Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 ŞUBAT 1996 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER H 4lere kullanım yasagı • VVASHESGTON (Cınnhuriyet)-ABD Savunma Bakanlığı, son bir ay ıçinde 3 tane F-14 tipı savaş uçağının düşmesi üzerine bu uçaklann kullanımına geçici bir süre ara verdi. Karann, Deniz Kuvvetleri'nin kullandığı F-14'lerden birinin perşembe günü Irak'ın güneyinde uluslararası sularda henüz bilinmeyen bir nedenle düşmesinden sonra alındığı bildirildi. Deniz Kuvvetleri'nden yapılan açıkJamada, F- 14'ierin düşüşünün neden kaynaklandığını belirlemek amacıyla araştırma başlatıldığını söyledi. Üretimi ilk olarakc 23 yıl önce gerçekJeştirilen F-14'lerden ABD'nin elinde 337 tane bulunuyor. Yetkililer, uçuşlanna pazar»esi gününe kadar ara verilen F-14'lerin her birinin 32 milyon dolar değerinde olduğunu; son 2 yıliçinde 10, 1991 yılından bu yana da toplam 32 tanesinin düştügünü kaydettiler. ETAsözcüsü serbest bırakrtdı • PAMPELUNE (AA) - Ispanya'nın Navarre eyaletindeki Pampelune kentinde tutuklanan Bask bölgesinin bağımsızlıği için mücadele veren ETA örgütünün siyasi kanadı niteliğindeki Herri Batasuna (HB) Partisi'nin sözcüsü Floren Aoiz serbest bırakıldı. Adli kaynaklara göre kuzeydeki Navarre bölgesi Adalet Yüksek Mahkemesi'nce serbest bırakılan Aoiz, sorgulama sırasında hiç konuşmadı. Söz konusu kaynaklar, Floren Aoiz'in, Navarre Valisi Cesar Molino'yu şiddetle eleştirdiği yazılı bir belge ile ilgili olarak mahkemede ifade vermeye çağnldığını, ancak bunu reddetmesi üzerine tutuklandığını hatırlattılar. Kanh karnavaMa 219 ölü ' • RIODEJANEIRO (AA)- Brezilya'nın Sao Paulo eyaletinde toplam 6 gûn süren karnaval şenlikleri sırasında ölenlerin sayısının 219'a yûkseldiği açıklandı. Yetkililer, çarşamba günü sona eren karnavalda, sadece geçen cumartesi günü 67 kişinin hayatını kaybettiğini belirterek ölenlerin toplam sayısında geçen yıla göre yüzde 40'lık bir artış olduğunu bildirdiler. Polis kaynaklan, çok sayıda kişinin de yaralanchğı bu yılki şenliklerin, son 99 yılın en kanlısı olduğunu belirttiler. Kuz Rusya lideri, ülkenin içinde bulunduğu durumun suçunu hükümete atarak başbakanı görevden alabileceğini ima etti Yeltsin'deıı hükümete gözdağıMOSKOVA (Cumhuriyet) - Rusya Devlet Başkanı Boris YeJsüı, Başbakan Vîktor Çernomırdin'i görevden alabi- leceğiyle ilgili ilk sinyali verdi. Halkm ekonomik ve sosyal haklannın korun- ması sorumluluğunun hükümete ait ol- duğunu söyleyen Yeltsin, bunun yapıl- maması durumunda görevin bir başka hükümete verileceğini belirtti. Böyle- ce 16 haziran başkanhk seçimleri ari- fesinde, iktidann başansızlıklannın fa- turasının Çernomırdin'e çıkanlarak başbakanın değiştirileceği tahmini bi- raz daha güçlenmış oldu. Son üç yıldır gelenekleştirilmeye ça- lışılan "devlet başbakanının parfamen- toya yıllık mesajr, dün Kremlin'de Yeltsin tarafindan açıklandı. Rusya li- derinin 46 dakikalık konuşmasında, 1991 sonrasının ekonomik, sosyal ve siyasal değerlendirisi yapıldı. Çeçen savaşından uluslararası