Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 HAZİRAN 1996 PAZARTESİ 14 DIZIYAZI r JÜHALDJRI JELENEBI M. AKİF SOLMAZ Y.SMİSOLMAZ • IRA'nın amacı, Ulster' ingılız ışgalınden kurtarıp kuzey ve guneyı bırleştırmektı. Bırleşmeye karşı çıkan Protestanlar da IRA'ya karşı UDA'yı (Ulster Savunma Cemıyetı) kurdular. ikı grup arasındakı kanlı çatışmalarda, bııçok ınsan yaşamını yıtırdı • İngıltere Başbakanı John Major'un, barışın onkoşulunun, IRA'nın sılahlarını teslım etmesı olduğunu vurgulaması uzerıne Sınn Feın lıderı Gery Adams, barışın Kuzey İrlanda, ingıltere ve IRA arasında uçlu goruşmeler sonucu belırlenebıleceğinı ortaya koydu. Ingıliz askerleri, Belfast'ta Protestan yürüyüşünü tek başına engellemeye çalışan bir IRA sempatizanını yakalamaya çalışıyor. Kanlı içsavaştan ateşkese• rlanda da patlak verecek ıc. / savaş oncesıne kadar 300 İngılız 800 trlandalı olmuş ve 5 mıl>on 500 bın sterlın ınaddı zarar me> dana getırmıs.tı İngılız hukumetının İrlanda uzenndekı baskısı gelecektekı ola>ların haberusı olmuş ve Sınn Feın İngılız somurusunu bıtırmek amacıyla yenı urettığı polıtıkasını u>gulama\a koymus.tur Sınn Feın e gore İngılız ku\vetlennı felv durumuna getırebılmenın ılk koşulu haberleşme ağını çokertmektı Bunun ıçııı İııgılı/ ordusuna aıt tum teletonlardınlenıvor ve gelen tum mektuplar okunuv ordu A\ rıca Ingılteıedcn ozel olarak getınlen 14 haberalma gorevlisi 21 Kasım 1920 de Collıns ın adaıııları tarntından oldunılcrek Ingıl / bırlıklerınnı haberlc^me \e habeıalma ağına darbe uırulmuşoidu Bu Sınn Feın ın dola\tM\la IRD nın askcrı açıdan başarısizlıkla sonuçlanan paskalya ayaklanması sonrası askerı anlamda en bu\uk zaterı savıldı Bu onemlı çatışmanın dışında kuçuk ve dağınık olarak gerçekleştırılen çatışmalar ılk once batı ve gunevde daha sonra da kuzeydoğuda RIC (Polıs Gucu) uzerıne yapılan sistematık saldınlara donustu 1919-1921 vıllanndaçatışmalar genellıkle R1C ın etkın olduğu kın>al bolgelerde vogunlaştı Bolgeyı tanımavan RIC gorevlılen dırenışçıler tarafından once teerıt edılıyor sonra da oldunıluvordu Avnı zamanda Collıns ve adaıııları RlCdegorevlı Irlandalılan ıstıfaetmelen ıçın zorlusordu 1920 Agustosu na kadar Polis Gucu nden bın kışı avrıldı Collins'in başarısı Coliııis ın İngılız haberalma aöını çokertme gırışımı Dublınde en usi duzev vonetım mekanızmasma kadar sızmalarıvla başanva ulaştı Artık polıs teşkılatının tum gızlı dosvaları ıncelenıyor ordunun telsız ve telefon konuşmaları dınlenıyordu Bundan boyle Ingılızlere karşı daha profesyonel evlemleryapma olanağı bulacağı gtbı Ingılızlenn saldın hazırlıklannı onceden oğrenme ımkanı doğmuştu Bu donemde şıddetlı çarpışmalar meydana geldı Yenı oluşturulan "Karalar \e Tabalar" adlı İngılız guı-u bır sure etkın olmuşsa da Collıns ve adamlannın planları karşısinda gucunu yıtırmıştı RIC ıvice dagilmava \uz tutmuş ve irlanda dakı ingılız gucu etkisinı kavbetmeve başlamıştı Eamann de Valera Ingılızierle