Katalog

K l SA KlSA Tl P Almanya'da kim, hangi lman Fizik Kurumu'nun en büyük nişanı olan MaxPlanckMadalyası bu yıl "açık slstemlerln statlstik mekanlğlne, özelllkle de strüktürlerin kendi kendilerine organize olmasına katkılanndan" ötüru Stuttgartlı fizikçi Heermann Haken'e verıldi. Lazer ile ilgili teorik araştırmalardan hareketle Haken, sinergetiği ("birlikte etkilenmenin öğretisi") geliştirerek düzenli strüktürlerin ortaya çıkışını açıklığa kavuşturdu. RobertWichardPohlÖdülü ise Hamburg'dan Peter Ernst Toschek'e verildi. Toschek bu ödüle Paultuzağı ile tutsak edilen tek tek iyonlar üzerinde gerçekleştirdiğiçığıraçanspektrökopıkçalışmalarından otürülayıkgörüldü.Buçalışmasonderece hassasfrekansölçümleriningeliştirilmesinin temelini oluşturuyor. MAxPlanck Aeronomi Enstitüsü'nden Horst Uwe Keller'e SternGerlach ödülü verildi. Keller.Halley kuyrukluyıldızının çekirdeğinidahadetaylıbirşekildearaştırmaya olanak sağlayan Glöttl kuyrukluyıldız sondası için bir kamera geliştirdi. Bu yılki VVIIterSchottky ödülünü de Essen'den Hermann Grabert ile Darmstadt'tan Helmut Wlpf, metaldeki hidrojenlerin davrantşları konusundaki araştırmalarıyla aldı. AlmanFransız GentnerKastler Ödülüne ise Plerre Berge/EifsurYvette layık görüldü. Berge, "binaeralaşımlarm"davranışları konusunda temel araştırmalar ve modern kaos araştırması konusunda çeşitli çalışmalar gerçekleştirdi. (s.n.) A kazandı? Narkoz altında bile hatırlıyoruz Insan belleği, sonradan kendiliğinden hatırlamasa bile, ameliyat sırasında olan biteni kaydediyor. Çeviri: özgür Ulusoy nestezi (narkoz) sırasında bilincin yerinde olduğunu bliyor muydunuz? Anestezistler ve psikologlar bu durumun nereden kaynaklandığını ve nasıl önlenebileceğini bulmaya çalışıyor. 1940'larda tanıtılan kürar (kas gevşetici) ve sonra geliştirilen türevleri bir yandan kas kasılmalarını önleyerek ameliyatın kolay geçmesini sağlarken, öte yandan anestezinin yoğunluğunu düşürdüğünden, hastaların bilinçli olduklarını gösterir sinyaller göndermesini engelliyordu. Yani anestezistin, hastanın hangi evrede olduğunu anlaması güçleşiyordu. Nedeni ne olursa olsun şurası açık ki istatistiklerin gösterdiğinden çok daha fazla sayıda insan, anestezi sırasında yaşadığı olayların bllinctndedlr. Sorun (ya da hastalık için bir şans) olayların sonradan hatırlanmaolasılığının bulunmamasıdır. Burada kolaylıkla ameliyat sırasında yaşananların hastayı ameliyat sonrasında etkilemediği gibi bir sonuç çıkabilir. Ancak bundan 25 yıl önce yapılan çalışmalar, durumun hiç de sanıldığı gibi olmadığını göstermişti. Güney Afrikalı psikiyatrist Dr. Bernard Levinson, ameliyatlar sırasında hastalara uydurma birtakım A mesajlar göndermişti. örneğin: "Bekle, suratı masmavi! Çabuk oksijen verin" ya da "Kanser her tarafa yayılmış" gibi. Anestezinin etkisi geçtikten sonra on hastadan hiçbiri ne olup bittiğini anımsamamıştı. Ancak hipnozla uyutulup, o ana geri döndürüldüklerinde dört hasta söylenenleri harfi hartine ammsamış, dördü orada bulunmaktan ötürü aşırı derecede rahatsız olmuş, ikisi ise hiçbir şey anımsamamıştır. Bu araştırmalar şu gerçeği kuşkusuz dikkate almak zorunda: Anestezi almış hasta kendine verilen materyali belleğıne yerleştirebılir. Sorun, bu materyalin billnce çıkarılması. Yapılan testler anestezi sırasında kendisine bazı sözcükler verilmiş hastanın bilince çıkarmasını sağlayan ipuçları verildiğinde ameliyat sonrasında bu sözcükleri yeniden üretebildiğini gösterdi. Çalışmalardan asıl elde edilen sonuç ise şu: Belleğln gücü anestezi evresln» bağlı. Yani anestezi yoğunluğu arttıkça, belleğin gücü zayıflıyor. Tüm bu veriler psikologlara bilinç dışı belleğln hastanın iyileşmesi sürecinde kullanılabileceğini düşündürdü. Sinirsel bozukluklar