sorunlara ka- dar bir dizi konudaki resmi yaklaşım- lar anlatıldı. Reform sürecini genel olarak başa- nlı bulan Yeltsin, bununla birlikte hal- kın ekonomik ve sosyal durumunda ciddı sorunlann ortaya çıktığını kabul etti. Görevıni yerine getırmeyen ve adı yolsuzluklara kanşan bazı yöneticileri görevden aldığını anlatan Rusya lide- ri, kendıni ekonomik ve sosyal uygula- malardan soyutlanmaya özen gösterdi. Bu konudaki sorumluluğu Çernomır- din hükümetıne yükleyerek -Halkın ekonomik ve sosval hakİannı bu hükü- met konıyamazsa, başka hükümet ko- rur" dedi. Rusya lideri, dünkü konuşmasında, uluslararası alanda önemli sorunlan bi-'-ıiduğunu vurgulamakla birlikte, dış polirikada genel olarak başanlı ol- duklannı öne sürdü. En büyük başan- nın ise BDT ülkeleri açısından artık "aynlma değil bütûnleşme''eğiliminin ağır basması olduğunu belirtti ve bu arada, kusya ü<. Beyaz Rusya ve Ka- zakistan arasında bir "entegrasyon an- laşması"hazırlandığını duyurdu. Rusya Devlet Başkanı, bundan sonra Rusya dış politikasımn, "ulusal çıkarlan başa alan, daha gerçekçi, çok kutupiu ve pragmatik" olması gerektiğini söyledi. Çeçenya'ya özel statü Konuşmasında Çeçen bunalımına da değinen Yeltsin, bu konuda yakında ye- ni kararlaralınacağını bildirdi. Bunun- la birlikte, alınacak "yeni" kararlarla ilgili verdigi ipuçlan, Krernlin'in Çe- çen savaşını bitirmek için eski yakla- şımlanndan pek uzaklaşmadığını orta- ya koydu. Rusya lideri, Çeçenya'da ba- nş için bütün siyasal çevrelerle görüş- meyehazırolduklannı belırttikten son- ra "haydutçetesi" olarak nitelediği Ca- har Dudayev yönetimini bunun dışm- da tuttu. Yeltsin, konuşmasında Rus as- kerlerinın çeçenya'dan çekilmesi ola- sılığı bulunmadığını ancak Çeçenya'ya Rusya Federasyonu sınırlan içinde özel bir statü verilebıleceğinı vurguladı. GUNLUGU HAKAN AKSAV Rusya'da hayat kısalıyon 196O'lı yıllarda ortalama yaşam süresi, Rusya'da, ABD'de, Fransa'da ve Almanya'da aşağı yukan aynıydı. Şimdi ortalama insan ömrü ABD'de 77'ye, Japonya'da 80'e yükselirken Rusya'da 64'e indi. (Kadınlar için yaklaşık 70, erkekler için 57,7.) Resmi verilere göre, bir ABD yurttaşının sağlığı için yapılan yıllık ortalama harcama 2700 dolarken, Rusya yurttaşının payına düşen yalnızca9dolan\. Faşistlerden Yeltsin'e destekIki hafta kadar önce Petersburg'da bir grup şovenist-faşist militan bir açıklama yaparak 16 haziran başkanhk seçimlerinde Boris Yeltsin'i destekleyeceklerini bildirdi. Gazetelerin kısa haber sütunlannda kalan bu gelişme, geçenlerde Yeltsin'in basın sekreteri Sergey Medvedev tarafindan değerlendirildi. Medvedev, Rusya liderinin "bir avuç şovenistin desteğine ihtiyacı olmadığını" söyleyince, kimilerinin aklına yeni bir soru geldi: Acaba "bir avuç" olduklan için mi?.. Bunu, geçen hafta içinde yeni açıklamalar izledi. Buna göre, Moskova'da örgütlü, üye sayılan birkaç yüz civannda olan birkaç faşist hareket daha Yeltsin'i destekleme karan almıştı. Kamuoyunda daha çok "homoseksüel yazar" olarak bilinen Milliyetçı Bolşevik Partisi lideri Eduard LJmonov ve