Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 ŞUBAT 1996 CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER y İ F-14'tere kuUanım yasağı • WASHESGTON (Cum4uriyet)-ABD Savunma Bakanlığı, son biray ıçinde 3 tane F-14 tipi savaş uçağının düşmesı üzerine bu uçaklann kullanımına geçici bir süre ara verdi. Karann, Deniz Kuvvetleri'nin kııllandıgı F-14'lerden birinin perşembe günü Irak'ın gûneyinde uluslararası sularda henüz bilinmeyen bir nedenle düşmesinden sonra aJındığı bildirildi. Deniz Kuvvetleri'nden yapılan açıklamada, F- 14'lenn düşüsünün neden kaynaklandiğını belirlemek amacıyla araştırma başlatıldığını söyledi. Üretimi ilk olarak 23 yıl önce gerçekleştirilen F-14'lerden ABD'nin elinde 337 tane bulunuyor. Yetkililer, uçusianna pazar+esi gününe kadar ara verilen F-14'lerin her birinin 32 milyon dolar değerinde olduğunu; son 2 yılicinde 10, 1991 yılından bu yana da toplam 32 tanesinin düşfüğünü kaydettiler. ETHsözcüsü serbest brakıldi • PAMPELUNE(AA)- lspanya"nın Navarre eyaletindeki Pampelune kentinde tutuklanan Bask bölgesinin bağimsızlığı için mücadele veren ETA örgütünün siyasi kanadı niteliğindeki Herri Batasuna (HB) Partisi'nin sözcûsü Floren Aoiz serbest bırakildı. Adli kaynaklara göre kuzeydeki Navarre bölgesi Adalet Yüksek Mahkemesi'nce serbest bırakılan Aoiz, sorgulama sırasında hiç konusmadı. Söz konusu kaynaklar, Floren Aoiz'in, Navarre Valisi Cesar Molino'yu şiddetle eleştirdiği yazılı bir belge ile ilgili olarak mahkemede ifade vermeye çağnldığını, ancak bunu reddetmesi üzerine tutuklandığını hatırlattılar. Kank karnavalda 219 ölü ' • RIODEJANEIRO (AA)- Brezilya'run Sao Paulo eyaletinde toplam 6 gün süren karnaval şenliklen sırasında ölenlerin sayısının 2!9'a yükseldiği açıkiandı. Yetkililer, çarşamba günü sona eren karnavaida, sadece geçen cumartesi günü 67 kişinin hayatını kaybettiğini belirterek ölenlerin toplam sayısında geçen yıla göre yüzde 40'lık bir artış olduğunu bildirdiler. Polis kaynaklan, çok sayıda kişinin de yaralandığı bu yılki şenliklerin, son 99 yılın en kanlısı olduğunu belirttiler. Rusya lideri, ülkenin içinde bulunduğu durumun suçunu hükümete atarak başbakanı görevden alabileceğini ima etti Yeltsiıı'den hükümete gözdağıMOSKOVA (Cumhuriyet) - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeisân, Başbakan Vîktor Çernonurdin'i görevden alabi- leceğiyle ilgili ilk sinyali veTdi. Halkın ekonomik ve sosyal haklannın korun- ması sorumluluğunun hükümete ait ol- duğunu söyleyen Yeltsın, bunun yapıl- maması durumunda görevin bir başka hükümete verileceğini belirtti. Böyle- ce 16 haziran başkanlık seçimleri ari- fesinde, iktidann başansızlıkJannın fa- turasının Çemomırdin'e çıkanlarak başbakanın değiştirileceği tahmini bi- raz daha güçlenmiş oldu. Son üç yıldır gelenekleştirilmeye ça- lışılan '"devlet basbakanının pariamen- tuya yıllık mesajı", dün Kremlin'de Yeltsin larafından açıkiandı. Rusya li- derinin 46 dakikalık konuşmasında, 1991 sonrasıntn ekonomik, sosyal ve siyasal değerlendirisi yapıldı. Çeçen savaşmdan uluslararası sorunlara ka- dar bir dizi konudaki resmi yaklas.