Katalog

BEYİN ARAŞTIRMALARI PSİ K İ Y A T R İ kılde benzerliklerle, ses akışmasıyla söyleriz Bu şıırdır Sözcuk söylenir, ama söylenış farklıdır Fıkır bırlıklerı yaratılır Yapay zekâdan hıç söz etmeyın Zekânın özü ımgeleme, sorgulamadır • Salnt Exupery'nin dedlgl glbl "zekfl sadece sevglnln hlzmetlnde geçerlldlr." • A.J.: Ben de derım kı zekâ eğer sevgiyı ıçerıyorsa vardır Sevgıden söz edınce, korkunç bır şeyden söz edıyorsunuz Sevmek, birıyle özel bır ılışkıye sahıp olmaktır Bu ılışkı zekânın bır parçası mıdır? Bana göre, evet Fakat ölçulemez, şemalara gırmez Buyuk buluş yapanlar çok seven ınsanlardı ve tutkuluydular • 20. yüzyıl zekânın kanrtını getlrdi ml ve Insanı değlştlrecek ml? • A.J.: Ne yazık kı teknolojının yuzyılı Fakat teknolojı yapmak ıçin zekı olmaya gerek yok Bılımın yuzyılı ama kavramın bilimsel kavşağı anlamında Zaman kavramı değıştı, mekân kavramı değıştı Insanın dunya göruşune göre olduğu kavşağın yuzyılındayız Zamanın mutlak olduğuna ınanıyorduk Ama değıl Dunyanın ıstıkrarlı olduğuna ınanıyorduk Ama değıl Fakat aynı zamanda sonsuz ımgeleme olanaklarına sahıbız İletlşim kurabilen zeki mi? • Cioran söyle der "Blz klmyasal olarak sözcüğe bağlıyız." Aramızda konusmak ve lletlslm kurmak blzl daha zeki yapar mı? • A.J.: Bızı daha zekı yapmaz Zekâmızı gelıştırmeyı sağlar Sözler bir kurtuluş aracıdır Karşılaştığım ınsanlarla yenı duşuncelere sahıp oluyorum Sözcukler yoksa, duşunceler dağılır Ama ne yazık kı çoğu ınsanların kendıne guven duygusu vermeyen bır toplum yaratıyoruz Lıselere gıttığımde öğrencılerın kendılerıne guvenlerı olmadığını hıssediyorum Bana "Ama ben sızın gıbı zekı değilim" dıye yanıt verıyorlar Ben de "Dene, göreceksın" dıyorum • "Ben az yeteneklllerin aözcüsüyüm ve onlarla glzll anlaşma Içlndeylm" dlyorsunuz. O halde, Mozart Ihmal edlleblllr? • A.J.: Beş yaşında dahı olduğunu söyledıklerınde kuşkuluyum Sekiz yaşında yazdığı senfonıler o kadar parlak değıldı Eğer 11 yaşında ölseydı, ondan hıç söz edllmeyecektı • Zekâ ölçüleblllr ml? Zekâ katsayısını ölçen testler blr gerçek mi? Zekâyı tanımlamanın güçlugünü de ele alırsak. • A.J.: Bır dergıde bır gazetecı belırlı kışilerln zekâ katsayılarını ölçmuş ve yayımlamıştı Françoıse Gıroud 88, Paul Guth O, Barjavel 119, Cavanna 140! Cavanna şampıyondu Bırçok yazın adamı vardı ve ortalamaları 60'tı Bodard 60'a sahıptı, ortalama aptalın duzeyı Fakat bu onlar ıçın hıç önemlı değıldı Aptal olmadıklarını bıliyorlardı Cavanna söyle demışti "Bu tür soruları bulan kışılerın kanına gırdım ve bu yüzden yanıtları buldum " Benımki ıse korkunçtu Cavanna'yı yendim Sahneyı anımsıyorum Okuldakı gıbı çocuksu bır gerıleme yaptım Cavanna'yı sollayacağım Ondan üç pu an fazla alacağım • Bu blraz evvel söyledlklerinlzin ter8İ olmuyor mu? Slzde kazanmayı, oynamayı, blrlncl olmayı ve kaybeden yaratmayı sevlyorsunuz. • A.J: Bırıncı olmayı severım, ıtıraf edeyım Fakat bu kötuluklerın en kötusu Fakat "143" edıyorum demek bana kufur gıbı gelıyor "143"ten daha fazla ederım • ErfceMer ve kadtnlar lyi bir zekâ Içlnde yaşamak Içln ml yapılmışlardır? • A.J: işte başka bır anlamda kullanılan zekâ Bana göre hayır Anlaşmak ıçın yaratılmadık işte ıkı ınsan ırkı, kadınlar ve erkekler Temel bıyolojık bır farklılık vardır Her hücrede, kadınlarda fazla kromozom vardır Dolayısıyla kadın olduğunuzu bllmek ıçın kromozomlara bakmak yeterlidır Bu da markalandığınızın kanıtıdır ve ben baştan sona markalandım