Milliyetçi Halk Partisi lideri Aleksandr ivanov da bunlann arasındaydı. Aşın sağcı işadamı ve politikacı Aleksey Vedenkin ise oyunu Vladimir Jirinovski'ye vereceğini bildirdi. Kendilerini açıkça "Nazi" olarak niteleyen Rus Ulusal Birliği yönetidlerinden 22 yaşındaki Konstantin Kasimovski, amaçlannı şöyle anlattı: "Rusya'da durumun iyice kötüleşmesine yardımcı olmak ve ardından doğacak devrimci durumdan yararianmak." Bu aşın sağcı örgütler, çok sayıda gazete ve dergi yayımlıyorlar. Malı desteklerini ise, mafya ile sıkı ılişki içindeki ticari şirketlerden ve bankalardan alıyorlar. Kargalar niye ağlar? Kargalan kim ve nasıl sayar, aklım ermiyor. Ama Moskovskiy Komsomolets gazetesinin yazdığına göre Moskova'da 1980'li yıllarda 600 bin olarak saptanan karga sayısı, geçen yıl 400 bine, bu yıl da 200 bine düşmüş. Bunun nedenleri ise insanlann attığı yiyecek artıklannın azalması ile ekoloji ve hava koşullarındaki kötüleşme olarak belirtiliyor. Parasız saadet olmaz Son beş yıl içinde, eski güvenlik ^—v örgütü KGB (daha sonra •*-% Federal Güvenlik Servisi) ve ıçişleri bakanlığındaki kaJifiye elemanlann yüzde 70'i özel sektöre geçti. Devlet deneyimli yeni özel koruma görevlilerinin ücreti, eski maaşlanndan 5-6, bazen 15-20katfazla. CIA: Ortadoğu istikrarsızlıkta birinci Dış Haberler Servisi-CIA Başka- nı John Deutch önceki gün ABD Senatosu'nda yaptığı konuşmada dünyadaki en istikrarsız bölgelerin Ortadoğu ve Hindistan olduğunu açıkladı. AFP haber ajansmdan alınan bil- giye göre Deutch konuşmasında, dünyadaki en sıcak bölgelenn nük- leer silahlara sahip olan ve ulusla- rarası ilişkiler düzeyinde tatmin edici gelişmelerkaydetmeyen Hin- distan ve Pakistan olduğunu belirt- ti. CIA Başkanı konuşmasını "Söz konusu ülketerdc her an sonın çık- ma olasıhğı çok yüksek. Hindis- tan'uı nükleer deneme gerçekleş- tinnesi durumunda Pakistan ın da onu izfcyeceği çok açık. Biz özellik- le de PaJrîstan'ın Çin'in de isbirliği ABD Merkezi Haberalma Örgütü Başkanı, nükleer silahlara sahip Hindistan ve Pakistan'ın büyük tehdit oluşturduğunu kaydetti. 0e ilave nükleer teknoloji eMe etme çabalanndan endişe ediyoruz" di- yerek sürdürdü. Hindistan ve Pakistan arasında 1947 yılından bu yana üç savaş meydana geldi. Hindistan, Pakis- tan'ı Keşmir'deki Müslüman ayn- hkçı militanlan silahlandırmakla, Islamabad hükümeti ise Hindis- tan' ı liman şehri Karaçi'de sorun çıkarmakla suçluyor. Ortadoğu'daki istikrarsızlığın merkezinin Irak olduğunu belirten Deutch, bunun da Kuveyt ve Arap yanmadası için bir tehdit unsuru oluşturduğunu kaydetti. Deutch tek çözümün lsrail ve Arap komşulan arasında gerçekleştirilecek banş süreci olacağını savundu. Iran'm dünyadaki terorizmin kaynağı olduğunu vurgulayan CIA Başkanı, "İran'ın modern silah ve teknotoji eie geçirmeçabalannı dik- katJe izüyonız, çünkü toplu yıkım- lara gitmek için silahlannı geliştir- meleri gere^or" dedi. AFP habennde, senatoda ulusla- rarası konulann yanında ABD me- selelerinin de tartışıldığını belirtti. Senatörlerin özellikle Amenkalı