ım- lar anlatıldı. Reform sürecini genel olarak başa- nlı bulan Yeltsin, bununla birlikte hal- kın ekonomik ve sosyal durumunda ciddı sorunlann ortaya çıktığını kabul etti. Görevini yerine getirmeyen ve adı yolsuzluklara kanşan bazı yöneticileri görevden aldığmı anlatan Rusya lide- ri, kendini ekonomik ve sosyal uygula- malardan soyutlanmaya özen gösterdi. Bu konudaki sorumluluğu Çernomır- din hükümetine yükleyerek "Halkııı ekonomik ve sosyal haklannı bu hükü- met konıvamazsa, başka hükümet ko- rur" dedi. Rusya lideri, dünkü konuşmasında, uluslararası alanda önemli sorunlan bu!-ıiduğunu vurgulamakla birlikte, dış politikada genel olarak başanlı ol- duklannı öne sürdü. En büyük başan- nın ise BDT ülkeleri açısından artık "aynlma değil bütûnteşme"eğiliminin ağır basması olduğunu belirtti ve bu arada, kusya ^ Beyaz Rusya ve Ka- zakistan arasında bir "entegrasyon an- laşmas"hazır]andıgın] duyurdu. Rusya Devlet Başkanı, bundan sonra Rusya dış polıtikasının. "ulusalçıkarian başa alan, daha gerçekçi. çok kutuplu ve pragmatik" olması gerektiğini söyledi. Çeçenya'ya özel statü Konuşmasında Çeçen bunalımma da değinen Yeltsin, bu konuda yakında ye- ni kararlar alınacağını bildirdi. Bunun- la birlikte, alınacak "yeni" kararlarla ilgili verdiği ipuçlan, Kremlin'in Çe- çen savaşını bitirmek için eski yakla- şımlanndan pek uzaklaşmadığını orta- ya koydu. Rusya lideri, Çeçenya'da ba- nş için bütün siyasal çevrelerle görüş- meyehazırolduklannı belirttikten son- ra "haydırtçetesi" olarak nitelediği Ca- har Dudayev yönetimini bunun dışın- da futtu. Yeltsin, konuşmasında Rus as- kerlerinin çeçenyadan çekilmesi ola- sılığı bulunmadığını ancak Çeçenya'ya Rusya Federasyonu sınırlan içinde özel bir statü verilebileceğini vurguladı. (MLUGU AKSAV Rusya'da hayat kısalıyor 196O'lı yıllarda ortalama yaşam süresi, Rusya'da, ABD'de, Fransa'da ve Almanya'da aşağı yukan aynıydı. Şimdi ortalama insan ömrü ABD'de 77'ye, Japonya'da 80'e yükselirken Rusya'da 64'e indi. (Kadınlar için yaklaşık 70, erkekler için 57,7.) Resmi verilere göre, bir ABD yurttaşının sağlığı için yapılan yıllık ortalama harcama 2700 dolarken, Rusya yurttaşının payına düşen yalnızca 9 dolar!.. Faşistlerden Yeltsin'e destekIki hafta kadar önce Petersburg'da bir grup şovenist-faşist militan bir açıklama yaparak 16 haziran başkanlık seçimlerinde Boris Yettsin'i destekleyeceklerini bildirdi. Gazetelerin kısa haber sütunlannda kalan bu gelişrne, geçenlerde Yeltsin'in basın sekreteri Sergey Medvedev tarafından değerlendirildi. Medvedev, Rusya liderinin "bir avuç şovenistin desteğine ihtiyacı olmadığını" söyleyince, kımılennin aklına yeni bir soru geldi: Acaba "bir avuç" oldukları için mi?.. Bunu, geçen hafta içinde yeni açıklamalar izledi. Buna göre, Moskova'da örgütlü, üye sayılan birkaç yüz civannda olan birkaç faşist hareket daha Yeltsin'i destekleme karan almıştı. Kamuoyunda daha çok "homoseksüel yazar" olarak bilinen Milliyetçi Bolşevik Partısi lideri Eduard