Katalog

iir Atlası CEVÂTÇÂPÂTT Ifi AMADIUME/ Şiirler/ Çeviren: llyas TUNÇ Yok olmuş aşkın kanıtı da bir aşk mektubunda!' ır > akademisyen, denemeci ve antropolog Ifi Amadiume, 23 Nisan 1947'de Kaduna Eya- 3T leti'nin başkenti Kaduna 'da doğdu. Ailesi Ig- bo kabilesi üyesiydi. llk ve ortaöğrenimini kendi ül- kesinde gerçekleştirdi. 1971 'de Ingiltere'ye taşındı. Londra ilniversitesi Doğu ve Afrika Araştırmalan Okulu'ndan mezun oldu. (1978) Aynı üniversitede sosyal antropoloji doktorası yaptı. (1983) Bu alan- daki çalışmalannı iki kitapta topladı: Igbo-African | -f MatriarchalFoundations (1987), Male Daughters \ Female Husbands (Zed Yayınlan, 1987). Demokra- | si, barış, insan haklan gibi değerierin Afrika'da ge- ! . lişmesini amaçlayan hükümetler dışı bir kuruluşun, Centre for Democracy and Development'in danış- ma kunılu üyesi oldu. Bir süre eğitim ve insan hak- lan dergisi Pan-African Liberation'ın editöriüğünü yürüttû. Çalışmalanyla cins ve cinsiyet olgusuna ye- ni açılımlar getirerek kadınlann insanlık tahhine ve kültürüne olan katkılannı yeniden sorgulamamızı sağladı. 1993'te doçent olarakAmerika'daki Dart- mouth College'de dersler venveye başladı. Şiirie- rinde Afrika, Avrupa ve Amerika kıtalan arasında köprü oluşturan çokboyutlu ve diyasporik dene- yimlerini yansıttı. İnsan aşkı, doğa, gizemcilik ve ya- şam mücadelesi konulan üzerinde yoğunlaştı. Pas- sion Waves (Karnak House Yayınlan, 1985) adlı ilk şiir kitabıyla Commonvvealth Şiir ödülü'ne değer görûldü. Yine, Ecstasy(Longman Nigeria, 1995) ile 1992 Nijerya Yazariar Birliği Cadbury Şiiri ödülü'nü, Circles ofLove (Trenton, NJ: Africa World Yayınlan, 2006) ile Flora Nvvapa Society Avvard ödülü'nü al- dı. Son şiir kitabının adı: Voices Draped in Black (Trenton, NJ: Africa Worid Yayınlan, 2007). Ama- diume, profesör olduğu 1999 yılından beri Darmo- uth College'de Afrika ve Afrika-Amerika Araştırma- lan Bölümü'ne başkanlık ediyor. IVAVADİSİ Anne tarafımın insanları ham pamuktan saçlannızda, saydım iplerini bilgeliğin ışıldayan gözierinizde, topladığı incileri gördüm annemin; lya Vadisi'nde vahşice koşan siyah tenli, boncuk kolyeli bakirenin. Anne tarafımın insanları, bahçe sırtlanna benzeyen kaşlannızda, meyveler gördüm eski zamanlardan, SAYFA 2 8 annemi gördüm, kız gibi, Iva Vadisi'nin cevizlerini, böğürtlenlerini yiyen, kara kiraz dudaklı. Anne tarafımın insanları kemiklerinizin gücünde sizin, sapasağlam ve yağsız, yıllanmış gövdenizin gücünde gördüm annemi, yürüyorken Iva Vadisi'nde; sandal ağacını duyumsatan gövdesindeki iplere dizili değerli taşlarla süslenmiş örgülü saçlarıyla başında taşıdığı testiden damlayan su damlaları hafifliğinde koiları bacaklan. Anne tarafımın insanları, bugün kâfur yağları sürdüler, ithal parfümler sıktılar onlar annemin buzu erimiş bedenine, hortlak beyazı bir tabuta, bıraktılar onu, anne tarafımın insanlan, teselli aradım ben annemi şimdi uzaklara götüren katranlı yol kadar soğuk, çukur gözierinizde