Katalog

OTOMOBİL 1990'ların Avrupa oto tasarımları B Volkswagen Futura, martı kanadı biçimindeki kapılarıyla gelecekteki on yılın "tek kutu" tasarımlannın öncülüğünü yapıyor. Jean Michel Cousteau Istakoz avcılığı nasıl yapılmalı? atı Avustralya açıklarında yaşayan kaya ıstakozları, deniz dibi sakinleri arasında yiyecek bir şey bulabilme ümidiyle antenlerini oynatıp dururlar. İçlerinden bazıları, ıstakoz tuzaklarından yayılan yem kokusunu alır ve iştahla kendini tutsaklığa atar. Her yıl, güney yarıküreye sonbahar geldiğinde, yılda 15Û milyon dolar gelir getiren bir balıkçılık sanayii canlanmaktadır: Özellıkle o yalçın kayalıklarıyla kıyıdan 30 mil kadar açıkta yükselen, etrafı zengin mercan denizleriyle çevrili Abrolhos Adalan'nda. Buraya her yıl ıstakoz mevsiminde aşağı yukarı bin kişi gelir, yasal avlanma süresi olan mart ile haziran ayları arasında kalmak üzere portatif kentlerini kurarlar. Dünyanın başka yerlerinde ıstakoz yatakları ciddi olarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bulunduğu halde Abrolhos ıstakoz avcılarının işleri her gün daha da açılıyor; bunun sebebi, ıstakozların lyi işletmecilik teknikleri ile korunması ve üremelerini sürdürmesidir. bulunmaz bir nimet! Aklı başında işletmecilik sayesinde Batı Avustralya sularında yılda kabaca 10 milyon kilogram kaya ıstakozu avlanabilmektedir ve Avustralya dünyanın en büyük ıstakoz ihracatçısıdır. Üstelik söz konusu teknikler öyle olağanüstü ince ve karmaşık değildir, sadece sağduyuya dayanırlar. ilkin, yumurtlama ve yavruların yumurtadan çıkması sırasında avlanmak yasaktır... Yani kasım ayından şubat ayına kadar. Böylece mevcut hayvanların çoğalmasına müdahale edilmemış olur. Avlanma yasağı sırasında avlananlar 10 bin doları bulan para cezalarına çarptırılırlar. Ayrıca yumurta "yüklü" dlşl ıstakozları avlamak kesinlikle yasaktır. Belki daha da önemlısı, avlanacak ıstakozların boyu konusundaki katı kurallardır. Batı ktyılarındaki nalburlar, ıstakoz kafası ölçmeye yarayan özel cetveller satarlar. Yasal asgari boy, 76 milimetredir. Ve yavru ıstakozların kaçıp kurtulabilmesini sağlamak için tuzaklara yeterli genişlikte delikler açmak zorunludur. Dünyanın birçok köşesinde ıstakoz yatakları kururken, Avustralya'da niçin yok olmuyorlar? V olkswagen'in Futura tasarımı, 2 + 2 oturma yeri ve martı kanadı biçimindeki çift kapısıyla 9O'lı yılların başlıca modellerinden . Ön pencere, aşırı ısıyı önlemesi için güneş ışınlarının %60'ını kesen yalıtım özelliği içeren özel bir camdan yapılmış. Futura'da 1.7 litre benzin alan 82 beygirgücüne sahip bir motor var. Volkswagen'in yetkilileri, bu motorun dizel işlevi gördüğünü; ancak herhangi bir güç kaybı, koku ya da dumanın söz konusu olmadığını belirtiyorlar. Performans kaybını önlemek için iki vitesli jeneratör, ytıksek motor viteslerindeki yükü azaltıyor, buharlaşma ve yoğunlaşma işlevlerine dayalı "ısttıcı" sistem, bilinen motorla işleyen su pompası ve radyatör vantilatörünün yerini tutuyor. Elektronik dörtlastik yöntemi rüzgâr yandan estiğinde, bozuk yollarda ve kaygan yüzeylerde denge sağlıyor ve hatta otomatik olarak arabayı park