LJmonov ve Milliyetçi Halk Partisi lideri Aleksandr Ivanov da bunlann arasındaydı. Aşın sağcı işadamı ve politikacı Aleksey Vedenkin ise oyunu Vladimir Jirinovski'ye vereceğini bildirdi. Kendilerini açıkça "Nazi" olarak niteleyen Rus Ulusal Birliği yöneticilerinden 22 yaşındaki Konstantin Kasimovski, amaçlarını şöyle anlattı: "Rusya'da durumun iyice kötûleşmesine yardımcı olmak ve ardından doğacak devrimci durumdan yararlanmak." Bu aşın sağcı örgütler, çok sayıda gazete ve dergi yayımlıyorlar. Mali desteklerini ise, mafya ile sıkı ilişki içindeki ticari şirketlerden ve bankalardan alıyorlar. Kargalar niye ağlar? Kargalan kim ve nasıl sayar, aklım ermiyor. Arha Moskovskiy Komsomolets gazetesinin yazdığına göre Moskova'da 1980'li yıllarda 600 bin olarak saptanan karga sayısı, geçen yıl 400 bine, bu yıl da 200 bine düşmüş. Bunun nedenleri ise insanlann attığı yiyecek artıklannın azalması ile ekoloji ve hava koşullarındaki kötüleşme olarak belirtiliyor. Parasız saadet olmazSon beş yıl içinde, eski güvenlik örgütü KGB (daha sonra Federal Güvenlik Servisi) ve ıçışleri bakanlığındaki kalifiye elemanlann yüzde 70'i özel sektöre geçti. Devlet deneyimli yeni özel koruma görevlilerinin ücreti, eski maaşlanndan 5-6, bazen 15-20katfazla. CIA: Ortadoğu istikrarsızlıkta birinci DışHaberierServisi-CIA Başka- nı John Deutcb önceki gün ABD Senatosu'nda yaptığı konuşmada dünyadaki en istikrarsız bölgelerin Ortadoğu ve Hindistan olduğunu açıkladı. AFP haber ajansından alınan bil- giye göre Deutch konuşmasında, dünyadaki en sıcak bölgelerin nük- leer silahlara sahip olan ve ulusla- rarası ilişkiler düzeyinde tatmin edici gelişmelerkaydetmeyen Hin- distan ve Pakistan olduğunu belirt- ti. ÇIA Başkanı konuşmasını "Söz konusu ülkelerde her an sorun çık- ma olasılığı çok yüksek. Hindis- tan'ın nükleer deneme gerçekleş- tirmesi durumunda Pakistan'ın da onu izieyeceği çok açık. Biz özeilik- le de Paİdstan'ın Çin'in de işbüüği ABD Merkezi Haberalma Örgütü Başkanı, nükleer silahlara sahip Hindistan ve Pakistan'ın büyük tehdit oluşturduğunu kaydetti. ile Uave nükleer teknoloji elde eüne çözümün Israil ve Arap komşulan çabalanndan endişe ediyoruz" dı- yerek sürdürdü. Hindistan ve Pakistan arasında 1947 yılından bu yana üç savaş meydana geldi. Hindistan, Pakis- tan'ı Keşmir'deki Müslüman ayn- lıkçı militanlan silahlandırmakla, lslamabad hükümeti ise Hindis- tan'ı liman şehri Karaçı'de sorun çıkarmakJa suçluyor. Ortadoğu'daki istikrarsızlığm merkezinin Irak olduğunu belirten Deutch, bunun da Kuveyt ve Arap yanmadası için bir tehdit unsunı oluşturduğunu kaydetti. Deutch tek arasında gerçekleştirilecek barış süreci olacağını savundu. Iran'ın dünyadaki terorizmin kaynağı olduğunu vurgulayan CIA Başkanı, "Inuı'ın modern silah ve teknoloji elegecirmeçabalannı dik- katle i/liyoruz. çünkü toplu yıkım- lara gitniek için silahlannı geliştir- meleri gerekiyor" dedı. AFP habennde, senatoda ulusla- rarası konularuı yanında ABD me- selelerinin de tartışıldığını belirtti. Senatörlerin özellikle Amenkalı