Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
21 EYLUL 1995 PERSEMBE CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Türk-İş'e bağlı işçiler, dün grev bayraklarını açtı
DEOÜER
TÜRKIYE
ANKARA ŞUBESI
HUR IRADEMİE
9 ayda gelinen noktada ilerleme saglanamaması üzerine, tarım ve metal işkollarında 24 bin 516 işçinin başlattığı grev lere, dün yaklaşık 160 bin işçinin grev dalgası eklendi. I Fotoğraf: TARIK TINAZAY)
Yiiz binlerce işçi grevdeANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) -
Meydanlaradökülen binlerce işçı, hükü-
metin istifasını istedi. 261 bin işçinin gre-
vi için düğmeye basan Türk-lş. dün yak-
laşık 160 bin işçinin grevivle hükümete
bayrak açtı. İşçi. Başbakan Tansu Çilleri
"emekçiyi tanımayan sosyete". DYP'nın
koşullannı reddederek koalısyona devam
etmeme karan alan CHP"nin bugüne ka-
darki tutumunu da "Çiller'in koltuk def-
neği" olarak nitelendırdı.
Türk-lş Genel Başkanı Bayram Me-
ral. Ankara'da binlerce işçinin katıldığı
grevleri başlatırken. hükümetı "Bizim-
le dalga geçmesinler" dıye uyararak,
"Hükümetin de IMF'nin deovunu bo-
zuldu. Bu, işçi sınıfının var olması, yok
olması hareketidir" dedi. Türk Metal
Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öz-
bek, ışçılerin elinm Başbakan Çıller'in
yakasında olduğunu vurgulayarak. "Ana-
nız. bacınız di>en, ananızı bacınızı bel-
leyen Başbakan"dan hesap soracağız"
derken; Şeker-Iş Sendikası Genel Başka-
nı Hikmet Alcan da, "1996"da bunları
sandığa gömeceğiz" diye konuştu.
5 18 bin kamu ışçisınin ücret pazarlı-
ğında 9 ayda gelinen noktada somut bir
ilerleme saglanamaması üzerine, tanm
ve metal işkollarında 24 bin 516 işçinin
başlattığı gre\ lere. dün yaklaşık 160 bin
işçinin grev dalgası eklendi; grev yasağı
kapsamındaki 190 bin işçi de. birgün sü-
reyle ış bırakarak. eyleme destek verdi.
Ankara'dakı grevler. Türk Tanh Kuru-
mu, Türkiye Kömür fşletmelen. Şeker
Fabrikaları. Karayollan Genel Müdürlü-
ğü. Maden Tetkik Arama Enstitüsü'nde
çalışan binlerce işçi tarafından aynı an-
da başlatıldı. Sabah saat 08.00"den itıba-
ren işyerlerindegreveçıkıldı. Saat 10.00'da
Türk Metal Sendikasf nın örgütlü oldu-
ğu Makına Kımya Enstitüsü'nde (MKE)
grev başlatıldı. Tandoğan Meydanı'nda
başlatılan gre\e. Türk-lş Genel Başkanı
Bayram Meral ıle diğer vönetıcılerıİedi-
ğer işyerlerınde greve çıkan binlerce ış-
çı katıldı. tşyerlerinden. Tandoğan"a ka-
dar yürüyen ve daha sonra greve çıkılan
işyerlerini kitlesel olarak ziyaret eden iş-
çiler. yol boyunca "Dürüst devlet ada-
mı, sö/ündc dur". "Hükümet istifa",
"Ana baba dediler, hakkımızı yediler".