gazetecilerin casusluk için kulla- nıldıklan iddiası üzerinde durduğu bildirildi. Aralannda AP'nin büro şefi Terry Anderson'un da bulun- duğu çok sayıda ABD'li gazeteci- nin de bulunduğu Batılı basın ya- yın organı görevlisi, CIA hesabına çalıştıklan gerekçesiyle uzun yıllar Ortadoğu'daki terör örgütleri tara- findan esir tutulmuşlardı. Dolayısıyla, Amenkalı gazeteci ve foto muhabirler kendilennin bu şekilde görevlendirilmesini protes- to ediyorlardı. Haberde Deutch'un, gazeteciler- den ancak çok özel durumlarda ca- susluk yapmalan için istekte bulu- nulduğunu söylediği ve buna örnek olarak, elinde ABD'li rehine bu- lunduran veya ABD'ye karşı kulla- nabilecek silah ve teknolojiye sahip ülke veya gruplarla röportaj yapıl- ması halini verdiği belirtildi. Rusya'da 'ordu bayramı' ve 'erkekler günü' kutlandı Ordu daralıyor, özel birlikler genişliyor MOSKOVA (Cumhuri- ytty Dün Rusya'da 'erkek- ler günü'ydü. Resmi olarak böyle bir gün yok. Ama 1918'den sonra Kızıl Ordu bayramı olarak kutlana ge- len 23 şubai. Sotyet halklan arasında fiilen erkekler gü- nüne dönüşmüştü. Böylelik- le 8 Mart Kadınlar Günü yaklaşırken erkeklere de ilgi gösterilerek bir anlamda 'eşitlik' sağlanmışoluyordu. Son yıllarda pek çok tan- hı gün gibi (7 kasım Büyük Ekim Sosyalıst Devrim gü- nü, 1 Mayıs Işçi Bayramı vb.), 23 şubatın da anlamı reddedıldı önce. (Cızıl Or- du'ya saygı duymanın zama- nı geçmişti. Ama Rusya hal- kını bayramlardan vazgeçir- mek kolay değildi. Onun için 7 kasım ve 1 Mayıs gibi, 23 şubat da, resmi değilse bile, fîili bayram olarak kaldı. Ge- çen yıl konu parlamentoda ele alındı ve 23 şubatın, 1918'de Alman ordulannın bozgununa uğratılması dola- yısıyla 'Anayurt muhafız- lan bayramı' olarak kutlan- ması kararlaştınldı. Ama yi- ne de bayramın asıl önemi, 'erkekler günü' olmasıydı. Her şeye karşın 'anayurt muhafızlan bayramı' arife- sinde, Rusya silahlı kuvvet- lerinin durumu bir kez daha tartışılmaya başlandı. Son iki yılda devlet bütçesinden si- lahlı kuvvetlere aynlan öde- neğin, ihriyaçlann yalnızca yarısını karşılayabildiği, or- dunun borçlannın 13 trilyon rubleyi aştığı (yaklaşık 2.6 milyar dolar) konuşuldu. Çö- zülmeyen sosyal sorunlann, ödenmeyen maaşlann, sayı- sı yetersiz kalan konutlann, orduyu tehlikeli bir patlama- nın eşiğine getirdiği vurgu- landı. Son yıllarda silahlı kuv- vetlerin sayısında azaltmaya gidilmesine karşın durumun- da neden bir düzelme göz- lenmedigi üzerine çelişkili açıklamalar yapıldı. Sovyet- ler Birliği'nde silahlı güven- lik birimlerinde toplam 8 milyon kişi görev yapıyordu. Yalnızca ordu mensuplannın sayısı, 1989'da 4 milyon 250 bindi. Rusya ordusunda son kadro azaltmalan sonunda, bugünkü sayı, 1 milyon 700 bın olarak açıklanıyor. Ama bazı kaynaklar, Rusya'da si- lah altında bulunan toplam görevli sayısının 7 milyonu geçtiğini belirtiyor. Aradaki farkın açıklaması, ordu dı- şındaki güvenlik birimleri- nin (ıçişleri bakanlığı ve di- ğer kunımlar) sayısındaki kabarmaya dayanıyor. Bazı muhalıf çevreler, ordudaki kadro daralmasına karşın