gazetecilerin casusluk için kulla- nıldıklan iddiası üzerinde durduğu bildirildi. Aralannda AP'nin büro şefi Terry Anderson'un da bulun- duğu çok sayıda ABD'li gazeteci- nin de bulunduğu Batılı basın ya- yın organı görevlisi, CIA hesabına çalıştıklan gerekçesiyle uzun yıllar Ortadoğu'daki terör örgütleri tara- fından esir tutulmuşlardı. Dolayisıyla, Amenkalı gazeteci ve foto muhabirler kendilerinin bu şekilde görevlendirilmesini protes- toedıyorlardı. Haberde Deutch'un, gazeteciler- den ancak çok özel durumlarda ca- susluk yapmalan için istekte bulu- nulduğunu söylediği ve buna örnek olarak, elinde ABD'li rehine bu- lunduran veya ABD'ye karşı kulla- nabılecek silah ve teknolojiye sahip ülke veya gruplarla röportaj yapıl- ması halini verdiği belirtıldi. Rusya'da 'ordu bayramı' ve 'erkekler günü' kutlandı Ordu daralıyor^ özel bîrlîkler genişKyor KüZEY- GÜNEY MOSKOVA (Cumhuri- yet)- Dün Rusya da 'erkek- ler günü'ydü. Resmi olarak böyle bir gün yok. Ama 1918'den sonra Kızıl Ordu bayramı olarak kutlana ge- len 23 şubat, Sotyet halklan arasında fiilen erkekJer gü- nüne dönüşmüştü. Böylelik- le 8 Mart Kadınlar Günü yaklaşırken erkeklere de ilgi gösterilerek bir anlamda 'eşitlik' sağlanmışoluyordu. Son yıllarda pek çok tari- hı gün gibi (7 kasım Büyük Ekim Sosyalist Devrim gü- nü, 1 Mayıs tşçi Bayranu vb.), 23 şubatın da anlamı reddedildi önce. Kızıl Or- du'ya saygı duymanın zama- nı geçmişti. Ama Rusya hal- kını bayramlardan vazgeçir- mek kolay değildi. Onun için 7 kasım ve 1 Mayıs gibi, 23 şubat da, resmi değilse bile, fiili bayram olarak kaldı. Ge- çen yıl konu parlamentoda ele alındı ve 23 şubatın, 1918'de Alman ordulannın bozgununa uğratılması dola- yısıyla "Anavurt muhafız- lan bayramı' olarak kutlan- ması kararlaştınldı. Ama yi- ne de bayramın asıl önemi, 'erkekler günü' olmasıydı. Her şeye karşın 'anavurt muhaÜLzlan bayramı' arife- sinde, Rusya silahlı kuvvet- lerinin durumu bir kez daha tartışılmaya başlandı. Son ikı yılda devlet bütçesinden si- lahlı kuvvetlere aynlan öde- neğin, ihtiyaçlann yalnızca yansını karşılayabildiği, or- dunun borçlannın 13 trilyon rubleyi aştığı (yaklaşık 2.6 milyar dolar) konuşuldu. Çö- zülmeyen sosyal sorunlann, ödenmeyen maaslann, sayı- sı yetersiz kalan konutlann, orduyu tehlikeli birpatlama- nın eşiğine getirdigı vurgu- landı. Son yıllarda silahlı kuv- vetlerin sayısında azaltmaya gidilmesine karşın durumun- da neden bir düzelme göz- lenmediği üzerine çelişkili açıklamalar yapıldı. Soyyet- ler Birliği'nde silahlı güven- lik birimlerinde toplam 8 milyon kişi görev yapıyordu. Yalnızca ordu mensuplannın sayısı, 1989'da 4 milyon 250 bındi. Rusya ordusunda son kadro azaltmalan sonunda, bugünkü sayı. I milyon 700 bın olarak açıklanıyor. Ama bazı kaynaklar, Rusya'da si- lah altında bulunan toplam görevli sayısının 7 milyonu geçtiğini belirtiyor. Aradaki farkın açıklaması, ordu dı- şındaki güvenlik birimleri- nin (içişleri bakanlığı ve di- ğer kurumlar) sayısmdaki kabarmaya dayanıyor. Bazı muhalıf çevreler, ordudaki kadro daralmasına