"KİT işçisi olmak suç rau?". "Benim
anam. benim bacım. Sen tok, beo
açım". "Toplusözleşme hakkımız en-
gellenemez". "Silkele başkan. düşe-
cekler". "Kahrolsun sermaye iktidan",
"Hırsızlar affoldu. ücretliler mahfol-
du", "Demokrasiyikatlettiniz. Şimdi,
sıra işçide mi?" pankartlarını taşidılar.
sloganlarını artılar. Sendıka başkanları-
nınkonuşmalan da. sık sık hükümetıyuh-
layan ışçıler tarafından. "Hükümet isti-
Yol-iş işçisi 20 yıl sonra grevde
6
Ekmek yoksa
bamş da yok'Istanbul Haber Servisi- Kamudakı top-
fu iş sözleşmesi görüşmelerinde uyuşmaz-
hk nedeniyle Yol-lş üyesi karayollan işçile-
ri. 20 yıl aradan sonra ilk kez greve çıktı. Is-
tanbul'da Karayollan 1. ve 17 Bölge müdür-
Füklerinde çalışan 2 bin 600 ışçı, dün Türk-
İş'e bağlı sendıkalara üye ışçilenn desteğiy-
le işyerlerine gre\ pankartı astılar. Türk-lş
1 .Bölge Başkanı Fanık Büyükkucak. "l lus-
lararası ve yerli tekelci sermayeye verilen
sözleri yerine getirebilmek için halkımı-
2a verilen sözleri hatırlamak bile isleme-
yenler, bunun hesabını önce meydanlar-
da, sonra da seçim sandıklarında vere-
cektir" dedi.
DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak da
yaptıgı yazılı açıklamada, tıkanan kamu top-
lu ış sözleşmelerinde asıl sorunun "idari
maddelerde" ortaya çıktığını belirterek
"İdari maddelerde yapılmaya çalışılan
değişiklikler. kamu sektöründe sendikalı
olmanın tüm avantajlannı ortadan kaldır-
maya ve özelleştirme süreci önündeki en-
gelleri yok etmeye yöneliktir" dedi.
Karayollan ışçilen Zincırlikuyu'daki Ka-
rayollan 17. Bölge Müdürlüğü ve Küçükya-
lı'daki 1.Bölge Müdürlüğü'nde sabah saat
11.30"da grev başlattı. İşçiler sabahın erken
saatlennden itibaren ışyerlennin önünde top-
lantılar. 1976'da Konya'da yol-lş üyelerinin
yaptığı grevin dışında son yirmı yıldır hiç grev
yaşamayan Karayollan işçileri "grev yap-
maya zorlandıklarını" belirterek koalıs-
yon hükümetine öfkelerini sloganlanyla di-
İe getırdiler. Karayollan 17. Bölge Müdür-
lüğü önünde halaylar çeken işçiler sık sık
"Hükümet İstifa Tansu Amerika'ya".
"Kahrolsun I.MF Bağımsız Türkiye", "Ek-
mek Yoksa Barış da Yok", "Jşçilerin Bir-
liği Sermayeyi Yenecek", "Yaşasın İşçile-
rin Birliği" sloganlan artılar.
Küçükyalı'da grevı başlatan Yol-lş Sendi-
kası Istanbul I No'lu Şube Başkanı Ali Ak-
dağ, işçilerin bu toplusözleşme görüşmele-
rinde zam ıstemediğini, sadece enflasyon
karşısında ortaya çıkan ücret kayıplannın
karşılanmasını ıstediklerini vurguladı. Ka-
rayollan 17. Bölge Müdürlüğü'nde grevi
başlatan Yol-lş Sendikası Istanbul 1 No'lu
Şube Sekreteri Hasan Gülyaşar ıse tstan-
bul'un dışında şubelerine bağlı Gelibolu.
Kırklareli. Adapazarı. Izmit, Kocaeli Kara-
yolu ışçilerinin de aralannda bulunduğu ye-
di ildeki 39 işyerinde grev uygulamasına
başlandığını belirtti. Gülyaşar. yaptığı konuş-
mada, hükümetin Dünya Bankası ve IMF
dırektifleriyle çalıştığını ve ülke gerçekleri-
ne gözlerini kapadığını dile getırerek "Bu-
günden itibaren karşılannda nasıl birgüç
olduğunu görecekler, tanıyacakJar ve ge-
reken dersi alacaklardır" dedi.