ül- kenin giderek bir 'polis dev- leti'ne dönüştüğünü iddia ediyorlar. Rusya Savunma Bakanlı- ğı verilerine göre deniz kuv- \'etlerinde 270 bin, hava kuv- vetlerinde 175 bin, hava çı- karma birliklerinde ise 75 bin kişi bulunuyor. Ordu dışındaki silahlı gü- venlik bırimlennden biri, sı- nır koruma servisi. Resmi verilere göre Sovyet döne- minden bu yana herhangi bir azaltmaya gidilmeyen sınır birliklerinde toplam 200 bin kişi görev yapıyor. EY- GÜNEY ÖZCAN BUZE Türkiye Kafkaslar'ın Neresinde? Ülkemiz Kafkaslar'daki olaylardan sadece 1991 kasımında Ankara'ya kaçınlan Aeroflot uçağı ve son olarak da Avrasya feribotu olayında olduğu gibi dolaylı olarak etkilenmiyor. Kaf- kasya'daki gelişmelerin ülkemiz üze- rinde çok daha doğrudan etkileri var. Öyleyse, Kafkasya tablosu içindeki Türkiye'nin yeri ne? Önce bir saptamada bulunmak ge- rekiyor Başta Ortadoğu olmak üze- re diğer konularda olduğu gibi, Orta Asya ve Kafkaslar'da da Türk devle- ti içerisinde iki çizginin bulunduğu gö- rülüyor. Diğer konulardaki yaklaşım- lannı da göz önünde bulundurarak bi- rinci çizgiye "Göreceli olarak Vaşing- ton'a mesafeli tutum çizgisi" diyebi- liriz. Ikinci çizgi ise, diğer alanlarda ol- duğu gibi Orta Asya ve Kafkaslar'da- ki çıkarlartmızın ABD ile tam bir uyum içerisinde olduğunu, dolayısıyla ABD için yararlı olacak her türlü girişime gözü kapalı atılmamız gerektiğini sa- vunuyor. Bu çizgi, Türkiye'nin buralar- daki rolünü âdeta ABD taşaronluğu- na indirgiyor. Ülkemizin Orta Asya ve Kafkasya politikalannda bu çizginin daha ağır bastığını görüyoruz. Kafkasya'nın ülkemiz üzerindeki et- kileri daha farklı düzeylerde de görü- Kjyor. ömeğin, Çeçenya'da Rusya'ya karşı mücadele eden güçlerie bağ- lantılı bazı kesimlerin Ülkücü Maf- ya'yla ılişkisinde olduğu gibi Cevher Dudayev ile doğrudan ilişkisi olduğu iddia edilen ve Çeçen Mafyasından olduklan bilinen bir kesimin, Ülkücü Mafya'nın özellikleAlmanya'daki ko- luyla birtakım işler yaptığı yaygın bir söylenti. Bu işler arasında silah ve al- tın kaçakçılığının başta geldiği öne sürülüyor. Altın kaçakçılığı özellikle kârlı bir iş. Bu işin umulmadık yerier- le bağlantısı var. Dudayev'le ilişkili çevrelerin mafya- nın silahlı gücüne adam bulduğu an- JatJİıyor. Dudayev'in dağlardaki 5 bin adamından başka, bunlardışında ka- lan önemli bir kesim üzerinde de et- kisi var. Bu etkiyi daha çok, Kafkas Halklan Kpnfederasyonu aracılığıyla sağlıyor. Ülkücü Mafya'nın da Duda- yev çevresine Rusya ile savaşta bü- yük para yardımlarında bulunduğu söyleniyor. Anlaşıldığı kadanyla Ülkücü Maf- ya 'nın bir işlevi de Dudayev çevresi ile ABD'yle ilişkili çevreier arasında bağ- lantı kurmak. Dudayev çevresi üzerin- de, AJmanya'ya yakın kesimler de et- • Çeçenya'da Rusya'ya karşı mücadele eden güçlerie bağlantılı bazı kesimlerin Ülkücü Mafya'yla ılişkisinde olduğu gibi Cevher Dudayev ile doğrudan ilişkisi olduğu iddia edilen ve Çeçen Mafya'sından olduklan bilinen bir kesimin, Ülkücü Mafya'nın özellikle AJmanya'daki koluyla birtakım işler yaptığı yaygın bir