Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
22 MART 1995 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMÎ
TESTAŞ
tesislerine, iki
teklil geldi
- • AJVKARA^AAJ-OŞrkiye
Elektronik Sanayi ve Ticaret
Anonim Şirketi'nin
(TESTAŞ) Aydın tesislerinin
özelleştırilmesı için açılan
ihaleye iki firma teklif verdi.
Özelleştirme İdaresi'nden
yapilan açıklamaya göre
TESTAŞ"ın Aydın tesislerine
EKA Ticaret ve Sınaı Ürünler
Pazarlama ve Avdın
Elektronik Sanayi ve Ticaret
talip oldular. İhale
komisyonunun alınan
teklifleri mevzuat ve
şartname açısından bır ön
değerlendirmeye tabi tutacağı
ve daha sonra firmalarla
görüşmelenn başlayacağı
bildirildı.
Gümrükte kalan
mallara yeni
düzenleme
• ANKARA (ANKA) -
Gümrüğe terk edilen mallann
açık arttırma veya kapalı
teklif yöntemiyle
tasfiyesinde, alıcılara
teslimden sonra eşyalann
eksik ya da fazla olduğu
yönündeki şikâyetlerin
önlenmesi amacıyla satışlarda
teslim fişi düzenlenecek.
Açık arttırma ya da kapalı
teklif yoluyla satılan mallann
alıcısına teslimı, kontrol
edilerek yapılacak. Satış
listelerinde belırlenen
nitelıklere sahıp oldugu
saptanan mallar, teslim fişi
düzenlenerek bakanlığa
ıletılecek.
Ayfer Yılmaz, ABD temaslannda Avrupa ve Japonya'dan gelecek kredileri örnek gösterecek
Para mııshıklan IMF'yi hriktiyor
Akmerkez, Avrupa
birincisi
• Ekonomi Servisi-
Uluslararası Alışveriş
Konseyı (ICSC) Akmerkez i
"Avrupa'nın en iyi alışveriş
merkezi" seçti. Bu yıl,
Avusturya'nın başkenti
Viyana'da yirmincisi
gerçekleştınlen yanşmada,
Akmerkez çeşitli üîkelerden
toplam 95 alışvenş merkezini
geride bıraktı. Akmerkez
proje sahibi ve Yönetim
Kurulu Başkanı Alı Dinçkök.
ödülü ICSC dönem başkanı
Kemper Freeman'dan aldı.
Dinçkök, ödül törenınde
yaptığı konuşmada.
•'Türkiye'nin Avrupa
Topluluğu'yla bütünleşme ve
tam üyelık konusunda önemlı
adımlar attığı böyle bir
dönemde. A\rupa
standartlannda bır alışveriş
merkezi oluşturmanın
onurunu taşımaktayız" dedi.
Petrol fiyatlarını
Kuveyt
yükseltiyop
• LONDRA(AA)-
Kuveyi'te devam eden petrol
işçileri grevi, dünya petrol
fiyatlannın yükselmesine
neden oldu. Londra'da Brent
türü petrolün mayıs ayı teslim
fiyatı. öncekı gün bir gün
içınde 16 sent bırden
yükselerek varil başına 16.79
dolardan ışlem görmeye
başladı.
Nevv York Ticaret
Borsası'nda. Bati Teksas türü
petrol de varil başına 20
sentten fazla yükselerek
18.49 dolardan işlem gördü.
Günde 2 mılyon varil petrol
üreten Kmeyt'te, petrol
işçilerinin çaiışma şartlannı
protesto etmek amacıyla 3
günden bu yana sürdürdükleri
grev dünya petrol fiyatlarını
da etkıliyor
tttıal otomobiller
ucuzlayacak
• İSTANBIL(ANKA)-
Merkez Bankası"nın 5 Nısan
Kararlan'ndan sonra izlediği
sabit kur politikasının ithal
otomobilleri
ucuzlatacaeı
bıldirıldi Prof. Ilker
Para»ız, i^lenen çapa
politikası nedeniyle
ithalatın
kolaylaştiâını.
gümrük bırliğınden
sonra ithal
otomobillerin
fiyatlanrıın yerlilere
oranlagörecelı
olarak düşecegıni
söyledı.