Karayollan işçilerinin grevi Tuzla Jeep
Fabrikası ve Deniz Harp Okulu'nda çalışan
Türkiye Harb-lş üyesi bir grup işçi ile grev-
deki Aras Kargo işçileri tarafından destek-
lendi. DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak.
kamu işyerlennde başlayan grevlere ilişkin
yaptığı yazılı açıklamada, uygulamaya ko-
nulan grevlenn bütün işçi sınıfı için büyük
önem taşıdığını belirtti. İzmir'de 2 bin karayolu işçisi horon çekerek greve başladı. (NECATl AYGIN)
Grev dalgası tüm yurdu sardıHaber Merkezi-Türk-îş'e bağlı sendika-
larda örgütlü kamu işçilerinin grev "dalga-
sı" tüm yurdu sardı Greve çıkan işçiler,
dün sabah halaylarla işyerlerine. "Bu işye-
rinde grev var" pankartlan asarken grev
gözcüleri de grev gömleklerini giydiler.
Grevlertüm yurtta sakin bir şekilde baş-
larken 5 bin işçinin çalıştığı Gölcük Tersa-
nesi önünde dün sabah gergin saatler yaşan-
dı. Tartışmalannbüyûmesiüzerinegrev as-
kıya ahnarak işçilerin ışbaşı yapmasına ka-
rarverildi.
TTK Genel Müdürlüğü ile MTA Genel
Müdürlüğü işyerlerinde çalışan yaklaşık 30
bin işçi de dün sabah greve çıktı.
İzmir'de Karayollan Müdürlüğü'nden 2
bin. MTA'dan 800 işçi, Karayolfan Bölge
Müdürlüğü önünde düzenlenen büyük ka-
tılımlı toplantıyla greve başladı. Greve ka-
tılan işçilere, grev yasağı kapsamında olan
işçilerle Türk-îş'e bağlı tüm sendıkalann yö-
netıcileri de destek verdi.
Toplantıda konuşan Mustafa Kundak-
çı. işçinin zorla greve itıldiğini vurgulaya-
rak. "Türk-İş'in tüm uzlaşma çabaları-
nı yanıtsız bırakan hükümet yetkilileri ar-
tık akıllarını başlarına toplasınlar. İşçi-
nin istediği fazla bir şey yok. Enflasyona
yenik diişen ücretlerini en azından başa
baş getirme müeadelesi veriyorlar" diye
konuştu. İşçiler. "İşçiler burada, Tansu Çil-
ler nerede? tşçiyiz, haklıvız, kazanaca-
ğız. İşçi memur el ele genel greve" slogan-
lan atarken, sendıkacılar ve ilk grev göz-
cüleri grev gömleklerini giyerek "grev dal-
• izmir'de Karayollan Müdürlüğü'nden 2 bin. MTA'dan 800
işçi, Karayollan Bölge Müdürlüğü önünde düzenlenen büyük
katılımlı toplantıyla greve başladı.
• Grevler tüm yurtta sakin bir şekilde başlarken
5 bin işçinin çalıştığı Gölcük Tersanesi önünde dün sabah
gergin saatler yaşandı.
gası"na start verdiler.
Zonguldak Türkiye Taşkömürü Kurumu
(TTK) Genel Müdürlüğü ile Maden Tetkik
Arama (MTA) Genel Müdürlüğü işyerlerin-
de çalışan yaklaşık 30 bin işçi de dün sa-
bah greve çıktı. TTK'ye bağlı Kozlu, Ka-
radon, Üzülmez, Armutçuk ve Amasra kö-
mür üretım bölgeleriyle Maden Makinala-
n Fabrikasf nda çalışan işçiler. maaşlannı
aldıktan sonra saat 08.00'den itibaren gre-
ve başladılar. Grev nedeniyle işyerlennin gi-
rişlerine "Bu işyerinde grev var" pankart-
lan asılırken TTK Gelik ve Karadon kömür
üretim bölgelerinde de işçilerle bir toplan-
tı düzenledi.
