Katalog

2UfcKJM1996 PAZAR CUMHURIYET EKONOM / YATIRMCIREHBERI BOflSA VERİLERİ Hisse Senetleri Işlcrr Hacmi fmilyar TL) Işlem Miktan (milyon) Bileşık Endeks Mali Endeks Sanayi Endeksi 82240.42 Repo Pryasası Işlem Hacmı (mılyarTU Haftaiık Fa'Z (Yıllık Agırlıklı Ortalama %) Aylık Fa z rfıllık Agırlıklı Ortalsma %) Tahvil Piya. Iş/em rtacmt (mılyar TL, Tescil Piya. Işlem hacrm(mılyar TL) Onceki Hafta 65.463 9.281 76210.51 70277.46 428 316 7İ.73 75 05 101.629 142.988 GeçenlDeğişim Hafta 83.656 12.730 81743.62 76931.98 87444.41 451 732 7139 74 90 90.224 103.979 -2.11 37.16 7.26 9.47 6.33 5 32 -0 47 -0 47 -11.40 -27.27 BORSADA CEÇEIM HAFTA Memuıi «rULUSAL PAZAR Adana Çrn A Adana Çtm B Adel Kalemc. Adana Çm C Akaı TeKsttf AkbarK Akçansa Aktıf Fmans Aksu tplık Aksa Aktaş EleKt Alarko HokJ Alternatıf B Alarno San AltınyıldlZ Anadotu Cam Anadoiu Bıra Arçeıık Ardem Altematıf Y Aselsan Aksıgorta A Dolu &g. Akın Tekstıl Atlas Yat.O. AUantıs Y.O Avrasya Y O Aygaz Bagfaş Bekotsknık Bolu Çımento Bossa Bnsa Btrlık Vens Borusan Batı Çımento Sursa Çım. Bugun Vayın Bumerang Burçelık Çarşı ÇBS Boya S. Çelık Halat Çemtaş Çelık Çımsa Çımentaş CU Sıgofta Ç Ova Elek Çumra Kağıt Dardanei Demırbank Denızlı Cam Denmod Deva Holdmg Dışbank Dıtaş Dogan Demır Y O OoganHold Doktaş Duran Ofset Ecz Baş< ll Ecz Başı Yap Ecz Başı Yat Edıp Ipl* Ege Bıraclk. eĞS Dış Tic Ege Endustn Ege Gubre Ege Proftl Ege Seramık Emek Sıgorta Emtntş Arnb Emsan P Çel Emsan B Yldz Enka Holdıng UJlil Ercıyas Bıra Ereglı D ç E^İnkEsern Evren Yât'O Factofınans Fenış AJumı Fınans F K Fınanstoank Fınans Yat Fngo Pak Garantı Bank Gedız Iplık Gentaş Global Men D GloBal Yat O Goltaş Çım Good-Year Gubre FaDr Guney Bıra Guneş Sıgor Hektaş Hurnyet Haznedar Tu. Ihıas Hold Ikt f Kır. Intema Iş Bankası A Iş Bankası B Iş Bankası C I M Pıston )ş Yaljnm Izmır D Ç Izocam Kaplarmn Kartonsan Kav KoçHoldıng KoçYatmm Kent Gıda Kepez Elktr Kerevıtaş Kele&ekMob. Konfrut Gıda Konya Çım Kordsa Konıteks Koytaş Karsu Tekstı Kutanya Por Luks Kadıfe Marmans A Y Makına Takım Maret Mudumu T Medya Hold. Merko Metaş Mıgros Mıîlıyet G. Mılpa M.Martı Otet Mardın Çım Marshall MutluAku M Yılmaz Yat NergısHold Netaş OysaNiğde NetHokTıng NetTurizm Okan Tekstıl Otmuksa Otokar Otosan Öz Finans F Parsan Peg Profılo Petkım Pımaş PınarSu P.Kent Tur. Pmar Et Pınar SOt Pmar Un PcJylen ÇBS Pnntaş Petrol Ofisı Raks Rant Fın.Kır Raks Elk.E.A Sabah Yayın Sabah Pazar Sarkuysan Sıfaş Sışe Cam Soktaş S*emens S Pamuklu Sonmez Ftam Tat Konserve Tuborg Tekstılbank A Teletaş Bosch Fren S THY. Tıre Kutsan T Kalkınma B Tansaş TofaşOto F. Tofaş Oto T. T'akya Cam T'artsturk H TSKB T Demırdokum Tjkaş Tjmteks T Tjpraş Tjrcas Petr Tjtunbank Isaş Uçak S. UKlKonfeks. Inye Çımento Lşak Seramık Vakıf Fın.K. Vestel \akrf Yat.O. Vkıng Kağıt Yasaş Yataş YapıKredı YKredıYO Yünsa FİYAT Işlem miktarı (000 20397 1798 3752 101969 49445 125985 21479 40659 32345 2333 114573 23999 28530 4851 16515 100607 50161 100144 6384 565 92249 6606 22058 90077 4136 8253 432 63812 22901 19941 63509 11167 1791 27955 53501 18934 2612 34258 34113 30085 8855 27066 87609 6759 