Katalog

kuduğum Kitaplar METİNCELÂL Tene Yazılan Ayetler yküleriyle tanıdığımız Yavuz _ Ekinci ilk romanı Tene Yazılan Ayetleföe (Mart 2010. Doğan Kitap) yakın geçmişte yaşanan faili meçhul cinayetlerln izini sürerken insanın temel varoluş + meselelerinden ölüm ve ölümsüzlük olgularını sorguluyor. Asvas, tanınmış bir yazardır. Son ro- manı Tene Yazılan Ayetler"\ yazarken kaçırılmış, uzun süre işkence yapıldık- tan sonra öldürülmüştür. UNESCO, 1993'te kaçırılıp öldürülen Asvas'ı an- mak için 2010'u Asvas yılı ilan etmiştir. Bir işadamının aracılığıyla yazar Ber- zah, Asvas'ın hayatını konu alan bir ro- man yazmak ve bir film çekilmesi için kurulacak ekibin başına getirilir. Cum- hurbaşkanı'nın desteklediği projeyi ha- zırlarken Berzah'ın yöneteceği ekip devletin tüm olanaklanndan yararlana- cak, Asvas'la ilgili gizli belgelere de ulaşabilecektir. Berzah ekibini kurup Diyarbakır'a gider. Kamera ve ses ka- yıtlarını, gazete kupürlerini, günlükleri, mektuplan ve röportajlan inceleyen, tanıklara başvuran Berzah ve ekibi As- vas'ın başından geçenleri yavaş yavaş aydınlatmaya başlar. Asvas, Hizbullah tarafından kaçırılıp uzun süre işkence edildikten sonra öldürülüp gömülmüş- tür. 1990 yıllarda Güneydoğu'da yaşa- nan vahşet, faili meçhul cinayetler, Hizbullah'ın ölüm evleri, işkenceleri başlı başına bir roman konusu. "Düşük yoğunluk savaş" ya da başka hangi te- rimle tanımlanırsa tanımlansın terör or- tamında yaşamaya çalışmak ise üze- rinde önemle durulması gereken bir trajedi. Bir yandan Asvas'ın hayat hikâyesi gelişip ayrıntılanırken, diğer yandan bir ölümsüzün binlerce yıl süren hayat öy- küsünü okumaya başlıyoruz. Tanrılar tarafından kansı ile birlikte ölümsüzlük SAYFA 12 cezasına çarptırılan Uta- napişti'nin öyküsüdür bu. Yaklaşık on bin ya- şındaki Utanapişti bir yandan yaşadığı olayları şiirsel ya da efsanevi di- yebileceğimiz bir dille anlatırken bir yandan da binlerce yıldır ayn düş- tüğü karısının izini sür- mektedir. Mitolojide, kutsal kitaplarda, efsa- nelerde anlatılan öyküle- rin bir karışımıdır Utana- pişti'nin hikâyesi. Bir an- lamda insanlığın dünya- da çektiği acıların tari- hi... Yazar, romanda kaynaklarını şöyle açık- lıyor; "Yazmaya başla- madan önce, masaya sevdiğim ve yıllardır de- falarca okuduğum sekiz kitap bıraktım. Bunlar Gılgamış Destanı, Tev- rat, Zebur, Incil, Kuran, Don Kişot, Yüzyılhk Yal- nızlık ve Ulysses'ü. Kalemden, bu ro- manımın Gılgamış kadar ölümsüz, Tanrı'nın Kutsal Kitaplardaki sesi ka- dar şiirsel, Don Kişot kadar klasik, Yüzyıllık Yalnızlık kadar büyüleyici ve Ulysses kadar da modern olmasını di- ledim." Ama kitabın sonunda yer alan ve oyun amacıyla olsa gerek romanda sözü edilen ve aslında olmayan kitap- ların da sanki varmış gibi künyelerinin verildiği kaynakça çok daha geniş. Utanapişti'nin anlattığı metin bu eser- lerden yapılan alıntıların birleştirilme- siyle kurgulanmış. Romanın sonlarına doğru Asvas'ın kayıp romanı Tene Yazılan Ayetlero\- duğu bildirilen bu metin ve onun etra- fında kurulan oyunlar postmodem bir anlatı kurma çabası olarak algılanabilir. öte yandan kısa bir zaman diliminde yaşanan vahşeti aydınlatan düz anlatımlı me- tinle binlerce yıllık insanlık ta- rihinde yaşanan vahşetleri ve acıları anlatan mitolojik anla- tımlı metin bir bütünün iki parçasını oluşturuyorlar. Bu iki parça romanın sonunda birleşiyor. Utanapişti'nin öy- küsü Asvas'ın öyküsü ile ka- rışıyor. Yazar Berzah, anlatıyı "Bu benim hikâyem. Asvas olduğum doğrudur" diye noktalıyor. Romanın anlatıcısı Ber- zah'tan da söz etmek gerek. Yazarlık hayatında pek başa- nlı olamamış, özel hayatında mutsuz, karısı tarafından terk edilmiş biri. Asvas'ın romanı- nı yazarken bir yandan da kendiyle hesaplaşıyor, haya- tını, varlığını sorguluyor. Adı- nın anlamından gelen bir görevi var romanda. "Coğrafyada bir yarımadayı karaya bağlayan, iki yanı su, dar kara parçası" anlamına geliyor- muş berzah. Kuran'da ise "engel, iki şey arasındaki perde" anlamında kulla- nılmış. Berzah, Asvas'la Utanapişti'nin arasında yer