Katalog

10 1 27 HAZİRAN 2010/ SAYI’1266 Zeynep Hanımbirçocuk bakıcısı. Eşinden ayrıldıktansonra Istanbul’a gelmiş.Bakıcılıkyapmaya ise aynı mahallede oturan birarkadaşımızın çocuklarınınbakımınıüstlenerek başlamış, beş yıldırçocuk bakıcılığıyapıyor. ArkadaşımızZeynep Hanım’ıo kadar övdü kigörüşüne başvurmakbizimiçintarz oldu. Zeynep Hanımşimdiaynı apartmanda oturduğu başka birailenin çocuğuna bakıyor.“Evişlerini yapmıyorum.Tabiikievde ufaktefek işler yapıyorum,çocuğun dağınıklığını topluyorummesela, bulaşıkmakinesi doluysa onu boşaltıyorum.Amadiğer işlere karışmıyorum.Evişlerinide yaparsan onun adı başka olur.Zaten işe girerken bunlarınhepsini konuştum. Şimdiaileler çocuğa sadece bakan, yediripiçirendeğil, onunla ilgilenenbakıcılaristiyorlar.Boran üç yaşınıdolduracak ama kitaplığıkitap dolu. Ona kitapokuyorum,ingilizcesayı saymayıöğrettim,kendi çocuklarımda Boran’ıçok sevdiğiiçinsosyalloşmeside yerinde.Geçenlerde pedagoga gitmişti, pedagog gelişiminiçok beğenmiş, ailede bu durumu bana yordu.” ZeynepHanım’amalumolayı da sorduk:“Hep beraber biryere gitmişler,bakıcıçoluğunuçocuğunu bırakıpgelmiş.Biryarımsaat denize girmeyihayal etmesininne gibibirsakıncasıolabilir?Banabiraz ayrımcılıkgibigeldi.Birarkadaşımvar,evdeyatılı çocuk bakıyor.Sizlerevinizegidiyorsunuz,başınızı kendiyastığınızakoyupuyuyorsunuz’dedı bana. Bütüngün çocuğa bakıyor,evinhanımıeve geldiğindeayaklarınıuzatıpoturuyor,birde kadınaiş buyuruyormuş.‘Sofrahazırla,ay bizemeyve getirir misin?’Bu birazda vicdanlaalakalı.Nasılbuna çocukbakıcısıdiyorlaranlamıyorum?0 insan başka birşeyoluyoro zaman. Evinhertürlüişini boyunlarınaatıyorlar,ondan sonra birde kadının çocuk bakmasınıistiyorlar.Amaçok şükür ben öyle birsorunlakarşılaşmadım.” Zeynep Hanım,Boran’ınyemek saatlerini düzenliyor,zaten yemesi içmesidoktor kontrolüaltında,yemeklerona göre hazırlanıyor. Boran’labirliktekitapokuyor,çizgifilmizlıyorlar, havagüzel olduğunda da parka gidip hava alıyorlar. Zeynep Hanımsabah 09.00 gibieve geliyor,akşam 19.00civarıkendi evinegidiyor.Ayda800 TLpara alıyor.• Vural Şeker.Damlaİnsan KaynaklarıGenelKoordinatörü. ‘Aslındabu birsistemsorunu”diyereksözlerine başlıyor,“DadılığınTürkiye’debirsisteme oturtulmasıgemk” diyerekde devamediyor.“Çalışançok sayıdayabancıvar, bunlarınbellikurallarabağlanmasıgerekiyor.Bizişe yerloştirecoğınli/dadılarıneğitimliolmasına,bu işıdaha önceyapmışolmasına ve roferanslarıbulunmasınadıkkat ediyorui.Dadılargenelliklemesleklıselerinınçocuk gelışııııı bölümündeeğitim almış olurlar. Sonraisterana okulu Yazın klimalıbirişyerindeçalışmak ne de hoştur. Hele birde şehir içinde bir işyerinizvarsa, öğle tatiline arkadaşlarınızlaçıkar,açık bir biriki sigara tüttürür,işe dönmek istemediğinizdenyakınır,şirket dedikodularıyapar, belkibirikiarkadaşınızıçekiştirir,çok sıkıbirişinizyoksa. hele o gün işinizde azsa, 15-10dakika öğle tatiliniuzatıverirsiniz.Kendinizdegördüğünüz bu haklareve gittiğinizdebirden batmaya başlar...