2616 9529 15412 66435 25031 74338 291522 60381 1439 230021 36623 49097 9859 330422 9032 4561 27787 10463 18786 1514 7344 32476 17399 15849 1431 20849 117065 2536 11059 1685 3548 35999 11757 4493 383005 3015 12395 9632 22175 2622 15416 59019 696 11632 16893 33967 47529 26892 5180 3084 3215 61939 635 40722 78041 10790 555 70002 26282 68296 0 100 2500 233542 4958 13104 1405807 5959 7480 484S4 144442 152817 6356 4890 51580 20572 10756 57156 27583 8848 479 36963 7354 24639 12377 1420 861723 14140 67142 1084290 157346 690332 4030 120502 93444 63267 36339 20386 48691 5109 100783 3006 2521 106883 14595 21303 1137 23267 81102 33472 2671 1618 13017 3033 3363 1790 30567 39006 2425 134478 51703 40692 33897 10778 27116 16387 66901 46741 120129 69914 4563 1008 8933 7848 1011 12556 19363 55129 640 53464 120208 36343 20800 142419 971 32255 353706 102921 24465 34579 89936 73012 58091 10268 2894 3154 40076 12126 28836 8186 6248 19381 79337 2527 460625 11806 3956 Kapanıj fıyatı 5050 3450 23500 1C50 7000 12250 6800 3200 5900 16750 73000 16500 1750 14250 13750 2900 3750 9800 14500 1350 4850 19250 4000 8500 ' 1525 930 990 14250 19250 8600 2800 9000 45500 3000 6900 9200 14000 13250 780 11500 24500 2100 4700 31500 7400 13500 4200 77000 9100 2200 3250 5200 4000 2100 1850 3500 630 3600 6300 6200 4950 3900 8700 8500 32000 7600 4700 4800 19750 2900 860 16750 8900 15500 27000 10500 5300 48500 9900 1000 6300 1200 11750 26O00 2700 1875 950 3200 4700 20500 5300 1375 1525 22250 44000 7300 9400 5100 5300 4950 18750 16250 2850 2950 2970000 220000 14000 12750 1850 890 6000 9700 8900 2150 16500 16000 65000 91000 6800 185O0 101 OO 12500 43000 40000 8900 8000 2350 7300 3200 1826 9700 9800 1200 6100 9300 87000 1400 1625 2050 3900 6800 5100 690 4200 22000 3450 3250 23500 3000 11250 10750 35500 1375 12250 9100 43500 18750 3550 4150 2000 3150 9000 2650 8300 29000 23000 6000 48000 - 1650 1425 6100 2750 9700 4200 26500 4200 10250 13500 6500 1950 6400 165000 29000 3800 7900 15750 3400 8100 6000 89C 3250 5150 2850 2175 17000 7400 970 167500 22000 2800 4650 3900 18250 1150 14500 7600 23750 2325 1050 3100 OfĞISlM Hatialık riizde 2.02 -1.43 •3.09 7 14 12.90 13 95 0.00 4 92 13 46 -8 22 23 73 15.79 7 69 5 56 1 85 -4 92 4.17 315 9.43 000 21 25 132 3.90 -15.00 1091 2222 -5 71 0.00 14 93 13 16 9 80 7 14 4 50 1 69 2 99 6 98 1429 -1017 14 71 6 98 2 08 6 33 22 08 t2 50 -1.33 1.89 7 69 4 05 8.33 10 00 16.07 7 22 256 3.70 13.85 6.06 6.78 18.03 3.28 6.90 11 24 986 610 6 25 6 67 0.00 4 44 6.67 5 33 7 41 2.38 -9-46 18.67 21.57 5 88 17.98 -5.36 000 6.45 -0.99 10.53 6 67 -2 08 400 588 8 70 1 06 4 92 3 30 43 86 9 28 10.00 517 8 54 1.15 7.35 1.23 12.09 1.92 10.00 13.64 8 33 5.56 15 69 1000 10.00 1915 10 87 5 71 20 27 3 45 10.23 11.25 4 88 4 76 -154 (8 18 8.33 30.77 8.82 1744 6.38 30.30 5.26 15 58 6.67 217 25.86 1.59 25.86 3.19 '5.29 909 24 49 190 00 000 9 80 18 18 0.00 2.63 6.25 9.68 6.15 16 67 -7 37 0.00 16.07 2 17 7 14 12.50 19 44 5 97 3.77 19.51 12.35 2.35 5 63 4.41 506 • 1 1 1 -4.55 4 65 26.19 3.75 5.45 2.22 -26.83 24.68 22.22 7.55 7.02 29.41 0.00 5.00 500 9 09 1264 300 33 09 -4 88 13 34 -4 