ESRAYENER
ANKARA - Uluslararası piyasalardan borç-
lanmada zorlanan hükümet, djş kredi için Ulus-
lararası Para Fonu'nun (IMF) yönetiminden çıka-
cak sonucu bekliyor. Ha2İne Müsteşan Ayfer Yü-
maz'ın, fonun karannın hemen ardından büyük
bır heyetle, yabancı bankacılarla görüşmek üze-
re ABD'ye gideceği bildirildı. Yılmaz'ın, dış kre-
di talebi için bankacılara, Avrupa piyasalanndan
alınacak 500 milyon dolarhk sendikasyon ve Ja-
ponya'nın vermeyi kabul ettiği 500 milyon
dolarlık Eximbank kredisini örnek göste-
receği öğrenildi.
Bu arada, Hazine yetkililerinin, Lond-
ra'da dün yabancı banka temsilcileriyle
yapılan toplantıda. 500 milyon dolarlık
Libor (Londra para piyasalannda belirle-
nen faiz oranı)artı 3.5 puanlık faizli kredi için
ilke anlaşmasına vanldığını bildirdiler. Kredi için
gelen talebin faiz oranının yüksekliğinden kay-
naklandığını anlatan Hazine yetkilileri, kredinin
bir bölümünün tahvil ıhracı yöntemiyle sağlana-
cağını belırttiler.
Uluslararası piyasalarda güven kazanabilmek
için 725 milyon dolarlık stand-by kredi anlaşma-
sının 950 milyon dolara çıkanlmasını ve anlaşma-
nın süresinin 1995 yıl sonuna değin uzatılmasını
talep eden hükümet, niyet mektubunun onaylan-
masının ardından dış piyasalara açılacak.
Hazine yetkililerinden edinilen bilgiye göre 500
milyon dolarhk sendikasyon kredisinin bir kısmı,
2 yıl vadeli Libor'un 3.5 puan üzerinde faizli tah-
vil ihracından sağlanacak. \fetkililer. tahvil ve sen-
dikasyon kredisi için dün Londra'da banka tem-
silcileriyle görüşüldüğünü belirtirken Türk ban-
kalannın da tahviller için ihaleye girdiklerini dog-
ruladılar. Yetkililer, tahvil ihracı için kesin anlas-
ma yapılmadığını, yalnızca ilke karanna vanldı-
ğını bildirdiler. Tahvillere uygulanması kararlaş-
tınlan Lıbor artı 3.5 'lik faiz oranının, dış borçlan-
madaTürkiye'nin bugüne kadar üstlendiği en
yüksek faiz oranı oldugunu bildiren yetkı-
lıler. "Türkive bugüne kadarki en yüksek
dış borç faizi Libor artı 225 oranınday dı"
açıklamasını yaptılar.
Yetkililer, sendikasyon kredisinin yanı
sıra Japon Eximbank'ının açmayı vaat etti-
ği 500 milyon dolarlık kredinin anlaşmasının da
IMF'nin karanndan sonra imzalanacağını vurgu-
layarak. "Piyasalardan olumlu sinyaller var. An-
cak, LMF 'tamam' denıeden kimse imza atmıyor"
değerlendirmesini yaptılar.
Hazine Müsteşan Ayfer Yılmaz, IMF'nin ka-
ran açıklandıktan sonra büyük bir heyetle, ban-
kacılar ve finans kuruluşlanyla görüşmek üzere
ABD'ye gidecek. Yetkililer, ABD'de banka ve fı-
nans kuruluşlan temsilcileriyle yapılacak toplan-
tılarda, IMF'ye sunulan niyet mektubunun dağı-
tılarak güven verilmeye çalışılacağını anlattılar. Hazine Müsteşan Yüraaz, ABD'ye bankacılarla görüşmeye gkiiyor.