anlaşma yoluna gıdıvor Collıns \e arkadaşlannı ıkna etmeye valışıyordu Collıns ve arkadaşları İrlanda ıçın ımzalanan bu anlaşmavı hıçbırzaman onaylamamıştı Dublın e donduklennde De Valera ve Sınn Feın ın tepktlenyle karşılaştılar İç savaş başlıyor Artık bır Irlanda devletı vardı ama gunden gune ıç polıtık çalkantılann arttıgı goruş avnlıklannın kaçınılmaz hale geldığı bır İrlanda vardı Gery Adams Bu kosullar altında İrlanda \enı bır savaşın ıçıne gırdı Bu kez fngılızlere karşı değıl kendı ıçınde Irlandalılar, anlaşma >anlısı ve anlaşma karşıtı olarak ıkıye ayrılmıştı Bu avrını beraberınde yenı goruş.lerın ortaya çıkmasını ve var olan hukumete karşı yenı yenı polıtık muhaletetlerın oluşmasını berabennde getırdı De Valera \e Sınn Feın onderlığındekı anlaşma karşıtlanna mılıtan sosyalıstlerdestek vermış ve İrlanda mucadelesı artık şekıl değiştırerek bır ıktıdar ve avnı zamanda bır Mnıf John Major mucadelcsı olmuştur Collıns ve Grıffıth anlaşma üoruşmelerınde yenıkduştnuştu ama îngılızaskerlerını İrlanda topraklanndan çıkarmavı başarmışlardı Bu başanları ıle Ingılızlerın Irlanda uzenndekı ekonomık baskısı azalmış ve İrlanda polıtık bakımdan dışanya karşı bağımsızlığını -az da oKa- kazanmıştı İç sava:j gunlennden 1932 yılına kadar ulke VVllliam Cosgra\e taratından başarıvla yonetılmış ve ekonomık anlamda bırçok reformlar İrlanda devleti kuruluyor. K u z e y ir |a n d a -n ı n 7 8 üyeden kurulu ilk parlamentosu ilk toplantısında. L.George un ılerı surduğıı İrlanda hukumetı vaNasi vururluğe gırmış\e hepsinde yuksek gorev lerde bulunduğu İngılız hukumetlerı taratından Irlanda'va ıçyonetım tanınması ıçın venlen soziere ragmen irlanda şımdı ıkıvc boltınmuştıı Kuzev İrlanda nın ılk par' ımentosu seçilmış ve 7 Hazıran 1921 de toplanmıştı De Valera L George un İngılızlerle masaya oturma vagrısını kabul etmış ve Irlandalılar kendı aralarında delegasvonu ıkı avukat destegınde Grıflıth Collıns ve Barton olarak belırlemış.lerdı ingılızlen ıse NVınston Churchıll, \ustin Chanıberlain ve Lord Bırkenhcad temsıl edıyordu 11 Ckını l l >2 1 de ba^lavan goruşmeler onci.ii lpj_ılteıedekı lılandalı polıtık suı,ıutar seıbest buakılmis \e İrlanda da silalılar susmustu Injı'ızknn oıtav ı attıgı kosullar on »ıl once lılnndalılar taı ıfmdan davatılan lçvonetım 1 isarisi nda bulunan maddelerden daha kısıtlı gıbı gonımıvordu L Geoıge ne pah^sına olursa olsun • 8 0 0 1169: \oıman buıonlaıı hlanda \ı ışgül eıtı 1649: hlanda da Kcıtolık baskaldııısı bastıııldı 1"91: Fıansı: De\ı ıını nın etkısnle Ingılı: \onetınune son \eınıek ıçın hlandahlaı Bıılıiı kuıuldıı 1801: Ingılteıe ıle hlanda aıasında Bıılık Anlaşmusı \apıldı 1850: hlanda nın bağıınsızlıgını hedefle\en IRB ıle Fenıan haıeketı oıtcna çıktı 1886: hlanda nın ozeık bu statıı küzanması nın ılk adıın atıhlı 1893. O Liklık tasaını Lmdluı KuımıuiM nda ıcddedıldı 1916: hiiiılı.kı tanıtından Pti\kal\a a\akhmi'iası bastıı ıldı 1918: IRB şıddeı e\lemleıını