35 1 75 28 81 49 06 -1 56 -5 56 5 19 11.11 9 88 27 45 13.19 -1.72 12.99 3.03 12.12 5.43 8.06 3.53 1.82 3.33 4.00 1061 12.20 5.45 15.15 9.20 8.14 10 53 5.08 Yıllık rüzde 73.11 81.24 1463 29.51 81 36 222 17 140.39 170 96 116 00 71 60 267 65 32.24 106.56 67 65 110 19 76 79 118.85 202 04 280.34 -1000 58 15 312 00 229 90 57.41 52.50 37.50 -17.50 132.74 8.00 218.29 141 02 11264 215.93 -21.05 20 96 158 14 51 55 136 61 13 04 63 51 6 52 1266 80 95 65 79 36 42 10 46 29 65 100 77 6 45 •16 98 145.61 65 71 97 68 20.55 102 74 606 1 61 97 26 63.14 14 81 186 96 16.42 97 66 1486 52.38 •9 52 60 00 18 85 132 88 -0 67 102 74 152 67 196 67 181 B2 123 27 143 42 66.30 76 84 111.05 49.93 73 79 37 93 584 06 22 23 119 79 77 63 -19 15 •6 34 108 97 115 79 182 67 3 93 75 56 126 83 193.75 97.33 91.57 107.84 50 77 182.70 179.85 95.00 137 50 94.39 71 03 137 79 171 52 65 47 7 25 38 94 64 29 -1.04 75.00 64 50 217.80 103.08 8611 229 82 29 46 509.84 55.38 157.86 217.14 57 69 200 33 68.97 18.31 155.18 54 22 82.50 S3.96 18.07 33.33 205.00 313.33 181.51 175 53 103.13 154 92 19.79 20.34 125.83 -5.48 31.08 34.09 44 19 157 69 201.20 15.38 -11 79 81 55 265 00 96 13 97.58 159 46 61 90 502 39 85.58 59.62 40.12 113.19 70 18 15.64 48.21 220 46 70.37 122.22 276.47 37.50 65.00 41.11 26.92 232.64 23.29 115.69 12.00 6 77 -29.89 164.06 61.99 91 04 166 13 258.02 27 06 401 59 50.00 085 31.61 159.29 2196 79.33 32 92 -21.86 1.80 '68.32 177 77 -13.89 122.50 175.00 85.43 89.86 208.89 217.41 25.24 96.63 142.81 -3 06 179.00 41 89 22.88 Meydan borsaya kaldı HACERGEMİCİ REFAHVOL. kasım başına kadar bono ıhalelerınj iptal ettiğıni duyurunca borsanın önü açıldı. Ihalelerın iptali- nin yanı sıra hükümetin güve- noyundan da zarar görmeden çıkması. borsanın çıkışına des- tek verdi ve endeks \ ıne rekor- lara sahne oldu. Hisse senet- lerinin haftaiık ortalama ge- tirisi yüzde 7.2">efirladıve bo- noya olan talep. faizleri ge\- şeterek aşagıva çekti. Başbakan Necmettin Er- bakan'ın Libya gezisi \e hü- kümet hakkında verilen gen- soru öngergelerinin Türkiye Büyük Milîet Meclısi Gene! Kurulu'nda reddedilme bek- lentisini önceden satın alan borsa. liderlik koltuğuna bır hafta aradan sonra yeniden oturdu. Bu arada Hazıne'nin ay sonuna kadar ıhale açma- yacağını bildirmesi de borsa- Yatırım araçlarının haftaiık getirisi (%) Faızler, net ve dönem sonu olarak hesaplanmıştır. Repo faizleri, İMKB verıleridır. Dövız ve altın, serbest piyasa fıyatıdır. i 1 I: 8 S E < ya olan para akışını arttırdı. Pa- zartesı günii haftaya 76 bin 210 puandan adım atan bor- sa bileşik endeksi 5 bin 533 puanlık bir çıkışla cuma gü- nii yeni bir rekora ulaştı. His- se senetlerinin haftaiık getiri- si yüzde 7.2 olurken borsa en- deksi da haftayı 81 bin 743 pu- andan kapattı. Haftanın ilk gününe çıkışla adım atan bor- sa bileşik endeksi salı günii bir miktar geriledi. Çarşamba günkü güven oylamasının ar- dından ise özellikle son ikı günartardarekorlarkırdı. En büyük çıkış ise yüzde 9.4 ile malı hisselerde gerçekleşti. Öte yandan hafta başında Erbakan'ın "tç borçlanmayı durdunıırtalimatı verdiği \e bundan sonra ihalelere