Katalog

Freud'dan geride ne kaldı? Oidipus'a selam sikanalitik akım, başlangıcından bu yana doğurgan tanınır. Ancak akımdan kopanların akmtıya karşı varoluşlarını sürdürmeleri, başlangıçta neredeyse imkânsız olmuştu. Freud'un ölümünden bunca yıl sonra, psikanalitik kökenii düşünceler topluluâunda Freud'un kendisi (1939'daki haliyle) dışında çeşitli eğilımler barınıyor. ğ y B l Bunlann bi bölümü Freud'un bir b ö l ü ü son halinden oldukça uzaklaşmıs olmakla birlikte, bugün psikanalitik akımı "ortodoks"lardan daha çok temsil eder durumdalar. Yeni y ayınlarda, Oidipus yine k ral, ama biraz Kuzey Avrupa monarşilerini andırır tarzaa. Bugün anneçocuk ilişkilerine, bireyin gelişimine, ruhsal durumuna yeni bakışlar getiren ekoller, gözleme ve doğrulanabilirliÇe dayanan, diğer disiplinlerın (biyolojiden tutun, algı psikolo|isine varana kadar) bulgularından sonuna kadar yararlanan, oldukca değişik paradigmaiara sanipler. Bu dosyada, Oidipus'a selam vermekle yetineceğiz. Çok kişinin ortak kanısı Freud'un da benzer bir tutum takınacağı... Yaşasaydı... DILiM IHtHIK DOSYA No: 1 Freud'un insan davranışıyla bilinçdışı arasındaki ilişkiyi formülasyonu hâlâ rakipsiz. Ama nörobiyoloji rüzgârları bu formülü sarsıp durmakta... Yankı Yazgan reud neler demişti? Dediklelerinden bugüne neler kalmıştı? Dergi için bunları toparlamaya giriştiğimde, kesinlikle olmayacak oir işe kalkıştığımı açıkça gördüm. Tarihten tutun, edebiyat eleş F tirisine değın uzanan geniş bir alanı etkileyen ve bir tıp dalı olan psikiyatri içerisinde üretilmiş bir düşünceyi özetlemek?.. Of, gerçekten olacak ış değil. Belki, bir çerçeve çizmek denenebilir. Sağı, solu, tepesi ve altı açık bir "çerçeve!" •** Dönemin koşulları l'sıkanah/ın dunyaya geldiği "Viyana', teoriyi oluşturduğu toplum P sal bağlamla bize bir şeyler ifade edebilir. Bir yanda burjuvazinin görünüşte püriten, ahlakçı hayatı, diğer yanda fuhuşun, zührevi hastalıkların sokaktaki egemenliği. Hiyerarşik yapının sarsıla sarsıla varolmaya çalıştığı imparatorluk düzcni, cndüstrilcşme ile uyum sağlanıaya çalışıyor. Yahudilerin nüfus olarak en yoğun ve cntelcktücl ürctım olarak en akıif oldukları Avrupa kenti. Jugendstil resminden, atonal müziğe uzanan aykırı yaratıcılıklara beşiklik eden Viyana'yı ( v e Avusturya'yı) Prusya'yla kıyaslayan dönemin mizanvilarından Kraus, Prusya'yı, herkesin hareket etmekte özgür, ancak ağızlarının tıkalı olduğu bir ülkeye benzetirken Avusturya'yı, bağırıp çağırmanın serbest olduğu bir tecrit hücresidiye niteler. Ozellikle, Viyana'da cinsel hayattaki ikiyüzlülük, kadınların cinsel kısıtlanmıjlıkları, çok yaygın cinsel cehalet, "her seyi cinsellıkle açıklayan" Freud'un hemşerilerinin gerginliklerinin bir yüzünü oluşturur. Dönemin yüksek teknolojisı, ancak basit mikroskop düzeyinde yapısal değişikliklere ve aynı 'makrolukta' fizyolojik değişikliklere ulaşabilmekte, yajantıların biyolojisine pek de ışık tutamamaktadır. Freud'un, Danvin'den, Einstein'dan ve termodinamikçilerden pek çok eörüşü ödünç almasında, dönemin DU koşulları da rol oynamış olsa gerek. *** Freud, neredeyse yüzyıl kadar önce insan davranışını açıklama girisimlerinde bulunduğunda, bir nörofizyoloji araştırmacısıydı. Dönemin seçkin nöroloğu Charcot'nun yanına gittiğinde, "ileride" psikiyatriyle uğtajmak gibi bir niyete sahip Dosya Noe 1 Nisan 1990.