karşın ül- kenin giderek bir 'polis dev- leti'ne dönüştüğûnü iddia ediyorlar. Rusya Savunma Bakanlı- ğı verilerine göre deniz kuv- vetlerinde 270 bin, hava kuv- vetlerinde 175 bin, hava çı- karma birliklerinde ise 75 bin kişi bulunuyor. Ordu dişındaki silahlı gü- venlik birimlerinden biri, sı- nır koruma servisi. Resmi verilere göre Sovyet döne- minden bu yana herhangi bir azaltmaya gidilmeyen sıhır birliklerinde toplam 200 bin kişi görev yapıyor. OZCAN BUZE Türkiye Kaflkaslar'ın Neresinde? I Ülkemiz Kafkaslar'daki olaylardan sadece 1991 kasımında Ankara'ya kaçınlan Aeroflot uçağı ve son olarak da Avrasya feribotu olayında olduğu gibi dolaylı olarak etkilenmiyor. Kaf- kasya'daki gelişmelerin ülkemiz üze- rinde çok daha doğrudan etkileri var. Öyleyse, Kafkasya tablosu içindeki Türkiye'nin yeri ne? Önce bir saptamada bulunmak ge- rekiyor Başta Ortadoğu olmak üze- re diğer konularda olduğu gibi, Orta Asya ve Kafkaslar'da da Türk devle- ti içerisinde iki çizginin bulunduğu gö- rülüyor. Diğer konulardaki yaklaşım- lannı da göz önünde bulundurarak bi- rinci çizgiye "Göreceli olarak Vaşing- ton'a mesafeli tutum çizgisi" diyebi- liriz. Ikinci çizgi ise, diğer alanlarda ol- duğu gibi Orta Asya ve Kafkaslar'da- ki çıkarfanmızın ABD ile tam bir uyum içerisinde olduğunu, dolayısıyla ABD için yararlı olacak her türlü girişime gözü kapalı atılmamız gerektiğini sa- vunuyor. Bu çizgi, Türkiye'nin buralar- daki rolünü âdeta ABD taşaronluğu- na indirgıyor. Ulkemizin Orta Asya ve Kafkasya politikalannda bu çizginin daha ağır bastığını görüyoruz. Kafkasya'nın ülkemiz üzerindeki et- kileri daha farklı düzeylerde de gorü- lüyor. ömeğin, Çeçenya'da Rusya'ya karşı mücadefe eden güçlerte bağ- lantılı bazı kesimlerin Ülkücü Maf- ya'y)a ilişkisinde olduğu gibi Cevher Dudayev ile doğrudan ilişkisi olduğu iddia edilen ve Çeçen Mafyaşından olduklan bilinen bir kesimin, Ülkücü Mafya'nın özellikleAlmanya'daki ko- luyla birtakım işler yaptığı yaygın bir söylenti. Bu işler arasında silah ve al- tın kaçakçılığının başta geldiği öne sürülüyor. Altın kaçakçılığı özellikle kârlı bir iş. Bu işin umulmadık yerler- le bağlantısı var. Dudayev'le ilişkili çevrelerin mafya- nın silahlı gücüne adam bulduğu an- latılıyor. Dudayev'in dağlardaki 5 bin adamından başka, bunlardışında ka- lan önemli bir kesim üzerinde de et- kisi var. Bu etkiyi daha çok, Kafkas Halklan Kpnfederasyonu aracılığıyfa sağlıyor. Ülkücü Mafya'nm da Duda- yev çevresine Rusya ile savaşta bü- yük para yardımlannda bulunduğu söyleniyor. Anlaşıldığı kadanyla Ülkücü Maf- ya 'nın bir işlevi de Dudayev çevresi ile ABD'yte ilişkili çevreler arasında bağ- lantı kurmak. Dudayev çevresi üzerin- de, Almanya'ya yakın kesimler de et- • Çeçenya'da Rusya'ya karşı rnücadele eden güçlerle bağlantılı bazı kesimlerin Ülkücü Mafya'yla ilişkisinde olduğu gibi Cevher Dudayev ile doğrudan ilişkisi olduğu iddia edilen ve Çeçen Mafya'sından olduklan bilinen bir kesimin, Ülkücü Mafya'nın özellikle Almanya'daki koluyla birtakım işler yaptığı yaygın bir