Katalog

PSİ KOLO Jİ Çocuklar nelerden korkar ? Türkiye'deki çocuklar en çok ana babalarına bir şey olmasından korkuyorlar, sonra da dini kuralları çiğnemekten... Yankı Yazgan olarak, Ktzlardaki korkuların erkeklerden C an Yucel'ın şıırınde, kızı, "korkma sonmez var ya ondan çok korktum" dıye ılkokul deneyımını anlatır En bayıldığım şaırın bır şıırı olmasından ote, son derece dıdaktık bır yanı olduğunu duşunuyorum Korkular oğrenılir. Dolayısıyla oğretılebilir. Çok kışı kendı arasında konuştuğunda cocuklugunda yaşamış olduğu korkuları belleğıne rahatlıkla getııebılır Arkadakı karanlık odaya gıremeyenler mı ıstersınız, annesıne karşı geldı dıye çarpılacağım korkuları yaşayanlar mı ıstersınız, herkesten bol malzeme çıkar Ustelık, kımılerımız bu korkuların önemlıce bır bölumunu, kısmen şekıl değıştırmış olarak, erlşkln daha yoğun ve çok sayıda olduğu ılk bulgulardan Dığer yanda, yaşın korkularda çok fazla belırleyıcı bır role sahıp olmadığı, o(an etkısının de erkeklerde daha belırgın olduğu sonucu elde edılmış Çok anlamlı sonuçlardan bırısı, alt sosyoekonomık duzeyden çocuklardakı korkuların, ust sosyoekonomık duzeyden olanlara kıyasla daha yoğun ve daha fazla sayıda olduğu Hollanda'dakı ışçı çocuklarından elde edılen verıler, alt sosyo ekonomık duzeyden elde edılenlere çok benzıyor > farkı olarak göremedığımı söyluyorum James Joyce'un romanlarındakı Katolık karabasanlar, dının kendısı kadar, oğretılış ve ıcra edılışının de korku yaratmakta rol oynadığını duşunduruyor Turkiye gıbı korkutma ve sindirmenin egemen eğıtim ve ilişki kurma tarzı olduğu bır ulkede, dını eğıtımın bu dururtıdan nasıbını almamış olması duşunulebılır mı? Neşe Erol ve arkadaşları, hepımızın gözlemledığı bır olguyu, alışık olmadığımız bır tarzda, verılerle belgeleyerek ve "kurusıkı" konuşmadan ortaya koyuyorlar En çok nelerden korkulur? Araştırmanın en çok merak uyandıran kesımlerınden bırısı, "en çok nelerden korkuyoruz"un cevabının araştırıldığı bolum Ilk sırayı alan korku, "anneme ya da babama bır şey olur, olurlerse", "annemden, babamdan ayrılır, uzak duşersek" Bu korkunun hemen arkasından da, şeytan, cehennem veya dını bır kuralı çığneme korkusu gıbı dını ıçerıklı korkular gelıyor dını ıçerıklı korkular, özellıkle alt sosyo ekonomık duzeyden çocuklarda çok daha yoğun ve sık Kuran kursuna devam etmış ya da etmekte olan çocukların korku toplam puanlarının da çok yuksek oluşu, dını eğıtımın rolunun ıncelenmesı gereğını telkın edıyor Neşe Erol'a göruşunu sorduğumda, en çok tepkı aldıkları sonucun bu olduğunu soyledı Kımı çevrelerın dınsızlık, Allahsızlık vs'ye kadar ulaşan tehdıt yollu karşı çıkışları, çocuklardakı korkuların pek yersız olmadığını duşunduruyor Ingıltere'dekı ta rama sırasında, dını ıçerıklı korkular oldukça duşuk sayıda ve yoğunlukta çıkmış An cak, ben sorunu salt bır IslamHınstıyanlık likteki hayatında da surdurur Çocukluk korkularıyla, erışkınlıktekı korku ve benzerı ruhsal sorunlar arasındakı ılışkı ıse başlıbaşına bır alan oluşturuyor Korkular öğrenilir ve öğretilir Çocuklukta yaşanan korkuların 'öğrenılmış' olduğunu duşunduren pek çok ornek bulunabılır Yaklaşık altmış yıl kadar önce yapılan bır dcneyde, "Küçuk Albert" tuylu cısımlere karşı koşullandırma yontemıyle fobık olmuştu Fobısı sadece deneyle kuilanılan hayvana değıl benzerı yapıdakı tum hayvanlara yonelık tı Modern psıkolojı teorısının belkemıklerınden bırını oluşturan oğrenme, korkuların açıklanmasında kılıt bır rol oynuyor Yapılan deneyler, mekanızma olarak oğrenmenın yerını vurgularken oğrenılenlerın ıçerığı, dolayısıyla korkuların