Muhasebeciye verilen onay yetkisi, esnaf, hukukçu ve mali müşavirleri karşı karşıya getirdi
Maliye Bakaıdığfıım muhasebe gafi
Ekonomi Servisi- Hükümetın
yasal ve fizikı altyapıyı hazırla-
madan muhasebecilere tebliğ ile
verdiği onay yetkisi, esnaf. hu-
kukçu ve mali müşavirleri karşı
karşıya getirdi. Hukukçular dev-
lete ait olan vergi denetiminin
özel kişilere devredilemeyeceğı-
ni belirtirlerken, muhasebeciler
ise kayıt dışı ekenomiyi kayıt al-
tına almak üzere getirilen tebliğe
hukukçulann karşı çıkmalarını
anlamadıklannı belirtiyorlar. Ko-
nuyla ilgili olarak yazılı açıklama
yapan Istanbul Ticaret Odası
Başkanı Atalay Şahinoğlu ise teb-
liğe gereksiz yük getirdiği gerek-
çesiyle uygulamaya karşı çıktı.
Istanbul Barosu, dün düzenle-
nen basın toplantısıyla Maliye
Bakanlığı tarafından çıkanlan
beyannamelerde ruhsatlı muha-
sebecinin imza zorunluluğu teb-
ligine karşı çıktı. Toplantıda yap-
tığı konuşmada. teblig ile kayıt
dışı ekonomiyi kontrol değil, ma-
liyecilere iş imkanı yaratıldığını
belirten Istanbul Barosu Başkanı
Turgut Kazan. Maiiye Bakaniığı
tebliğinin yasaya aykın olduğunu
belirterek, devletin onbinlerce in-
sanı belli bir meslek grubu ile
sözleşme imzalamaya zorladığı-
na dikkat çekti. Kazan, *Vergi de-
netiıni devlete aittir. Özel kişüere
devredüemez. Ama bu tebtiğ ile
denetim özei kişilere enıanet edil-
mekte. 4008 sayılı yasada yer al-
madığı halde, sözfeşme zorunlu-
luğu getirilmiştir. Bir meslek er-
babına gü\enceli \e önemli çıkar
ve imriyaz sağlanmıştır" dedi.
Anayasa Mahkemesi'nin 3194
sayılı Imar Yasasfnın yeminli
serbest mımarlık ve mühendislik
bürolanna kamu görevi niteliğin-
de yetkiler veren 24 ve 25'inci
maddelerini Anayasa'ya aykırı
bularak iptal ettiğini de belirten
Kazan. "Burada verilen yetkfler
de açıkça devlete aittir. Kimseye
devredilemez. Hele3568sayılı ya-
sanın gecici l'inci maddesi uya-
nnca kunkrc teslim ediMiği düşü-
nülürse dehşete kapılmamak
müınkundeğil" dedi. Kazan. ıkı
gün içınde yürütmeyı durdurma
davası açacaklannı belirtti.
ITO Başkanı Atalay Şahinoğ-
lu, vergi beyannamelerinı incele-
Envanter için başlatılan çalışmadan sağlıksız bilgi nedeniyle sonuç alınamadı
KOSGEB, fîrtna sayıım yapamadı
ANKARA (AA) - Küçük ve Orta Ölçekli
Sanayi Gelıştırme ve Destekleme ldaresi
Başkanlıgı (KOSGEB) tarafından yaklaşık
bır ay kadar önce fırma envanten çıkarmak
amacıyla başlatılan çaiışma. ıdarenin eimde-
ki bilgilerin sağlıksız olması nedeniyle iste-
nüen sonuca ulaşamadı.
Türkiye çapında 70 bin adet firmaya gön-
denlen mektuplann 20-25 bın kadan adres
yanlışlığı nedeniyle KOSGEB'e geri dön-
dü. KOSGEB. yeni bir kampanya başlatarak.
firmalara doğrudan kendilerinin başvuruda
bulunmalannı ısteyecek. Bu amaçla KOS-
GEB. küçük ve orta ölçekli işletmelere (KO-
Bf) afiş ve pankartlarla firma envanten için
başvurmalan çağnsında bulunacak.
