Katalog

TE K N O L O J İ Y AŞ AM Üç boyutlu sinema atakta Çift dürbünlü yeni tip gözlükler, stereoskopik görüntü saglıyor ve seyirci "üç boyutlu dünya"da geziniyor. Çeviri: Daniyal Eriç Et yediğimiz için mihastaoluyoruz I U ç boyutlu goruntu sağlayan ılk sınema gınşımlerı, dönemının yetersız teknolojısıne, yıllar boyu sılınemeyen "başarısız" damgasını basmıştı Yuz dolayında uç boyutlu fılm şerıdı ve kısa metrajlı uygulamalar, 1952 ıle 1954 yıllan arasında sınemalarda gösterıldı Ancak uç boyutlu fılmlerı kısa surede pıyasadan sılen şey, uygulanan teknolojının yetersızlığı oldu Başarılı bır uç boyutlu sergıleyebılmek ıçın, her şeyden once bırbırıne uygunluğu çok lyı ayarlanmış ve pırıl pırıl net ıkı "stereoskopik" göruntuyu perdeye yansıtmak gerekır işte o sıralarda bunun sağlanamaması, oldukça kalabalık bır fılm yapımcıları kuşağının "yere serılmesıne" neden oldu Gunumuze gelınceye dek, bılgısayarda grafık teknığı, sıvı krıstal teknolojısı ve çok genış boyutlu sinema fılmlerının yapılabılmesınde önemlı aşamalar sağlandı Bunların sayesınde, bır Kanada fırmasının gelıştırdığı yenı bır teknıkle perde uzerınde daha önce erışılmemış ölçude ayrıntılı ve parlak bır göruntuyu, ustelık gozlerın yorulmasına neden olmaksızın ızleyebılme olanağı yaratıldı Kanada'nın Toronto kentınde bulunan ve altı katlı bına yukseklığındekı perdeler uzerınde sinema oynatmakla tanınmış lmax Systems fırmasının gelıştırdığı yenı teknolojıye, "lmax Solıdo" adı verıldı Ilk "Solıdo" (ılmı olan "Güneşin Yankılan", bu yıl nısan ayının ılk haftasında Japonya'nın Osaka yoresınde açılan Uluslararası "EXPO 90" Fuan'ndakı Fujıtsu Japon fırmasının pavyonunda gösterıldi Gösterıye katılmak ısteyenler, salonun duvarlarıyla tavanını çepeçevre kaplayan dev perdenın önunde yerlerını alabılme şansına enşmek ıçın uzun kuyruklarda saatlerce bekleştıler Gışede bılet satılırken ensedendolanan bır ınce kayışla gerılen ve pıl bataryasıyla çalışan çift dürbunlu bir gozluk de seyırcıye teslım edılıyor ve bu sayede bu mutlu kışıler, gerçekçı "uç boyutlu görüntuler" dünyasına enşıyorlardı! Gunumuzde çok gelışen ve artık cep hesap makınelerınden kol saatlerıne ve hafızalı daktılo makınelertne değın bırçok yerlerde kullanılan "sıvı knstal" dıyotların ılgınç bır uygulaması da "Solido uç boyutlu sisteml'dır Bu yöntemde, perde uzerınde oynatılan renklı ve ıkız göruntulerle senkronıze (eşza Uç boyutlu ve hareketll göruntuyö bulan araştırmacılar, R Don VVİIIIams (aoMakl) Ile Fellx Oarcia Jr (Junıor) birilkte Texas Instruments'ın üç boyutlu görüntü sağlayan sistemlnt Incelıyorlar manlı) olarak, seyırcının sol ve sağ gozlerının sırayla göruntuyu algılaması sağlanmaktadır "Sıvı krıstalın" belırlı özellığı normal durumda (yanı sakın ortamda)' saydam" ve ışığı geçırgen olması, buna karşın ıçınden elektrık akımı geçırılınce, bırdenbıre "opak" duruma donuşmesı ve ışığın geçmesıne engel oluşturmasıdır Bu nıtelığınden yararlanarak, elektronık kumandalı bır ışık fıltresı yapılmış ve Solıdo sıstemının gozluk merceklerınde kullanılmıştır Boylece, örneğın seyırcının sol gozu sanıyede 24 kez goruyor, 24 kez de görmuyor Sağ goz ıse sol gozun gorduğu aralıklarda görmuyor, gormedığı surelerde ıse goruyor Bu ışlemın sonucunda, sağ ve sol gozlerın görme surelerı kısıtlanmış oluyor ve perdeye yansıtılan renklı fılmın goruntulerınden sol gözun görmesı gerekenler sol gozün gorme surelerıne, tersıne, sağ ^ozle görulmesı ıstenenler de sağ gozun gorduğu zaman bolumlenne denk gelecek bıçımde senkron (eşzamanlı) olarak ayarlanıyor Bu ışlemler, seyırcılere gırışte teslım edılen "uç boyutlu ızleme gözluklen" üzerındekı ufak bır radyo alıcısını etkıleyen, kızılotesı ışınlarla yayın yapan ve sinema projeksıyonuyla senkronıze kumanda ışaretlerı gonderen bır verıcı yardımıyla makıne daıresınden yönetılıyor lmax Solıdo sıstemının dayandığı bu ılke, sinema projeksıyon makınesının tıtızlıkle ve kararlı hızla çalışacak bıçımde yapılmış olması, seyırcı gözluklerıne kumanda eden kızılotesı ışınlı verıcı sıstemının de fılmın karelerıyle senkronızasyonunun tam sağlanması sayesınde çok lyı sonuçlar vermıştır Ayrıca, oynatılan fılmın boyutlarının normal 35 mılımetrelık fılmlere oranla on kat buyukluğunde olması nedenıyle, perdeye yansıtılan goruntuler çok net ve ayrıntılı oluyor Butun bu ustunluklerıne ve sağlanan buyuk başarıya karşın, her teknolojık yenılıkte olduğu gıbı, ortaya bırtakım yenı guçluklerın çıkması doğal Nıtekım bu kez de şemslye bJçimindekl dev perde, bır sorun olarak belirdı Insan beynınde sağ ve sol gözlerden gelen ımajların bırleşerek goruntunun gerçekçı ve ' uç boyutlu" olması sağlansa bıle, beyazperdeden yuzumuze doğru uzanan bu "duşunsel" uç boyutlu uzayda her şey bıze yakınlaştıkça buyumektedır Perde üzerındekı goruntunun kenarlara ulaştncaya dek sureklı buyumesı durumunda, kenar çızgısınden sonra göruntude bır tur "kopmanın" olması ve bunun beyınde oluşan "uç boyutlu derınlik etkisl"ne ve sonuçta "ılluzyon gosterisıne" ters duşen bazı ışaretlerı beyne gondermesıne engel olmak gereklı Solıdo sıstemıyle uç boyutlu sinema oynatmak ıçın gelıştırılen bu deneysel gösterıden sonra, şımdı artık konunun tıcarı blçıme konulmasının sırası geldı ilk olarak, Kanadanın Vancouver kentındekı bir sinemaya cıhazlar monte edıldı Ardından, Amerıka'nın Teksas eyaletındekı Galveston kentıne ve Milliyetçl Çln'ın Taıpeh kentıne sıra gelecek Yaşlı insanlar arasında intihar fazla nsanoğlunun, aslında sadece sebze ve meyvey le beslenen bır yaratık olduğu halde, hayvansal proteın aldığı ıçın kalpdamar hastalıklarına, kansere, kemık erımesı ve şeker hastalığına yakalandığı önesuruldu Çın'de, 7 yıl suren bır araştırma yapan beslenme uzmanı ve