Çocuğunuza bakan bakıcı,ya da dadı ne de çok yemek yiyor,ev derleyip toplamak ne ki,onu bileyapamıyor,birde odasına televizyonistiyor,yaz sıcağında, Göcek’te,Simi’de,üstüne üstlük birde teknede, denize girmek istiyor.Baksen şu cahilinyaptığına,birde “keşke koc,amlaçocuklarımda burada olsaydı”diye hayıflanmazmı? ingiltere’deau-pair’likyapan, Türkiye’deikiyıldırdadı olarakçalışan Selda ÇökIü’ye(altta)göre işidüşünce boyıitundan çıkarıpeyleme geçenler de var.“Dadılanniş ortamlarıevlerolduğu içinçok daha fazlasıyaşanabiliyor. ‘Bensana para veriyorum,çalışacaksın’diyedüşünen çok insan var.Özellikleyatılıçalıştırılandadılara biryaşam ortamı sunulmuyor.Dadılıkyapan arkadaşlarımınçalıştığıevlere gittiğimdebakıyorumodaya, oda değil. Koridordanbozma biryer. Hiçbirşekilde vaktinigeçirebilecoğibiryeriyok. Yemekproblemleribile yaşıyorlar,‘seninbuzdolabın bu, buradan yiyeceksin,bizimbuzdolahımıza dokunmayacaksın’sözleriniişitenarkadaşlarımvar. Restorana gidiyorlarbirlikte,aileyemeğiniyiyordadıya servis açtırılmıyor.Sibel Ama’nınyazısı beni hiç şaşırtmadı o yüzden, çok hoşgörüsü?, vicdansızbiryazı bence. Sibel Arna’nında işi varve işinde yüzde 100 performans gösterdiğini hiç sanmıyorum.Gittikleri yer de dünya güzeli bir yer,onun da bakmaya, hissetmeye hakkı var.40 öğretmeniolur,yada pedagojıkformasyonalırlar.Ama [ürkiye’debu işe bakışaçısıçarpık.Halkımızdadılığıboş kalıncayapılanbirişolarakgörüyor.Canınızı,eviniziemanet ediyorsunuzama üçüncüsınıfbırvatandaşolarak davranahilıyorSunui.Hiçbirşekildesıgortalarıyok. lamamemıailenin ınısiyatıtinokalmış.Bi, işeyerleştirdiğirni, dadılarıÇalışmaBakanlığı’nave iş kurumunabddirıyoruı ama bu konudabıryasal düzenleme olmadığı için yaptığımızişhavadakalıyor.EskiÇalışmaBakanıFaruk derecenin altındaçocuğunuza baktırıyorsunuzsonuçta. Insanlarınkendi egolarınıtatmin edemeyişinden başka bir şey değilbence bu yazı.0 geziyede sırfbu yazıyıyazmak içinçıktığınıdüşünüyorum.” Çöklü,MarmaraÜniversitesi’ndekihemşirelikeğitiminin ardından Londra’yadilöğrenmek içingitmiş,orada üniversiteeğitiminisürdürürken au-pairlikyapmış.Bu konuda eğitimalarak kendinigeliştirmiş.2006’da Türkiye’yedöndüğünde dadılıkyapmaya devam etmiş fakat bu süreç onun içinbirhayalkırıklığıolmuş: “İngiltere’de dadılıksaygın bIrmeslek. Elinizdebir kontratınızvar, sözleşmenizde tatiliniz,alacağınızpara, bayramlarda tatillerdeçalıştığınıztakdirde kazanacağınız ekstra para ve diğer her şey yazılıçizili.Herşey o kadar kesin çizgilerle belirtilmişkikimse kimseninhattına giremiyor.Sigortanız var,iyiparalar kazanabiliyorsunuz.Türkiye’desiz aileden sigorta isterseniz sizi işten atıyor,” Selda Çöklü ev işi yapmıyor, işe girerken bunları aileyle konuştuğunu anlatıyor.