Maden ocağı girişinde yapılan açık ha-
va toplantılarına, 2 bin dolayında maden
işçisi katıldı. Genel Maden-lş Sendikası
Genel Başkanvekili Selahattin Ataman.
grevin başlaması nedeniyle Gelik ve Kara-
don'da yaptığı konuşmalarda. "Bu iktidar,
geçmişteki grevimizden ders almamış gö-
rünüyor. İktidara hak ettiği dersi hep
birlikte vereceğiz" dedi. Türkıye'de ilk
kez böyle kitlesel bir grev yapıldığını söy-
leyen Ataman, hükümeti örneği görülme-
miş bir duyarsızlıkla, halka kulaklannı tı-
kamak ve IMF'nin dediklerini yapmakla
suçladı.
Türk-İş'e bağlı Genel Maden-İş, Türk
Metal ve Yol-lş sendıkalanna üye 880 işçi
de Adana'daki işyerlerinde grevi başlattılar.
Karayollan'nın Yeşilobaşantiyesindegrev.
halaylarla başladı. Türk-lş 4. Bölge fem-
silcisi Hüseyin Kaya Elbek. Yöl-îş Sendi-
kası 1 No'lu Şube Başkanı Rama/an Ağar.
CHP ıl başkanı Sedat Doğan, İP il başka-
nı Ecdet Güvel ve diğer sendıkacı ve yö-
netıcilenn katıldığı toplantıda grev pankar-
tı asildı
Izmit'in Seymen mevkiındeki Makına
Kımya tesislerinde Türk Metal Sendika-
sf na üye 24 işçi grevı başlattı. Tüpraş Pet-
rol Rafinerisi ve Petkim'de çalışan yakla-
şık 2 bin 500 işçi de dün iş bırakarak gre-
ve destek verdiler. 5 bin işçinin çalıştığı
Gölcük Tersanesi önünde dün sabah gergin
saatler yaşandı. Eyleme karşı olan bir grup
işçı ile karşıtlan arasında serttartışmalarya-
şandı.
Zaman zaman y umruklaşmaya kadar gı-
den tartışmaların giderek büyümesi üzeri-
ne Harb-lş Sendikası şube yönetımi eyle-
mı askıya alarak işçilerin işbaşı yapmasına
karar verdi.
Uşak Şeker Fabrikası'nda çalışan 712,
Karayollan Müdürlüğü'nden 172 ışçı de
dün grevlerine başladılar. Sabahın erken
saatlennde Uşak Şeker Fabrikası önünde
toplanan işçilere konuşan Türk-lş Uşak
Temsilcısı Coşkun Dönmez. grevı son ça-
re olarak gördüklenni ancak buna zorlan-
dıklannı söyledi. Greve katılan işçiler da-
ha sonra sloganlarla yünidüler.
Bir hafta önce şekerpancan alım ve işle-
me kampanyası törenle başlatılan Burdur Şe-
ker Fabrikası. dün susru. 220'si sürekh 500'ü
geçicı işçi olmak üzere toplam 720 işçi.
dün fabrikada grevi başlattı.Şeker-İş Sen-
dikası Burdur Şube Başkanı Süle> man Uy-
sal, grev önlüğünü gıymeden önce yaptığı
konuşmada. "Uluslarararası tekelci ser-
ma>e\e verilen sözleri verinegetirebilmek
için halka verdiği sözleri hatırlamak da-
hi istemeven hükümet, önce sandıkta he-
zimete uğravacak. sonra tarihin çöplüğü-
ne gömülecektir" dedi.