edebiliyor. ikinci kaya ıstakozu üreticisi olan Küba gibi sanayileşmemiş ülkelerde özellikle etkili olacaktır. Küba'da büyük çaplı ıstakoz avcılığı, ancak yakın zamanlarda önemli bir ihracat geliri kaynağı haline gelmiştir. (Küba'da bazı lokantalarda ıstakozu ancak ABD Ooları ödeyen müşterilere servis yapıyorlar). Küba'da uygulamada ek olarak, ıstakozlara barınak sağlayan yeni bir yapay yuva sistemi ve balıkçılara tuttukları ıstakozların miktarı için değil de niteliği için (yani yavru olmayacak, yumurtalı dişi olmayacak vb.) verilen prim sistemi var. Küba Balıkçılık Bakanlığı, şu sırada ıstakoz nüfusunu arttırma konusunda Avustralyalılarla bilgi değiş tokuşu ve ortak araştırma çalışmalan yapmaktadır. Ne yazık ki dünyada genellikle bu tür iyi balıkçılık tekniklerınin tam tersine rastlıyoruz. Bazı yörelerde deniz yüzeyinin hemen altında bulunan kayalıklara dinamit atılmakta, bunun sonucu olarak tutulan balıklar ancak bir parmak boyunda olup gelecek balık nesillerinin dibine de darı suyu ekilmektedir. Hatta gelişmiş ülkelerde bile pek çok balık yatağının durumu tehlikededir. Mesela Amerika Birleşik Devletleri'nin doğu kıyısındaki Georges Bank açıklarında avlanan yıllık mezgit balığı, morina balığı ve sarıkuyruklu hisi balığı miktarı, geçen yıllara oranla çok azalmıştır. Bu düşüşün doğal mı olduğu, yoksa aşırı avlanmaya mı bağlı olduğu konusunda kesin bir yanıt yok. Bazen en ince düşünülmüş ve en ileri teknolojiyi içeren işletmecilik programları bile ayağı yere basan sağduyulu kararların yerini tutamazlar. Işte, örneği: Abrolhos Adalan'nda alınan mantıklı önlemlerin balıkçılara iyice anlatılması ve yetkililerce de düzgün bir biçimde uygulanması sonucunda oluşan mikrokosmos... Burada dünyanın en iyi işletilen balıkçılık yataklarından birini görmekteyiz. G 11 Dinamitle balık tutuluyor orsche Panamericana'nm taban yapısı ve gücü. 911 Carrera 4'ten farklı değil; motoru 3.6 litre kapasiteli ve 247 beygirgücünde. Üst bölüm karbonlif ve lifcamdan yapılmış. Dr. Porsche'nin doğum günü hediyesi Çarpıcı Porsche Americana, şirketin kurucusu olan Dr. Ferry Porsche'nin 80. yıldönümü için hazırlandı. Aslında bu modelin şasisi 911 Carrera 4'ten farklı değildi. Lifcam ve karbonlif çift kapı tasarımı da yeni sayılmazdı; ancak bu modelin en önemli özelliği, açılıp kapanabilen üst kısım ve arka pencere kapağının birleşik bir iskelet içinde oluşturulmuş olmalan. Ayrıca Panamericana bozuk yollarda da fazla sürat yapılmasına olanak sağlıyor. Batı Avustralya Balıkçılık Kurumu, ıstakoz tuzaklarını düzenli bir biçimde denetler ve kaçma deliği bulunmayalara derhal el koyar. Bir tuzak, mevsim başına 8 bin dolarlık bir gelir anlamına geldiğinden, tuzağına el konması bir ıstakoz avcısı için ciddi bir kayıptır. Kaya ıstakozları, kilosu 20 dolardan olmak üzere ihraç edilmektedir, dolayısıyla ıstakoz avcılığı, milli gelirin önemli bir bölümünü oluşturur. Abrolhos'ta insanlar, bu katı kurallara seve seve uyuyorlar. Istakoz avcılığının ustalarından yaşlı Maury Glazier'in dediği gibi "aklı başında olan her balıkçı bu kurallardan yana"dır. Bu tür saöjıklı işletmecilik, mesela bugün dünyanın