Katalog

BİLİM D Ü N Y A S I N D A N 300 milyon prezervatif ihtiyacı Yaşam ve seks arasmdaki ilişki Soylarını sürdürecek yavruları doğurunca organizmaların yaşam nedeni bitiyor. ıçın hayvanlar olgunlaştıktan sonra olurler? Molekuler bıyologlar, bu sc uyu şoyle yanıtlıyorlar Derece derece çurume ve ölum hucrelerın yapısında var olan ve gızemını hâlâ koruyan ozellığınden kaynaklanıyor Calıfornıa Unıverbitesı'nden bır grup evrımsel bıyolojı uzmanı, gerçekleştırdıklerı bır deneyle meyve sıneklerının ömrunu uzatmayı başararak yenı bılımsel göruş'erı ıçın kanıt ortaya koydular Organlzmalar, soylarını devam ettirecek yavrulama surecınl tamamlayınca yaşamaları Içln gereken evrimsel neden sona erıyor Evrım teorısıne gore herhangı bır tur kendı soyuna aıt sağlıklı canlıların özellıklerını kademelı olarak edınır, çunku bunların yaşama ve çoğalma, genlerını gelecek nesıllere aktarma şansı daha fazladır Bu ışlev doğal seçım şeklınde tanımla nır Bır organızma ertesı gun yenılıp yenılmeyeceğını bılmedığınden doğal seçım bunların erken dollenmesını sağlar Ancak bu durum ınsanlar ıçın geçerII değlldir. Kışı uzun ve sağlıklı bır yaşlılık dönemı yaşayabılır ya da son çocuğunu da doğurduktan sonra ölebılır ureme başarısı herhangı bır nıtelıkle açıklanamaz ve bundan dolayı da nufus çoğalmasında herhangı bır etkenın dığerınden daha etkılı olduğu söylenemez Uzun yaşamanın anahtan, döllenme suresının uzatılmasıdır Mlchael Rose ve Joseph Graves Jr. bu göruşlerını, buyuk bır dıkkatle denetledıklerı meyve sıneğı nufusuna uyguladılar Bır duzıne soy uzerınde gerçekleştırdıklerı deneyle (meyve sıneğı 2 ya da 3 ay yaşar) araştırmacılar, yalnızca en yaşlı dışı sıneklerın yumurtalarına yaşama, olgunlaşma ve çoğalma olanağı verdıler, başka bır deyışle doğal seçımın ışlevmı bozup • daha sonra ureme şansını oluşturdular Deney sonunda sıneklerın ortalama yaşam suresının yuzde altmış dolayında arttığını gözlemledıler "Yalnızca doğal seçimin işlem surecini uzatarak organizmaların daha fazla yaşamalarmı sağladık " dıyor Rose. Araştırmacılar uzun yaşayan sıneklerın, vucutlarındakı değerlı yag depolarını ureme aşamasında kullanrnadıklarından kuşkulanıyorlar Bu bulgular şu anda ınsanlara uygulanamamasına karşın Yaşlanma Ulusal Enstıtusu Rose'a başvurup ondan benzer bır deneyı memelıler uzerındeörneğın fare gerçekleştırmesını ıstedı, amaç bunların yaşam surelerının de uzayıp uzamayacağını belırlemektı Ancak Rose, sıneklerde ya da ınsanlarda olsun ömrun kesın sınırları olmadığından oldukça emın (a. h.) S ovyetler'de gebelıkten korunma gereçlerıne duyulan gereksınım karşılanamadığından bu ulkede duşuk sayısı halen dunya rekoru kırıyor Sovyetler'de her yıl 11 milyon kurtaj gırışımı uygulanıyor Bu, doğurgan dönemdekı her 1 000 kadından 181'ının kurta) yaptırması anlamına gelıyor Sovyetler'de 70 milyon doğurgan kadının yarısı bır doğum kontrol yontemı olarak kurtaj ve duşuklerı seçmekte Kadınların yuzde 2O's> prezervatıfe guvenırken, yuzde 15'ı spıral ve sadece yuzde 2 5'ı doğum kontrol hapı kullanıyor (I.m.) N Saniyede üç bebek Havaların ısınması volkanlaramıbağlı? B uyuk bır volkanık patlamanın etkılerı lavlar soğuduktan çok sonra da surebılır Stratosferdekııncetozvesulfırik asıt damlacıklanndan oluşan blr perde, yerkureye yayılarak yıllarca kalabılır Araştırmacılar bu perdenın guneş ışınlarını dunyanın ıklımını soğutucu bır etkı yapabılecek kadar engelleyebıleceğını duşunmekteydıler Bu konuda bılınen en 1yı örnek "yazsız yıl"1816'da New England'da ve Kanada'nın bazı kısımlarında, haziran ayında kar fırtınalarının, ağustosta don olaylarının görulmesıdır Bu soğuk hava, Endonezya'dakı Tambora volkanının 