Katalog

Bl L G İ S A Y A R D Ü NYASI Nasıl bir bilgisayarlı eğitim? Okullarda, öğrencilere açık bir bilgisayar laboratuvarı kurulmalı S Okullarda bilgisayar laboratuvarı on yıllarda Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE) konusuna basında sık sık yer verildi. Bu konuda yazılanların kımilerinde BDE'nin ülkemiz bakımından olumlu yanları, kimilerinde de hem olumlu hem olumsuz yanları işlendi. Milli Eğitim Bakanlığı da 19881989 öğretim yılında yirmi kadar okulda BDE'nin pilot çalışmalarını başlattı. Çağın gerektirdiği teknik araçlardan, birçok iş alanlarında olduğu gibi, okullarımızda da yararlanmanın yollannı denemekten, ülkemize uyan en doğal yolu bulup geliştirmekten kaçınmamalı. Bu yazıda, BDE'nin bugünkü koşul ve olanaklarımızla ülkemiz okullarında nasıl uygulanırsa yararlı olabileceğine ilişkin görüşler açıklanmaya çalışılacaktır. Celil Altın Her şeyden önce, öğretimde bilgisayardan yararianılmak istenen okulda, tıpkı flzlk, kimya, blyolojl laboratuvan gibi, kltaplık glbl herkese açık, özellikle kimi derslerin kimi konularını kavrayamamış öğrencilere açık bir bilglsayar laboravutan kurulmalıdır. Bu laboratuvara okulun öğrenci yoğunluğunu karşılayacak sayıda, sözgelimı on şubesi bulunan bir lisenin laboratuvarına en az ylrml bilgisayar konmalıdır. llkokulda, ortaokulda bu sayı daha aza indirilebilir. Hemen her öğretmen, ele aldığı bir konuyu öğrencilerine, gücünün yettiğince, en doğru, en sağlıkh biçimde öğretmek ister; konuyu kavrayamayan öğrencisinin bulunmasını istemez. Ancak çoğu kez de durum, bu dileğe uygun biçimde gerçekleşmez. Her öğrencinin her konuda dilenen düzeyde başarılı olmasını bekleyemeyiz. Sözgelimi kırk öğrencilik bir sınıfta, üçbeş konuluk bir ünite sonunda yapılan bir sınavda, sekizon kadar öğrencinin başarısız olduğu, geçer not alamadığı sık sık görülür. Bu durumda, öğretmenin geriye dönüp salt bu öğrenciler için aynı konuları yeniden işlemesi genellikle olanaksızdır. işte bizce, kimi öğrencilerin sınıfta kavrayamadıkları konulann öğretiminde bılgısayarın imdada yetişmesi, Bilgisayar Destekli Eğitim'in temel oğesini oluşturacaktır. Ama bu nasıl olacak? Kimi konulann sınıfta işlenmesiyle yeter düzeye ulaşamamış öğrenciler, bu eksiklerini bilgisayar yardımıyla nasıl giderecekler? öğrenciler, sınıfta anlayamadıkları ve bu yüzden başarısız not aldıklan konulann programlarını ders saatleri dışında, laboratuvarda bilgisayardan izleyecekler; alıştırmaları çözeceklerdir. Yeter kl, ögretmenlerce bellrlenmls ders konulanna İlişkln bilglsayar programlan, vldeo kasetlerl gibi düzenlervmlş, öğretlme hazır duruma getlrllmlş ol•un. Böylece bilgisayar, bir okulun her ög retmeni için laboratuvarda bekleyen, her an emre hazır bir öğretmen yardımcısı görevini sürdürecektir. Bilgisayarın, öğretmen yardımcısı olarak okullarda gördüğü bir başka iş de, bos geçen derslerde kendini gösterir. Okullarımızda çeşitli nedenlerle öğretmenlerin kimi derslerine gelemedikleri, çoğu kez aynı dersi okutabilecek başka bir öğretmen de bulunamadığı için bu dersler okul yönetiminin başlıca sorunu olmaktadır. Bu durumda sınıfa nöbetçi öğretmen ya da başkabir öğretmen de girmiş olsa, o saatin konusu yine işlenememektedir. öğrenciler yönünden de bilgisayar, kaşını bile