söylenti. kili olmaya çalışıyor. ABD'ye karşı mevzi kazanma çabası içinde olan Ai- manya'daki radikal islamcı çevrenin, grup, örgüt ve devletlerie iyi ilişkiler geliştirmeye çalıştığı gözleniyor. Du- dayev çevresi üzerinde de Ülkücü Mafya 'nın bu ülkedeki kolu aracılığı ile etki sağlamaya çalıştığt ileri sürülü- yor. Bu konuda belli başanlar kazanıl- dığı da iddialar arasında. Bütün bun- lar, şimdilik elde somut kanıt olmasa da konuyla ilgili çevrelerde anlatılan ya da elde olmasa da varlığını hisset- tiren kanrtlara dayalı iddialar. Ama asıl önemi, bağımsızlık mücadelesi veren küçük bir halkın, net bir anti emper- yalist çizgi benimsemediği zaman, başka güçlerin maşası konumuna yu- vaıianabileceğini gösteren ömekler olmasından geliyor. Bu konu, Çeçen savasçılar arasında da görüş aynlık- lanna neden oluyor. Bir kesim, savaş uzadıkça başka büyük devletlerın maşası durumuna düşmenin kaçınıl- maz olacağı görüşünde. Bu nedenle Rusya bir anlaşmaya vanlarak sava- şın sona erdirilmesini istjyor. Bu kesi- min önde gelen isimleri Omer Avtur- hanov ile Ruslan Labazanov. Du- dayev çevresi ise savaşın ne pahası- na olursa olsun sürdürülmesini ve Rusya içleriyle öteki Kafkas cumhu- riyetlerine yayılmasını savunuyor. Budyennovsk ve Kızılyar eylemlerini bu kesim gerçekleştirdi. Tansu Çiller'in geçen sonbaharda "ABD'yi Rusya'nın arka bahçesine çekmeye çalışıyoruz" sözleri hâlâ akıllarda. Tabii, bu sözlerdeki çeken- çekilen ilişkisini tersine çevirmek ge- rekiyor. Ülkemiz, çekenden çok çekı- len konumunda. Türkiye'nin ABD adı- na roller üstlendiği izlenimi Mosko- va'da büyük rahatsızlık yaratıyor. Rusya'nın PKK'ye destek olarak yo- rumlanacak bazı tutumlar benimse- mesi, bu alanda Türkiye'ye karşı elin- de koz bulundurma isteğinden kay- naklanıyor. j Türkiye'nin çıkan, birileri adına rol- ! ler üstlenmekte değil, bölgedeki mil- liyet ve mezhep kavgalannın önlen- mesinde yatıyor. Bu Türkiye için bir var olma sorunudur. Kafkaslar"ın kü- çük devletler halinde parçalanması ve buralann ABD'nin etkisi altına gir- mesi Türkiye'nin çıkanna değildir. ABD, Yeni Dünya Düzeni projesini uy- gulamaya koyduğundan bu yana Irak parçalandı. Almanya ile olan çıkar ça- tışması Yugoslayya'nın da parçalan- masını getirdi. Bize Birinci Dünya Sa- vaşı'ndan sonra dayatılan Sevr, bura- larda yaşama geçildi. Öncelikle par- çalanacak ülkeler listesinde Iran ve birfikte Türkiye var. O nedenle Türki- ye'nin çıkan, parçalanma eğilimlerini desteklemekte değil, anti emperyalist persp>ektifli birlik politıkalan izlemek- te. Bankamatikten aton alıp satmak o kadar kolay ki... • Kartınızı yerieştmn ve ştrencs gm. • Karşmıza çtkan ekranda Vığer Iştemierf sepn • -Dığer IşJemler*ekranında "Yatınm Hesabf Işlemlen'nı seçın Sonra da Yatınm Fonu ahm- sabm tuşlanna basın. • Ştmcb Menkul Kıymel koögmşm seçm ve S30 numaratı kodu gmn Kaışınıza "Aftn Alım-Satım Işiemlen' çıkacak • Artık. en az 5 gr ve 5 ın kaDan oknak uzere stedğna kadar altın ala&ttr ya da var olan albnınızı satıp nakde ç&vetnlırsm. Hepsibu kadar. •-i 'nda!..