çıkıl- mayacağı haberi ile sarsılan pi- yasalar, Hazine sah günü iha- leye de çıkmayınca kısa süre- li birpanikyaşadı. Piyasayı ya- tıştırmak ise hükümet ortağı Başbakan Yardımcısı Tansu ÇUİer'e düştü. Bu gelişmele- rin ardından Devlet Bakanı L'fiıkSöyleınez, 30 ekım tari- hıne kadar Hazıne'nin geri ödemesi bulunmadığını ve ka- sım başına kadar ihale yapma- yacaklarını duyurdu. Art ar- da gelen bu açıklamalar bono faizlerinin gerilemesine ve ta- lebin artmasına yol açtı ve hafta içınde bonoların getiri- si yüzde 1.3 ila 2 arasında de- ğişti. Hafta içinde bankalarara- sı piyasada 95 bin 550 liraya kadar ulaşan dolar ise piyasa- daki nakit sıkışıklığının etki- si altında kaldı. Bu arada dö- vize yönelik beklentilerin de sınırlı kalması, dolann hafta- iık getirisini yüzde 1.3'te tu- tarken mark ise 250 liralık bir çıkışla 0.4 artmış oldu. RP'nin bütçe tasansıyla belediyelerin borçlanna dolaylı tasviye yolu açıldı Refahlı belediyelere bütçe desteği • Bütçe yasasında yer alan bu madde ile özellikle RP'li belediyelerin deviete olan vergi ve SSK prim borçlannın dolaylı olarak tasviyesinin amaçlandığı belirtiliyor. ANKARA(ANKA)-REFAHYOL hükümetinin TBMM'ye sunduğu bütçe yasa tasansı ile Refahlı belediyelerin deviete olan borçlannın dolaylı olarak tasfıyesi yolu açıldı. 1997 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasansı'nın 59 maddesi ile "Amme alacagına karşılık gayrimenkullerin kabul edilmesi" öngörüldü. Maddeye göre. özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar dahil olmak üzere KlT'ler ve bunlann bağlı müesseseleri. ortaklan ve belediyeler ile bunlann bağlı ortaklarının de\ lete olan borçlanna karşılık gayrımenkulleri Malive Bakanlığı'nca satın alınabilecek. "Ammealacağı" nıteligindeki borçlara karşı alınacak arsa. arazi ve bina gibi gayrimenkullerin degeri. bir komisyon tarafından belirlenecek. Bu gayrimenkullerin tapu işlemine esas olan değeri miktanndaki deviete olan borcu silinecek. Bütçe yasasında yer alan bu madde ile özellikle RP'li belediyelerin deviete olan vergi ve SSK prim borçlannın dolaylı olarak tasfiyesinin amaçlandığı belirtiliyor. Bu hükme göre hükümetin aynca, "dernek bütçe hedefi"ne ulaşmak için gelirler arasında yer alan gayrimenkul satışı için değerli arsa ve bina temin edebtleceği kaydedildi. Bu hüküm uyannca hükümet borçlan karşılığında KlTlerin üzerinde herhangi bir takyidat bulunmayan gayrimenkullerine borçlan karşılığı el koyup daha sonra da satarak gelir yaratabilecek. IMF Hazine'yle görüşecek Ekonomi Servisi - Martin Hardy başkanlığındaki Uluslararası Para Fonu (IMF) heyeti yann Hazine ile son bir genel değerlendirme toplantısı yapacak. Edinilen bilgiye göre üç kişilik IMF heyeti. dün ve bugün hafta içinde topladığı makro ekonomik göstergeleri derledi ve bir iç değerlendirme toplantısı gerçekleştirmek üzere çalışmalara başladı. İç değerlendirme toplantısında görüşleri belirginleşecek olan IMF heyeti, hafta başında Hazine yetkilileri ile son bir genel değerlendirme toplantısında bulunacak. Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş: Türkiye dış politikada başarıh ANK.AR4 (AA) - Dünya Banka- sı'nınOrtadogu\eKuze\ Afrika'dan sorumlu Başkan Yardımcısı Kemal Derviş Türkiye'nin. Ortadoğu \ e Ku- zey Afrika ülkeleriyle her türlü ili^kı- sini gelıştirmesınde fayda olduğunıı söyledi. Derviş. yaptığı değerlendirmede. Türkiye'nin Ortadoğu veKuzey Af- rika ülkeleriyle ilişkisini geliştirme- sinin ABD. Âvrupa ve Asya'yla olan ilişkilerini de zayıflatmayacağını kay- detti. Türki\e'nin ABD. Avrupa, As- ya, Ortadoğu \e Kuzey Afrika ara- • Kemal Derviş, yaptığı değerlendirmede, Türkiye'nin Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleriyle ilişkisini geliştirmesinin ABD. Avrupa ve Asya'yla olan ilişkilerini zayıflatmayacağını söyledi. sıruia köprü vazitesinigörmesıgerek- tiğıni belirten Derviş "Türkiye, özel- likle de Müslüman dünyası \e Avru- pa arasında. tarihten ka\naklanan köprü olma mis\onunu devam ettir- melidir" diye konuştu. Derv ış. Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerivleilgili olarak da. bubölge- de. yaklaşık 150 milyar dolarlık yer- li sermayenin. siyasi istikrarsızlıklar nedenıyle dışarıda olduğunu \ urgula- yarak "Bu ülkeler, dışanya giden yer- İi serma\e> le yaklaşık 2(H) milyar do- larlık yabancı sermaveyi ülkelerine çekebilirler" dedi. Derv iş, Kuzey Af- rika ve Ortadoğu'da siyasi istikrar ve demokrasinin güçlenmesi durumun- da ekonomik gelişmenin de beraberin- de gelişebileceğini kaydetti. Kamu kaynaklannın dünya gene- linde kıtlaştığını, buna karşın özel ser- mayede bir bolluk yaşandığını ifade eden Kemal Der\ iş, "Özel sermaye gidecek kârlı yatırım arıyor" dedi. Kamu kuruluşları ve bağlı ortaklıklar fiyatlannı kendileri belirleyecekler Zaııı kararım KlT'ler verecek -Se^SS KİTIerin finansman programı imıiyar TL. Kaynaktoplamı 1.013.421 A.NKARA (Cumhuri>et Büro- su) - Kamu Iktisadi Teşebbüslen (KİT)ve bağlı ortaklıkların. 1997 yılına ait genel \atınm \e finans- man programı hedefleri doğrultu- sunda uymaları gereken ilkelerbe- lirlendi. Yılbaşında yürürlüğe girecek Bakanlar Kuruİu kararı uyannca KlT ve bağlı ortaklıklar. maliyet- lerin düşürülmesi. verimlilığin art- tınlması, istıhdam artışlanndan ka- çınılarak emeklıliğe hak kazanan personelin yasal hakları ödenerek emekli edilmeleri, stok yönetimin- de gereken özenin gösterilmesı. optimumstokdüzeylerinin üzeri- ne çıkılmaması için her türlü ön- lemi alacaklar. Kuruluşlar, maaş, ücret ve çalı- şanlara yapılacak diğer ödemele- ri. Hazıne'veolandevirli kredı\e temettü borç ödemelerini, özel dış borç anapara ve faiz ödemeleri. özel tertıp devlet tahviline ilişkin geri ödemeleri, vergi ve sosyal si- gorta pnm ödemeleri. birbırlerine ve dığer kurum ya da kuruluşlara olan tüm ödemelerini öncelıkle ye- rine getirecekler. Kamu kurumlan arasındaki ti- cari ilişkilerde uygulanacak faiz belirlenmediğinde, Hazine Müste- şarlığı'na genel ticari faiz oranla- nnı dikkate alarak uygulanacak fa- iz oranını tespit etme yetkisi ve- rildi. Kuruluşlann personel sayısı dondurulurken ihtiyacın KJT ve bağlı kuruluş içındeki birimlerden sağlanması yönüne gidilmesi de öngörüldü. Zorunlu hallerde Hazine Müs- teşarlığı'nın görüşü alınarak bir . önceki yıl aynlan personel sayısı- nın vüzde 20sini geçmemek kay- dıyla dışandan personel alınabile- cek. KlT'ler. ürettikleri mal ve hiz- metlenn fiyat tarifelerini sapta- makta serbest bırakılırken girdi fi- yatlanndaki artışlar. teşebbüsler ve bağlı ortaklıklarca üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlanna zaman geçinlmeden yansıtacaklar ve bu- nu ~! gün içinde Hazine ve DPT müsteşarlıklanna bildirecekler. HANGİ YATIRIM FONU I KADARKAZANDDI? BISAŞHAIMAÇttlYOR ALPER •YMTRIM TMEBİYÜKSEK" BORSAClV&fc- BORSADAKİ REHBERİNİZ; Genel Müdiir Sezgin görevden alındı Demir Çelik'te operasyon Ekonomi Senisi- Refah Partili Ener- ji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na bağ- lı Türkiye DemırÇelik tşletmeleri(TDÇI) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Mü- dürü ile iki yönetim kurulu üyesi tek bir kararname ile görevlennden alındılar. Resmi Gazete'de yav ımlanan dörtlü ka- rarname ile TDÇt Yönetim Kurulu Baş- kan! ve Genel Müdürü Atilla Sezgin ile \önetım kurulu üyeleri Bayram Olcay ve L nsal Allioğlu bu görev lerinden alındılar. TDÇİ Yönetim Kurulu Başkanlı- ğı ve Genel Müdürlüğü'ne kuruluşun elemanlanndan İlha- mi Alpa\ Elgin. görevden alma ile boşaltılan yönetim ku- rulu üyeîiklerine ise İsmet Hanbevogtu ile Kerem Avşaratan- dı. TDÇl'nin bir süredirboşbulunan genel müdüryardım- cılığına ise Fatih Emir Mahmutoğlu getirildı. DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? • Amenkan Doları Alman Markı Ingıliz Sterlıni Isvıçre Frangı Hollanda Florını Fransu Frang! Cumhuriyet Altını 24 ayar kûlçe 12 ayar bıteak Yteşı TL 61.750 42.200 97.000 53 400 38.500 12.600 5.250.000 773.000 758.000 ttrtte) n 93.750 61 3M 147.750 74.600 54.650 18.100 7 750 000 1.154.000 1.135.000 TL 95.050 61.650 151.300 74.850 55.000 18.275 7.800.000 1.167.000 1.150.000 Hattılık % 1 38 0.48 240 0.33 0.64 0 96 0.64 1.12 1.32 Yıll* % 53 92 46.09 55.97 4016 42.85 45.03 48.57 50.97 51.71 YORUM OZTİN AKGÜÇ BorçtanmamakOfanaMı ım? Basında yer alan bir habere göre, eğer doğruy- sa, Sayın Erbakan bürokratlara "Artık borçlanma- yın "talimatınıvermiş. Hazine'nin nakit açığınınsür- düğü, bütçe nakit dengesinin açık verdiği ve bu açı- ğın kabardığı birdönemde borçlanmamak olanak- lı-mı? İç borç sorunsalı Türkiye'nin ekonomik günde- minde özellikle 1980 sonrasında yer almakta, tar- tışmalara neden olmaktadır. Ekonomik haberlerin ve yorumların önemli bir bölümü iç borçlar üzerin- de yoğunlaşmaktadır. İç borç tutan», Hazine bono- ları, ihaleler, faiz oranlan, beklentiler, ekonomi say- falarında ağırlıklı yer tutmaktadır. Çözüm önerileri arasında da yabancı dillerden kaynaklanan, "mo- netizasyon", "konsolidasyon ", "bonifikasyon" gi- bi terimlerin yer aldığı değişik görüşler yer almak- tadır. Türkiye'nin iç borçlannın GSMH'yeoranı, genel- de Batı Avrupa ülkeleriyle, hatta kamu sektörünün göreli olarak küçük olduğu ABD ve Japonya gibi ülkelerle karşılaştınldığında düşüktür. 