Katalog

I KLİM SAÖLIK Buz devrinde 110 metre düşüş! 10 bin yıl kadar önce, soğuk dönemde, deniz seviyesinin ne kadar alçaldığı saptandı. uz devrının sonunda dunyadakı ıklım değıştığınde ve bu soğuk dönemden sonra şımdıkı sıcak dönem başladığında, karadakı buzlar ve buzullar oldukça hızlı bır şekılde erıdı Zaman zaman yılda 14 bın kılometre kup erımış su dunya denızlerıne aktı Bu mıktar, gunumuzde nehtrlerın Kuzey Atlantık'e akıttıkları 11 400 kılometre kup tatlı sudan daha fazla Ancak buzulların erımesı homojen bır şekılde gerçekleşmedı 12 500 yıl önce en ust duzeyıne ulaştıktan sonra bunu ızleyen yuzyıllarda buzun erımesı beşte bır oranında azaldı New York'takı Kolombıya Unıversıtesı'nden Rıchard Faırbanks, Barbados Adası açıklarındakı tropık mercan resıfler uzerınde yaptığı tahlıllerden bu sonuca vardı Buz devrının soğuk dönemlerınde denız sevıyesı alçaldı, çunku buzullardan meydana gelen buyuk su mıktarları karaya bağlandı Denız seviyesinin ne kadar alçaldığı kesın olarak bılınmıyordu Soğuk donemde bu alçalmanın 110' metreye kadar ulaştığı sanılıyordu 9O'lı yılların 'yeni hastalıkları' "Patlayan baş sendromu"na kapılmışsanız, sağlıklı bir kişisiniz. "Güzellik patolojisine" kapılanlar, "Woody Allen" sendromuna uğrayanlar da var. B T rafık lambası, teler bağımlılık, Woody Allen sendromu 9O'lı yılların, sayıları 365'ı bulan "patolojık rahatsızlıklarından" yalnızca bırkaçı Pekçoğunun nedenlerı bellı Bazılarının tanımlamaları ıse henuz varsayım aşamasında Bır bolümü ise yenı tanı konan hastalıklar Bır dığer grup da eskı tıp bılımının daha önceden tanıdığı, ancak başka kılıflar altında yenıden horJiavan rahatsızlıklar Patlayan baş sendromu Gızeminl koruyan bir hastalık Özellıkle psikolojık açıdan dengelı kişllerde görüluyor Iraflk lambası sendromu, özellıkle erkeklerde gözlenıyor Hasta, yeşıl ışığı beklemeye yanaşmadan çılgın gıbı korna çalıyor Bu hastalıktan şıkâyetçı olanlar gergın, ancak etkısız bır durumda kalıyorlar Yıyecek ve ıçeceklerı alarak televızyonun karşısına kurulan "TVkolık"ler ıse telebağımlılık sendromundan öturu rahatsız Henuz 20 yaş dolayındakı bu gençler fızık olarak orta yaşlı kışılerden farksız Lıste suruyor Çok şıddetlı yarım baş ağrısı (mıgren), muzmın baş ağrısı ve cınsel bırleşmede aşırı heyecandan kaynaklanan clnsel baş ağrısı. "Sunglasses syndrome" ya da guneş gözluğu sendromu, genellıkle çok ağır guneş gözluğu kullananlarda, kendını nezle benzerı bir burun tıkanıklığı ıle bellı edıyor Çok dar kot pantolon gıyenlerde ıse kesecık yangısı görüluyor Bu hastalığın belırleyıci özellığl ıse kasıklarda hıssedılen yanmalar Fransız doktor Jean Dormont "Les 365 nouvelles maladıes" (365 Yenı Hastalık) adlı kıtabında 9O'lı yıllann bu yenı tur hastalıkları uzerınde duruyor Gerçek olan bır şey var kı 365 hastalığın hepsı de yenı değıl elbette Bu rahatsızlıkiarın pekçoğu hayat bıçımlerımızın ve alışkanlıklarımızın değişımının bır sonucu 85 metre derınlığe dek yapılan su altı sondajları sırasınd önce Barbados Adası açıklarındakı çeşıtlı mercan resıflerı saptandı Mercan resıflerının radyokarbon yaşından ve derınlığınden, gerek denız seviyesinin en derın duzeyını gerek denız seviyesinin yukselme hızını belırlemek mumkun Bundan 18 bın yıl önce, en buyuk buzulların