Katalog

El üstünlüğünü robotlara mı I • Beynimizin uzantısı olan eller, kültürün başlıca organı, insanlaşmanın başlatıcısıdır. "İnsanın aklı ve eli vardır!" •Şimdi robotlar da ellere sahip olmaya başladı. Hangi robot eli hangi özelliklere ve üstünlüklere sahip? Çevın İsmaıl Mural £ nsanı "araç yapan hayvan" dıye tanım• larsak onun bu yeteneğını ellerıne • borçlu olduğunu goruruz Ellerımız çoğu zaman "beynimizin uzantısı" olarak kabul edılır ön ayakları ele donuştuğu aynı nesneyı ıkı gozuyle gorup uzaklıkları yanıl madan olçebıldığı ve guçlu bır sınır sıstemı yardımıyla el ve kol hareketlerını ayarlaya bıldığı ıçın ınsan ınsan olabılmıştır Kısacası ellerımız küHurun başlıca organı insanlaşmanın başlatıcısıdır Unlu fılo zof Aqulno lu Thomas, elın oz«*l onemını Habet homo ralıonem el manum (insanın aklı ve eli vardır) dıyerek belırtmıştı Gundelık yaşamda ellerımızın yeteneğıyle fazla ılgılenmıyoruz Ama her gun elımızı kullanarak yaptığımız ışler ılk bakışta basıt gorunse de aslında çok karmaşık hareket lerden oluşuyor Sozgelımı şu tuttuğunuz dergı sayfasını çevınrken tam olarak hangi el hareketlerını yaptığınızı hıç merak ettınız mı? Sağ elınızı kullandıysanız muhtomelen başparmağınızı sayfanın sağ ust koşesıne bastırdıktan sonra ışaret ve orta parmakla rınızla sayfayı başparmağınıza doğru hafif çe bastırdınız Bu sırada parmaklarınızı halıfçe bukerek elınızı yukarı doğru kaldırdınız Kâğıt parmaklarınızın arasındayken başparmağınız yukarı dığerlerı aşağı doğru parmaklarınız bır kayma hareketı yaptı Boylece parmaklarınızın arasında sadece tek bır kâğıt yaprağı bulunduğundan emın oldunuz Sonunda hafıf bır donme hareke tıyle yaprağı çevırıp duzelttınız Belkı de sayfayı sağ alt uçtan kavrayarak sol elınızle çevırdıniz ya da başka bır hareket kombınasyonu uyguladınız Bu sıradan ornekte gorulduğu gıbı hıç duşunmeden yaptığımız basıt el hareketlerının bıle çozumlenmesı kolay değıl Ellerımızle nesnelerı tutuyor ellerımızle hıssedıyor ellerımızle çalışıyoruz Bunları yaparken beynımız ellerımıze kumanda edıyor Beynımızle planhyor sıralıyor ve yonetıyoruz Evrime rakip.. Utaheli çekiçle çivi çakıyor. 25712 Şımdı evrımın bınlerce yıl ıçınde ortaya çıkardığı ınsan elının henuz çocuk yaşta bır rakıbı var Robot eli Robot muhendıslerı ellerıyle ınce ışler yapanların el hareketlerını çozumleyerek gelereğın uzay ıstasyonlarında ve montaj hatlarında çalışacak olan robot ellerını tasarlıyorlar Acaba yapay organların mucıze olmaktan çıktığı gunumuzde ın sanı ınsan yapan bu de ğerlı organ taklıt edılecek mı? Robotların her geçen gun daha fazla gunluk yaşama gırdığı çağımızda karmaşık gorevler ıçın ınsanoğlu kendl ellerı gıbi kusur suz (hatta daha becerıklı) ellere ıhtıyaç du yuyor Robot ellerı teknolo jık lıteraturde yapıldık ları yerlerın adıyla anılı yor Utah/MITeli, Stan(ordell, Tsukubaell, Karlsruheell, Darmstadtell gıbı Ûrneğın Darmstadelı Darm stadt Teknık Unıversıte sı nın (Almanya) bodrumunda bır grup muhendıs tarafından yapılmış Uç parmaklı bu el bılgısayar monıtorlerının ve bır kab lo salatasının ortasında duruyor Darmstadt elprojesının şefı Prof Hennıng Tolle