1996 yılında GSMH'nincarifiyatlarla 14.0katrilyonTL, hatta bi- raz daha üstünde olusacağı tahmin edildiğinde iç borç stoku /GSMH oranının yıl sonu itibariyle yüz- de 25.0 düzeyinin altında kalacağı beklenmekte- dir. Gerçekten bu oran aşırı değildir. Sorun iç borç stokunun GSMH'ye oranının yüksekliğinden değil, iç borç stokunun hızla kabarmasından, faiz oran- larının yüksekliğinden, vadenin kısa oluşundan ve faiz giderlerinin bütçe giderleri içinde yüzde 40.0'ın üstünde bir pay taşımasından kaynaklanmaktadır. Ekim 1996 başına kadar yıl içinde yapılan ihale- lerde vade 91 -238 gün arasında, ortalama yıllık fa- iz de yüzde 106.34 ile yüzde 225.91 arasında de- ğişmiştir. Kuramsal olarak Hazine bonoları faizi, risk taşımadıklan için ekonomideki en düşük faiz oranını alması gerektirirken, neredeyse faiz tavanı- nı oluşturmaktadır. Bu denli yüksek faiz ve kısa sü- re, borç yönetiminin başarısızhğını gösterdiği gibi, ihalelerde rekabetçi bir ortamın olmadığını da or- taya koymaktadır. Devlet iç borçlanma senetleri faizlerinin yüksek- liği ve tutar olarak ulaştığı boyut, bir yandan eko- nomideki gelir ve kaynak dağılımınt daha da bozar- ken, geçen haftaki yazımızda da vurguladığımız gi- bi, yatırım harcamalannın çok düşük düzeyde kal- masına ve devletin temel işlevlerini dahi göreme- mesine neden olmaktadır. Yıllık fiyat artış oranının 80-85 düzeyinde olduğu bir ekonomide devletin yıl- lık bazda yüzde 130 dolayında faiz ödemesini eko- nomik açıdan açıklamak ve savunmak olanaklı de- ğildir. Devlet iç borçlanma senetlerinin çok önem- li bölümü TCMB ile bankaların elindedir. Eylül 1996 sonu itibariyle TCMB'nin esas itibanyla devlet iç borç- lanma senetlerinden (DİBS)oluşan menkul deger- ler cüzdanı 483 trilyon TL'ye ulaşırken, bankaların elinde bulunan DİBS tutarı da 547 trilyon TL olmuş- tur. Yıl başından eylül ayı sonuna kadar, yılın ilk do- kuz ayında bankaların elinde bulunan DİBS'ler yak- laşık üç yüz trilyon TL artmıştır. Bankalar krediye dönüştüremedikleri kaynaklarını DlBS'lere yatır- mışlardır. Bankaların porrföyünde DİBS'lerin bu denli artış göstermesi, bankalann genelde likit ol- duğunu ortaya koymaktadır. Böyle bir ortamda DİBS faizlerinin enflasyon oranının yaklaşık 50 pu- an üstünde oluşması, ihalelerde bankaların tekel- ci bir tutum içinde olduklarının bir kanıtıdır. Önerileri yineleme olacak ama, faizlerin birden çok hızlı değil, ancak derece derece aşağıya çekil- mesi hedeflenmeli, birortasürede, DİBS faizleri, eko- nomideki taban faizi oluşturacak düzeye indirilme- lidir. Bunun için temelde alınacak önlem, devlet ge- lirlerinin, özellikle vergi gelirlerinin arttınlmasıdır. Borç yönetimine TCMB daha etkin bir biçimde gir- melidir. Borç yönetimi merkez bankalannın görev- leri arasındadır. Bankalann likit olmaları da dikkate alınarak mevduat munzam karşılık oranlan yüksel- tilmeli. TCMB kaynaklarının bu şekilde arttırılması, ihalelerde daha rekabetçi bir ortamın yaratılmasına da katkıda bulunur. Ihalede faizlerin yüksek öneril- diği dönemlerde TCMB, emisyonu arttırmadan, Hazine bonolannı alabilir. Para basarak DlBS'lerin ödenmesi (monetizasyon), zorunlu konsolidasyon (tahkim), DlBS'lerin vadelerinin zorla uzatılması ekonomide ciddi kargaşalara, istenmeyen geliş- melere yol açar. Faizler