KOSGEB yetkilileri, yaklaşık bir ay kadar
önce firma envanten hazırlanabilmesı ama-
cıyla küçük ve orta sanayi bilgı toplama pro-
jesini'(KOSBtLTOP) hayata geçırdiklenni
belirterek şunlan söylediler:
"Gümrük birliğine giriş öncesi bu tür bir
firma envanterinin zorunlnluğu projenin
önemini artnnnaktadır. Projenin temel ama-
cı ise firma bilgilerinden oluşrunılacak en-
vanterlere sağlıklı \e mümkün ise ilk elden
bilgi temin etmek. küçük ve orta ölçekli işlet-
melere KOSGEB'in faaliyetleri hakkında bil-
gi vermektir."
Firmalardan gelen cevaplann bilgi ban-
kasına kaydedilecegıni anlatan yetkililer.
"Bu bilgi bankası sayesinde AT'deki 14 mil-
yon 600 bin adet küçük ve orta ölçekli sana-
yi işletmesinin Türkiye'ye getirecegi iş teklif-
leri ve karşüıklı işbirİiği faaliyetlerinin geliş-
tirilmesi sağlannuş olacak" dediler.
me ve tasdik yetkisinin mali mü-
şavirlere verilmesinin mükellef-
lere gereksiz yükler getirdiğini
belirtti. llgili tebliglenn denetim
bağımsızlığı ilkesine. mantığa ve
Vergi Usul Yasası'nın vergi ince-
lemesini düzenleyen maddelen
ileAnayasa'nın 128'incimadde-
sine aykın olduğunu savunan Şa-
hinoğlu, "Beyannamevermekzo-
runda olan kurumlar ve gerçek
kişilerin, ücretini ödedikleri kişi-
ler tarafından denetlenmesini
amaçlayan bu buluşun patenti sa-
dece Türkiye'ye aittir. Dünyada
bir benzeri daha yoktur" dedi.
Istanbul Serbest Muhasebeci
ve Mali Müşavirler Odası Başka-
nı Yahya Ankan. teblığin kayıt dı-
şı ekonominin kayıt altına alın-
ması için önemli biradımolduğu-
na dikkat çekti. Mükelleflerin
yüzde 98'ının hayat standardı
matrahlannın altında beyanname
verdiğini belirten Ankan. "Haya-
li neyannameler veriliyor, naylon
faturalar kesiliyor. Defterler ruh-
satsız muhasebecilercedoldurulu-
yor. Tebliğ rüm bunlann düzefril-
mesi için bir nrsatür" dedi.
Ankan, uygulamayı ciddi ve
çağdaş olarak nitelendırdikten
sonra. hukukçulann karşı çıkışla-
nnı anlayamadığını kaydettı.
BENCE
Tüketici Yasası, ayıplı mal ve
hizmetlere yönelik konularda yeni
düzenlemeler getirdi. Tüketicinin
satın aldığı ürünün ayıplı olduğunu
anlaması halinde, satın alınan ürün 15
gün ıçensinde iade edilebilecek.
Tüketici bu gibi durumlarda parasını
geri alabilecegı gibi satıcıdan ayıbın
neden olduğu 'değer kaybı
1
kadar
fiyat ındirimi yapmasını talep
edebılecek. Ya da ürünün ücretsiz
olarak tamırini isteyebilecek. Satıcı,
tüketicinin taleplerinden birini yerine
getırmek zorunda kalacak. Ayıplı
maldan her türlü zararda, tüketiciye
karşı satıcı, bayi, acente, imalatçı-
üretici ve ittialatçı ortak sorumluluk
taşıyacaklar. •
Astarı sökülen kabanın ilginç öyküsü
HULYA OENC
Cumtıuriy&t Qaz«t*ai
Türkocağı Cad 39/41
Cağalogfu/ISTANBUL
TEL. 51205 05
FAX 514 O7 51
Tüketicjnin takdir ettikleri
VİP mağazası
sevindirdi
G
eçen yıl Ankara Karum İş
Merkezi'ndeki VİP
mağazasından Italyan marka bir
kar çizmesi aldım. Bu yıl çizmenin alt
lastiğınin tabanının yarıldığını
gördüm. Hemen VİP mağazasına
götürdum. Mağaza sahibi Gönül
Kızılot Hanım sorunumla yakından
ilgilenip kar çızmesini Istanbul Shoes
Center'a gönderdi. Yapılan
incelemeler sonrasında bana yeni bir
çizme verdiler. Gösterdiklerı ilgiden
ötürü iki mağazanın yetkililerine de
teşekkür ediyorum. Ulviye
Özdikmen/ANKARA
B
ir yıl önce Beyoğlu Ender Giyim'den çok
beğenerek bir kaban almıştım. Bir ay
dolmadan kabanın astarı sökülmeye başladı.
