Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHUR YET 28 EK M 2010 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER [email protected] SAĞNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU Sırbistan’ın Falında AB Yolu Çıktı AB yalnız Türkiye’de değil, “üyelik yarışında” itiş kakış hâlâ kuyruğa girmeye çalışan tüm ülkelerde itibar kaybediyor. İtibar kaybının son örneğine Sırbistan’da tanık oluyoruz. AB dışişleri bakanlarının hafta başında Belgrad’ın üyelik başvurusunu, AB Komisyonu’na havale etmesi ardından; gözler Sırbistan’a döndü. AB dışişleri bakanlarının kararı özde, “Srebrenitza kasabı Ratko Mladic”in eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesi’ne teslimi ve Kosova’yla diyalog yolunun aralanması karşılığında; ülkenin “AB adaylığının” fiilen kabulü anlamına geliyordu. Ardından komisyon; aynı Türkiye örneğinde yapmış olduğu gibi; Brüksel’in görüşünü ayrıntılandırarak Sırbistan’a; nihai şekli AB Konseyi’nce belirlenecek bir “müzakere çerçevesi” verecek. Ana hatları az çok belirgin olan bu plan program çerçevesinde, Sırbistan gelecek yıl çok değil birkaç ay içinde alenen “üye adayı” olacak. 2012’de de müzakereler başlayacak. 20152016 civarı, büyük olasılıkla bu ülke, “AB masasında” yerini alacak. Üyeliğe giden bu “tercihli yolda”; Mladiç’i yakalayıp Lahey’e teslim etmek ve Uluslararası Ceza Mahkemesi ile tam işbirliği yapmak, Kosova ile diyaloğa girmek gibi birkaç “demir leblebi” yutmak da var; ama Belgrad, bir yandan da önünü gayet net görebilecek. Şartlar karşılığı; görünebilir gelecekte, hepi topu 56 yılda; birliğe katılacak. Belgrad’ın ‘Tercihli yolu!’ Sırbistan Türkiye mi? Şunun şurası 7.5 milyon nüfuslu bir ülke. Brüksel için uzun boylu bir “hazmetme sorunu” yok. Şu... bu… diyenler olabilir ama kazın ayağı öyle değil. Sırbistan dendiğinde koskoca bir Balkan coğrafyası ve Balkanların –çantada keklik görünmeyen “dengeler” ve “istikrar” sorununu konuşuyoruz. Dolayısıyla Brüksel için Sırbistan’a “üyelik kapısı” aralamak, herhangi sıradan bir Balkan ülkesiyle masaya oturmak gibi değil. Sırbistan, Slovenya değil. Buna karşın, şimdiden Sırbistan’ın az çok Brüksel camiasına ne zaman katılacağı öngörülebilir perspektifle belirlenmiş durumda. Belgrad’a kimse; “Hele şu şartları bir yerine getir de sonra düşünürüz” demiyor. Sırbistan kendisi için zor da olsa; önkoşulları tamamladığında; “AB rüyasının” gerçek olacağını biliyor. Böyle olacağı, adaylığı resmiyet kazanmayan Belgrad için; “Schengen vizesinin çoktan kaldırılmasından” belli. Sırbistan’ın adaylığı gelecek yıl kesinleşecek. Ama buna rağmen 2009’dan beri; Sırplar Schengen’den muaf. Sırbistan’ın topluluğa katılacağına kesin gözle bakıldığı ve 27’ler arasında bu konuda belirgin bir “siyasi irade” bulunduğu; Türkiye’nin henüz daha yeni “ricacı olma” noktasına geldiği “vize” konusunun, Belgrad’la halledilmiş olmasından belli. Milliyetçilerden ‘Kosova’dan vazgeçmeyiz!’ uyarısı Dolayısıyla Türkiye standartlarında, “pupa yelken” sayılabilecek tüm bu tıkır tıkır gidişata rağmen; gelin görün ki Sırbistan’da AB’ye karşı derin bir “güvensizlik” ve “fedakârlığa değer mi” duygusu var. İnanılır gibi değil. Şunun şurasında 88 bin kilometre karelik Türkiye’nin nerdeyse onda biri büyüklüğünde cep kadar ülke Sırbistan. Kamuoyu yoklamalarında halkın yalnız yüzde 30’lara varan bir kesimi, AB üyeliğine iltifat ediyormuş. Ezici çoğunluk; “AB; eski AB değil. AB’ye üye olacağız da ne olacak?” diyormuş. “Kosova’dan vazgeçmek”le, “AB üyeliği” ikilemi önünde; Kosova’yı yeğleyenler, bu durumda AB yanlılarına karşı çoğunluktaymış. Olan bitende; AB’nin “çap kaybı”; şüphesiz çok etkili. Ancak bunun yanında, Sırplar için hâlâ tarihin durduğu yer sayılan “Kosova üzerindeki haklardan vazgeçmek” şartı dayatıldığında; olay “kimlik sorununa” dönüşüyor. “AB yolculuğu” bu şekliyle, “çaptan düşen birliğe”, hem de “ulusal kimliği yitirmek pahasına girmek” anlamı taşıyor ki bunun cazibesi geçen her gün sorgulanıyor. Sırplar, birliğin kapılarını araladıkları an tam; “Değer mi?” diyor… O Sırplar ki AB’nin kurucu ülkelerinden İtalya’da daha on beş gün önce; “1389 Kosova Savaşı” uğruna ortalığa dehşet saçtı. Cenova’da oynanacak İtalyaSırbistan maçı; “Schengen vizesi kaldırıldığı için” ellerini kolarını sallaya sallaya İtalya’ya gelen Sırp milliyetçilerinin saldırganlığı nedeniyle iptal edildi. İri döğmelerle gövdelerine “1389 Kosova Savaşı”nın, 4 tarihi ve adını yazan, dağ maskeli; milliyetçi holiganlar; Cenova’nın Marassi Stadyumu’nu teslim aldı ve bu stadyumun sıralarından başta İtalya olmak üzere, Avrupa’nın tüm beylik ülkelerine, “Biz Kosova’dan asla vazgeçmedik! Ve vazgeçmeyiz!” ihtarında bulundu. ’90’lardaki Balkan çatışmalarının da aynen böyle, stadyum gösterileriyle başladığına dikkat çeken yorumcular; “Eyvah! Balkanlar yeniden karışıyor mu?” yorumları yaptı. Bu yorumların hemen akabinde işte; Sırbistan’ın AB üyeliğine yeşil ışık yakan 27’lerin “kararı” geldi. “Bu karar, günümüz Avrupası için ne anlam ifade ediyor?” da gelecek yazıya. ABD ile Ankara arasında füze savunma sistemi pazarlığı, ilişkilerde ‘dramatik’ değişim endişesi yarattı Kalkana ‘hayır’ desteği bitirir ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON ABD ile Türkiye ara sında NATO çatısı altında kurulması planla nan füze savunma sistemine yönelik pazarlıklar sürerken Ankara’nın projeye “hayır” deme sinin iki ülke arasındaki ilişkileri “dramatik” bir şekilde etkileyeceği görüşü öne çıktı. Cumhuriyet’e konuşan Washington’daki kaynaklar ABD Başkanı Barack Oba ma’nın füze savunma sistemine kişisel de ğer verdiğini ve Ankara’nın projeye sırt çe virmesi durumunda “AKP’ye sempatiyle bakan” Obama’nın desteğini yitirebileceği vurgusunu yaptılar. Kaynaklar, “AKP, Hamas ve İsrail poli tikaları yüzünden Kongre’yi kaybetti. BM Güvenlik Konseyi’nde İran’a yaptırım oylamasında ret oyuyla ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlığı’ndaki dış politika eli tinin büyük kısmını kaybetti. Eğer NATO konusunda hayır derse Beyaz Saray’ı da kaybedebilir” diye görüş bildirdiler. Ankara’nın İran konusundaki tutumu nun, ABD yönetiminden gelen karışık me sajlar nedeniyle, Türkiye ile Brezilya’nın gi rişimiyle yayımlanan İran’la nükleer yakıt takası konusundaki Tahran Bildirisi’yle il gili yanlış anlama olasılığı yüzünden bir de receye kadar hoş görüldüğünü ifade eden kaynaklar “ancak