alıyor. Romanın sonuna kadar perde görevini sürdürüyor. Berzah, Asvas ve Utanapişti "ölüm- süzlük" olgusu etrafında varoluyor, ka- derlerini biıieştiriyor. Asvas, vahşi bir işkence sonucunda öldürülmüş ama eserleriyle ölümsüzlüğü kazanmış. Utanapişti, hayatı boyunca ölümün izi- ni sürüyor, ölümsüzlükten kurtulmak istiyor. Berzah ise çoğu insan gibi ölümlülük ve ölümsüzlük arasında kal- manın sıkıntısını çekiyor. Yazar olarak Asvas gibi ölümsüzlüğü arzuluyor, eseıieri ona bu mertebeye ulaşamaya- cağı hissini veriyor, yaratıcılık sancıları çekiyor, umudunu Asvas hakkında ya- zacağı romana bağlıyor. Bir de tabii tüm bu anlatılan yazan yazann konumuna değinmeliyiz. Yavuz Ekinci, ölümsüz yazar Asvas'ın eserleri olarak kendi kitaplarını sayıyor. As- vas'ın çevresindeki kişiler, projeyi öne- ren işadamı Mehmet Şarman ömeğin- de olduğu gibi Ekinci'nin ya arkadaş çevresi ya da önceki öykülehnin kah- ramanları. Ekinci roman yazmanın oyun'u da içerdiğini söylüyor. Tene Yazılan Ayetlefde birçok oyun yapmış, gizli - açık göndermelerde bulunmuş. Postmodem bir yaklaşım bu. Tene Ya- zılan Ayetlefdeki postmodem yaklaşı- mın zaman zaman parodileşmesinin romanda işlenen konunun ağırlığı ve önemi ile ne kadar bağdaştığı tartış- maya değer. Bu yaklaşımın diğer sakıncası ise işlenen kahramanlarda yeterince derinleşmeyi engellemesi. Asvas'ın da, Berzah'ın da karakter olarak daha çok f ete kemiğe bürünmeyi, insan ilişkileri daha çok aynntılandırılmayı gerektiri- S>r, bu halleriyle eksik kalmış gibiler. meğin Asvas'ın Musa diye adlandır- dığı sevgilisi ile ilişkisi, Berzah'a gelen erotik içerikli aşk mesajlarının gizli ya- zan merak unsury olarak kullanılmış ama sonuca ulaşmadan kalmış. HEP YAZMAK İSTEYENLERİN HİKAYELERİ Fatih özgüven, yeni hikâye kitabı Hep Yazmak Isteyenlerin Hikâyelertne (Mart 2010, Metis Yay.) Kafka'dan yaptığı "Menziller ve yollar yoktur; yol dediğimiz şey, tereddütlerdir" alıntısı ile başlamış. 93 sayfalık kitap 11 hikâ- yeden oluşuyor. Hikâyelerin kahra- manları da kitabın ismine uygun olarak "yazmak isteyenler". Yazmak istemiş- ler ama yazamamışlar. Yazmamak için hep bir bahaneleri olmuş. O bahane- lerle yazmayı ertelemişler. Bu bahane- lerin kaynağında da tereddütler yer al- mış. Bir yandan da yazmayı başaranla- rın izlerini sürmüşler. Onlarla tanışıp görüşmüşler. Belki de bu yolla yazma- yı nasıl başardıklarının sırrını çözmeye çalışmışlar. Fatih özgüven, yazmak isteyip de yazamamış kahramanlarının hayatla- rından küçük parçalar, kesitler anlatı- yor hıkâyelerinde. O kesitlerden onların içlerinde bulundukları ruh halini anlıyo- ruz. İki sayfalık ilk hikâye Sel, kitap bo- yunca okuyacağımız tüm öykülerin kahramanlarının ruh halini birkaç cüm- lede okura geçiriyor; "Biraz önce gö- zünün önünden geçen kusursuz söz- cükler ve resimler... onların birbiriyle uyumu... sözcüklerin zihnine ça- ğırdıklarıyla resimlerin oluşturduğu şekiller... sözcükler dikey, sapla- nan bir bıçak gibi, resimler yatay, durmadan akıp giden bir şerit gi- bi... bir çarpı işareti... bu çarpı işa- reti aynı zamanda şu düşünceyi de iptal ediyordu:'... ben de böyle bir şey yazmak istiyorum."' Hikâ- yenin kahramanı'... ben de böyle bir şey yazmak istiyorum,' diye içinden bağırdıktan biraz sonra çaresiz şu cümleyi ekler; "hiçbir zaman böyle bir şey yazamayacağım." Fatih özgüven, önceki iki kitabında geliştirdiği anlatımını, hikâye etme tar- zını bu kitapta da sürdürüyor. Daha önce de yazmıştım, Fatih özgüven, çok sıradan, hatta anlatmaya değmez- miş gibi görünen hikâyeler anlatarak bize mesajını veriyor, daha doğrusu sorularını soruyor. Sıradan görünen, ama insanların kimliklerini belirten, davranışlarını simgeleyen hal ve tavır- ları, konuları sade bir dille anlatıyor. O yaşayan insanların tedirginliklerini, iliş- kilerde yaşadıkları görünmeyen ama belli belirsiz hissedilen gerilimi ve tabii sözcüklere dökülmeyen tereddütleri sade görünen cümleleriyle kurduğu dünyalarla iletiyor. • C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 6 1 SrKYKNl I H İ HIKAYKIJFKI