Çalışma, ahlaki nedenlerden ötürü günümüzde tekrarlanamıyor. Ancak bu öeneylerden yine de şu sonuç çıkarılabilir: Yeterli derecede anestezi almış gibi görünen bir hasta, ameliyat sırasında yaşadığı travmatik olayları anımsayabilir. ABD'Iİ psikiyatrist Davld Cheek'e göre bu "bilinçsiz" anılar, nedeni belirsiz birtakım sinir bozukluklarına kaynaklık ediyor olabilir, ta ki hasta hipnoz altında sorgulanıp, sorunun kökeni bulunana dek... Son çalışmalarda ameliyat sırasında hastaya iletilen zararsız bilgilerin belleğe ne ölçüde yerleştlğl üzerinde duruluyor K Bilimde anneler Bunun dogruluğunu görmek için de birtakım deneyler yapıldı. Ameliyat sırasında kullanılan kasetçalar hastaya bazı mesajlar verdi: "Ameliyat başarılı gidiyor. Kısa sürede iylleşecek, ağn ve acı duymayacaksın." Londra, St.Mary Hastanesi'nden bir tıp öğrencisinin elde ettiğı sonuçlara göre amaca ulaşılmış: Ameliyatlarında kasetçalar kullanılan hastalar hastaneden daha çabuk ayrılıyor, ağrı kesicilere flaha az ihtiyaç duyuyor. Bu bulgular yine de bilinçlilik sorununa çözüm getirmekten uzak. Olumlu sonuçlar, anestezi yoğunluğunun düşük oldugu koşullarda elde ediliyor. Anestezi, işitsel uyaranlar beyıne ulaşamayacak kadar yoğun olduğunda aynı sonuçları elde etmek mümkün değil. Yani, kimilerinin iddia ettiğı gibi beyin, derın bilinçsizlik durumunda bile bilgileri neredeyse mistik bir şekilde kaydetmiyor. Kasetçalarla mesaj imyacı Margaret Thatcher'ın başbakanlık koltuğunda oturduğu İngiltere'de, kadın doğabillmcilerin mesleklerinde ılerlemesını sağlayacak bir araştırma bursu oluşturuldu. Şimdiye kadar eşi görüşmemiş bu modelde, endüstri ve üniversiteler arasında sıkı bir işbirliği sonucunda nitellkll bayanların ailevi nedenlerle mesleklerine ara vermelerinden sonra bilgilerini (azeleme olanağı sağlandı. Araştırma bursundan yaralanacak olan bayanlar, dallarındaki literatüre ilişkin bilgilerini yenileyecek ve özel araştırma projelerindeki yeni deneysel teknikleri öğrenecekler. Bursun mesleki ağırlık noktaları blyoteknoloji ve informasyon alanlarında. Şimdiye kadar bayanlara ayrılan "tazeleme" bursu 1,5 milyon Alman Markı tutarında. On yedi üniversitedeki 27 bayan araştırmacı burstan yararlanıyor. Bayanlara "kıyak geçen" bursun verilme nedeni, doğa ve mühendislik bilimlerinde iyi yetlşmiş nitelikli işgücüne duyulan gereksinim. (i.m.) Bilinçliliği ortaya çıktığı anda kaydediyor. Neyse ki son zamanlarda yapılan çalışmalar, anestezi sırasında hastanın işitsel uyaranlara verdiği tepkiyi tam olarak ölçebilmekte. Teknik, bilinçliliği, ortaya çıktığı an kaydedebilmekte. Böylece anestezinin hangi evresinde olayların bilince aktarıldığı da görülebilir. Çalışmaların çoğu Londra yakınlarında bir araştırma merkezinde yapıldı. Çalışmalarda beyinin işitsel uyaranlar karşısında verdiği tepkinin anestezi yoğunluğuna bağlı olduğu görüldü. Profesör Jones anestezide bellek ve bilinçlilik olgularıyla ilgili sorunların kısa sürede tarih olabileceğini, ancak bu sorun tam olarak çözüme ulaştırıldıktan sonra bile insan belleğinın karmaşık bir bulmaca olma özelliğini koruyacağını söylüyor. Bir Kas gevşemesl anastezistlerin hastanın bilinçllliğınin hangi evresinde olduğunu lark etmesini zorinsanın belirli bir olayı belleğine kaydetlaştırıyor. Hasta ameliyat sırasmda yaşadtğı olayları anımsamasa bile yaşadıklan strese neden mediğinden nasıl emin olabiliriz? Kimse, olabilir. Resimde, kulağındakı kulaklık yardımı ile ameliyat sırasında bılgılendınlen bir hastahatta belleğin sahibi bile buna yanıt vegörüyorsunuz. Deneyin amacı hastaya iletilen bilgilerin ne kadannın belleğe kaydedildiğinı görmek. (Spectrum) remez. Anestezi yoğunluğu arttıkça kaydedilen olayların anımsanma olasılığı düşüyor.