çatmayan, yapılan her yanlışı doğal karşılayan, ama yanhşın en küçüğünü bile bağışlamayan, konulann en önemli noktalarını en anlaşılır biçimde açıklayan, alıştırmaların çözümünde zorlanan öğrencilere ipuçları veren, anımsatmalarda bulunan, sonunda yine o alıştırma için öğretmenin uygun bulduğu çözümü ya da çözümleri usanmadan yineleyen, yerine göre öğrenciyi özendirip ödüllendiren olağanüstü özverili bir dosttur. Ancak bugün için ülkemizin hiçbir okulunda, bir sınıflık öğrencinin bile çalışabileceği sayıda bilgisayar yoktur Bu sorunun yakın zamanda çözülebileceğini de sanmıyoruz. Ama laboratuvarında 3040 bilgisayarı bulunan okullarda, dönüşümlü zaman çizelgeleriyle pek çok oğrenci, bilgisayardan yararlanabilir. Ayrıca bir öğrencinin bilgisayardan yararlanabilmesi için bir dersin bir konuşunu kavrayamamış olması da gerekmez. Bütün dersleri çok iyi olan öğrenciler de, kitaplıktaki bir kaynaktan yararlandığı gibi, bilgisayardan da yaraıianabilir. Bilgisayar laboratuvarındaki öğretim programlan, konuları geç kavrayabilen öğrencilerin anlayabileceği kadar yalın ve açık yazılmalıdır. öğrencinin öğrenmesini güçleştlren ayrıntılara girmeden, konunun esasının verilme yolu izlenmeledir. Kimi yerlerde de sayfa, paragraf belırterek kitaba, gerekirse başka kaynaklara yollamalar yapılmalıdır. Böylece öğrencilerin, ders kitaplarını bellemek için değil, konulann, metinlerin özünü kavramak için okumaları sağlanabilir. Kimi kez de öğrencilerden, ekranda çıkacak bir uyarıyla, yer yer önemli noktaları defterlerine yazmaları istenmelidir. 3 Konu, gerek bütünüyle, gerek bölüm bölüm verilsin, her bölümün sonunda o kısma ilişkin alıştırmalar verilmeli. Bu alıştırmalarda öğrenciden kesin yanıt istenmeli 4 öğrencilerin alıştırmalara verecekleri yanıtlardan kimileri, bilgisayara girilirken özellik gerektırebilir. Bu durumlarda oğrenci, ekranda çıkacak kısa, fakat dikkat çekıci bir iletiyle uyarılmalı. 5 oğrenci yanlış yanıt vermişse, doğru yanıtı bulabilmesi için küçük bir ipucu verilmeli. Bu sırada, alıştırmanın çözümü kesinlikle verılmemelı. Ustalıkla düzenlenmiş bir ipucu yardımıyla oğrenci, doğru yanıtı bulmaya özendırılmelı Ancak doğru yanıt, ikinci maddede verileceği belirtilen temel bilgilerde, yollama yapılan kaynaklarda bulunmalı ya da bunlardan çıkarılabilir olmalı. 6 Yeri geldikçe, önceki konulara da yollamalar yapılmalı. 7 Alıştırmalara verilen yanıtlar doğru yada doğruya yakın olarak çoğu kez birden çok olabilir. Bu noktayı önemle göz önünde tutup programı hazırlayan öğretmenlerce, bu olası vanıtlar da bilgisayara girilmeli. 8 Doğru ve doğruya yakın yanıtları bilgisayara verirken olağanüstü özen gösterilecek bir nokta da, sözcüklerin anlamlan, tümcedeki yerlerı kadar, yazım kuralları ile noktalamanın önemidir. 9 Işlenen konunun alıştırmalarına verilen yanıtlar, öğrencinin konuyu ne denli anladığını gösterir. Bu da yanıtlara verilecek puan toplamıyla anlaşılır. Bunu saptamak için bilgisayarın yanıtları puanlaması gerekir. 10 Yanıtlar her zaman sonuç nlteliğinde olmak zorundadır. Alıştırma, birtakım işlemleri, çözemleri, karalamaları gerektiriyorsa oğrenci bunları defterinde yapacak, sonucu, belirtilen önerge doğrultusunda, ekrandaki yerine yazacaktır. 