bıyokımyacı Colin Campbell, Amerıkalıların, bu hastalıklardan çok muzdarıp olduklarını belırttı ve "sade sebze ve meyve yemeklerl yemeleri halinde, sağlıklarına kavuşacakları" goruşunu savundu Hayvansal kokenlı besınlerın aslında ınsan vucuduna gerçekten gereklı olmadığını kaydeden uzman Campbell, "Hayvansal proteinden uzaklasmalıyız" dedı Çınlı akademısyenlerın katkılarıyla 1983 yılında başlayan ve Çın'ın bırçok bolgesınden yaklaşık 7 bın kışı uzerınde yapılan araştırmalann.Çınhlerın.Amerıkalılardan uçte bır daha az proteın tukettıklerını ortaya koyduğunu belırten Campbell, Çınlılerın tukettıklerıproteınınyuzde7'sının hayvansal kökenlı olduğunu, oysa bu rakamın Amerıkalılardayuzde70dolaylarındaolduğunu kaydettı Campbell'e göre Çınlıler, Amerıkalılara gore daha f azla kalorı harcıyorlar Amerıkalılar, vucutlarındakı yağların yuzde 25'ını depo edıyorlar, boylece şışmanlıyorlar Campbell'ın bır başka gözlemı de kemık erimesıne neden olan kalsıyum eksıklığıyle demır noksanlığını gıdermek ıçın hayvansal proteın almaya gerek bulunmadığı Çunku bazı bıtkılerde, kalsıyum ve demır elementlerıdebulunuyor. (AA) C Sistem nasıl çalışıyoı? ^ tlç Boyutlu Görüntü Sıvı Krıstal Camlı Gozluk lmax Solido slsteml, çift pro/eksiyonlu sinema makınesıyle ve çift merceklı, özel sıvı knstal fıltrelı gözluklerle uygulanır 1. önce, gözluğun sağ merceği karartılır, bu sırada sol göze, o gözle çekılmış göruntu gösterılır 2. Sonra, sol gözun önundekı mercek karartılır Bu kez de sağ gözle bakılınca gorulecek göruntu perdeye dusurulur 3. Bu ışlem sanıyede 24 kez yınelenır Boylece beyınde ıkı ımajin doğal olarak bırleştırılmesıyle "uç boyutlu göruntu ılluzyonu" oluşturulur 4. Kuresel perdelı sinema salonundakı ılluzyon gösterısı, perdenın kenarları, gözun görme açısının dtşına çıkarılmak suretıyle tam bır başarıya ulaştınlır ıftler arasında anlaşmazlık ve yalnızlık, yaşlı insanlar arasındakı ıntıhar gırışımlerının en sık rastlanarrhedenler Göttıngen'dekı Georg August Unıversıtesı Psıkıyatrı Bölumu'nun 155 hasta uzerınde yaptığı araştırmadan bu sonuca varıldı Bu yaş grubu ıçınde eskıden farklı olarak meslekı zorluklar hıçbır rol oynamıyordu Intıhar, daha çok çıftler arasındakı kronık anlaşmazlıklara ve sosyal tecrıte karşı bır yardım çağrısı olarak algılandı "Sert" dıye nıtelendırılebılecek önlemlerde de bır artış gozlendı Buna kesmeyle, bıçaklamayla ve sılahla ortaya çıkan yaralanmalar, ıple asma gınşımlerı ya da yukseklıkten atlama gıbı "denemeler" de dahıl Yaşlı ınsanları ıntıhardan korumak çeşıtlı zorlukları beraberınde getırıyor Çunku ıntıharlara neden olan depresıf aşamalar, genelınde anlaşılamıyor, tedavı ıse yeterınce tutarlı değıl Bu konuda köklu bır değışıklık olmadığı takdırde 2000 yılına dek Almanya'da yaşlı insanlar arasındakı ıntıhar oranının yüzde 50 oranında artacağı tahmın edılıyor (s.n.)