olduğu dönemlerde denız seviyesinin gunumuzden 121 metre daha aşağıda bulunduğu ortaya çıktı ('•Nature", c 637, s 642) 17 100 yıl önce başlayan ve 12 500 yıl önce sona eren zaman parçası ıçınde denız sevıyesı 20 metre yukseldı, sonra tek bır bın yıl ıçınde 24 metre daha yukseldı Erımenın zamanla yavaşlamasıyla bundan 10 500 yıl önce denız sevıyesı ıkıncı kez yukselerek yaklaşık 2000 yıl ıçınde bu yukselme yavaş yavaş durdu Grönland karası buzlarına ılışkın en son ıklım verılerı, o donemde ıkllmln olağanustu hızlı değlşmiş olduğunu gösterıyor En ekstrem durumda yaklaşık kırk yıl ıçınde orta derece ısılarda beş derecellk bir değişlkllk oldu (an, nuw) 121 metre düşüş! Bazen moda da kötü şakalar yapablllyor Çok dar kot giyenler sıkça kasık yangısından şıkâyetçı oluyor Woody Allen sendromundan şıkâyetçi olanlar, modern hayatın tuketicı yönunden sakınmak ıçın bır psıkanalıstın sadık muşterısı olmayı tercıh edıyor " Pekçok turıst, unlu ya da meçhul şahıs da güzellik patolojlslnln kurbanı Orneğın Stendhal, Italya'ya yaptığı bır gezıde, Floransa'dakı unlu Santa Croce Kılısesının fresklerı karşısında kendınden geçmış vegunluğuneşöylenot duşmuş "Heran duşecekmışım duygusu ıle yuruyordum " Güzellik patolojılerıne yonelık klınık öykulerı ıse Italyan psıkıyatnst Grazıella Magherını'nın "Stendhal Sendromu" başlığını taşıyan bır kıtapta topladığı brlınıyor "FTSD" ya da "Posttraumatıc stress dısorder", ılk defa Irlandalı norologlar tarafından adlandırılan bır patolojık hastalık özellıkle kadınlar üzerinde etkill "PTSD" kaçırılan şahısların akrabalarında da gözlenıyor Hastalık bılınçaltında bır suçluluk duygusu, uykusuzluk ve karabasanlarla ortaya çıkıyor Stresln sonucu "Woody Allen sendromu": Bu tür bır adlandırmaya gıdıhrken ünlü aktör ve yönetmen VVAIIen'ın pek çok fılmınde canlandırdığı nevrotık New Yorklu fıgüründen esınlenılmış Allen'ın kahramanları ıse psıkanallstin sadık muşterılerı Stresten kaynaklanan unutkanhk, bır diğer hastalık Uzman doktorlara göre kışı heyecanlandığı zaman, böbrek ustu bezıınn salgıladığı "kortlsol" hormonu artarak unutkanlığa neden oluyor Patolojılerı yenı olmayan pekçok aleıjl turü ıse su, hava ve besınlerde bulunan kımyasal maddelerden gelışıyor Uzmanlar kışının davranışı ve karakterındekı hırçın tavrın, gıda maddelerındekı nörotoksık bıleşıklere bağlı olduğu konusunda bırleşıyor Gıda zehırlenmesınde tehlıke ıleri bir aşamada ıse gıdasal kemofobl sendromundan söz edılıyor Bu arada belırtılerıne karşın tamamı teşhıs edılemeyen hastalıklar da var Örneğin çoğunlukla genç yaştakı kadınlarda gözlenen rahlm Içl (döl yatağı) ağnsı, Yale Ünlversitesl araştırmacılanna göre stres sonucu gelisen Nr bağışıMık dengesizllğlnden kaynaklanıyor. 60 yasın üzerinde bir kadın gece yanst sıçrayarak uyanıyor. Sanki beyninln Içlnde bomba patlıyor. Patlayan baş sendromu. Bu patlamaları hasta daıma uykuda hıssedıyor Kanadalı nörolog J M Pearce'ye göre psıkıyatrık bır vaka söz kcnusu değıl Genellıkle başında "patlayıcı" ağrılar duyanlar sağlıklı klşller. Karamsarlık sendromu ıse "gelecekte neler bekhyor bızi, 2000 yılı kımbılır ne kadar kotu şeyı de beraberınde getırecek" turunde kaygıj^rte bellı edıyor jfc "Telebağımlılık sendromu" TVkollk gençler, fızık olarak orta yaşlılardan farksız