ErnetveHısarcık Maden-lşSendıkası'na
bağlı Emet Etibank Kolomanıt Müessese-
si'nde çalışan 476. Karayollan 148. Şube-
si'nden43 işçi dün greve başladılar. Etibank
işçileri sabah saat 10'da grev afişlerini iş-
yerı önüne astıktan sonra toplu halde ilçe-
ye yürüdüler İlçe merkezindekı sendıka lo-
kaline gelen işçiler daha sonra olaysız bir
şekilde dağıldılar.Muğla. Balıkesir. Mani-
sa'da da grev ler olaysız bıçımde başlatıldı.
fa". "Silkele başkan, düşecekler".
"Tansu Hanım, Başbakanlık neyine,
haydi evine" sloganlan ile kesildi.
Türk-lş Başkanı, grevleri başlatırken.
sözlerinı tutmayan siyasilere ders ver-
mek için toplandıklannı vurgulayarak.
"Başbakan Çillcr'i, sözlerini yerine
getirmediği için, işçilerden özür dile-
meye"çağırdı. Yüzde5.4oranındaki üc-
ret zammına hayır diyerek, hükümetin
ve IMF'ninoyununubozduklarını vurgu-
layan Meral. "Bu hareket. işçi sınıfının
var olması. yok olması hareketidir. Ek-
meğimize, namusumuza sahip çıktığı-
mız gibi sahip çıkacağız. Ne zaman ki,
hükümet holdinglerin. IMF'nin değil,
halkın emrindeyim derse,
yanıldığımızı düşünürüz.
Böyle devam ederse. onun
başına bu meydanları yı-
kacağız, zindan edeceğiz"
dedi. Bugüne kadar CHP li-
deri olarak görev yapan siya-
sileri "Bremen Mızıkacıla-
n"'na benzeten Meral. De-
niz Baykal'ı. onlara benze-
memesi konusunda uyardı
Özbek. alanda yaptığı ko-
nuşmada. Başbakan Çiller'in
"yakasının işçinin elinde
olduğunu" vurgulayarak,
"Acemi. pısırık, ülke me-
selelerinden haberi olma-
yan. işçiyi, memuru. köylü-
v ü. emekliv i. emekçi) i tanı-
mayan sosyete işbaşında
şimdi" dedi. Hükümetin Tür-
kiye'ye layık olmadığını ıle-
ri süren Ozbek. "Bunların
pılısını pırtısını koltuğunun
altına verip. geldikleri ye-
re göndermek boynumu-
zun borcu olsun. Bir avuç
zenginin uşağı haline gelen
hükümetten. hesap soraca-
ğız. O zaman. patronları
onları kurtaramayacak.
IMF'yle bizim nafakamız
üzerine pazarlık yapan,
IMF'nin uşağını götürmek
boynumuzun borcudur"
dedi. Özbek, hükümetin. "di-
lenciye layık görülmeyen
ücret zammını" işçilere öner-
mesini eleştırerek, "Ananız,
bacınız diyen, ananızı, ba-
cınızı bclleyen Başba-
kan'dan hesap soracağız"
dedi. Halayçekilerek grevin
başlatılmasının ardından.
alanda topianan binlerce iş-
çi, Tandoğan Meydanf ndan
lnönü Bulvan üzenndeki Ka-
rayollan Genel Müdürlüğü'ne
kadar y ürüdü.
Yol-lş Sendikası'run örgüt-
lü olduğu genel müdürlükte
grev in başlatı Imasından son-
ra, Mithatpaşa Caddesf nde-
ki Şeker Fabrikaları Genel
Müdürlüğü'ne kadar yürün-
dü. Şeker-lş Sendikası Genel
Başkanı Hikmet Alcan. gre-
vı başlatırken, "Bugün bi-
zim sırtımızdan iktidara ge-
len. sonra da bize sırtını dö-
nen bu siyasal iktidarın sır-
tını yere «etirmek. bizim
boynumuzun borcudur.
Dün muhaJefettey ken sırtı-
mızı sıvazlayanlar. sırtımız-
dan iktidar olduktan sonra.
bize sırtını dönenlere, er-
kekçe soracak hesabımız
var" dedi.
