalama sıcaklıktan 0.2 derece daha sıcak olduğu, bir yüzyıl öncesi ile kıyaslanırsa 0.5 derece daha sıcak olduğu görulmekte. Tek tek yıllarda uzun dönemin ortalama sıcaklığına göre a? farklar oldu. Sıcak yıllar çoğu defa tropik okyanuslarda sıcak suların yayıldığı okyanuslarda osilasyon ve El Nlno olarak isimlendirilen Pasifik Okyanusu rüzgâ rları dönemlerine denk geldi. Daha serin yıllar ise, esas olarak El Nino'nun tersine, tropik Pasifiği serin suların kapladığı La Nina olayları dönemini veya belli başlf volkanik püskürme dönemlerini izlemiştir Gelecek aylarda, genel sıcaklık hem şimdi Pasifiği saran bir El Nino'nun hem de Pinatubo'nun püskürmesinin etkisi altında olacaktır. 1991 yılına ait tam veriler, Blrleçmlş Milletlerin Şubat ayında yapılması beklenen İklim Değişiklikleri Üzerine Hükümetler arası Panel'de hazırlanacak raporda yer alacak. Bu verilerin geçen son on yıldaki ısınmanın karbondioksit gibi gazların atmosferde birikiminin sıcaklığı arttırdığına inanan bilim adamlarının tezlerini güçlendirmesi beklenmekte. (N.B./ New Sclentist). 25710