ıçerıklerı (ya da nesnelerı) psıko sosyal etkenlerle oldukça ıç ıçe Deneysel çalışmalar, oğrenmenın molekuler bıyolojı duzeyındekı açıklamalarını getırıyor Bıyolojık mekanızmalar, ulkeler ve kulturler arasında onemlı farklılıklar göstermıyor Ama bu bıyolojık mekanızmaların genellenebılıriığın aksıne, aynı matrıksın ıçıne yerleşen korkularda kulture özgul yanlar ağır basıyor Ingıltere'de okula gıden bır çocuğun ılk gunku ızlemmı, "Tanrı Kraliçeyi korusun" marşından korkmak mıdır bılemıyorum, ama farklı psıkososyal koşulların farklı korkular ureteceğını duşunmek çok ıddıalı bır varsayım değıl herhalde "Kim, neden korkar" sorusuna cevap ararken spekulasyonlara kendımızı kaptırmamak çok guç Nasıl korktuğumuzun bıyolojık temelı ustune bu kadar spekulatıf olmak, hem pek kolay sayılmaz, hem de o denlı zevklı olmayabılır Korkuların ıçerığıne ve psıkososyal belııleyıcılerıne ılışkın çalışmalar, bu alanın spekulasyonlardan bağışık tutulmasının tek yolu gıbl gözukuyor Korkuların ıçerığını, yaşa, sosyoekonomık duzeye göre dağılımını saptamak ıçın gelıştırılen yöntemlerın arasında ölçekler, 10 ölçulebılır, sayıya dokulebılır ve kıyaslanabılır verıler sağladıkları ıçın bılımsel araçlar Bu olçeklerden Ingıltere'de Yule tarafından gelıştırılen Korku Tarama Ölçeği oldukça guvenılır bır tanesı Ancak, başka bır ulkenın ınsanlarına uygulandığında elde edılen sonuçların guvenılır ve kabul edılebılır olması ıçın ölçeğın her ulke "ve kultur" de standartlaştırıl ması gerekır Bu da âdeta bır olçeğın yenı baştan oluşturulması kadar çaba gerektırıyor Sonuçta ıse, hem o kulture aıt verı lerın guvenılır bır bırıkımı sağlanıyor hem de kulturlerarası karşılaştırmâlar yapma olanağı çıkıyor Korkular uzerınde konuşursak, korkuların psıkososyal yonlerı ve ıçerıklerı hakkında, masabaşında uretılmemış ızlenımler elde edılebılıyor • k *j Boylesı bır çalışmanın sonuçları Turk Psıkıyatrı Dergısı'nın Bahar 1990 sayısında yayımlandı Ankaralı çalışmacılar Or. Neşe Erol, Dr. Nail Şahın ve Dr. Hılal Özcebe'nın yuruttuğu "Çocukluk Korkuları Korku Tarama Olçeğının Psıkometnk Ozelllklerı ve Gecekondu Kesımıne llışkln Norm Çalışması" başlıklı araştırma aynı zamanda, Prof. Mualla Ozturk Çocuk Ruh Sağlığı Ödulu'nu kazanmıştı Araştırmadakı temel amaç, Korku Tarama Ölçeğı'nı Turk toplumu IÇın standartlaştırması olarak tanımlanmış Gecekondu kesımınden 1237 çocuğa uygulanan olçek, aynı zamanda ust sosyoekonomık kesımden 641 çocuğa ve Hollanda'da yaşayan alt sosyo ekonomık kesımden 118 Turk ışçı çocuğuna verılmış Sonuçlar ordulça ılgı çekıcı Sosyo ekonomık duzeyden bağınısız Ingılız çocuklarında, bızdekınden farklı bır durum daha var Onlar "ana babalarına bır şey olacak" korkusundan çok "kendilerine bır şey olur" korkusunu yaşıyorlarmış Neşe Erol bu farklılığın çocuk yetıştırme tarzlarındakı farklarla açıklamanın mumkun olabıleceğını soyluyor Fıkır yurutmeye açık bır alan ve benzerı çalışmalarla araştırılması gerekıyor Sınanacak bol miktarda hıpotez olduğundan emınım Turkçe olarak ve uluslararası standartta bır Korku Tarama ölçeğine sahıp olmak neler getırecek? Turkıyelı çocuklar nelerden korkar, hangı nesne ve durumlardan urker, kaçınırlar, bunları oğrenebıleceğız Ayrıca, çocukluk korkularıyla erışkın yaştakı ruhsal sorunlar arasındakı ılışkıyı kıyaslanabılır ve ölçulebılır verılerle araştırabıleceğız Turkıye'de elde edılen verılerle, başka ulkelerdekılerın karşılaş tırılması mumkun olacak ve kendı çocuk larımıza ozgu bılgıler elde edeceğız Tabıı, en onemlısı tartışılacak bır suru konu ortaya çıkacak I l Türkiye'deki çocuklar da korkar