Içişleri Bakanı Nahit Men-
teşe. DYP Genel İdare Kuru-
lu toplantısı öncesinde yap-
tığı açıklamada, birçok işye-
rinde başlayan grevlenn sa-
kin geçtiğini söyledi.
Bakan Menteşe. kamu ya-
rarı için bazı grevlerin erte-
lenmesi gerektiğini vurgula-
yarak. ancak CHP'li bakan-
lann bu erteleme karanna im-
za atmadığını söyledi. Men-
teşe. "İşçiler, 60 günlük er-
teleme kararını kendileri
de istediler. L'zun süre ba-
kanlık yapan biri olarak
onu hisscdiyorum. Grev
haktır. ancak her zaman
başvurulması doğru değil-
dir"dıye konuştu.
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATEŞ
Marjiıtal Tarih
Bugünlerde çok ilginç kitaplar okuyorum. Istanbul
dışındaki kimi arkadaşları çok kızdırmak pahasına da
olsa, tum konferans, imza günü ve panelleri erteledim.
Zira gücümun sınırına geldim. Bu arada sevgili dos-
tum Işrtan Gündüz "Kitap için kendini çok zortama.
Bana kitap değil, sen lazımsın"diye yüreğime sular
serpti. Umarım Dr. Bozkurt ile Hüsnü Terek de aynı
duygu içınde olsunlar. Zira Altın Kitaplar'm önünden
hâlâ geçemiyorum.
Aynı yayın organında çalışan ya da yazan insanla-
rın birbirlerinın kıtaplarını övmelerine ve okuyucuları-
na önermelerıne ezelden beri çok kızarım. Hele bir ara
çok moda olmuştu...
Bu bakımdan Atilla Coşkun'un Cem Yayınları ara-
sında 2. baskısını yapan "Nâzım'ın Siyasa! Yaşamı ve
Davalan" başlıklı kitabını, yeniden okuduğumu belirt-
mekle yetineceğim. Atilla bu baskıyı çok genişletmiş
ve yeni belgeler eklemiş.
Sabah Kitapları arastnda çıkan "Dretnot", çok zevk-
le okuduğum bir başka kitap oldu. Robert K. Mas-
sie'nin bu kitabını Mehmet Harmancı çevirmiş. An-
cak sanıyorum kitaba yanlış bir başlık konulmuş, ya-
zan kendisine haksızlık etmiş. Kitapta 19. Yüzyıl son-
larının Avrupa dengesi anlatılıyor. Hem de çok güzel
ve anlaşılabilir bir biçimde. Zaten alt başlık "Ingıltere,
Almanya ve Yaklaşan Savaşın Ayak Sesleri".
Ancak son günlerde okuduğum kitaplar içinde be-
ni en çok etkileyen ve "saranı", Murat Çulcu'nun
"(Spekülatif) Marjinal Tarih Tezleri" o\üu. Bir hafta e\im-
den bırakamadım. Döndüm, döndüm okudum. Tekrar,
tekrar okudum. Oysa ki bu hacimdeki bir kitabı (397
sayfa) bilemediniz iki günde "deviririm". Bu kitabı de-
viremedim...
Erciyaş Yayınlan arasında çıkan bu kitabın adı üze-
rınde, Murat Çulcu spekülasyon yapıyor. Ama herhal-
de yaptığı spekülasyonun frekansı benim frekansım-
la uyuşuyor ki müthış keyif aldım.
Çulcu bu kitabında Roma öncesinden başlamak
üzere dünya tarihini ve Türk tarihini "harmanlıyor" ve
temel düşünce olarak dünya "Ticaret Oligarşisi"nin
farklı çağlarda nasıl farklı görüntüler altında, fakat ay-
nı mantık içinde varlığım sürdürdüğünü ve belirieyici
olduğunu spekülatif bir biçimde açıklıyor.
Bu kitapla ilgilı genış bir yazıyı bizim "Kitap Ekı"ne
hazırlamayı düşünüyorum. Zira sevgili Turhan arada
bir karşılaştığımızda öyle bir "N'aber Hoca?" diyor ki
bu, anlayana "Ne zaman yazı vereceksin?" demek.