NATO gibi Batılı gü venlik ittifakının bir projesini reddet menin bir bahanesi olmayacağı” görüşü nü savundular. Türkiye’nin bu sisteme onay vermemesi durumunda Washington’da “Ankara’nın çizgiyi aştığı” yönünde bir algı oluşacağı nı ileten kaynaklara göre Türkiye bu tutu muyla “İran’ın çıkarları için çabalıyor” görünecek. Bunun yanı sıra iki ülke arasın daki bağın aşınması da kaçınılmaz. Türkiye’nin olası bir ret oyunun ya da sa vunma sistemine yönelik pazarlıkların çık maza girmesinin etkileri Washington’daki uzmanları iki ülke arasındaki ilişkilerin ge leceği konusunda kaygılandırsa da çok az ki şi Ankara’nın bu projeye “hayır” diyeceğini düşünüyor. Türkiye’nin ABD politikalarını bire bir izlemek zorunda olmadığı yönünde açık mesajlarının yanı sıra Ankara’nın bu projenin gerçekleşmesini yaşamsal bulan Washington karşısında pazarlıklarda üstün konumda olduğu da yaygın bir görüş. Gözlemciler bu konuda sonunda Anka ra’nın istediği koşulların gerçekleşme ola sılığının yüksek olduğuna işaret ediyorlar. WASHINGTON (Cumhuriyet) 1920 Kasım’da Lizbon’da yapılacak NATO liderler zirvesi öncesi Türkiye ile ABD arasında yoğunluk kazanan füze kalkanına yönelik görüşmelerde Ankara’nın hassasiyetleri birkaç noktada toplanıyor. ran tehdit ifadesi AKP hükümeti ticari ve siyasi ilişkilerini arttırmak istediği İran’ı hedef alan bir güvenlik bloku içinde yer almaktan duyduğu rahatsızlığını ABD tarafına iletti. Zirve sonunda hazırlanacak ortak bildiride Türkiye İran’ın bir “tehdit unsuru” olarak geçmesini istemiyor. Bunun yerine daha muğlak ifadeler kullanılmasından yana. ABD bu konuya sıcak yaklaşıyor. Karadeniz’de kalkan gemileri Füze savunma sisteminin ilk aşamasında sistemin gemilere yerleştirilmesi ve kalkanın denizden koruma sağlaması öngörülüyor. Ancak Ankara Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca bu gemilerin belli bir süreden ve tonajdan fazla Karadeniz’de kalamayacağını vurguluyor. Türkiye ayrıca Karadeniz’e komşu ülkelerle, özellikle de Rusya ile ilişkilerini bozma taraftarı değil. Korumanın bölünmezlik ilkesi Ankara’nın başka bir kaygı konusu ise füze kalkanının tüm Türkiye topraklarını koruyacak biçimde tasarlanması. Ankara NATO füze sisteminin tüm müttefiklerin topraklarını, nüfusunu ve güçlerini etkin bir biçimde savunması gerektiğini vurguluyor. Bu konuda hem Türkiye hem de ABD tarafı teknik çalışmalar yürütüyorlar. Döküntü meselesi Olası bir füze saldırısı karşısında atılan füzenin hedeflenen topraklara gelmeden havada önceden patlatılması gerekiyor. Türkiye örneğin Avrupa’yı hedefleyen bir füzenin kendi toprakları üzerinde patlatılması olasılığına füzeden yere düşecek döküntüler nedeniyle karşı. Ankara özellikle nükleer madde taşıyan füzelerin kendi toprakları dışında yok edilmesini savunuyor. stihbarat detayları İsrail basınına yansıyan bilgilere göre, Ankara sistemin karar verme sürecinde yer almak ve sistem alıcılarının getirdiği istibarat bilgilerine anlık erişim istiyor. Türkiye’nin ayrıca İsrail dahil NATO dışındaki hiçbir ülke ile bu istihbaratın paylaşılmamasını talep ettiği de ileri sürüldü. Pazarlık konuları Düğün faciaya dönüştü: 60 ölü Dış Haberler Servisi Afganistan’ın