Katalog

CMYB C M Y B 27 HAZİRAN 2010 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 21 Sevgili okurlar, sizler bu yazıyı okuduğunuzda ben Napoli’de olacağım… Hem bu yıl üçüncüsü gerçekleştirilen “Napoli Tiyatro Festivali”nin son temsillerini izleyeceğim; hem de önümüzdeki yıl ilk kez yapılacak “Akdeniz Kentleri Buluşması”na İstanbul’dan kimi sanatsal olaylar önereceğim… (Evet evet, İtalyanlar İstanbul’u Akdeniz kenti sayıyorlar!) Neler önereceğimi söylemek için henüz erken. Önce kentin her yanına yayılacak buluşmalar için farklı mekânları görmek gerek… Sonra düşlerle düşünceleri; duyguyla aklı buluşturmak gerek… Sonra, bu buluşmadan doğacak olana birkaç tutam renk, bolca devinim, biraz bilgelik, çokça gençlik katmak gerek… Sonra hafif ateşte pişirilip, demlenmeye bırakılacak vb. Saçmalıyorum… Çünkü yüreğim üç gün önce, Napoli uçağına değil, Nevşehir uçağına binmek istiyordu… İlhan Ağabey’e son yolculuğunda… Olmadı… Olamadı… İstanbul-Napoli yolunda, geçen haftadan yüreğimde kalanları büyüttüm durdum: Hıncahınç dolu Lütfi Kırdar Salonu’ndaki o her anı yoğun mu yoğun geçen törende, Fazıl Say’dan bugüne dek çok kez dinlediğim “Kara Toprak” bestesinin, olağanüstü hüznünü büyüttüm içimde; bamtelimize basışını da… İlhan Selçuk için bestelediği eserin ise, o tekrarlanan akortlarla güçlenen dik duruşunu, direncini ve mücadele gücünü ama aynı zamanda umudu ve aydınlığı içeren melodiyi büyüttüm… Âşık Veysel ve Anadolu’da yatan tüm güzel insanların ışığı bol olsun... Yol boyunca o tören gününün akşamını büyüttüm. Hüznü ve acıyı, güzellikle, aydınlıkla, uyumla ve mükemmellikle okşaya okşaya yaraları sardıktan sonra, beni alıp gökyüzüne çıkaran, yıldızları kucaklamamı sağlayan o akşamı büyüttüm içimde... O akşam maestro Riccardo Muti’nin yönettiği Viyana Filarmoni Orkestrası’nın konseri vardı Haliç Kongre Merkezi’nde. Müthiş bir orkestra, heyecan verici bir maestro… Bunlar tamam… Mozart’ın “Linz” Senfonisi; Schubert’in “Bitmemiş” Senfonisi… Bunlar da harikaydı… Ama son eser… Doğrusu Çaykovski’nin, o çok tanınan, “Patetik” Senfonisi, benim öyle aman aman sevdiğim bir parça değildir. Fazlasıyla karamsar ve şamatacı gelirdi bana hep… Ama bu kez, bu kez… Bu kez çok farklıydı. Eser kanatlanmıştı. Bütün orkestra sanki tek bir çalgıydı. Koca orkestra şimdi bir viyola, derken bir fagot olup çıkmıştı… Hayır hayır bütün orkestradaki her çalgıyı ayrı ayrı duyabiliyordum… Eserin ağıtsal havası, ruh halimle bire bir örtüşüyordu… Senfoniye egemen olan ve ölümü anımsatan tema ile umudu, coşkuyu, sevinci çağrıştıran motiflerin çatışması benim içimde büyüdükçe büyüyordu. Hiç aklımdan çıkmayacak bir konser yaşadım. Teşekkürler İKSV, teşekkürler konserin sponsoru Enerjisa. Mozart, Schubert, Çaykovski; ışığınız bol olsun... Napoli yolunda içimde bir de Pina Bausch’un İstanbul’u “Nefes”i de büyüttüm… İlk izleyişimden bu yana yani yedi yıl sonra, etkisini yitirmesi söz konusu olmamıştı. Tam aksine daha da güçlenmişti. Daha önce “Nefes” üzerine yazdığım için (Cumhuriyet - 18 Haziran) yeniden Pina Bausch’un yaratıcı gücüne dönmeyeceğim… Bir kez daha derinlere kök salarken, gökyüzüne uzanabilmeyi de gösterdiği için bu eşsiz sanatçıya teşekkür edeceğim. Işığı bol olsun… İtalya’daki grevler yüzünden 3 saatlik yol 13 saate çıktı. Napoli’ye trenle ulaşabildim. 