Söküklerin büyümesi üzerine, kardeşim kabanı
mağazaya götürdü. Ender Mağazası yetkiliieri 20
dakika içinde sökükleri itinasız bir şekilde dikip,
kardeşime teslim ettiler. Havaların iyi gitmesi
nedeniyle bu sorunla bir daha ilgilenmedim. Bu yıl
O
kurumuzun şikâyetinı
Beyoğlu Ender
Mağazası Halkla llişkiler
Müdürü Ismail Aydın'a
ilettim. Seyhan Hanım'ın
kabanındaki sorunla en kısa
zamanda ilgileneceğini
söyleyen Ismail Bey,
okurumuzla görüşerek
kabanı tamir etmek üzere
geri alacaklannı bildirdi.
Okurumuzun yapılan
tamirden memnun
kalmaması halinde gerekli
değışiklıği yapabileceklerini
söyleyen Ismail Bey, 20 gün
içinde kabanın teslim
edileceğini vurguladı. İş
dönüşü kabanını almak için
uğrayan Seyhan Hanım,
geciktiği için Ismail Bey'i
bulamamış. Kendisı ile
ilgilenen Ender Mağazası yetkilileri yeni bir kaban
diktirdiklerini söyleyerek okurumuzdan bu kabanı
denemesini istemişler. Yeni kabanın renginin eskisini
tutmadığını anlatan okurumuz, ölçü alınmadan dikilen
kabanın beden olarak da büyük geldiğini vurguladı.
Bizden yardımcı olmamızı istedi. Ender Mağazası
yetkilisi ısmail Bey ise kaban diktirmelerinin sebebini
"müşteri memnuniyetini sağlamak" olarak açıkladı.
Yeni bir kaban diktirebilmek için epeyce uğraşmak
kabanı giydiğimde astarın yine problem çıkarması
bardağı taşıran son damla oldu. Yeniden Ender
Mağazasına gittim ve astarın değiştirilmesini
istedim. Kabanı diken firmayla artık
çalışmadıklannı söyleyen yetkililer, itirazlarımı
dikkate almadılar. Kabanımı alıp, Ender
Mağazaşı'ndan aynldım.
Seyhan Özavcı/İSTANBUL
zorunda kaldığını vurgulayan
Ismail Bey, "Seyhan Hanım
kabanı beğenmediği gibi bu
davranışımızı da eleştirdi" diye
konuştu. Buna karşın Seyhan
Hanım'a yardımcı
olabileceklerini söyleyen Ismail
Bey, en kısa zamanda
okurumuzun mağazaya
uğramasını istedi. Ertesi gün
tekrar mağazaya giden Seyhan
Hanım, Ismail Bey'le görüştü.
Eski kabanının iade edilmesini
veya yerine başka bir kaban
verilmesini isteyen okurumuza
Ismail Bey'in cevabı şu oldu:
"Mağazamızda aynı kalitede
başka bir mal yok. Yeni bir
kaban alabilmesi için
müştenmizin aradaki fiyat
farkını ödemesi gerekebilir."
