Katalog

SAĞLIK VE TIPHABERLERİ GÖKYÜZÜ Solaklık, geç yaşta doğurmanın sonucu mu? anada'da yapılan son çalışmalar, 40 yaşın ustundekı annelerın doğurduğu bebekler arasında solaklık oranının bır haylı yuksek olduğunu gösterdı Bu, yaşı ılerlemış kadınların güç bır gebelık dönemı geçırmelenne, zor bır doğum yaşamalarına bağlanabılır Kanada, Ingıltere, Avusturya, ABD'de son on yılda yapılan çalışmalar, solaklığın buyük ölçüde, doğum öncesl ve doğum anında yaşanan gerglnllklere bağlı olduğunu gosterdı Psıkolog Stanley Coren, konuyla ılgılı olarak, bulunduğu unuversıtenın öğrencılerı arasında bır çalışma yuruttu Coren, oğrencılere, kaç yaşında olduklarında annelerının kaç yaşında olduğu, solak olup olmadıkları gıbı bır dızı medıkal ve kışısel soru sordu Prof. Dr. Halil Kırbıyık, Alper Ateş, lskender Yirmibeşoğlu ODTU Fizlk Bölümü Göktaşı yağmuru nasıl izlenir? çınde bulunduğumuz yaz gecelerı gökyuzunü ızlemeyı sevenler ıçın eşsız göruntuler sunuyor Guney'de Akrep ve Yay, başucumuzda Kuğu ve Lır, Doğu'da Andromeda ve dığerleri gökyuzünun en guzel bulutsu ve yıldız kümelerıyle gecelerımızı suslüyor Bunların yanı sıra yılın en büyük meteor yağmurlarından olan Perseld yağmuru, ıçınde bulunduğumuz ağustos ayında gerçekleştı Bu yağmurun adı eskı Batılı kaynaklarda St Lavvrence'ın gözyaşları olarak da geçer Perseıd yağmuru, adını gökyuzundekı çıkış noktasının yer aldığı Perseus takımyıldızından almıştır Gözlemsel astronomı kaynakları genelde sarı renkte olan bu göktaşlarından saatte ellı kadarının dunya atmosferıne gırdığını yazmaktadır Bu göktaşlarının yörunge elemanları ıncelenerek 1862111 kuyruklu yıldızı ıle ılışkılı oldukları anlaşılmıştır Bılındığı gıbı guneş sıstemıne gıren kuyruklu yıldızlar buz, kaya ve metal parçalarından oluşmaktadır Genetik etkilerin dışında solaklığın, doğum öncesinde ve anında yaşanan gerginliklerle ilişkisi var. K I Coren, yuruttuğu çalışmada kendısıne baz olarak 1724 yaş arasındakı annelerı aldı Buna gore, 3035 yaş arasında doğum yapan annelerın çocuklarında solaklık görulme olasılığı % 25 oranında daha fazlaydı Eğer anne 3539 yaş arasındaysa bu oran % 69'u, 40 yaşın ustundeyse % 128'ı buluyordu Coren, uzun çalışma saatlerı, doğum anındakı solunum guçluklerı, doğum kılosunun normalın altında olması, ıkız ya da üçüz doğurma gıbı yaşı ılerlemış kadınlara özgu bırtakım sorunların solaklık eğılımını arttırdığını düşunuyor Coren, bu tıp "patolojık" solakların, "genetik" olarak solak olanlardan ayrı bır grup oluşturduğu kanısında 40 yaşta % 128 Yıne de kımı "nörolojik bozukluklar" her ıkı "solaklar" grubunu da etklıyor Uyku duzenslzllklerl, mlgren, alerjl her ıkı gruptan solakları da rahatsız edıyor Yıne, genel olarak solakların cınsel olgunluğa yaşıtlarından bırkaç ay daha geç erıyorlar Solak çocuklar yaşıtlarından bırıkı cm daha kısa ve bırkaç kg daha hafıf oluyor Butün bu bulgular, Coren'ın daha uzun vadelı bır çalışması, ınsanlarda el kullanımının geçırdığı evrımler açısından buyuk önem taşıyor Memelılerının çoğunun sağ ya da sol "pen" kullanmak gıbı bır tercıhlerı yok "Insanlarsa tamamen farklı" dıyor Coren "On kişlden dokuzu sağ ellerlnl kullanıyor. Üstelik bu farklılaşma uzun zaman öncesine dayanmaktadır. Şimdl de bunun ne glbl yararları olabileceğl üzerlnde duşünmek gerekiyor." (ö.u. New Sclentlst Temmuz 1990) murun ne zaman ve nereden geleceğlnl öğrenmektedır (Bu konuda yazımızın sonunda bulunan lısteden yararlanabılırsınız) Bundan sonra yapılacak ış uzerıne yağmurun çıkış noktasını ve gozlem sırasında kayan meteorların yerlerını bulup ışaretleyebıleceğmız genış bır gök harıtası bulmaktır Yağmurun olacağı gece gözlemek çıktığınızda en önemlı şey rahat bır yer bulmanızdır Çünku gökyuzünu ızlemek zor bır ıştır Meteor yağmurunu ızlemek ıçın en 1yı pozısyon yere uzanıp başınızı bır yastıkta yağmurun çıkış noktasına doğrulamaktadır iyı bır gözlem ıçin şunlar yapılmalıdır 1) Pozısyon ve zaman