60 yıl önce bu yolu yine trenle yapan bir başka yolcuyu düşündüm. Türkiye’den gelmişti, elinde bavulu yurtdışına ilk çıkışıydı. Roma- Napoli trenine atladığında bu yolculuğun tüm yaşamını değiştireceğini bilmiyordu. Napoli’ye ilk büyük sınava seçmelere gidiyordu. Adı Leyla Gencer’di. Onun da ışığı bol olsun... kultur@cumhuriyet.com.tr ESİNTİLER ZEYNEP ORAL Napoli Yollarında Kültür Servisi - Özellikle kes- kin hatlõ kendi portreleriyle tanõ- nan Meksikalõ ressam Frida Kahlo’nun (1907-1954) yapõtlarõ- na dünden bugüne yer veren ser- gi, Berlin’deki Martin Gropius- Bau Müzesi’nde büyük bir ilgiyle izleniyor. Üç yõl önce doğumu- nun 100. yõlõ kutlanan Kahlo’ya ayrõlan sergide, sanatçõnõn 120’den fazla resim ve deseninin yanõ sõra yaşamõndan fotoğraflar da yer alõyor. 3 Ağustos’a kadar açõk kalacak “Frida Kahlo Ret- rospektifi”nin küratörü Helga Prignitz-Poda, Kahlo’nun resim- lerinin yaşamöyküsünden ayrõla- mayacağõnõ, o yüzden sanatçõnõn yapõtlarõyla yaşamõndan fotoğraf- larõn bir arada sunulduğunu belir- tiyor. Kahlo 18 yaşõndayken bir oto- büs kazasõnda ağõr biçimde yara- lanmõş, 35 kadar ameliyat geçir- mişti. Uğradõğõ travmadan kurtul- masõ için gerekli uzun toparlanma döneminde kendi kendine resim yapmayõ öğrenen Kahlo, bu trajik kazanõn acõlarõnõ tüm yaşamõ bo- yunca çekmekle kalmamõş, çocu- ğunun ölü doğmasõnõn ve Meksi- kalõ devrimci ressam Diego Rive- ra’yla olan fõrtõnalõ ilişkisinin acõlarõnõ da yaşamak zorunda kal- mõştõ. Rivera’nõn kendisini pek çok kez aldatmasõ karşõsõnda düş kõrõklõğõna uğrayan Kahlo, Mek- sika’da sürgünde bulunan Troç- ki’yle de kõsa bir birliktelik yaşa- mõştõ. Rivera’nõn özendirmesiyle re- sim yapmaya devam eden Kahlo, 1938’de gerçeküstücülüğün kuru- cularõndan Fransõz şair ve yazar André Breton’la tanõşmõş, çalõş- malarõnda ondan büyük destek görmüştü. Hem Breton, hem de Marcel Duchamp ABD ve Av- rupa’da onun yapõtlarõnõn sergi- lenmesinde önemli rol oynamõş- lardõ. Kendisinin karşõ çõkmasõna karşõn pek çok sanat eleştirmeni onun yapõtlarõnõ gerçeküstücü akõm içinde saymõştõ. Kahlo, 1970’li yõllarda, büyümekte olan feminist hareket tarafõndan yeni- den keşfedilmişti. Meksikalõ ünlü ressam Frida Kahlo’nun Berlin’deki retrospektifi büyük bir ilgiyle izleniyor SanatıveyaşamıylaFrida Korhan Futacı & Kara Or- kestra (Atölye Records) B izde çok projede boy g ö s t e r e n müzisyenle- rin önemli çoğunlu- ğu, hayata geçirecek fikirleri, sergileyecek büyük bir yetenekle- ri ya da taşan bir enerjileri olduğu için değil, birindeki ba- şarõsõzlõğõnõ diğerinde gizlemek ya da dal- dan dala sõçrayan bir maymun iş- tahlõlõğõn sonucu ortaya çõkõyor. Daha önce Dandadadan, Tambu- rada ve Konstruct gibi projelerle karşõmõza çõkan, sayõsõz uluslar- arasõ sanatçõ ile birlikte çalan sak- sofoncu Korhan Futacı bunlardan biri değil. Bunun son kanõtõ yeni albümünü gerçekleştirdiği Kara Orkestra. Kara Orkestra’da John Zorn, Peter Brötzmann, John Lurie, Lounge Lizard, Red Snapper, erken Pink Floyd, Aksak Ma- boul, Arto Lindsay, Tom Waits etkileri hissedilse de tamamõ bu değil. Kara Orkestra kendine has erotik bir romantizm, farklõ tõnõlar ve ses yapõlarõ sergiliyor. Bu pro- je, Futacõ’nõn geçmişinden kopu- şu temsil etmiyor; tersine gelene- ğine sahip çõkarak bir adõm öteye taşõmayõ, yelpazede yer alan renk- leri çeşitlendirmeyi hedefliyor. Kara Orkestra, avangard cazõn üzerine asit-rock ve post-rock ek- liyor. Sağlam arka planlarõn üze- rine serpiştirilmiş