Baglan bölgesinde dün bir düğün sırasında çatının çökmesi sonucu 60 kişi öldü. Yaşamını yitirenler arasında çocukların da olduğu belirtildi. Düğünün yapıldığı 3 katlı köy evinin çatısının çökmesi sonucu meydana gelen faciada 40 kişinin de yaralandığı bildirildi. Kirchner ailesi yasta Dış Haberler Servisi Arjantin’in eski devlet başkanı dün 60 yaşında hayatını kaybetti. Şimdiki Devlet Başkanı Cristina Kirchner’in eşi olan Nestor Kirchner’in kalp krizi nedeniyle Arjantin’in El Calafate şehrinde hayatını kaybettiği öğrenildi. Bir süredir sağlık sorunları yaşadığı bilinen Kirchner, bu yıl 2 ameliyat geçirmişti. 2003 2007’de devlet başkanlığı yapan Kirchner, önümüzdeki yılki devlet başkanlığı seçimine katılmayı planlıyordu. Büyük patlama korkusu Dış Haberler Servisi Endonezya’nın Sumatra Adası’nda geçen pazartesi meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki depremin yol açtığı tsunamide ölenlerin sayısı 282’ye yükselirken, kayıp sayısının 412 olduğu duyuruldu. Java Adası’nda da depremin tetiklemesi sonucu Merapi Yanardağı’nın faaliyete geçerek lav püskürtmesi sonucu ölenlerin sayısı 25’e çıktı. Yanardağda daha büyük patlamalar olabileceği uyarısının ardından halk korkulu bir bekleyiş içinde. Almanya’da zorla evliliğe 5 yıl hapis FRANKFURT (Cumhuriyet Bürosu) Federal Almanya’da göçmenlere yönelik yeni bir yasa tasarısı hazırlayan hükümet, zorla evliliklerin 5 yıl hapis içeren ceza yasası hükümlerine göre yargı konusu olacağını, bu konuda adli takibatın kolaylaştırılacağını, sahte evliliklerin de aynı kapsamda görüleceğini açıkladı. Uyum kurslarının yabancılarca daha ciddiye alınması için de yeni yaptırımlar gündeme getirilecek. Rusya Afganistan’a dönüyor Dış Haberler Servisi Rusya’nın Afganis tan’daki savaşta NATO’ya yardım etme kara rı aldığı öğrenildi. İngiliz Independent gazetesi, birinci sayfasından verdiği haberinde, “Rusya, İslamcı mücahitleri destekleyerek Rus as kerlerinin ülkeden ayrılmasına yol açan Batılı devletlerin isteği üzerine, 21 yıl son ra Afganistan’daki savaşa dönmeye karar verdi” ifadelerini kullandı. Gazete, Moskova’nın Afgan ordusuna ve uyuş turucuyla mücadele birliklerine eğitim vereceği ni yazdı. Rusya’nın ayrıca NATO’ya Afganistan’da kullanılmak üzere helikopter temin edeceği de kay dedildi. NATO’nun Rusya ile, daha fazla helikopter tedariki, pilotların eğitimi, Taliban’ın saldırısına ma ruz kalan Pakistan üzerindeki yola alternatif ola rak silah ve mühimmatın Rus topraklarından ge çirilmesi gibi konuları görüştüğü bildirildi. Konuya ilişkin anlaşmanın gelecek ay Lizbon’da Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev’in de katılımıyla yapılacak NATO zirvesinde açıklan masının beklendiğini yazan gazete, Moskova’nın Afganistan’da sağlayacağı yardıma karşılık olarak “NATO’dan daha fazla işbirliği beklediği” kaydedildi. Buna göre, Rusya’nın NATO’dan iki isteği var: ABD’nin füze kalkanı sistemini nere ye yerleştireceğini Rusya’ya da danışması ve Gürcistan’daki fiili durumun kabul edilmesi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise Rus Kommersant gazetesine yaptı ğı açıklamada, Moskova’nın Doğu Avrupa’daki ye ni NATO üyesi ülkelere ittifak tarafından