hızlandııdı 1919- hlandapaılamentosıı V ı 1 d a İ r 1 tumlntınet ılan atı 1920:Gııne\ hlanda 26 Kuzt\ hlanda 6 d ohınık holıındıı 1921-23: Ba°ım\ız hlanda De\letı nde ıt, sa\a$ haşladı 193"V //landa Cuınhuı ı\ etı kuze\ ıızeı ındc hak ıddıa eden \ enı bıı ana\asa\ı kabul tttı 1949: IR4 nın ılk sılahlı e\k>m!eıı başladı 1972: Belfast ta paiUn an bombalaı somiLit 11 olıı 130 \aıalı 19"'4: Otohuse boınbalı saldııı 12 olıı 14 \cuali 19'8: kııze\ blanda da \a!dııı 12 olıı M)\n)üh 19"9: Boınbalı saldııı sonucu İH askeı oldıı 1982: H\de Paık \e Reçent s Paık saklııılaıı 11 olıı 50\aıalı 1983: Haııods a sılalılı saldııı 6 a n d a 1 olıı 1984: Khılıafazakuı Paıtı Kongıesı nın \apıldığı oielc saldıı ı 5 olıı 1987: Anma toıenıne saldııı 11 olıı 6-? \aıalı 1992: )eı Kuze\ hlanda netıct <V Pıotestaıı ışçı olıı 1993: )enı baıış sıııettıun ılunı 1994: hiiidıeıe ıle Sınn Feın baıış goı uşmeleı ı ba^langıcı 1996: (Viitbat) IR4 baıii goı ıtşniL leı ının sona enlığını a<,ıkladı 4\nıqun Docklands a boınbalı saldıı ı 2 olıı 100 den fuzlıı \anili 1996: (16 iiıbatt Snandda otohuse bomba 1 olıı 9\aıalı 1996: (26 şubat) tngılteıe kuze\ hlanda ıa 400 askeı daha goııdeı nıe kaıaı ı aldı uerL.eklestmlmis.ti 1932 vılıııda De Valera cezaevınden vikıp İrlanda Ba>bakanı oldıı De Valera baijbakan olduğu donemde Ingılızlerle olumlu ılı^kıler ıçıne jırerek İngılız - İrlanda gumrugu soıununu çozerek irlanda yı ekonomık anlamda rahatlatmıştır Buna ragmen irlanda, papaz \e pıskoposlann destekledıgı polıtıkacılann ve kuçuk ışadamlarının vonettığı ıçıne donuk taş.ralı kuçuk bunuva dev letı halıne geldı 1949 yılına kadar İrlanda bağımsiz bır ulke olarak avaktaydı ama bolunnıe sorunu hala vardı 1950 yıhndan ıtıbaren 1930 lan anımsatan bır sure», basjadı Bu süreç bolunme sorununu çozmek ıçın venı kurulan IR\ nın (irlanda Cumhurıyetçı Ordusu) verdıgı mucadelevdı Bu arada Sınn Feın varlığını devam ettırmi!} ve butun gucuyle geleneksel başkaldıny ı surdurmu^tu Nasıl bir irlanda? Bugun İrlanda 1921 de ımzalanan anlasmayla Irlandalı Protestanların yoğun oldugu kuzey de 6 ve Katolıklenn bulunduğu gunevde ıse 26 "iPe avrıldı Bu avnı zamanda "•Serbest Irlanda Devleti" olarak anıldı Daha sonra ~IriandaCumhuri>eti" adını alırken kuzev de UKter evaletı Ingılızlenn vonetımınde kaldı Bu bolunme sonucu katolıklerın - geçmıştekı gıbı- İngılız yonetımıne protestoları arttı 1960 lı vıllardan sonra bu protestolar gıtgıde sıstemlı legal ve ıllegal mucadeleve donus.tu ve IRA ev lemlerıne basladı IRA nın çıkıs amacı Ulster ı İngılız Hgalınden kurtarıp kuzev ve guneyı bırle^tırmek olarak açıklanabılır Bu arada Protestanlar da kendı ıçınde orgutlenerek UDA vı (Ulster Savunma Cemıvetı) kurdu UDA bırle^meve karşı çıkan İrlandalılann \K\ karşıtı kurdugu bır harekertı Bu ıkı grup arasında kanlı çatıs.malar olmuş bırçok ınsan havatını ka\betmıştı İngıltere nın Irlanda sorununu çozumlemek ıçın sureklı olarak kullandığı askerı guçle bastırma