Katalog

Tl P Cinsel ilişkiyle bulaşan hangi hastalıklar var? Arş. Gor. Selahattın Atmaca Dlyarbakır Tıp Fakultesl C insel temasla bulaşan hastalıklar, ozellıkle son yıllarda ulkelorın sosyo ekonomık durumlanndakı gelışmeler ve kulturel değışıklıkler, az gelışmış ulkelerdekı hayat kadınlarının sayısının artması ve bunların kontrollerının guçluğu gelışmış ulkelerde de var olan cinsel serbesthğın artması sonucu ön plana çıktı Ozellıkle ABD'de devletın son yıllarda başta AIDS vırusıı olmak uzere dığer cinsel temasla bulaşan hastalıkların önlenmesı ıçın harcadığı mılyonlarca dolar, sorunun Amerıkan toplumu ıçın ne derece ciddı olduğunu gosterıyor Ulkemızde ıse var olan orf ve âdetlerın getırdığı kapahlık ve gızlılık nedenı ıle ınsanların bu konudakı sorunlarını açık bır şekilde ve rahatlıkla açıklayamaması, bu sorunun önemını arttırıyor ve sorunun bılımsel boyutlarının kestırılmesını guçleştırıyor Buna rağmen, belsoğukluğu dıye adlandırılan N.genore'lı ve yıne frengi dıye adlandırılan T pallidum'lu hasta sayıları hıç de kuçumsenecek gıbı değıl Dunya Sağtık Örgutu'nun yayımladığı bultenlerde, her yıl dunyada 250 mılyon yenı N gonore ve 50 mılyon T pallıdum olgusunun bıldırılmesı, bu hastalıkların ulaştığı boyutlar ıçın bır gostergedır Bız burada hastalık bulaştıran etkenıerı sadece toplumumuz ıçın en önemlı yanı olan epıdemıyolojık yonu ıle ele alacağız • Treponema pallldum: Halk arasındakı adı frengldlr. Ozellıkle penısılının bulunmasından oncekı yıllarda mılyonlarca ınsanın ölumune neden olmuş olan bu bakterı, enfekte kışılerde cinsel ılışkı sonucu bulaştığı bılınıyorsa da, yakın ılışkı, aynı anda kullanılan bardak, çatal, kaşık v b eşyalarla da bu hastalığın bulaştığı saptanmıştır • Nelsseria gonorrhoeae: Halk arasındakı adı belsoğukluğu'dur Sosyal yapı dakı duzensızlıkler yanı sıra, gebelığı on leyıcı ılaçlar bu hastalığın yayılmasında onemlı rol oynar Etkenın ınsan organızması dışında çabuk olmesı, bulaşması ıçın sıkı teması gerektırır • Haemopilus ducreyi: Etken enfekte olan kışıde ganıtal bölgede yumuşak bır yara oluşturur Erkeklerde kadınlardan daha fazla görulmesıne rağmen kadınlar hastalığı yayan taşıyıcılardır • Chlamydla trachomatis: Etkenın bazı tıplerının genıtal yollara yerleşmesı ve cinsel ılışkı sonucu ınsandan ınsana geç mesı gıbı sorunlar yarattığı ve bunun yanı sıra bazen enfekte annelerın doğum sırasında bu etkenı, bebeğın kanaldan geçmesı esnasında gozune bulaştırdığı gorul muştur Bu baktennın etken olduğu ve yıne cinsel temasla geçen Lenfogranuloma venerum adı verılen hastalık bolgesel lenf yollarının şışmesıne neden olur • B grubu Streptococus'lar: Kadınlarda urogenıtal bölgeye yerleşebilır ve seksuel aktıvıteye bağlı olarak hastalıklara yol açarlar Aynı zamanda taşıyıcı annelerden yenı doğan bebeklere bulaşarak da enfeksıyonlara yol açabılırler • Ureaplazma urealyticum: Cinsel aktıvıte ıle orantılı olarak kadın ve erkek genıtal organlarındakı oranı artış gösterır Ozellıkle N gonore sonrası ve N gonore dışındakı uretrıtlerden sorumlu tutulan bır bakterıdır Parazıter olarak cinsel temasla bulaşan hastalıklardan en onemlılerı ektoparazıt olan ve uyuz etkeni Sarcoptes scabıeı ve bır bıt turü olan Phthırus pubıs yakın ılışkı sonucu ınsandan ınsana bulaşır Phthırus pubıs, ozellıkle kasıklara yerleşır Bunun yanısıra bır protozoon (tek hucrelı canlı) Trıchomonas vagınalıs konak olarak kadın vajen florasında belırtı vermeden çoğalabıldıklerı gıbı temas sonucu erkeklere geçerek enfeksıyon nedenı olabılır Bır mantar turu olan Candıda albıcans genıtal bölgeye yerleştığınde, cinsel temasla bulaşabılen ve genıtal bölgede ozellıkle sık kaşıntılara yol açan bır hastalık turudur Cinsel temasla bulaşan hastalıklardan ozellıkle vırutık kokenlı olanlar bır çok kez ışlendığı ıçın (ozellıkle AIDS) bızım amacımız, toplumumuzun bunlann dışında var olan hastalıkları tanımasıdır Bununla bırlıkte