Bununla yönetılmeyen entelektuel davranışlar olmaması şaşırtıcıdır Clnsıyet oyunu bır karşıtlık oyunudur Ben karşı cınsten bır kışıyle yaşamak, onu anlamak, zamanımı paylaşmak ve ona karşı olmak gereksınımındeyım Butun eşler böyledır Karşıtlığı ve değışık tepkılerı olan bır yüz yuze gelme Farklılık kolaylığı yaratmıyor, ama verımlılık getırıyor • Hayvanların zekâsından söz edeblllr mlylz? • A J Eğer sevgıyı zekâya koyarsanız evet Köpeğın evdekı her tartışmada bırımızden dığerıne gıderek bıze benzemeye çalışıyor Fakat bana göre hıçbır zaman, Guneş, yıldızlar ne de yarın uzerinde sorgulama yapmaz Ben, ınsan, ımgeledığım geleceğe göre karar verıyorum Yarının olacağını bılıyorum ve yarının bana bağlı olduğunu bılıyorum Bu çok farklı • "Kültürün baskalannm zekâsının belleği" olduğunu düsünüyor musunuz? • A.J: Benım ıçın dünyanın bu göruşunun ınşaası ıkı mıiyon yıldır, ınsanların buluşudur Kültur budur, erışımıne sahıp olduğum bırıkim Kültur benden öncekı ınsanların ve benım ınsanlarımın sorgulamalarıdır Eğer ben de lyı belırlenmış bırkaç soru eklersem, zamanımı boşa geçirmemış olurum • O halde, blrblrlmlze karsılıklı bağlıyız. • A.J; Kesınlıkle Zekâm başkaları olmadan var olamazdı Insanı yapmak ıçın, çevresınde başkaları gerekır Bır erkek gıbı bakılan çocuk erkek olamaz Bu anahtar tumcedır llk ınsan olmadı önce "homo" sonra homonun urettığı "sapıens" oldu Sonra ben yani ıkı mıiyon yıllık çabanın ürünü • Paul ValllantCouturier'nln şu tümcesl hakkında ne düşünüyorsunuz: "Zekâ bansı savunur ve savastan nefret eder." • A.J.; Tümuyle katılıyorum Savaş zekânın tümuyle başarısızhğıdır Aptal bır kaçamak türüdür Her savaş önceden kaybedılmlştır Hıçbır sorun savaşla çözulmemıştır Şıddet düşuncesını yok etmek gerek, yararlı olduğu düşuncesını de Her ınsanın cebıne 3 ton TNT koymak büyük bır delılıktır insanların zekâsı ıçın barış ıçlnde bir ınsanlığı ımgelemek ve gerçekleştırmek kadar güzel bır amaç olamaz 'Bakırköy Günleri' izlenimlerl Yankı Yazgan azının başlığını az kaldı, "Pslklyatrinln Devleri Istanbul'da Toplandı" gibı bır şey koyacaktım Nesnellıgı kaybetmek ve fazlaca bır bulvar gazetesı üslübuna gırmek kaygısı bunu önledı Ama 1517 hazıranda yapılan Bakırköy Günlerl'nın konuk Amerıkalı psıkiyatrıstlerinln adını duyduğumda kapıldığım hıs bu olmuştu Konuyla aşına olanların, ısımlerinı ezbere bıldığı George Winokur, Toksöz B. Karasu, Samuel Guze, Hagop Akiskal ve Henry Nasrallah, dallarının en önde gelen kışılerındendıler Böylesine kişılerın bır araya gelerek Türkiye'deki meslektaşlarına alanlarındakı gelışmelerden söz etmelerını, dolaysız bır ıletışıme gırebılmelerını sağlayan değışıklık ve gelışmelerın ne olduğunu anlamaya çalışırken, 56 yıl önce Türkıye'de bır Spyro Gyra ya da Santana Konseri olmasına da bir ruya gıbi bakıldığı aklıma gelıverdı "Bakırköy Günleri "nın yapıldığı mekânın (Klassıs Otelı) devlere layık yönlerı bilerek mı seçıldı, kestırmek güç Roma tıpı sütunlar üstunde yükselen Amasya evlerını andırır yapılara postmodern demır konstrüksıyonlardan oluşturulmuş bır kapıdan gırdığımız bu tesısı bir meslektaş "psikotlk blr mekân" dıye nitelerken bıraz haklıydı galiba Yıne de Turkıye butçesındekı yerlerı bellı olan uzman ve asıstan hekımler, olağan koşullarda uğra(ya)mayacakları bır yerde bulunmuş oldular! Oldukça kalabalık sayıtabılecek bırkaç yüz kışılik topluluğun çoğunu psıkıyatrı alanında uzmanlık eğıtımını surduren