gönde rilecek asker sayısının sınırlandırılmasını istediğini söyledi. Haberde, NATO’nun Moskova’nın bu öne risine şu ana kadar sessiz kaldığı belirtildi. Gorbaçov: Afganistan’da zafer imkânsız Dağılan Sovyetler Birliği’nin son Devlet Baş kanı Mihail Gorbaçov, Afganistan’da zaferin imkânsız olduğunu söyledi. Gorbaçov, “ABD başka bir Vietnam istemiyorsa, askerlerini Afganistan’dan çekmekten başka alternatifi yok” dedi. Sovyet birlikleri, 1979’da girdiği Afganis tan’da büyük kayıplar vermiş ve 9 sene sonra Gorbaçov’un emriyle çekilmişti. NATO’DAN Y NE ‘EK ASKER’ TALEB BARKIN ŞIK ANKARA En son Türkiye’den Kâbil Bölge Komutanlığı’nın görev süresini, 1 Kasım tarihinden itibaren 1 yıl daha uzatmasını isteyen ve olumlu yanıt alan NATO, Ankara’nın kapısını yeni bir istemle çaldı. Genelkurmay Başkanlığı kaynaklarından edinilen bilgilere göre, NATO Afganistan için Türkiye’den yeniden ek asker talebinde bulundu. Şimdi bu talep değerlendiriliyor. Türkiye’den Afganistan’daki asker ve sivil personel sayısını arttırmasını isterken asker talebi ile ilgili yanıtın 19 20 Kasım tarihde Lizbon’da gerçekleşecek NATO zirvesinde iletilmesi bekleniyor. Kâbil Bölge Komutanlığı’nı yürüten Türkiye’nin halen Afganistan’da Tuğgeneral Levent Çolak komutasında 1828 kişiden oluşan tugay seviyesinde birliği mevcut. 1 Kasım 2009 tarihinde Kâbil Bölge Komutanlığı’nı devralan Türkiye, bu görevini 1 Kasım 2011 tarihine kadar sürdürecek. Ankara, NATO’nun yeni talebine olumlu yanıt verirse asker sayısı yeniden arttırılacak. Talebe olumlu yanıt verilmesi durumunda, Afganistan’da görevlendirilecek yeni askerlerin, terör, uyuşturucu ile mücadele ve mayın temizleme görevinde kullanılmayacağı belirtiliyor. Ankara, Afganistan’a lojistik destek için NATO güçlerine Türk hava sahasını ve havalimanlarını da kullandırıyor. ABD bu kapsamda özellikle İncirlik Üssü’nü yoğun olarak kullanıyor. Türkiye, Afganistan operasyonları için Konya’daki 11. Ana Jet Üs Komutanlığı’na Havadan İhbar ve Erken Uyarı (AWACS) uçaklarının konuşlanmasına da zaman zaman izin veriyor. Türkiye, Afganistan’a ayrıca nakdi yardımlarda da bulunuyor. İsrail’de aşırı sağcı tahrik İsrail’de aşırı sağcı bir grubun, Doğu Ku düs’deki Arap kasabası Umm el Fahem’de, İsra il’deki İslami Hareket örgütünü protesto ge rekçesiyle yaptığı gösteri sırasında çatışma çıktı. Polisin Filistinlilere sert müdahalede bulunduğu olaylarda 2’si İsrailli Arap milletvekili olmak üzere yaralananlar olur ken 9 Filistinli gözaltına alındı. Öte yandan Gaz ze’nin kuzeyine yapılan tank saldırısında da İs lami Cihad üyesi iki ki şinin öldüğü bildirildi. (Fotoğraf: REUTERS) Aynı takımın oyuncuları İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, ülkesini ziyaret eden Bolivyalı mevkidaşı Evo Morales ile önceki gün dostluk maçı yaptı. Tahran’da bir spor salonunda ünlü İranlı futbolcularla oynanan maçta iki lider aynı takımda yer aldı. Maçı, Ahmedinejad’ın kullandığı penaltıyla liderler takımı kazandı. İran Cumhurbaşkanlığı resmi sitesinden dün paylaşılan fotoğraflarda iki liderin maç öncesi ısınırken fotoğrafları da yer aldı. (Fotoğraf: AP) Nestor(sağda)veCristina Kirchner.(Fotoğraf:EPA) [email protected]