Ama ben anlamazdan geliyorum. lyilik, sağlık" deyıp
geçıştiriyorum...
Murat Çulcu'nun bu kitabındakı tezlerin ya da spe-
külasyonların tümüne elbette katılmıyorum. Özellikle
Ittihat ve Terakki içindeki kimi tartışmaların açıklanış
biçimine cıddi itirazlarım var. Ama gene de bu bölüm-
ler ve özellikle güncel konulara açıklamalar getirdiği ya
da güncel sorunlanmızla ilgili spekülasyonlar yaptığı
bölümler kitabın en sevdiğim bölümleri oldu.
Bu kitabı okumadan önce, önümüzdekı yıl yüksek-
lisans ve doktora programlanndaki siyasal tarih ders-
lerimde "Dretnot"u okutmayt ya da en azından özetı-
ni çıkarttırmayı düşünüyordum. Ama bu kitabı okuduk-
tan sonra, temel olarak bunu ele almaya ve tartıştır-
maya karar verdim. Dretnot'un özetini çıkarttıracağım.
Çok keyifle okunan bir bölümden kısa bir paragraf
almak büyük haksızlık. Ama gene de bazı ilginç pa-
ragraflan okurlarımla paylaşmak istiyorum:
"Mustafa Kemal'/n amacı Türkiye Cumhuriyetı adı
verilen bu Ön Asya devletınin, Ortadoğu ve Asya kim-
liğinden sıynlarak tam anlamıyla kendi ayaklan üzerın-
de duran, siyasal ve ekonomik bakımdan bağımsız,
ulusal bir Avrupa devletı olmasıydı. Bu nedenle, diğer
tüm ilkelerde Yeni Osmanlı I Jön Türk çızgisiyle çakı-
şan Mustafa Kemal, 'Ulusal Devlet' kavramında bu çiz-
gryle kısmen ters düşüyordu. Zira ulusal devletin gü-
venliğinı ulusalordu garantiedecekti. Ulusalordu, ulu-
sal ekonomi ve vergi sistemini gerektirecekti.
Ulusal ekonomi ve vergi ise bürokratik devlet kavra-
mını gündeme getiriyordu. 'Merkezi, ulusal ve bürok-
ratik' devlet anlayışı ise Anglosakson liberal devlet an-
layışı ile bir kez daha karşı karşıya geliyordu." (s. 291
- 292).
Murat Çulcu, Cumhuriyetımizin yetmiş yıllık tarihini
"Ulusal Devlet" yanlılarıyla "Liberal Devlet" yanlıları-
nın iktidar müeadelesi olarak değerlendiriyor. Bu ara-
da ABD'nin 2. Dünya Savaşı sonrasındaki konumunu
irdelemekten de geri durmuyor: "Spekülatif kazanca
dayalı uluslararası ticaret oligarşisinin 20. yüzyılın ikin-
cı yarısındakı en önemli askeri ve siyasal gücü haline
gelen Amerika Birleşik Devletleri, 1980'den itibaren
uluslararası ticaret kolonileri ve ticaret yollannın dene-
t/minin -tüm uluslararası güç odaklan kurumlannın ona-
yı ile- açıktan yapmak üzere harekete geçiyordu.." (s.
350).
Çulcu'nun pek hoşuma giden spekülasyonlannı bu-
raya sığdırmam elbette mumkün değil. Ama Özal'la
ilgili kimi değerlendirmelerine yer vermek istiyorum:
"... Onun için önemli olan; çevresinde, politikalannı
destekleyen bir grubun oluşması, bu grubun ulusal
devletin tasfiyesinde kendisini desteklemesi, teşviket-
mesi ve cesaretlendirmesiydi. Bu dargrup ise 8-10ga-
zeteci ve yazar, birkaç emekli ve muvazzaf general,
başta üç-beş tekelolmak üzere 30-40 işadamından olu-
şuyordu, bu grupta aynca Kürt kökenli, federatif dev-
let yanhsı işapamlan da yer alıyordu.