“Onlaraprofesyonel biryardım Sunuyorumve karşılığındasaygı bekliyorum.Amaevde bir şey yapılmasıgerektiğindede kenara çekilmiyorum.Öylebirdurum oluyorkibir şey yapılmasıgerekiyor.Yanlarında çalıştığımbiraileyesırfyardımolsun diye bir kere ütü yaptım.Sonrasında o iş üstüme kaldı.Ertesigün ütüyüyapar mısındendi. 0 hatlarıçizmeko kadar zor ki,çünkü sizin elinizdebiriştanımınızyok.” Çöklübaktığıçocuğun mental gelişimindende sorumlu. Zaten burada çocuk bakıcısındanayrılıyor. Baktığı çocuğun beyinsel gelişimiyle de ilgilenençok sayıda çocuk bakıcısıda var tabii ki ama bir dadı olarak bu işten o sorumlu. Dadılığıniş tanımınışöyle yapıyor:“Uluslararası DadıVakfı’nınyaptığıtanıma göre dadı birçocuk bakım uzmanıdır,önceliklive tek işiçocuğa hakim sağlamaktır. Dadıbirhizmetçideğildir,özel aşçınız da değildir.Dadıların belirliçalışmasaatlerivardır.Yatılıolarak çalışan birdadı için günlük çalışma saati 5- 12 saat arasında değişebilir, fakat haftada 60 saati aşmamalıdır.Gündüzlüolarak çalışan dadı içinsesaat limiti50’dir.Dadıbirinsandır, sıkıntıları,planları,sosyal yaşamı olan bir bireydir.Dadmnıngörevleriçocuğun fiıikselve duygusal gereksinimlerini karşılamak, zihinsel gelişimini takip etmek, bunun yanı sıra obeveyn ile kararlaştınlmışdisiplintekniğiniuygulamak,çocuğu sosyal hayata hazırlamak,oyun gruplarınadahil etmek, çocuğun günlükaktiviteleriniplanlamak, kitapokumak, okulagötürüp getirmek,ev ödevlerineyardımetmektir.Ailelerişidadılık olmayan birkişiyiişe almak içinkendilerincedoğru sebepler bulabilirler.Sonrasında ise dadı sanılan kişinin uyguladığı şiddet haberlerini okuduğumuzda şaşırmamak gerekir.Bugibi haberlerin çıktığı durumlarda çoğunlukla işe alınan kişinin geçmişi yeteri kadar araştırılmamış ve sıklıkla yasal olmayan yollarla çalışan insan profiliile karşılaşıyoruz. Çelik’inFransa’daki sistemi Türkiye’yegetirmek gibi bir çalışması vardı. Dadılarıdevlet sigortalayacaktı. Fakat e da hükümet değişince havada kaldı.” ‘Birde tabii Sibel Ama olayıvar. Hiç ırısancılhulmadım. Yazıyıokuduğunuzda Arna’nınbakıcısına ne gozle baktığını anlayabiliyorsunuz. Bakıcıda bi, anne, insan, onun da bıırnı hayal etmesi kadar doğal bir şey olaıtıaı. Ama. onun hayal etmesine bile karşı geliyor,onun adına karar veriyor. Aslında resmen dadı da değil çalıştııdığı kişi.Muhtemelen Çocuk ve Ergen Palkoloğu Dr.Tolga Erd anlatıyor: “Bakıcıve dadı seçiminde öncelikle çocuğun bakımını üstlenecek kişiyle güvenli bir ilişki kurulabilmesi çok önemli. iletişime açık, alabilen, zaman zaman hata yapabileceğini kabul eden, sabırlı, sevgisinigösterebilen birinsan olmalı. Bakıcılıkve dadılık yapacak kişinin çocuk gelişimi konusunda eğitimalı,ıışolmasıtabiikibir avantajdır, ancakTürkiye’deki pek çok insanın bu konuda eğitimalmamışkişilercebüyütülmerniş olduğu da bir gerçektir. Bence bakıcıların