söylenti. kili olmaya çalışıyor. ABD'ye karşı mevzi kazanma çabası içinde olan Al- manya'daki radikal İslamcı çeyrenin, grup, örgüt ve devletlerle iyi ilişkiler geliştinmeye çalıştığı gözleniyor. Du- dayev çevresi üzerinde de Ülkücü Mafya'nın bu ülkedeki kolu aracılığı ile etki sağlamaya çalıştığı ileri sürülü- yor. Bu konuda belli başanlar kazanıl- dığı da iddialar arasında. Bütün bun- lar, şimdilik elde somut kanıt olmasa da konuyla ilgili çevrelerde anlatılan ya da elde olmasa da variığını hisset- tiren kanrtlara dayalı iddialar. Ama asıl önemi, bağımstzlık mücadelesi veren küçük bir halkın, net bir anti emper- yalist çizgi benimsemediği zaman, başka güçlerin maşası konumuna yu- varianabileceğini gösteren ömekler olmasından geliyor. Bu konu, Çeçen savaşçılar arasında da görüş aynlık- lanna neden oluyor. Bir kesim, savaş uzadıkça başka büyük devletlerin maşası durumuna düşmenin kaçınıl- maz olacağı görüşünde. Bu nedenle Rusya bir anlaşmaya vanlarak sava- şın sona erdirilmesini istjyor. Bu kesi- min önde gelen isımleri Omer Avtur- hanov ile Ruslan Labazanov. Du- dayev çevresi ise savaşın ne pahası- na olursa olsun sürdürülmesini ve Rusya içleriyle öteki Kafkas cumhu- riyetlerine yayılmasını savunuyor. Budyennovsk ve Kızılyar eylemlerini bu kesim gerçekleştirdi. Tansu Çiller'in geçen sonbaharda "ABD'yi Rusya'nın arka bahçesine çekmeye çalışıyonjz" sözleri hâlâ akıllarda. Tabii, bu sözlerdeki çeken- çekilen ilişkisini tersine çevirmek ge- rekiyor. Ülkemiz, çekenden çok çeki- len konumunda. Türkiye'nin ABD adı- na roller üstlendiği izlenimi Mosko- va'da büyük rahatsızlık yaratıyor. Rusya'nın PKK'ye destek olarak yo- rumlanacak bazı tutumlar benimse- mesi, bu alanda Türt<iye'ye karşı elin- de koz bulundurma isteğinden kay- naklanıyor. Türkiye'nin çıkan, birileri adına rol- ler üstlenmekte değil, bölgedeki mil- liyet ve mezhep kavgalannın önlen- mesinde yatıyor. Bu Türkiye için bir var olma sorunudur. Kafkaslar'm kü- çük devletler halinde parçalanması ve buralann ABD'nin etkisi altına gir- mesi Tün\iye'nin çıkanna değildir. ABD, Yeni Dünya Düzeni projesini uy- gulamaya koyduğundan bu yana Irak parçalandı. Almanya ile olan çıkar ça- tışması Yugoslayya'nın da parçalan- masını getirdi. Bize Birinci Dünya Sa- vaşı'ndan sonra dayatılan Seyr, bura- larda yaşama geçildi. Öncelikle par- çalanacak ülkeler listesinde Iran ve birlikte Türkiye var. O nedenle Türki- ye'nin çıkan, parçalanma eğilimlerini destektemekte değil, anti emperyalist perspektifli bırlik politıkalan ızlemek- te. Bankamatikten altın alıp satmak o kadar kolayki... • Kartımzı yerteştmn ve şrtrenız: gırin. • Karşınıza çıkan ekranda Vığer Işlemlerl seçn • Diğer Işlemler ekrannda 'Yatmm Hesabı Işlemlen'n seçtn Sonra da Yatmm Fonu a/ım- satm tuşlanna basm • Şımdı Menkul Kıymet kodgmşmt seçm ve ~83O numaralı koûL gmn Karşınıza •AlbnAlım-Satım Işlemlen'çıkacak. • Artık enaz5gr ve5'mkaOanotmak uzere stedğmz kadar altın ataütr ya da var olan albnınızı satıp nakde _^ Hepsi bu kadar. yalnızca \ İş Bankası'nda!.. \