böğürtlenler yoktu yoktu değerli taşlar anzalı kamyonlar vardı yalnızca ölülerin kemikleri vardı kıvnla kıvrıla geçiyorken biz Iva Vadisi'ndeki tehlikeli çağdaşlıktan geçiyorken sıkılıp tünemiş Milikin Tepesi'ni, pas, petrol ve kan içinde kirlenmiş eski zamanların liderlerini. Anne tarafımın insanları, diyorlar ki aile içi bir ilişkide hamile kalmış kadın gibidir Iva şişmiş çocuklu karnı; kendi eti ve kanıyla- kendi oğullarıyla, sömürgenlerin ağır silahları tarafından temeli atılmış llk Ticaret Birliği'yle yürümeden önce onlar, beyaz kurşunlarla dolu bedenleri Iva Vadisi'ne gömülmeden önce, emdilerdi onun siyah kanını vampir gibi kömür için. Diyorlar ki Iva'nın maden damarlannı siyahlar işletmeyecek artık ama kırmızı akacak kanı; vampirier geçirdiler dişlerini bir başka yere, emerek siyah ırkı petrol uğruna. Anlıyor musunuz anne tarafımın insanlan, Iva Vadisi'nde gezinen tedirgin ruhlarla güçlenmiş masalları olanlar, hortlak korkusu nedeniyle, döndüler köşeyi onlar işlettiler Nine Miles bölgesini, bağırsaklarını açtılar Yeryüzü'nün yeni bir yol için devreden çıkarmak için Iva Vadisi'ni şimdi doğum sancılan içindeki Ama ruhlar uçuyor! ACIUK Sıkarak suyumu çıkarıp yıkayacaksan beni suyumu çıkarıp yıkayacaksan, yıkayacaksan suyumu çıkarıp, kurutulmayacak kadar bekletilmiş acı yaprak gibi köpürürsem defalarca, suyunu çıkaramayacaksın acılığımın. KANIT Aşkla kıvranan ateşli bir sevgili, aşk mektubu yazıyor sevgilisine ağdalı bir yolculuk! ani bir hareketle, yok ediyor kendi büyülü sözcüklerini! Şimdi yalnızca meraklı korkmuş bir adam, oturuyor izlemek için onu tan ağarıncaya kadar, siliyorken uykusunda kadın gözyaşlarını. El sıkışarak yeniden, aşk şiirleri dolu dolmakalemiyle, kalbini çiziyor kâğıda adam göstererek ruhunun çıplaklığını, kısa süren gecenin kara pelerini altında. Yitip gidiyor kuyruk sokumu gece bulutlannın, yeni, belki daha iyi bir günü getirerek, gücenik kadın açıyor gün ışığı kadar parlak gözlerini, adamın içindeki korkudur gördüğü ne varsa, yok olmuş yiğitliği, yok olmuş dün gecenin cesaret verici keyfi yok olmuş aşkın kanıtı da bir aşk mektubunda! NEDENİNİ BİLMEDEN! Ağırdan almak istemiyorum bugünleri dolaşıyorum W116 caddesinde suskun suskun, kendi işime bakıyorum, yalnızım. Şu anda habire gözetliyorum sağı solu selam ya da bir merhaba diyerek, dahası aleykümselam, yabancı birinin assalamun aleyküm'üne karşılık olarak! şık giyimli Malili bir hanım, Senegalli bir adam renkli cüppeleriyle, belki Darüsselam'dan bir kişi, büyük olasılıkla bir Murid adayı Moritanya'dan hatta, siyah beyaz, tuğlalı evlerin olduğu Tuba'dan, kesinlikle bir üjani Youssou N'dour'un doğum yeri Dakar'dan herzaman Lotto mağazası yanında Frederick Douglas'ın köşesinde oturan, selam veriyorlarken parlıyor onların beyaz dişleri! saçları altın tokalı siyah bir kadın, uğur getirsin diye birkaç kez selam diyor mimikleriyle, içten bir gülümseme alıyor benden nedenini bilmeden! • CUMHURİYET KİTAP SAYI 1055