yönerge ile düşmez, yönerge ile borçlan- ma durmaz, kamuoyunu oyalama taktiği sürdürül- mektedir. YATIRIM FONLARI lilmm hnu Haitalık Mıçı Adı Degışır% Degışım % MİPİ Iş Yatırım 2 Iş Yatınm 3 iş Yatırım 7 Iktısat Yat.4 Garantı Yat.4 Garanl Yat.5 Esbank Fon 3 Vakıf Hisse Dışbank Beyaz Dışbank Pembe Tütün Fon.1 Fınans Fon 2 Fınans Fon 4 Halk Fon 3 Emlak Fon 2 Emlak Fon 5 Sürnerfon A Ege Fon-2 Kalkınma Fon-2 Demır Fon-1 Türkbank Fon-1 1.33104.18 0.81 89.42 1 39 89.73 2.87 108.86 1.22 104.19 2.04 62.78 1.73 74.97 2.59 71.15 2.94 99.83 3.35 79.52 2.87 59.92 1.46 90.39 2.37 104.05 2.15 98.84 1.73 65.01 1.48 68.95 4.07 23.67 2.30 56.88 3.02 76.41 2.16 98.79 2.24 94.94 TSKB Uzman Fon -4.29 53.18 Akbank A Tipı Tekstıl Fon-3 Atafon-1 Koçbank Fon-1 Koçbank Fon-3 Global Fon Körfez Fon-1 Tebınfon Ekofon Kentfon CU Sıgorta Fon Alternatıf F-1 Hakfon-1 Şeker Fon-1 Oyakfon-1 Eczacıbaşı F-2 Ekspres Fon-1 Gedık Hisse F. Toprakfon-2 Tekfen Fon-1 Nuro BTİP Fon-1 ş Yatınm 1 iş Yatınm 4 Iş Yatınm 5 Iş Yatınm 6 Interfon 4 Interton 5 Iktısat Yat.3 Iktısat Atılım Garantı Yat. 1 Garantı Yat.2 Garantı Yat.3 Yonca Fon-1 Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 YKB Fon-1 1.11 33.85 1.42 79.20 1.99 95.83 3.19 100.40 2.71 72.24 4.14 107.68 3.34 77.76 1.73110.16 2.95 22.60 1.72 77.57 2.80 95.17 3.60 130.96 1.65 94.30 2.30 59.12 1.73 80.40 0.98 15.60 2.55 70.77 3.48 90.18 2.56 32.16 2.49 22.41 0.00 0.00 1.31 81.78 1.39 76.38 1.37 48.88 1.36 85.04 1.95107.52 1.22 101.45 1 99 102.56 1.93 100.89 1.54 90.20 1.18 82.22 1.49 88.56 2.12 96.58 1 16 79.24 1.15 77.84 1.16 73.48 NE GETİRDİ? Yatınm fonu Haftaiık Vılıçı Adı Degışım % Degışım % YKB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 YKB Fon-5 YKB Fon-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKB Fon-9 Vakıf Fon 2 Vakıf Fon 3 Vakıf Dünya Vakıf Fon 6 Dışbank Mavı Tütün Fon.2 Tütün Fon.3 Fınans Fon 3 Fınans Fon 5 Zıraat Fon 1 Zıraat Fon 2 Zıraat Başak F Ziraat Fon 4 Halk Fon 1 Halk Fon 2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon 1 Emlak Fon-3 Emlak Fon-4 Sümer Fon-1 Ege Fon-1 Kalkınma Fon-1 Demır Fon-2 Tarış Fon-1 Tarış Fon-2 Türkbank Fon-2 Etıfon TSKB Fon-2 Akfon-1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstıl Fon-2 Atafon-2 Koçbank Fon-2 Körfez Fon-2 Tebınfon-2 Alternatıf F-2 Alternatıf F-3 Eczacıbaşı F-1 Ekspres Fon-2 SYKB Yatırım-1 Gedık Fon-2 Ekın Fon Kapıtal Fon-1 Toprakfon-1 1.59 88.11 1.46 59.93 1.78 91.53 1.15 72 75 1.76 91.96 1.80 91.49 1.74 92.42 2.97 79 46 2.12 91.96 1.45 89.93 1.63 50.02 1.26 89.52 1.36 78.99 1.30 87.89 1.20 97.89 1.78 104.63 1.35 86.87 1.94 97.34 1.47 99.97 1.41 91.70 1.43 88.15 2.11 88.97 2.04 88.11 1.18 83.39 2.59 92.33 1.55 113.44 1.95 110.76 2.07 103.83 2.21 85.07 1.21 78.70 1.61 80.84 2.05108.08 1.23100.88 1.63102.17 1.56100.33 2.24 100.56 1.75 54.19 1.21 76.72 1.19 76.17 1.32 85.67 1.26 97.20 1.70 16.20 1.22 102.64 1.42 106.55 1.86 107.68 1.50 101.98 2.77 39.82 1.45 91.44 1.42 39.76 2.05 101.32 1.50 28.27 1.08 84.46 1.77 61.55 2.21 37.97 M FON ENDEKSLERI A.A BİLEŞİK A.A (A) TİPI A.A (B) TİPI 1.60 87.24 1.89 88.60 1.41 86.37