Fark ödemek istemeyen
okurumuz eski kabanını geri isteyince, Ismail Bey bir
hafta sonra gelmesini istedi. Ama bir hafta sonra
okurumuza kabanının kaybolduğu haberi verilınce,
Ismail Bey'le yeniden görüştüm. Seyhan Hanım'a
beğeneceği herhangi bir kabanı. çok düşük
miktarlarda fark talep ederek verebileceklerini söyleyen
Ismail Bey, sözünde durdu. Bir kaç ay kabansız kalan
Seyhan Hanım sonuçta yeni bir kabana kavuşmuş
oldu. Hem de küçük miktarda bir fark ödeyerek. •
Sanayi ürünlerinde Türkçe kılavuz zorunlu
1
993 yılı nisan ayında kızıma Casio
marka bir org aldım. Orgu aldığım
Erdinç Ticaret'te ne yazık ki kullanma
kılavuzu bulunmuyordu. Casio firmasının
birkaç kez telefonunu istemem üzerine,
elime Portekizce yazan bir kılavuz
tutuşturdular. Çok gelişmiş olan bu aleti
kullanamamanın üzüntüsü ile sizi
anyorum. Casio firmasının adresini
bildirirseniz veya kullanma kılavuzunu
elde etmeme yardımcı olursanız
sevinirim. Mahir Keskin/MANİSA
C
asio'nun ithalatçısj. olan Beko Firması'nı arayarak Ithalat
Müdürü Ibrahim Öktü ile görüştük. Okurumuzun isteğini
hemen yerine getireceklerini bildiren Ibrahim Bey, Türkçe
kullanma kılavuzunu okurumuzun adresine postalayacaklarını
söyledi. Aylardır kullanma kılavuzu olmadığı için bir kıyıda
bekietilen org, yakında kullanılmaya başlanacak. Tüketici
Yasası'yla getirilen yeni düzenlemeler tüketicileri bu
mağdunyetten kurtarmayı hedefliyor. Yasada, ithal ürünlerin
bakım, onarım ve kullanım kılavuzlannın aslına uygun şekilde
Türkçe tercüme edilmesi ve satış sırasında tüketciye verilmesi
zorunlu hale getiriliyor. Aynca yurt içinde üretilen ürtinlerin
beraberinde bakım, onarım ve kullanma kılavuzunun da
bulunması gerekiyor.H
Y ı l l a r c a Erişmek I s t e d i ğ i n i z M u t l u l u ğ a V e S a h i p O l m a k I s t e d i ğ i n i z Y u v a n ı z a Y a k ı n d a K a v u ş a c a k s ı n ı z . Ve i ş t e Yeni A d r e s i n i z . . .
İZZETTİN ÖNDER
6 Mart Protokolü'nün
İki Yönü
6 mart tarihindeTürkiye'nin imza koyduğu belgeninTür-
kiye'den talep ettiği iki olguya dikkati çekmek istiyorum.
Bunlardan birincisi, bu belgenin Türkiye'ye yüklediği so-
rumluluklarla ilgilidir. Bu sorumluluklar, ne yazık ki ekono-
miden çok insan haklan ve demokrasi ile ilgili bir görüntü
sergilemektedir. Bu konunun hepimizi üzen yönü, Avru-
pa'nın bizi bizden çok düşünüyor olmasıdır! Demokratik-
leşme, insan sağlığı ve örgütlenme sorunlannın hâlâ çö-
zümlenememiş olması Avrupa için değil, fakat Türkiye için
çok acıdır.
Bir sorunu çözebilmek için önce onu bir sorun olarak
algılamak, ondan rahatsız olmak gerekmektedir. Bu açı-
dan Türkiye'de insan manzaralarına baktığımızda, insan
haklan, demokrasi, hukukdevleti kavramlannın henüzçok
geri düzeyde olduğunu görmekteyiz. Bu geriliği belki de
bir tür farklılığın hızla değişen ekonomik ve sosyal yapı için-
de yozlaşması olarak görmek daha doğru olur. Zira impa-
ratorluk döneminde hemen tüm toplum olduğu gibi, gü-
nümüzde de toplumumuzun önemli kesimi, tanm ekono-
mısi gereklerine uygun sosyolojik yapılara sahip bulun-
maktadır. Bu yapılarda birey ihmal edilmekte, genelde
otoriter güçler ve itaatkâr kişi, güce karşı özlem ve gıpta
duyar ve ilk fırsatta kendisi de otoriter olur. Bu tepki, çok
temel bir "ezilen psikolojisi tepkisi"d\r. Bu nedenle, bir
topluma hükmeden bir despot, o topluma yüzlerce-bin-
lerce despot tohumu atar.
