Katalog

BİLİM VE EĞİTİM Dünyayı ve eğitimi y bütünlüğüne kavramak!.. Bunca yıl okudunuz, okuyorsunuz. Bir şeyin eksikliğini duymuyor musunuz? 2000den fazla akademik unyan var. Her bilim dalı parçalandıkça parçalamyor. Dünyanın, bilimin bütünlüğü kayıp mı oluyor? Bozkurt Guvenç ılım ve eğıtım sorunları ıle bu so runları çözmeye yonelık polıtıkalar ulkemızın çağdaşlaşma gundemındekı en guncei, en çetın konular arasında yer alıyor Yonetım ve kalkınma sorunlarını tartışmaktan sanırım bılım ve eğıtım konularına zaman kalmıyor Bugunku sohbetımızde bılımın tarıhı gelışmesınden ve kurgusundan yola çıkarak sozu unıversıtenın geleneksel yapısına ve çağdaş dunyada fılızlenen butuncu eğıtım anlayışına getırmeğe çalışıyorum Aristoteles, Polltika adlı unlu eserının VIII bolumunde okuyucularına şoyle seslenıyor 'Eğıtımın konumu ve durumu, kımlere, nelerın, hangı amaçla, nasıl öğretıleceğı her çağda yenı baştan yanıtlanması gereken temel sorulardır" Yaklaşık 2400 yıl sonra, Arıstoteles'ın onerısıne uyarak eğıtım surecını ıncelerken bu temel soruları yanıtlamaya çalışıyorum Gorduklerımı ve onerılerımı sunarken, Texas Unıversıtesı profesörlerınden Frederlck Tumer; ın denemesınden bolca yararlandığımı açıklamak ve Ingılızceyı okuyabılenlerınıze (kaynak olarj'* *u makaleyı ta>/sıye etmek ısterım I') Eğıtım uzmanları, ulusal ve kurumsal çabalarımızın yeterlı olmadığına ışaret edıyor, yuksek teknolojıye, artan yatırımlara ve oğrencı sayılarına karşılık, yuksekoğretımde bır şeylerın aksadığı konusunda bızlerı uyarıyorlar Kımımız bır unıversıtede çahşıyor, hayatı ve evrenı anlamlı (anlaşılabılır) bır butun olarak algılamaya çabalıyor olabılırız Ne var kı, anadıhmızın mantığını matematıkte, matematıkte oğrendığımızı fızık dersınde, fızıkte anladıklarımızı kımyada, kımyada gorduklerımızı bıyolo|ide, bıyolojıde bulduklarımızı ınsanbılımde yonetımde, sıyasette, eğıtımde kullanamıyoruz Dunyamızın beş mılyar, hayvanların 570 mılyon yıl once yaratıldığını bılıyoruz da ınsanoğlu 23 mılyon yıl önce ortaya çıktı denınce, yer yerınden oynuyor Evrım kuramından habersız kışıler, tanımadıkları kışılerı, çağdaşlarını "Darvvıncılıkle" kınıyorlar Bır kor doğuşudur suruyor Neden aca ba? Bılım, ınceledığı dunyayı, konu ve sorunları, kendı olçulerıne göre oylesıne parçalamış kı, hayatı ve evrenı artık bır butun olarak gc '"amıyoruz Acaba uoyışık, kutuplaşmış bır dunyada yaşadığımız ıçın mı boyle davranıyoruz' Yok Yeni üniversite anlayışına doğru. B sa dunyamız tek bır butun de bız mı onu par çalayıp kutuplaştırıyoruz? Duşunuyorum da ' Eğıtımde gorulen, eksıklığı duyulan, aksaklığı yaşanan 'o şey', sakın kavramsal bir butunluk, olmasın'" dıyorum Okul yıllarınız boyunca, o boşluğu, kopukluğu, doyumsuzluğu sızler de yaşamadınız m ı ' Parçalar bırleşecek tortular katmanla şacak dıye yıllarca, boş yere umutla beklemedınız mı 9 Belkı hâlâ da beklıyorsunuzdur umutla1 Yılmayın Bu yıl değılse, gelecek yıl Herhalde mezun olmadan once1 Her şeyden her yaşantıdan her yaptığımızdan bır şeyler oğrenıyoruz kuşkusuz ama oğrendıklerımız arasındakı ya da gensındekı anlamlı ılışkılerı butuRsel yapıyı neden goremıyoruz? Artık kı şısel bılgısayarlarımız da olduoluyor ama bıldıklerımızı hâlâ ıçımıze