klavyenın tuşlarına basarak bılgısayara bırkaç komut verdıkten sonra seloteyp makarasını robot elın parmakları arasına sıkıştırıyor Parmaklardan ıkısı makarayı kavrıyor ancak uçuncu parmak hareket etmıyor ve makara yere duşuyor Tolle bılgısayara aynı komutu duzelttıkten sonra yenıden verıyor Bu defa robotel seloteyp makarasını tutuyor Bu çok etkıleyıcı bır gosterı olmasa da ınsan ıçın sıradan sayılacak şeyler robot lar ıçın parlak bırer başarı anlamına gelı yor Karlsruheelı nın yaratıcısı muhendıs Hans Jorg Schneebelı "Robot eli uzerlnde rve kadar fazla çalışırsam insanın eline o ölçude hayran oluyorum" dıyor Insan elınının sahip olduğu yeteneğın yuzde bırını robot elıne kazandırmak ıçın muhendısler yıllarca uğraşıyorlar Başparmak Uygarlığın temelı ılkel balıkların yuzgecı ılo ınsan eli arasındakı evrım suresı 450 mılyon yıl kadar Bu sure ıçınde kemıkler tendonlar kaslar sınırler ve derıden oluşan eşsız bır organ ortaya çıkmıs Elın mekanık ozellıklerı bıle robotçuları hep şaşırtıyor Başparmakta ıkı dığerlerınde uçer parmak eklemı bes orta parmak kemıgı sekız bılek kemığı sayesınde elımızın son derece esnek bır yapısı var Karmaşık bır kas sıstemı ellerı her yone hareket ettırıyor Kaslarının bır bolumu önkola ve dolayısıyla vucudun otekı kaslarına bağlı Kas kırışlerı kasın gucunu kemıklere ve kıkırdaklara aktarıyor Bıleğı manşet tarzında saran bantlar ele esnek lık ve sağlamlık verıyor Elımızın oylesine geniş Wr beceri yelpazesl var kı bır saatçl ustasının parmakları en ınce hareketlerı yaparken bır karatecinln eli oldurucu dar beler vurabılır Başparmak ılk bakışta parmakların ıçın de en becerlksizi gıbı gorunse de bu par mağı ele bağlayan eklemın ozellığı nede nıyle başparmak otekı parmakların tumunun karşısına gelebılır Başparmagı rahatça hareket eden ınsan eli ınce ışlerı yapma yeteneğını kazanır Maymunlar da bır ölçude başparmağın bu yeteneğınden yararlanır Ama ınsan baş parmağı ona ozel beceri kazandıran musculus flexor pollıcıs longus yanı baş parmağın uzun bukucu kası saye sınde maymunlara gore ustunluk sağlar Soz konusu kas onkoldan başparmağın ucuna kadar uzanır Başparmağın ınsan elıne kazandırdığı parmak becerısı baş parmağı uygarlığın kurucusu yapmıstır Başparmaksız bir el değerinln üçte Ikısinl ylUrir Bu nedenle kaza sıgortalarında ve tazmınatlarda başparmağın kaybı dığer parmaklardan daha fazla onem taşır Robotçular insan elini kıskanıyor Insan elının yapısı onun çokamaçlı bır araç olduğunu gosterıyor Evrım surecınde insanın dıkleşerek ayakta yurumeye başlamasıyla ayaklar yuruyuş konusunda uzmanlaşırken eller araç kullanma yeteneğını gelıştırmışler Ellerımız sadece bırer araç değıl aynı zamanda bırer duyu organı Nesnelerın ozellıklerını elımızle yoklayarak ayırt edı yoru7 Ellerımızdekı duysal sınır yapılarının (reseptorlerın) sayısı vucudun otekı bolgerıne gore oldukça fazla Beynımız ellerden gelen verılerı sureklı değerlendırıyor Ustelık beyın bu işlemı gerçek za manlı olarak yanı el henuz bır nesneyı tutarken veya bır ışle uğraşırken gecıkmeden yapıyor Elden gelen bılgıler beyınde bırçok bolge tarafından ortak değerlendırılıyor