Bir de görünmeyen çevresi bulunuyordu. Bu çevre-
de Musevi din adamlan, Ortodoks din adamlan, cema-
at liderleri, bazı şeyhler, uluslararası çalışan bazı tacir-
ler, yeraltı dünyasının bazı simalan, borsacılar, istihba-
ratçılar, ABD'li finans ve medya kuruluşlarının bazı ön-
degelenisimleri vs. bulunuyordu..."
Ne derşiniz değerfi okurlarım, acaba bu yazılanlar
salt spekülasyon mu?..
Türk-îş'ten
hükümete yeni öneri
ANJCARA (Cumhurhet
Bürosu) - 518 bin ışçınin üc-
ret zammı pazarlığmda ko-
alısyon ortaklan arasında uz-
laşma sağlanamazken Türk-
tş. hükümete. bırinci 6 ay için
yüzde 25. ıkinci 6 ay ıçın yüz-
de 20 oranında ücret zammı-
na "Evet" dıyebıleceğıni ılet-
ti. Türk-tş'ın bırinci 6 ay için
yüzde 40. ıkinci 6 ay ıçın yüz-
de 31 oranındaki ücret zam-
mı isteğınden sonra gündeme
gelen bu yeni önennin, önce-
ki gün Türk-lş Genel Başka-
nı Bayram Meral tarafın-
dan. Türkiye Odalar Borsa-
lar Birliği Başkanı Yalım
Erez aracılığıyla hükümete
aktarıldığı öğrenildı.
Edinılen bılgıye göre ön-
ceki gün TOBB
;
de. Türk-lş
Başkanı Meral, devlet bakan-
lan BekirSami Daçe. Aykon
Doğan ve TOBB Başkanı
Erez ile bir araya geldi. Ba-
smdan gızlı gerçekleşen gö-
rüşmede, Meral"ın birinci 6
ay ıçın yüzde 25. ikıncı 6 ay
için yüzde 20 oranındaki üc-
ret artışını kabul edebilecek-
lennı ılettigi belırlendi. Yıl-
lık ortalama yüzde 37.5 ora-
nında zamma karşılık gelen
bu ücret zammı önerısine,
resmen bir vanıt alınamadı.
Türk-lş. 9 aydır devam
eden pazarlık sürecınde, hü-
kümetten birinci 6 ay için
yüzde 40, ikıncı 6 ay için yüz-
de 31. yıllık ortaîama yüzde
61.7 oranında ücret artışı ya-
pılmasını istemişti. Buna kar-
şılık. ilk olarak sıfır ücret
zaramını gündeme getıren
hükümet. Türk Hava Yolla-
n'nda çalışan işçilere, Yük-
sek Hakem Kurulu'nda yüz-
de 17 oranında ücret artışı
vapmıştı. Ardından. Türk-
İş'e 500 bin lira ile 3 mılyon
lıra arasında sabıt ücret zam-
mı önensı iletılmışti. Halen
18 mılyon 890 bin lıra olan
ortalama ışçı ücretınin yüz-
de 5.4 oranında artmasını ön-
gören bu zam önerısine sen-
dikalar karşı çıkmıştı. Son
olarak, Tarım-lş Sendika-
sı'nın. Tanm Bakanlığı Mer-
kez ve Taşra Teşkılatı ile Tl-
GEM'de başlattığı grevden
ikı gün önce, sendıkaya, ya-
pılan zam önerisınde ikınci yı-
lın bırıncı 6 ayı ıçın yüzde
15. ikınci 6 ayı için yüzde 15
oranında ücret artışı yapıl-
ması ve sözleşmelenn bağıt-
lanması durumunda. farkm
ödenmesı önerısı yapılmıştı.
Sendıka, bu önenyi reddet-
mişti.