sındıremedık, kendı bılım pıramıdımızı kuramadık Parçabuçuk bılgılerımız boşlukta askıda ve anlamsız du rup duruyor Sureklı değışen dunyayı ızlıyor, ıncelıyor, ama edındığımız bılgılerden dunyanın bırlığını, butunluğunu çıkaramıyoruz Ağaçları tek tek ıncelerken (ya da keserken) ormanın varlığını yok olduğunu goremıyoruz Oysa derınden derıne sezıyor ve bılıyoruz kı kaderımız ve geleceğımız ağaca değıl, ormana kışıye değıl topluma, bılınen çözumlere değıl sormadığımız sorulara bağlı? Eğer, eğıtımın temel sorunu gerçekten buysa, onun kalıcı çozumunu geçmişte değılbelkı gelecekte bulabılırız Tabıı, bugunden harekete geçıp aramaya başlarsak Bılım çağının son 400 yılında uretılen bılgıler, bugun artık bır bılgı pıramıdı kurmaya elverışlı duzeye gelmış gorunuyor O pıramıdın ıçınde yaşıyor, çalışıyor da nedense onun butunluğunu goremıyoruz? yı/nasıl yapacağını nasıl davranacağını, kısaca her şeyı belırlemış <2) Bılım tarıhçılerıne göre, bılım devrımı, önce ımanınanç bırlığının temellerını yıktı Sonra, bolumporçuk paramparça bılgılerden bır bılım dunyası yarattı Ne var kı bu görkemlı anıtı kuran bılımın kendısı bınbır parçaya, dısıplıne bolundu Son sayımda, 2000'In uzerinde akademlk uzmanlık alanı (bılım) bulunduğu saptandı (?) En bılgın olanımız bunlardan 200'unu duymuş, çok çok yuzunu tanımış olabılır %90 çoğuniuğun ne ıle uğraştığını ancak kendılen bıhr Komşu daldakı meslektaşımızın bıle ne yaptığını pek bılemıyoruz' Çağdaş eğıtım felsefesı, kurumları ve sorunları ıle bılım dunyasındakı bu bolunmuşluğu yansıtıyor Unıversıtelerı oluşturan, fen edebıyat, tıp, muhendıslık, mımarlık, hukuk, tarım sıyaset, ekonomı, yonetım, eğıtım bılımlerı, guzel sanatlar ve ılahıyat fakultelerın den her bırı enstıtulere, merkezlere, bolumlere anayan ve alt dallara ayrılmış Şöyle bır bakınız, her yanımız bılımdalları ıle oylesıne sarılmış kı bılımın govdesını, köklerını goremıyoruz Her dal, yaprak, meyve, kendı başına buyruk, bağımsız bır dunya, dısıplın, uzmanlık alanı olmuş Uzmanlann sayısı azaldıkça, alanın değerı ve saygınlığı o oranda artıyor Çunku çoğunluk onların ne ıle uğraştığını anlamıyor ODTU'de değerlı bır matematıkçımız var Pek ovunmek ıstemıyor ama butun dunyada 1015 kışıymışler Taban ve etekler kalabalık ama tepeler ve zırveler tenha O yucelıklerde ne yapıldığını bılemıyoruz Kendı cehale tımızı gızlemek ıçın de bılenlerı ya yuceltıyor ya da kuçuk goruyoruz Fızığın kurucularından Nevvton, statık, mekanık, astronomı, cebır geometrı ve optık bılımlerınden yenı bır matematık ve tızık bılımı yaratmıştı Bu bılım, Arıstoteles'ın gozlem, NTROPOLOJİ 2000 bilimdalı Gerçı bılım çağından 17 yy'dan öncekı bılgılerın de bır butunluğu varmış ama o butunluk, bılımden/bılgıden değıl ıman/ınançtan kaynaklanan mistik bır butunluk ımış Bılınç dunyamızdakı kuşkuları bastıran, boşlukları dolduran yuce bır Tanrı ınancı dunyaya ege men ımış Soyledıklerı, duşunce ve davranışlarıyla bırbırınden ayrılanlar, Tanrı ınancında ve yolunda bırleşıyorlarmış Kutsal ınançlar toplumun bırlığını, sımgelıyor, butunluğunu koruyormuş Söz ımana (ınanca) gelınce butun akarsularduruyormuş Çunku ınsanı ya ratan Tanrı, onun nelerı oğreneceğını, ne İMATEM ATİ K DILKULTURINSAN ŞemaÇizlm: Turner'ın Bilim Primidi