Bu yapı hızlı kentleşme ve çarpık ekonomik değişim
içinde, özellikle kentsel alanlarda, her türlü normdan uzak
güçlerin, gizil potansiyellerinin açığa çıkmasına neden ol-
maktadır. Bireyselleşememiş bireylerden oluşmuş norm-
suz kalabalıklarda, belki de en önemli faktör güçtür. Bu-
nun üzerine bir de ekonomik sorunlar ve çarpıklıklar otur-
tulduğunda, adi güç gösterilerinden mafya liişkilerine ka-
dar her tür despotik ilişkiyi açıklama olanağı önümüze se-
rilmektedir. Ekonomik gücü eline geçirenler, hiçbir sosyal
sorumluluk duymadan, bu gücü şımarıkça kullanmakta;
siyasi gücü eline geçirenler, bunun bir görev aracı olduğu
bilincini yitirerek, bundan hayat boyu çıkar sağlama yolu-
na girerek, topluma işkence uygulamakta; güvenlik görev-
lileri, emek-yoğun üretim yöntemler uygulayarak topluma
ve insanlara karşı işkence uygulamakta; ekonomik ve sos-
yal pusulasını şaşıran halk da gücü gücü yetene ölçütü
içinde yine zorbalık yapmakta ve işkence uygulamakta-
dır. Toplum, yukandan örgütlendiği için üst düzey işken
:
cele'ri değil, alt düzeyindeki işkence ve terörü algılamak-
tadır.
Bu olgu ve olaylar, kökleri çok derin sosyal, ekonomik
ve tarihsel nedenlere uzanır ve çözümleri için de bir o ka-
dar zaman ve enerjiye, daha doğrusu, derin bir değişime
gereksinme gösterir. Bu derin olgular hukuk sistemleri ile
değıştirilemez. Fakat bunlar hukuk sistemlerini degiştirir
ve yaratırlar.
İşte Türkiye'nin karşı karşıya olduğu güçlük, çok uzun
bir süre içinde değişime uğrayan bir olgu üzennde ve ken-
disine değil de Batı'ya taahhütte bulunuyor olmasıdır. Bu-
radaki güçlük, uzun zaman isteyen bir iş için karşımızda-
ki süre kısıtı, garip olan ise, bu talebin Batı'dan gelmesi-
dir. Aslında bu durum o kadar da garip değil. zira böyle bir
talep güçlü olarak kendimizden gelse idi, zaten sorunun
çözüm yoluna girilmiş olunurdu.
Sağlıklı bir sanayileşme rayına nenüz oturtulamamış ve
hem bu oluşumu yaratabilecek ve hem de bu oluşumun
sonucu olan sosyal dokuyu oluşturamamış olan Türkiye,
mekanik bir biçimde bu sorunlarının üstesinden gelebile-
ceğini düşünmekte, üstelik böyle bir dönüşümü giderek
güçleşen koşullarda gerçekleştirebileceğini düşlemekte-
dir. Avrupa ile birieşmek bir tarafa, ileri teknolojiye sahip
bir dünya ile birlikte yaşamak durumunda olan Türkiye, gi-
derek zor koşullara sürüklenmektedir.
Bu aşamada Türkiye ancak şimdiye dek yapmış oldu-
ğu hatalannı düzeltip, olumlu bir raya girebilir. Sonuç ise,
çok ileride alınır. Bu hatalar; beşeri sermaye yetersiziiği,
maddi sermaye yetersiziiği, plan-program kavramından
yoksun oluşu ve fevkalâde bozuk bir gelir dağılımıdır. Do-
ğal olarak, bunlar birbiri ile sebep-sonuç ilişkisi içınde bu-
lunmaktadır. Ama Türkiye, hiç değilse, bu aşamada bu
güçlüğü yenerek, planlamadisiplininegirmeli, güçlü birta-
sarruf seferberligi gerçekleştirmeli, beyin-gücü anlamın-
da insan üretmeli ve gelir dağılımını düzeltme yoluna gir-
melidir. Bunlar için güçlü devlet-güçlü bürokrasi gerek-
mektedir. Piyasa bu düzenlemeleri gerçekleştiremez.