çocuklarlavakitgeçirmeyisevmesive hem aileyle hem çocukla sıcak ilişkiler kurabilmesi daha da önemli bir konu. Bakıcıylave dadıylaanlaştıktanhemen sonra çocuğunuzu onunlayalnı7 bırakmamıiyibirterciholmayacaktır. Çocuklar özellikle erken yaşlarda yoğun olarakayrılıkkaygısıyaşarlarve . . ebeveynlenın bır anda ortadan kaybolmnasıona sevilmediğini ya da istenmediğini hissettirebilir. Bu çocuğunuzun bakıcıyla tanıştığı dönemde ebeveynlerderı en birinin bir süre eşlik etmesi pek çok’ sorunu önceden engelleyecektir. bakıcı arasında birsorun yaşanıyorsa, bunu size bir şekilde belli edecektir. Onun duygusal durumunu, hal ve hareketlerini iyitakip etmeniz genellikle yaşadığı bir sorun varsa anlamanız için yeterli olur.Çocuğunuz eğer birsorun yaşıyorsa bunu bakıcınızla sorgulayıcı’ bir dil kullanmadan paylaşın. Soruna odaklanınak yerine çözüme odaklarırnak herkesin işini kolaylaştıracaktır.” SiheI Arna’nın yazısını birkaç kez ve dikkatli bIr şekilde okudum. Öncelikle iyibiranne olmakiçim, çok çaba sarfettiğini düşünüyorum. Bu nedenle de çocuğunun bakıcısırıı yakından gözlemliyor ve arkadaşlarının tecrübelerinden de yararlanıyor. Tüm bunlarla beraber yazısında ciddi bir üslup sorunu var. işveren olarak yanında çalışan kişiyle ilgilibu kadar tepederı bakan birüslupkullanıyorolması eminim bakıcısırrı da çok rahatsız ediyordur. Doğal olarak Sibel Amna’nınçocuğuna bakmakla görevli kişi için bu işinioldukça zorlaştıran bir durum. Ayrıca unutulnıarııalı ki çocuklarımız biii taklit ederek doğruyu ve yanlışı ayırt etmeye çalışır. Bir gün çocuğunu? gelip bir arkadaşının kafasını tüpu olrııadarı suya görTıebileceğinden’ hayatındaki bir şeyler yanlış gidiyor dZ çalışımrasıbeklenir. Bunda rio kendısiııden lui pertornıans beklenir. Insan değil gıbı. [)ünyada bu kadar saat bir çalışma modeli yok, veya ı ıla ILııı t menhaklarıyla bırliktedir.’ • t.t • • .1’ Modern zaman köleleEğerDadıMcPheegibibirsihirlidadınızveyaçocukbakıcınızyoksa insafiıolun,ondan her Işinizigörmesinibeklemeyin.Sözettiğimizdadının sihirligüçlerivardıveevinbütün işiniçekipçeviriyor,çocuklarlada gülgibi ilgileniyordu.FakatTürkiyeiçindurumçok daha farklı.Çocuğa mükemmelbir şekildebakmanınyanısıraevdekiişlerde onlannüstüneyıkılıyor,görev tanımlanndabunlarolmadığıhalde...ZatenTürkiye’dedadınıngörevleride tanımlanmışdeğil,sigortalıiş kapsamındasayılmıyor,kıyametde bundan kopuyor.Ingiltere’dede dadılıkyapanSeldaÇökiü’denaldığımızbilgilere göreUluslararasıDadıVakfı’nınbu konudakisınırlannet:“Dadıbirçocuk bakımuzmanıdır,önceliklivetek işiçocuğa bakımsağlamaktır.” ELlF TOKSAY E >‘ Bakıcının eğıtNm avantaj [Vural Şeker (Damla İnsan Kaynakları Genel Koordinatörü): Dadılığın yasal statüsü yok sosyal hakları da yok. Tamamen bir kule olarak göı üyor.” ‘•Rusıvıj saati haltada 45 saatle sınırlıdır.Aırıa yatılı dadıLırdaıı haftada 168 saat