vontemı hem Katolık- Protestan (kuzev - guney), hem de İngılız ordusu ve polıs gucu ıle IR'V çatışmalarını artan oranlarla gunumuze ta^ımı^tır 1994: Ateşkes yılı Barış surecının ba^langıcı olarak IRA eyleın yapmayacağını açıkladı İngıltere Başbakanı John Major un banşın olabılme koşulunun IRA nın sılahlarını teslım etmesı olduğunu vurgulaması uzenne Sınn Feın lıderı Ger\ \dams barışın Kuzey Irlanda İngıltere ve IRA nın uçlu goruşmelennın sonucunda belırlenebıleceğinı ortava kovdu Bu durumda Irlanda nın kadennı belırlevecek anlaşmanın John Major John Buton ve IRA lıden arasında ımzalanması gerektıgı duşuncesinı Kuzey Irlandalı Protestanlar ve Ingıiızler dışında herkes benımsedı Ancak İrlanda nın bırleşmesı Ingıhzlenn gu^lennı çekmesı gıbı çıkarlara ters gelen maddelerın olduğu bıranlaşma one suren IRA onerdıgı ateşkesı bombalama eylemıyle bozdu Gorunen o kı onbınncı yuzvılda başlavan bu kımlık mucadeiesı aradan geçen bunca yılın sonunda nıtelık olarak degışse de ozunde bır halkın kulturunu korumak \e bırlıgını elde etmek amacıyla verılmektedır Ve uzun yıllar belkı de vuzyıllar boyunca \enlme\e devam edılecektır BITTI POLtTIKA VE OTESI MEHMED KEMAL Bir İnsan Oğlu Şaır llhan Berk bır gun bır kartvızıt bastırmış altı- na da 'ozan dıye yazdırmıştı Uzun sure ozanlıkla ıda- re ettı Sonunda gene ozanı sıldırdı şaır yazdırdı Ozan halk şaırının karşılığıdıı Ozanı da aydınlarımız kullanır, ama onlar da daha çok halk şaırıne 'âşık' derler Veysel'ın bulunduğu ıçkı meclıslerınde ondan şıır ıstedıler mı, sazı gostererek "Âşık vursana şurdan bırşeyler>" derlerdı Veysel de "Saz acıktı" der vururdu sazın gozune "Saz yoruldu, ben yoruldum " Rakıya geçılırdı Veysel ı ılk keşfeden Ahmet Kudsı Tecer'dı Sı- vas'a edebıyat ogretmenı olarak gıttıgınde orada onu bulmuştu Daha sonrakı yıllarda Sabahattın Eyuboğlu'nun elıne geçmıştı Dolaşa doiaşa bızım Fıkret Otyam'a kadar gelmıştı Fıkret'ın aşıklar ustune çok emegı var- dır Âşık Mahzunî'yı de bır koşeden bulup çıkaran o- dur Halk şaırlerını tutmak bır donemde bır tur halkçı- lık dıye benımsenmıştır Halkçılığın ıçınde solculuk yok mu9 Var Hem de ne kadar var Onunla yetınılmıştır Solculugun sulandırılmışı gıdıp koyusu gelınce de halk şaırı şoyle demışnr Akıl dedığın bır kıldır Onun da ıçıne edıldı bıldır Bır şeyın ıçıne akıl gırdı mı duyu pır pır uçar Akılı pazar çıkarmışlar bır de bakmışlar kı herkes kendı aklını almış hıç karışmamış şaşıran da olma- mış Vecıhı Timuroğlu, ' /s/am/n Akla Bakışı Uzerıne Bır Deneme" yazmış Burada "akl" ıçın ne varsa, ba şından gunumuze kadar hepsını ıncelemeye almış Vecıhı Timuroğlu nun askerı darbeler kısmında bır kurbanı vardır Kımı denemelennde kurbanını karşı- sına alır onunla soyleşerek ıçını doker Şaşırdıgında, "Aklım almadı' der Nerede akıl varsa tanyor Islamda akıl başta gelıyor Kuran ı alalım Kuran da akıl kırk dokuz kez geçıyor Hıçbır ayet- te akl 'kavram olarak geçmez Kırk dokuz kez de 'ey- lem olarak