6 Mart Protokolü'nün ikinci önemli yanı, ileriye yönelik
bir garanti oluşturmamasıdır. İleride Türkiye, Avrupa Bir-
liği'ne girecek midir? Sanınm, bu konu biraz meçhul! O za-
man Türkiye ne yapıyor?
Bu sorunlar üstyapı sorunlartdır. Türkiye altyapısı ile eko-
nomisi ve teknolojik atılımı ile ileri ekonomileri yakalama-
ya, onlaria İşbirİiği yapmaya yanaşmalıdır. Küçülen dün-
yada kendi başımıza kalmamız söz konusu olamaz, ama
anlaşma ve protokollerle durumumuzu aceleye getirerek,
kötüleştirmemeliyiz.
TZDK, işletme
kapaüyor
UFUKTEKtN
,\DANA - Türkiye Zirai Do-
natım Kurumu (TZDK) Adana
ve Adapazan'ndaki işletmele-
rinde her türlü üretim faaliyeti-
ni durdurdu. Dört ildeki işlet-
melerin faaliyetini de durdura-
cağı söyienen TZDK. işçileri
Şanlıurfa'ya nakletmeyi karar-
laşt,ınrken işyeri degışıkliğine
karşı çıkanlann işten çıkanla-
cağı bildirildi. TZDK Genel
Müdürlüğü. 9 martta aldığı ka-
rarlar uyannca Adana'daki iş-
letme müdürlüğü ile Adapaza-
n'ndaki Pamukova Araştirma
Enstitüsü'nün faaliyetlerini
durdurHu. TZDK Yönetim Ku-
rulu'nun 50 sayılı karan, ilgili
işletmelere ve burada görevli
isçilere önceki gün duyiıruldu.
Yapılan bildirimde. "Faali-
yetlerin neden durdurulduğu"
yolundabirgerekçe belirtilme-
mesi dikkati çekti. TZDK'nin
KırkJareli, Ankara, Erzurum ve
Jzmir'deki işletmelerini de kap-
sayacağı öne sürülen işletme
kapatma karan, işçilerin üyesi
oldugu Türk Metal Sendika-
sı'nın tepkisine neden oldu.
Demir-çelige
4 ayda 4. zam
.4NKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Demir-çelik fiyatlan,
dün yapılan yüzde 5 ile yüzde
10 arasındaki zamla birlikte,
son 4 ayda 4. kez arttınldı. Son
zamla, demir-çelik fiyatlan
aralık ayına göre yüzde 91 ora-
nında yükseltildi.
Hükümet. Uluslararası Para
Fonu'na(IMF) sunduğu istik-
rar önlemleri çerçevesinde KtT
ürünlerinin fiyatlarını her ay
düzenli olarak arttınyor.
Karabük ve Jskenderun de-
mir-çelik fabrikalan dün ürün
fiyatlarını yüzde 5 ile yüzde 10
oranlarında arttırdılar. Buna
göre; çelik ürünlerinin ton fi-
yatlan, 8 müimetre tellikte
yüzde 8 oramnda arttınlarak,
14 milyon 463 bin liraya, 8 mi-
limetre kangalın fiyatı yüzde
10 oranında arttınlarak 13 mil-
yon 455 bin liraya, 12 milimet-
re çubuğun fiyatı yüzde 10 ora-
nında arttınlarak 13 milyon
209 bin liraya, 14 milimetre
nervürlü ürün fiyatı yüzde 9.7
oranında arttınlarak 13 milyon
560 bin liraya, kütük çeliğin fi-
yatı yüzde 10 oranında arttın-
larak 11 milyon 910 bin liraya,
kok tozunun fiyatı yüzde 5 ora-
nında arttınlarak 2 milyon 678
bin liraya, döküm kokunun fi-
yatı da yüzde 10 oranında art-
tınlarak 6 milyon 620 bin lira-
ya yükseltildi.