1615te patlamasına bağlanmıştı Volkanlarla ıklımın ıhşkısı yeterınce anlaşılabılır bır konudur Ancak VVashıngton Unıversıtesı'ndenatmosferbılımcılorClifford Mass ve David Portman bu ılışkının, bazı araştırmacıların ıddıa ettığı kadar guçlu olmadığını savunuyor Mass ve Portman 1883'te Krakatau'yla başlayıp 1982'de El Chıchon'la bıten volkanık patlamalardan öncekı vesonrakı kuresel ıklım verılerınıçozumledıler "Bır volkanık patlamanın gerçeketkılerı görece zayıftır," dıyor Mass "Ve bu yalnızca buyuk patlamalar ıçın geçerlıdır'' Öncekı araştırmacıların önerdıklerının tersıne, Mass ve Portman kuçuk patlamaların sıcaklık ustunde hıçbır farkedılebılır etkısı olmadığını saptadılar Krakatau ve Chıchon gıbı toz saçan patlamalar, patlamanın olduğu yerkuredekı ortalama sıcaklığın yalnızca yarım ya da daha az derece duşmesıne neden oluyor, yıne öncekı araştırmalarda belırlenenden çok daha kuçuk bır değışıklıktır bu Oysa, öbur araştırmacılar bır yarıkurenın butunundekı daha kuçuk bır derecede sıcaklık duşuşunun ıklımde belırgın bır yöresel dalgalanmayı gızleyebıleceğını tartışıyorlar "Örneğın," dıyor Rampıno, "ılkbahar başlarında New England'dekı ve Doğu Kanada'dakı kuçük bır sıcaklık kaybı karın erımesını gecıktırebılır, erımeyen kar, guneş ışığını toprağın yuzeyınden uzağa yansıtmayı surdürerek ıklımdekı soğumayı arttırabılır New England ustundekı serın hava jet akımı etkıler Jet akım kuzeyın soğuk havasıyla guneyın sıcak havası arasındakı sınırda, gücunu keskın sıcaklık farklarından ve dolayısıyla basınç farkarından alan bır akımdır New England'de alışılmışın dışındabırsoğuma akımınnormaldendahaguneye uzanmasına, daha çok kutup havasının da gelerek bolgenın soğuk dalgasının derınleşmesıne neden olabılır Böylesı gelışmeler ıçınde kuçuk sıcaklık duşuşlen yazdan yoksun bir yıla neden gösterılebılırdı Eğer herhangı bır volkan yaz mevsımını yokedebılseydı, bunu, 1260metreyükseklıkte dağ fışkırtan Tambora volkanı yapardı "O hacımde toz bıle olsa," dıyor Mass, "yaz mevsımındedon olaylarınadoğrudan neden olmazdı, ama Rampıno'nun önerdığı gen ıtılım halkaları yoluyla jet akımını saptırabılırdı Henuz bılmıyoruz, çunku 1816 yılına aıt iklım verılerı yetersiz (g.a. Dtecovâr) B ugun 5 3 mılyarı aşan dunya nufusu gelecek yuzyılda uç katına çıkabılır Gelecek yuzyılda dunyanın bır nufus felaketı yaşayacağını soylemek abartma sayılmaz Bırleşmış Mılletler Nufus Fonu tarafından yapılan araştırmalara göre dunya nüfusu her saniyede uç kışı artıyor Bu, gunde yaklaşık 250 bın kışı anlamına gelıyor 1990'ların her yılında dunya nufusu 90100 milyon kışı artacak Bu rakam Doğu Avrupa veya Orta Amerıka'nın bugunku nufusuna eşıt Uzmanların amacı, yırmı bırıncı yuzyıl sonunda dunya nufusunun 10 2 mılyarda "stabılıze edılmesı " Bu bakımdan önümuzdekı on yıl yırmı bırıncı yuzyılın nufus artışını önemlı ölçude belırleyecek (I.m.) Dunyanın en talihsiz kadınları akın zamana kadar bır kadın başbakana sahıp olmaları Pakıstanlı kad.nların makus talıhını değıştırmedı Uluslararası bır çalışmanın sonuçlarına göre Pakıstanlı kadın, hemcınslerı arasında en talıhsızı Sözkonusu ulkede kadınlarayönelık eğıtım, sağlık ve aıle planlama hızmetlerının duşkırıcı bır gerılıkte olduğu bılınıyor Y Refah ve verımltlık göstergelerını analız eden çalışma, Pakıstanlı kadınların karşılaştığı sorunları gözler önune serıyor • Pakıstan, yaşayan kadınların yaşayan erkeklere olanoranının en düşuk olduğu ulke. Dunyada kadınların erkeklerden daha kısa yaşadığı dört ülkeden bırı • llkokulda kız öğrencıerkek öğrencı oranı en düşuk on ülkeden bırı Pakıstan • Kadınların sağlıklarıbozuk veaşırımiktardaçocuk sahıbı oluyorlar (I.m)