asıstan hekımler oluşturuyordu Buyük ısımlerle karşı karşıya gelmenın heyecanını en çok yaşayanlar da onlardı Isteyen onlara gıdıp dokunabılır, bızım gıbi birer ademoğlu olduklarını görebilırdı Katılımcılardan H. Nasrallah, şızofrem araştırmalarındakı son gelışmelerı anlatmaya "yetkılı" (yeryuzundekı) bır ıkı kışıden bırıydı H. Akiskal ıse özellıkle affektıf hastalıklar başlığı altında toplanan manık depresyon, tekrarlayıcı depresyon gibı ruhsal bozukluklar konusundakı araştırma ve makaleleriyle tanınıyordu Guze ve Wlnokur ıse yaptıkları araştırmalar, yayınlardan öte bır konum ışgal edıyorlar ABD'dekı blyolojlk psikiyatri akımının önculennden olan bu ıkı hekımı en lyı tanıtan ıfade, yanlarında yetışmış ve bırlıkte çalışmış bır psıkıyatnst olan Dr Oguz Arkonaç'ın sunuş konuşmasında vardı "Ptikiyatriyi bir tıp dalı, paiklyatristl Ise blr tıp dalında çalışan uzman heklm" olarak tanımlayan bir görüşun en önde gelen temsılcılerıydıler. Amerikan psiklyatrlsinin en önde gelen Isimleri Silivri'deydi. Karasu, VVinokur, Guze, Akiskal, Nüsrallah Türkiye'deki meslekdaşlarıyla yüzyüze geldiler. Psıkanalıtık akımla karşıt kutuplarda ve yıllarca süren, şımdılık önde götürdüklerı bır mücadelenın başlatıcılan olan bu ıkı bıyolojık psıkıyatrıstle yaptığım goruşme, önümuzdekı sayıda yer alacak Toplantıda, ruh hastalıklarının bıyolojık temellerı ve sınıflandırılma llkelerı üstüne konuşmalar yaptılar Konuşmacıların hepsının çok önemlı ortak özellıklerınden bırısı ıse konuşmayı, anlatmayı ve "sadede gelmeyı" çok iyl bılmelerıydı (Bence bu konuda ders göruşmüşlerdi, ama fıkrıme katılan pek olmadı) Konularındakı otorıtelerının tartışılmaz olması bır yana, kendl sınırları ıçınde esnek bır uslupla ve çok özlu anlatımlarla yapılan konuşmaları dınlemek çok zevklıydi Oturumlardan bırının sonunda, dıl ve anlatım konusundakı tıtızlığıyle bılınen oturum yönetıcısı Dr Orhan Oztürk, konuşmacıların bu özellıklerınden öğrenılecek çok şey olduğunu vurgulayarak salondakı pek çok kışının kafasından geçenlen dile getırmış oldu Izleyıcılerı konuşmasıyla en çok etkıleyenın Dr T.B. Karasu olması bır rastlantı mı, yoksa Karasu'nun Turkiye'de doğup büyümuşluğunun payı var mı bılemıyorum, ancak dınamık, kognıtrfdavranışçı ve kışiler arası ılışkılere yönelık psıkoterapılerın depresyon tedavısınde kullanım, seçım ve butunleştırılmesını konu alan konuşmalarında ızleyıcıyie, canlı ve sıcak bır bag kuran Karasu, herkeste derın ızler bıraktı Karasu'nun psıkoterapı, nörobıyolojı, psıkiyatrinın geleceğı gıbı konulardakı ılgı çekıcı ve duşundurucu göruşlerını ıçeren bır göruşme önümuzdekı sayılarda yer alacak Konuşmacıların nuktelen bırbırlerine takılmaları ve profesyonel esnekllklerinın yanı sıra kendı çızgılerındekı yerleşıklıklerı, sınırlarını çok kesın koymuşlukları ızleyıcilerın dikkatını çektı Bıreysel göruşmelerde de aynı ızlenımı edındım Belkı de çızgilennın lıderlerı olma konumundakı kışiler içın olağan sayılabılecek bır durum bıyolojık psıkıyatrı ıçın özellıkle geçerlıydı Y Toplantıda kımtn kaç kofte veya dolma yıyip, kımın kaç kadeh ıçtığıne dalmadan, Bakırköy Günleri'nın 'cemıyet haberlerı" kısmını burada kesıyorum Ama, Turkıye1 de ruh sağlığı alanında çalışanlar açısından olağanustu bırkaç gun yaşandığını, "her şeyın çok star olduğunu" bır kez daha söylemeden edemeyeceğım D * 1. Uluslararesı Bakırköy Oünlerl (Psikiyatri, Nörolo|l, Nörosirurti), 1517 tfszlran 1990, Slllvri.