kullanılıyor Hadıslerde Muhammed Mustafa "akıl" sozcuğu- nu kullanmıyor Muhammed ı bellı de Mustafa sı ne oiuyor'? Mustafa 'ıstıfa dan gelıyor seçkın demek Bır hadısınde şoyle dıyor 'Gozlerım uyudu kulaklanm ışıttı ve kalbım akl er- dırdı " Kımı zaman da gozler dunya ustune çevrıhr her za- man uhrevî degıldır Hayyam gelır akla Pencereden ıçerıye şıırle dolu serın hava dolar Omer Hayyam bır rubaı olur Saglıklı omur neş elı yaşam mı dılersın Bır nebze şu dunyada kâm almak mı dılersın Dertsız gonul dılersın eger durma şarap ıç An an yaşa zevk al nasıl olsa gıdersın Kurşat yuzunu buruşturdu, pencereyı kapadı, son- ra 'Kusura bakma baba, dedı, hem çevın kotu oldu, hem de felsefesı bozuk Yaşamı ucuza almış bır an- layış " "Çevın doğru ama şıırsel değıl " Akıl bızı aydınlıga kavuşturur Sozcuk olarak alırsak "ıkal"den gelıyor ikal deveyı kazıga baglamak dıyet odemek ogrendıgını bılmek anlamına gelıyor "Şu dunyada, dunyalık toplayanlann, malmulkedı- nenlenn hıçbır şeye akıllan ermıyor" Ne dıyor Âşık Veysel 'Ben bır ınsan oglu sen bır dut dalı Ben babamı sen ustanı unutma" Dunyada o kadar çok unutulmayacak şey vardır kı 1 Bız de unutmuyoruz 1 BULMACA SOLD\NS\Ğ\ 1/ Etı ıçın avlanan kabuklu bır denız havvanı 2/ Bırbı- rıvle uvumlu bır- bınnı tamamlavıcı 3 renkte olan Tan- tal elementının sımgesi 3/ Bırvet- kının bır vabanın bır kararın vurur- ° luge gırmestne j kar>ı çıkma hak- kı Organızmanın 8 kendı urettığı tok- g sınlerle zehırlen- me»ı 4/ Bır çalgı kımsenın yapmavı du^un- dugu^ev 5/Devınımolav lannı ınceleven bılım dalı 6/ Bır ogretım kurumu Agzımızdakı dışlenn bır 4 bolumune venlen ad 7/ Vazı va da muzık dersı Parola 8/ Maksım Gor- 6 kı'nınbırromanı Amır- 7 ler anlamında eskı soz- 8 cuk 9/Buzulvuzevıustun- g de vukselen çogunlukla sıvn kavalık tepeler YLK.\R1D\N Ş 1/ Adam anlamında argo sozcuk Tahıl kepekveketen tohumu kanşımından oluşan at vemı 2/ Guçlu \e be\az bır ışık vererek vanan hıdrokarbonlubırgaz 3/ Bır^evıanım- samak ıçın yazılan kisa vazı Belırtı ız 4/Sovtarılıga tu- haflıga kankatüre \ erdıgı oncelıkle av ırt edılen edebıvat ve sanat turu 5/ Ltanma dııvgusu Tanntanımaz Ses 6/ Agaç dallarından \apılan duciuk Lstu kapalı olarak anlat- ma II Bozukluk vanhşlık 8/Sıkgozluag Eskı Vlibirda guneş tanrısı 9/ Vaşar Kemal'ın tek ov ku kıtabı İLAN T.C. S\R\Y ASLIYE HUKUK HAKIMLIĞİ^DEN 1985 6^3 1994 143 Davacı Hazıne nın davalılar Yusuf Gundogan Latıt Ozturk AkıfDuygulu Murat Muratlı Galıp Yılmaz. Sadıye Genç C3nRevan SalıhGursov 'ı ılmaz Uçe^- ler Melahat Demırcı Mustafa Aktepe BahrıveDemır- can Sınan Revan Muzevven Tınmaz Abdullah Bav raktaraleyhlerıneaçtığı tapu ıptalı tescıldavasının(Sa- rav B \oncah 1645 parsel ıle ılgılı) vapılan vargılama- sı sonunda davanınreddınekararvenlmış oldugu ışbu ılanın gazetede ılanından ıtıbaren davalılar tarafından 15 gun ıçınde temvız edılmedıgı takdırde kesınleşece- ğı tebılgat venne geçerlı olmak ıızere ılanen teblıg olu- nur Basin 84418