vırutık kökenlı AIDS hastalığı dışında, en az onun kadar önemlı olan ve cinsel temasla bulaşabılen, halk arasında sarılık etkenı dıye adlandırılan Hepatıt B vırusunu goz ardı etmemek gerekır Sonuç olarak, cinsel temasla bulaşan hastalıkların bır butun ıçerısınde ıncelen mesını ve korunma yöntemı olarak da toplumun ve sağlıkçıların lyı bır eğıtımden geçırılmesı gerektığını söyleyebılırız [ ] KAYNAKLAR 1 Bılgehan, H özel Bakterıyolojı ve Bak terı Enfeksıyonları 2 Çetın E T Cinsel Temasla Bulaşan Hastalıklar ve AIDS eknenın hem kendısı hem de üzerındekı aletler ılgınçtı. Görmeye alıştığımız balıkçı teknelerımızden bırı değıldı. Genış ve buyuktu. Kıç tarafında basıt bır vinç mekanızmasına bağlı, ılk bakışta kocaman bır "an peteğını" andıran suzgeç gıbı bır alet, guverte uzerınde ıse ırı delıklı, ıç ıçe geçmış merdaneler ve bır çalışma yerı vardı. Kuçük bır üretım yerı ızlenımını verıyordu. Ne olduğunu anlamaya çalışırken, "oturma salonu"ndan güverteye çıkan kaptan bızı merakta bırakmadı: Denız dıbınden kum mıdyesı çıkartıyorlarmış. Salona davet edıldık. Akşam çayını yudumlarken, Marmara denızı dıbındekı korkunç, ama aptalca yağmayı, sıradan bır olaymış gıbı anlatmaya başladı. Kaptan, artık kum mıdyesı avlamadıklarını ve kaç gundur burada 'yattıklarını' söyledı. Çunku Marmara 'da mıdyenm "kokune kıbrıt suyu ektık". '80'den sonra Italyanlar gelmışler, Marmara'da kum mıdyesının bulunduğunu görunce sevınçten zıplamışlar. Italya, Fransa ve Ispanya sahıllerınde koku kurutulduğu veya avlanması çok kesın kural ve yasaklara bağlandığı ıçın Italyanlar yenı yataklar arıyordu tlham Artuz'un 150. sayımızda yayımlanan, "Kum mıdyesı, akcıkler" yazısında belırüığı gıbı, bu ulke halkları kum mıdyesını çok sevıyordu. Ancak talep karşılanamıyordu. Kaptan, İtalyanlarla anlaşmış, ttalya'dan gereklı 'teknolojı' de hemen getırılmıştı: Avrupa'da kullanımı yasaklanan guçlu bır havalı pompa, merdane ve özel balıkçı teknesı. Içınde bulunduğumuz tekne de kum mıdyesı avcılığına uygun olarak burada yapılmıştı. Kaptan, gunde ıkı TIR dolusu mıdyeyı Italya'ya gönderdıklerını, havalı pompamn bütun dıplerı "çok tyı taradığını ve uretımı arttırdığını" anlattı. Ancak şımdı mıdyelerin köku kazınmıştı. Bır sıirü tekne boşta yatıyordu. Balık da bıtmıştı. Çünku onların kökunu daha önce buyuk bır başarıyla kazımayı başarmıştık. Acaba denızde "köku kazınacak" ne kalmıştı? Balıkçılar aç kalacak değıllerdı, yenı 'rezervler' bulmak gerekırdı... • • • Bu sayımızda, Jean Mıchel Cousteau'nun "ıstakoz avcılığı" uzerıne yazdıklarını okuyunca, boğaz yuruyuşu sırasında 'rastgelen' ve ıçımızı çok derınden burkan kum mıdyesı vurgununu anımsadık. Ulkemızde neler yağma edılmıyor kı! Kum mıdyelerının de sözu mu olur!.. Gelecek cumartesıye kadar hoşçakalın... T. HAFTANIN GÜNDEMİ OJL O K U R D A N BİZE Çocuk Bilim'i sevdik 25 şubaf tanhlı, Bılım Teknık dergmızın ıç sayfaundo çocuklara yonelık bılım ve teknık konulanna yer verdığınız ve b/z/en duşunduğunuz ıcın sız/ere çok teşekkur edenz Bundan sonrakı sayılanmzda yapabıleceğımız basıt deneylere yer vermenızı, zekâ oyunlan duzenlemenızt rıca ederım ınanıyorum Şımdıden boyle bır dergı çıkardığınız ıçın sızı kutlamak ıstıyorum Bılım Teknık dergısının, "Armağanlı Bulmaca" bolumunde yayınlaaığınız bılmecenın cevabını yazacağım Ama hangı adrese yazabıleceğımı bılmıyorum Dergıde de gormedım Bu yuzden gazeteye yazıyorum Umarım doğru yazıyorumdur Ozan Demiriz jzmir/Hakimiyeti Milliye İllcokulu ilcinci «ınıf öğrencisi. Selma Yanık Cumhurlyet BllimTekmk • Sahıbı Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadır Nadl • Genel Yayın Mu duru Hasan Cemal • Muessese Muduru Emine Uşaklıgıl • Yazı Işlerı Muduru Okay Gonensin • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yonetmen Tules Hasdemlr • İlk kez tanıştım! Dergınızı ılk defa alıyorum Cok beğenerek okudum Ozellıkle bızım gıbı kıylere de çok yararlı olacağına