ses manzarala- rõ, kompleks ritimler, sõra dõşõ melodiler, canhõraş sololarla et- kileyici bir atmosfer yaratõyor. Ekipte bestelere imza atan Fu- tacõ dõşõnda, perküsyoncu Özün Usta, davulcu Ediz Hafızoğlu, basçõ Gökhan Şahinkaya, gitarcõ Selim Sara- çoğlu ve Barlas Tan Özemek ile klavyeci Görkem Karabu- dak var. Ülkemizde genel olarak deneysel müzikteki başarõ ha- nemize mutlaka ya- zõlmasõ gereken bir satõr Korhan Futacõ ve Kara Orkestra. muratbeser@muratbeser.com LAURIE ANDERSON- Homeland (Nonesuch Records) D aha ilk dakikasõndan iti- baren “Bu ancak Lau- rie An- derson olabilir” de- dirten bir albüm “Homeland”. Öy- lesine deneysel, öz- gün ve etkileyici! Günümüzün kült haline gelmiş en önemli multimedia sanatçõlarõndan biri- si Anderson. 10 yõl aradan sonra çõkar- dõğõ bu yeni albümde, vokalleri yi- ne konuşur gibi söylüyor, per- küsyon, klavye ve keman çalõyor. Sanatçõnõn aşk, hayatõn zorluk- larõ ve Amerika hakkõndaki dü- şünceleri adeta bir filmden alõnmõş monologlar gibi. Ülkesine eleşti- rel bakõşõnõ politika, ekonomik çöküş, işkence, din, ilaç bağõmlõ- lõğõ ve bireysel özgürlük erozyo- nuna odaklanarak aktarõyor. Her zamanki gibi yine keskin zekâsõ ve güçlü hiciv yeteneğiyle yapõyor bunu. Albüme katkõda bulunanlar ara- sõnda önemli isimler var. Lou Reed yeteneğini yalnõz prodüksi- yonda değil, iki parçada çaldõğõ gi- tarõyla da sergiliyor. Antony He- garty’nin eşsiz sesini iki şarkõnõn vokalinde duyuyoruz. Yetenekli müzisyen John Zorn saksofonda, Four Tet’ten Kieran Hebden klavyede yer alõyor. Tuvan gõrtlak şarkõcõlarõnõn vokalde ve igil ad- lõ geleneksel çalgõlarõyla yaptõklarõ katkõyõ da özellikle belirtmek ge- rek. Anderson, alter egosu Fenway Bergamot’u yalnõz albüm kapa- ğõna taşõmakla kalmamõş; 11 da- kikalõk “Another Day in Ame- rica” adlõ parçada, filtre kullanarak sesini erkek sesine dönüştürmüş. Hüzünlü bir ha- vada akõp giden al- bümde tek istisna “Only an Ex- pert.” Gitar, klav- ye ve perküsyonla hareketlenen bu parçayõ birkaç yõl önce Laurie Anderson’dan can- lõ dinlemiştim. Albüm versiyonu da mükemmel olmuş. www.zulalkalkandelen.com Kültür Servisi - ENKA Kültür Sanat Yaz Etkinlik- leri bu yõl 22. kez yine ünlü isimleri bir araya getiriyor. Bu yaz toplam 3 konser ve sezona damgasõnõ vuran 6 tiyatro oyunu ENKA Eşref Denizhan Açõkhava Tiyat- rosu’nda sahnelenecek. Yaz, kõş ve bahar aylarõn- da yõlda üç kez düzenlenen kültür - sanat etkinlikleri önceki akşam “Fazıl Say ve Arkadaşları”nõn konseriy- le başladõ. Say’a, aralarõnda keman sanatçõlarõndan Ci- hat Aşkın, tiyatro sanatçõsõ Genco Erkal, çellist Çağ Erçağ, ney sanatçõsõ Burcu Karadağ ve opera sanatçõsõ Güvenç Dağüstün’ün de bulunduğu pekçok sanatçõ eşlik etti. 23 Temmuz’a kadar devam edecek olan etkinliklerde caz gitaristi Önder Focan 2 Temmuz’da, pop müziğin etkili sesi Nilüfer 9 Tem- muz Cuma günü sahnede olacaklar. Tiyatro oyunlarõ- na ağõrlõk verilen bu yõlki programda 30 Haziran çar- şamba günü İstanbul Halk Tiyatrosu’nun “Alevli Günler”i, 16 Temmuz cu- ma günü ise Tiyatro Ka- re’nin “Çelik Manalyolar”õ sahnelene- cek 6 oyun arasõnda yer alõ- yor. Başlama saatinin 21.15 olduğu etkinlikler öncesi saat 20.00’de Taksim-AKM önünden ücretsiz servis kal- kacak. Servis için 2 gün ön- cesinden rezervasyon yapõl- masõ yeterli olacak. ENKA yazõ Fazõl Say’la açtõ Fazıl Say, şef Cihat Aşkın ve çellist Çağ Erçağ ile birlikte.