11 oğrenci doğru yanıtı ilk çalışmasıyla da verse, ipucunu aldıktan sonra da verse, sonunda bilgisayar, doğru yanıtı yine verecektir. Bilgisayarın yanıtı, öğrenciden beklenen yanıt gibi olmayacak, gerekli çözüm ya da varsa çözümler için işlemler, çizimler, deneyler de gösterilecektir. 12 Alıştırmalar bitince ekrana öğrencinin bu konuyu ne kadar anladığını gösteren bir puan çizelgesi çıkacaktır. Bu çizelgedeki puan, konunun bir kez daha yinelenmesini gerektirebilir. Bu durumda aynı konu, yeniden incelenebileceği gibi, başka bir anlatım ve yöntemle ışlenmiş başka bir programdan da incelenebılmelidir. 13 Konu işlenip alıştırma çalışmaları da bitirlldikten sonra, konunun oylumuna göre düzenlenmiş 10,15, 20 kadar testle oğrenci, kendi kendini sınamalı. 14 Konuya ilişkin testten sonra, öğrencıde gelışen aktarma gucunu yokiayan bırkaç çalışmayla genel durum ayrıca değerlendirilmeli. Aktarma gücünü yoklayıcı, öğrencinin öğrendıklerınden yararlanma derecesinı gösteren çalışmalar oluşturmak için her konu elverışli değılse de, kimi konular bu bakımdan oldukca verimlidir. Bugün okullarımızda aktarma gücünü geliştirlci bir işlevde bulunmuyorsa, bellek yükü olmaktan ileri gidemez; tedavi etmeyen, ağrı keslci ilaçlar gibi geçici bir nitelik taşır. l J (Gelecek hafta: öğretmenler İçin bilglsayar) Bilgisayar oyunlarından: Bilgisayar virüsü v bilgisayarları olarak Amerika'da MSDOS makineler yaygınlaşmakta. Yine de 64 ve 128'ler için bazı oyunlar piyasaya sürülmekte. Taito'nun "Qix" ya da "Computer Vlrus Game" adlı oyununda kullanıcı bir qix vırüsünü aşıyla çevreleyerek nötralize etmeye çalışmakta. Virüs oyunu ilginç kılmak için kullamlmış. Esasen bu oyun bulmaca tipli bir oyun. Virüse benzer çizgiler gurubu (Qix) ekranın çoğunu kaplayan bir dikdörtgenin etrafında önceden tahmin edilemeyecek şekilde dolaşmakta. Dikdörtgen çevresine kutular çizilerek virüs yakalanmaya çalışılır. Ekranın %65'i bu şekilde doldurulunca bir seviye aşılmış olur. (n.b.) E BDE programlarının içeriği 1 önce, her programın başında, konunun öğrenciye neler kazandıracağı belirtllmeli. 2 Işlenecek konunun temel bilgileri, ayrıntıya boğulmadan yalın ve açık bir dille, fakat eksiksiz olarak bilgisayara girilmeli. Uzun açıklamayı gerektıren yerlerde kitaba yollamalar yapılmalı. Gerek görülürse konu, bölüm bölüm de verilebilir. ilgisayar dünyası, tıp alanında yeni bir atılım yaparak, gerektiğinde doktora başvurmaksızın, çeşitli hastalıklarla ilgili bilgilerin sağlanabileceği bir program geliştirdi. Michigan, Southfield, Lundin Laboratuvarları yetkililerine göre, IBM kişisel bilgisayarları için hazırlanmış olan 99 dolarlık alle bakım programı, Apple Machlntosh'la rekabet edebilecek düzeyde. Program, 650 değişik belirtiye karşı 1500 tıp sorusunu cevaplayacak nitelikte ve göz, kulak sorunlarından, göğüs ağrıları, kırık kemiklere kadar birçok alanda da rehber durumunda. Tam teşhis sağlamak amacı ile hazırlanmış olmasına rağmen, aılelere doktor müdahalesi gerektiren durumlarda yol gösteriyor "Eğer ciddi bir sorun varsa, 'Acill Tıbbi Yardım Alın' sinyali ile sizi uyaracaktır" diyen Lundin Laboratuvarlarından VVendy Sahutske, şirketin bebek bakım programı adı altında yenı bir program geliştirmekte olduğunu da belirtiyor. (••ö.) 1 Hastalıklarınızı bilgisayardan ogrenın B