tespıtı (Harıta uzerınde yapılır) 2) Meteorun parlaklığı (dığer yıldızlarla kıyasla) 3) Havada kalış suresının tespıtı (Bu bıraz zor ıştır, iyı bır kronometre gerektırır) 4) Göktaşlarını göruntulemek Çoğu denizel Kuyruklu yıldız guneşe yaklaştıkça ısınarak genleşen ve böylece çekırdekten kopan parçalar kuyruğu oluşturmaktadır Bu arada bazı parçalar guneşı çevreleyen gezegenlerın çekım etkısınden kurtulamayıp gezegenlerın atmosferlerıne girebılıyor, bunların kuçuk de olsa bır kısmı gezegen yuzeyıne çarpabılıyor Gezegen yuzeyıne ulaşabılen bu cısımlere meteoıit dıyoruz Ne var kı dunya yuzeyının % 71 'ının sularla kaplı olması meteorıtlerın çoğunun denizlere duşmeslne sebep oluyor ve bunları ınceleyemıyoruz Meteorıt kraterlerının en guzel örneklerını ay yuzeyınde görebılırsınız Göktaşı yağmurları gece veya gunduz olabılır Bunlardan gundüz olanları gokyuzunun aydınlığından dolayı çıplak gözle fark edılemez Bunların tespıtı ıçın radar gıbı gelışmış cıhazlara ıhtıyaç vardır Buna karşı gece meydana gelen yağmurlar herkes tarafından kolaylıkla fark edılebılır Bu yılkı Perseıd goktaşı yağmuru tam maksımuma ulaştığı sırada gökte ay olmasından dolayı bıraz sonuk geçtı, çunku ayın parlak ışığı nıspeten sonuk olan ışığın görulmesını engelledı Kaynaklar saatte ortalama 50 kadar meteor olabıleceğını söylerken Ankara yakınlarında ancak saatte 10 kadar sayabıldık Nasıl fotoğraflanır? Şımdı bıraz da ılgınızı çekebıleceğını umduğumuz goktaşı yağmurlarının göruntulenmesınden söz etmek ıstıyoruz Göktaşı yağmurun goruntulenmesı açık havada fotoğraf çekmekten kolaydır Yapacağınız ış fotoğraf makınenızı meteorların çıkış noktasına yönelltıkten sonra dıyaframı sonuna kadar açıp zaman ayarını B'ye getırmek ve poz vermektır Bu ayarlamalar yapıldıktan sonra makıneye hıç dokunmadan en azından bır saat poz vermek yeterlıdır Bu arada geniş açılı bır makıne ve hızlı fılm kullanmanın daha fazla meteor yakalayabılmek açısından yararlı olacağını hatırlatmakta fayda var Göktaşı yağmurunu gözledıkten sonra zamana karşı duşen meteorların grafıklerı çızılıp bu yağmurların maksımuma ulaş tığı saatler tespıt edılebılır Bundan yola çiKilarak değışık yağmurlar karşılaştırılabılır ve bır yağmurun yıllara gore artıp azaldığı anlaşılabılır Yeni idrar tahlil yöntemi ır ıdrarın enfekte olup olmadığını nasıl anlarsınız? Yanıt gayet basıt Bır göz atın, yeter Londra'dakı Guy Hastanesı'nden araştırmacılar, bu basıt yontemle hastaneyı 100 bın sterlınlık harcamadan kurtardığını belırtıyorlar 6 haftalıktan 17 yaşına kadar 376 çocuktan alınan örneklerı bu şekılde ınceleyen pedıyatrıstler ve baktenyologlar da aynı fıkrı savunmakta Raporları geçen hafta Lancet dergısınde yayımlandı "Idrara en ktsa zamanda bakılıp berrak ve temız olduğu görulurse enfekte olmadığına karar verılebılır " 288 temız, berrak örnekten yalnızca ıkısı enfekte çıktı (g.a.) B O tomobıl sanayıcılerı, hurda otoları "azımsanmayacak bır ekonomı faktöru" olarak görmekteler Çelık endustrısı hurdalardan her yıl 1 4 mılyon ton çelık elde edıyor Aynı şekılde plastık maddelerın de nsayklıng'ı (gerıye çevrımı) uzerınde duşunulmekte Her otoda yaklaşık 120 kılogram PVC, polıstrıol veya polıetılen bulunmakta Amaç, bu maddelerın turlerıne gore ayrılarak saf bıçımde yenıden kullanıma elverışlı duruma getırılmesı Berlın'de bır rısayklıng fırması bu yıl konuya ılışkın bır model projeyı başlatacak Otomobıl hurdaları çelığın yanı sıra artık bol mıktardakı plastık bölumlerıyle gerçekten değerlı endüstrı kaynakları (l.m) Hurdalıktan hammadde Yağmur Maksimum Sayt 2080 20 15 35 65 35 10100 50 İlk işiniz... Istersenız göktaşı yağmurlarını nasıl ızleyebıleceğımıze bır göz atalım Göktaşı yağmurları hıçbır alet kullanmadan çıplak gözle bıle ızlenebılır Yapılacak ılk ış yağ uuadrantid 34 Ocak Eta Aquarıd 5 Mayıs Lyrıd ' 15 Hazıran Delta Aquarıd 28 Temmuz Perseıd 12 Ağustos Orıonıd 20 Ekım Leonıd 17Kasım Gemınıd 13Aralık